Satyarth Prakash | ಸತ್ಯಾರ್ಥ್ ಪ್ರಕಾಶ್ (Kannada)

502 Pages·1875·3.223 MB·Kannada

by  Dayanand Saraswati, ದಯಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ

ddddd
DDDDDeeeeeeeeee333ss33sssccccceeeee
ÉÉÉÉÉâââââyyyyyXXÖÖXÖXXÖÖzzzzzâââââËËËËË~~~~~âââââZZZZZdddddµµÖÖµÖµµÖÖ âââââ
(((((ÀÀÀÀÀêêêêê©©©©©{{{{{ÖÖÖÖÖ¬¬¬¬¬¥¥¥¥¥ÆÆÆÆÆÆÆÆÆÆ|||||ââââ⥥¥¥¥ÉÉÉÉÉâââââkkkkkÖÖÖÖÖæææææÉÉÉÉÉâââââçççç祥¥¥¥~~~~~âââââZZZZZÀÀÀÀÀâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖxxxxxgggggâââââùùùùùªªªªª{{{{{âââââ dddddâââââ³³³³³ÚÚÚÚÚ{{{{{êêêêê)))))
ÉÉÉÉÉâââââyyyyyâââââXXXXXÉÉÉÉÉâââââ}}}}}ÖÖÖÖÖyyyyyâââââ}}}}}âââââ ÀÀÀÀÀêêêêêôôôôô¬¬¬¬¬dddddâââââ|||||âââââÀÀÀÀÀêêêêê³³³³³ËË©©Ë©ËË©©{{{ÖÖ{{ÖÖÖPPPPPpppppâââââdddddâââââ
~~~~~âââââpppppâââââÀÀÀÀÀâââââ°°°°°ÝÝÝÝÝââââ⪪ªªªÉÉÉÉÉâââââ ~~~~~âââââîîîîîÀÀÀÀÀÖÖÖÖÖZZZZZmmmmmdddddâââââ AAAAAkkkkkÖÖÖÖÖÌÌÌÌÌâââââ°°°°°ËËËËË
ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖ]]]]]ÆÆÆÆÆ°°°°°©©©©© {{{{{âââââÌÌÌÌÌâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖ}}}}}ââââ⪪ªªª{{{{{âââââ ÉÉÉÉÉâââââpppppâââââÉÉÉÉÉâââââ]]]]]»»»»»©©©©©
::::: dddddâââââ}}}}}âââââQQQQQvvvvvÖÖÖÖÖ}}}}}âââââ°°°°°ÀÀÀÀÀÖÖÖÖÖ{{{{{âââââ :::::
~~~~~ââââ⪪ªªª..... ÉÉÉÉÉâââââ°°°°°|||||ÖÖÖÖÖdddddâââââpppppâââââ kkkkkâââââyyyyyâââââ°°°°°ÀÀÀÀÀêêêêêËËËËË©©©©©¬¬¬¬¬©©©©©
~~~~~âââââZZZZZdddddµµµµµÖÖÖÖÖâââââdddddâââââpppppâââââ°°°°°
AAAAAÌÌÌÌÌâââââ°°°°°ËËËËËÉÉÉÉÉâââââÀÀÀÀÀâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖmmmmm,,,,, µµµµµâââââZZZZZ{{{{{ÖÖÖÖÖPPPPP}}}}}ââââ⪪ªªª{{{{{âââââ ÅÅÅÅÅâââââÀÀÀÀÀâââââ}}}}}âââââ,,,,, ÆÆÆÆƵµµµµêêêêê]]]]]©©©©©µµµµµâââââ]]]]]pppppâââââ~~~~~âââââóóóóópppppââââ⪪ªªª
ÏÏÏÏÏêêêêꪪªªªgggggâââââÔÔÔÔÔâââââ³³³³³pppppâââââ°°°°° ¥¥¥¥¥ 555556666600000 000000000044444 ((((({{{{{âââââ³³³³³pppppâââââÀÀÀÀÀÖÖÖÖÖ¹¹¹¹¹::::: 66666555552222266666333338888800000)))))
~~~~~âââââîîîîîÍÍÍÍÍââââ⯯¯¯¯yyyyyâââââ ÍÍÍÍÍâââââÍÍÍÍÍâââââFFFFF ÉÉÉÉÉââââ⪪ªªªÉÉÉÉÉâââââ"""""pppppâââââxxxxx
EEEEEÉÉÉÉÉâââââÆÆÆÆÆ 22222000000000033333
ÌÌÌÌÌâââââ°°°°°°°°°°gggggÖÖÖÖÖ±±±±±MMMMM 55555111110000055555 ÉÉÉÉÉâââââ]]]]]ÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖ}}}}}âââââ°°°°° ÉÉÉÉÉââââ⪪ªªª..... µµµµµÖÖÖÖÖZZZZZÀÀÀÀÀâââââxxxxx..... ÏÏÏÏÏêêêêêÈÈÈÈÈêêêêê::::: 111112222200000 pppppâââââ°°°°°~~~~~ÖÖÖÖÖÎÎÎÎΰ°°°°
SATYARTHA PRAKASHA (Kannada) - A hand book for Religious, Educational, Social,
Cultural and Political Revolutionaries.
Written in Hindi by : SWAMI DAYANANDA SARASWATHI
(Founder of Arya Samaj)
Translated by: Pt. SUDHAKAR CHATURVEDI, Bangalore
First (Kannada) Edition : 1909 (1,000 Copies)
Second " 1939 (2000 Copies)
Third " 1955 (4000 Copies)
Fourth " 1974 (5,000 Copies) Arya Samaj Sthapana
Shathabdi Edition.
(Revised) Fifth " 1989 (3000 Copies) (Arya Samaj
Shraddhanand Bhavan Diamond Jubilee Edition)
Sixth Kannada Edition : 2003 (5000 Copies)
Pages: xxiii + 497
Published by Arya Samaj, Shraddhananda Bhavan,
Vishveswarapuram, Bangalore - 560 004
Phone: [phone]
Price: Rs. 120/-
Printed by : Veda Bhashya Prakashana Samithi
Shraddhananda Bhavan
V.V.Puram, Bangalore - 560 004
Phone: [phone]
ééééééééééeeeeeªªªªªéééééééééé
~~~~~âââââZZZZZdddddµµÖÖµÖµµÖÖâââââdddddâââââpppppâââââ ~~~~~ZZÖÖZÖZZÖÖdddddâââââ"""""zzzzzâââââ}}}}}âââââ
A¬yâX±ZÝâWkÖî©, Àê©{âdÖ}â}âÆÝÖî©, ÉÖdÖ_yâ"½yâ|âÀâÃÖˬÀâX{âúË© Àâ°Ýâ¸Ë {âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]»© ÉÖ]Æ°gâÔâ %Àâ°pâ
dâ½Ì»âÃÖ{â É`â` yÖXzâË~âZdÖµâ{â'' dâ}âQvâ ÅÖÍÖ}â°ÀÖ{â{â Apâ}êÌâ° ÉâªÉâ"pâxÀâ}â°Q dâ}âQvâ m}âyêÌâ° dêôÌâ°¶[vâ°Àâ o µâ°Åâ
Éâª{âÅâË{â¶[ %yâXªyâ AÀâµâXdâÀÖ{â }ÖÈÖ"pâ° ÀâÃÖyâ°gâÔâ}ÖQvâ°Àâó{â° }âÀâ°W dâyâËÀâXÀê© AÐ{ê.
É`â` yÖXzâË~âZdÖµâ gâZªzâ ''pâkâ}êÌâ° }ÖXÌâ°ÉâªgâyâÀÖ{â AÀâµâXdâyêÌâ°}â°Q, %¾ÀÖÌâ°ËyêÌâ°}â°Q %îyâ°dê³Ôâ\Ïê©dÖ{âpê,
gâZªzâ¥pâkâ}ÖdÖ·{â Àâ°yâ°K yâyâ³RÀâ˾¬ËÍâDÀÖ{â |ÖÆ°Ëdâ, ÉÖÀâÃÖÊdâ ÝÖgâ³ pÖmÑ©Ìâ° ý}êQÈêÌâ°}â°Q É⪵âÌâ°dê"vêΰ·[{âªyê
gâ°pâ°»Éâ°Àâó{â° %yÖXÀâµâXdâÀê© Éâî. ~Ötâdâîgê E{âpâ ~âòxËÀâ°}âÀâîdêÌâÃÖ{âpê ÀâÃÖyâZ ÉâyâXÀꪱ°{âpâ ÉâyâXÀÖ{â %zâË
Àâ°}곩Àâ°ª¬pâ{â¶[ ~âZdÖµâÀÖ¬©yâ°.
ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖ]]]]]ÆÆÆÆÆ°°°°°©©©©©ÊÊÊÊÊÌÌÌÌÌâââââ°°°°°ÀÀÀÀÀâââââpppppâââââ mmmmm}}}}}âââââWWWWW¥¥¥¥¥~~~~~âââââòòòòòÀÀÀÀÀâââââËËËËË ÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖpppppâââââyyyyyâââââ{{{{{âââââ ~~~~~âââââîîîîîûûûûûLLLLL»»»»»
o }âÀâ°W ~âóxXÅâ³Æ° ÅÖpâyâ{â {â°¬Ë}âgâÔâ° ApâªÅâÀÖ{â°{â° 5,000 ÀâÍâËgâÔâ Àâ°°}âQ. Ì곩gꩵâ]pâ úZ©dâ½Íâ}J â°
Àâ°ÝÖpÖuÖ |â½yâpÖÍâå}â AÉÖL}âdê" ~ÖªvâÀâpâ {â³yâ}ÖÐ ±ª{â°¥
dddddâââââ°°°°°pppppâââââ³³³³³ÇÇÇÇÇÖÖÖÖÖªªªªª ~~~~~ÖÖÖÖÖªªªªªvvvvvâââââÀÀÀÀÀÖÖÖÖÖ}}}}}ÖÖÖÖÖªªªªª kkkkkâââââ µµµµµâââââÀÀÀÀÀâââââ°°°°°ÿÿÿÿÿ ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖXXXXX¬¬¬¬¬»»»»» ÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖpppppâââââyyyyyâââââééééé
%%%%%~~~~~âââââZZZZZÇÇÇÇÇÖÖÖÖÖµµµµµêêêêê©©©©©}}}}}âââââ ÆÆÆÆÆ©©©©©pppppÖÖÖÖÖÇÇÇÇÇÖÖÖÖÖÆÆÆÆÆ°°°°°»»»»» ÌÌÌÌÌâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖ×××××yyyyyâââââ°°°°°ÀÀÀÀÀâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖgggggâââââyyyyyâââââÿÿÿÿÿéééééééééé
`` e pÖuꩪ{âZ! Æ©pâpÖpâ³ }ÖµâÝ곪{â{ê dñpâÀâ¥~ÖªvâÀâpâ }âvâ°Àê µÖª»Ìâ°°{âVÆÉⶠ¥ Uª{â°
Ïê©Údê³Ôâ°\Àâó{âdÖ"ÐÌê°© ±ª¬{êM©}ê ''¥ Uª{â° ¾Àꩬûd곪vâ}â°;
ÉÉÉÉÉâââââ³³³³³kkkkkâââââXXXXXgggggâââââZZZZZªªªªª }}}}}êêêêêôôôôôÀÀÀÀÀâââââ{{{{{ÖÖÖÖÖÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖXXXXXÆÆÆÆÆ°°°°° ÆÆÆÆÆ}}}}}ÖÖÖÖÖÌÌÌÌÌâââââ°°°°°°°°°°{{{{{êêêêêPPPPP©©©©©}}}}}âââââ dddddêêêêê©©©©©µµµµµâââââÀÀÀÀÀâââââéééééééééé
Ìâ`` °°{âPÆ·[{ê, Éâ³ÊÌâ° Àê³}êÌâ°³pâ·° Ïê©dÖ{âÍâ°D }ê·Àâ}â³Q }Ö}â° dê³vê}â°.'¥' Uª{â}â° {â°Ìê³Ë©|â}â. ±ZÝâWkâpâX{â
%ÙªvâÀâZyâyê³r°D, {ê©ÀâÀâZyâ}ꪱ ÝêÉâîgê ±{â·° «`©ÍâW '}êª{ê© ~âZû{âPpÖ{â, ÄyÖÀâ°Ýâpâ³, Àâ°yâ°K E`` {곩 }곩vâ°.
o dêôÌâ°¶[ Àê©{âÆ{ê; E{âpâ¶[ |â}â°ûb{ê. ÏÖZÝâW±·¬ª{âÈÖ{âpâ³ Éâî; dÖ_yâZ±·¬ª{âÈê© A{âpâ³ Éâî; gê·°Àâó û{âP.''¥
Uª{â° ÉÖî{â {ê³Z©xpâ³ aª{ê© |â]¾Î°ª{â
%%%%%zzzzzâââââËËËËËÉÉÉÉÉâââââXXXXX ~~~~~âââââóóóóópppppâââââ°°°°°ÍÍÍÍÍêêêêê³³³³³©©©©© {{{{{ÖÖÖÖÖÉÉÉÉÉêêêêê³³³³³©©©©© }}}}}ÖÖÖÖÖzzzzzêêêêê³³³³³ËËËËË©©©©©{{{{{ÖÖÖÖÖÉÉÉÉÉâââââµµµµµâââââ+++++dddddâââââÉÉÉÉÉâââââXXXXX×××××yyyyyÒÒÒÒÒéééééééééé
À`â` ÃÖ}âÀâ |â}â{â {ÖÉâ}â°; |â}â ÌâÃÖÀâ¾gâ³ {ÖÉâ}â·¥['' Uª{â° %~âÉâ]pâÀêÔê{Ögâ ApâªÅâÀÖΰyâ° }âÀâ°W pÖÍâå{â
{â°pâÀâÉêL. 18 %dñ_ý¹© Éêô}âX ÝÖgâ³ Ì곩|ÖgêZ©Éâpâ° ÀâÃÖyâZÀâ·[; Àê©{âÀê©{Öªgâ ~ÖpâªgâyâpÖ{â n°¸Àâ°°¾gâÔâ³
¾}ÖËÀâ°pÖ{âpâ°. ÉâîÌâÃÖ{â |ÖÆ°Ëdâ~âzâ~âZ{âµâËdâpâ° E·[{âªyÖÐ, Àê©{â~âZkÖpâ ¾ªyê© Ý곩ΰyâ°. 2,500 ÀâÍâËgâÔâ
ýª{ê gñyâÀâ°±°{âP¥Àâ°ÝÖÆ©pâ »©zâ˪dâpâpâ° ±ª{âpâ°. %ýªÉÖgÖ}âÀâÃÖÚ }âvê{âpâ°. A Éâª{âÅâË{â¶[ Àâ°³Ú{â }ÖûKdâXÀâ}â°Q
Ýâ°Úgâ³ÚÉâ·° 1,200 ÀâÍâËgâÔâ Àâ°°}âQ AkÖpâX µâªdâpâpâ° ±ª{âpâ°. %Àâpâ %{ê]ôyâÀÖ{â pâ³~âgêr°D
ÀâÃÖÌâÃÖÀÖ{â¥ÆÀâyâËÀÖ{âgâÔâ° m}âyêgê ÅÖZª» Ýâ°sDÉâÝâ»K{âÀâó. A dÖrÀâ}â°Q yâÄRÉâ·° 900 ÀâÍâË Àâ°°}âQ AkÖÌâ°Ë
pÖÀâÃÖ}â°mpâ° ±ª{âpâ°. µêôÀâÉâª~âZ{ÖÌâ°dê" ~âZÌ»âÃÖÐ ÀêôÍâÀâJ Àâ°yâ yâÈêÌê°K» yâ°. Ê©Àâpâ ÝÖgâ³ ~âZdâ½Ì»â° «}âQ %ûKyâ]Àâ}ê³QÄRÌâ°³
%Àêpâvâ³ ±ZÝâW{â¶[Ìê°© ¥ ÆÍâ°ÆJ}â¶[Ìê°© Epâ°Àâ dÖpâx %` {ê] ôyâ '~âZuêCÌâ°}â°Q dÖ~ÖÚd곪vâ°, Æú` ÍÖD{ê] ôyâÀâ' }â°Q
pÖÀâÃÖ}â°mpâ° UK» ýÚâ{ pâ°. µâªdâpâpâ° u` ÖC}ââ{' Àê°©Èê ayâKvâÆyâKpê, pÖÀâÃÖ}â°mpâ° Åâ` ÑKÌâ' ° Àê°©Èê ayâKvâÆyâKpâ°. 700
ÀâÍâËgâÔâ Àâ°°}âQ AkÖÌâ°Ë A}âª{⻩zâËpâ° I{âVÆû, %{ê]ôyâ µâ±M{â ÝÖÀâùÌâ°}â°Q ¾ÀÖîÉâ·° {ê]ôyâ û{ÖPªyâÀâ}â³Q,
ÝâîÉâÀêò©yË âKÀâ°yâ]Àâ}â³Q Àâ°°ªê{ yâªâ{ pâ°. IyâKpâ¥ÅÖpâyââ{ ¶[ dⲩpâ¥}Ö}âdâpâ³, â{ xÑ_â{ ¶[ ±ÉâÀꩵâ]pâpâ³ Éâ°~âK m}âyêÌâ°}â°Q
Ukâ+îÉâ·°, Éâ°~âK ±°¬PÌâ°}êQkâ+îÉâ·° {â°Ú{âpâ°. A{âpâ³, o U·[pâ Ìâ°yâQgâÔâ³ Ïê©pê¥Ïê©pê Àâ°yâgâÔê© AÐÝ곩Ð,
ÉâÀâË|âÀâ°Ë{â ÉâyâX AµâZÌâ°ÀÖ{â Àê©{âgâÔâyâK ÌâÃÖpâ ×yâKÀâò Ýê³pâÔ⶷[. AkÖÌâ°ËyâZÌâ°pâ° Àê` ©{â, Àêô¬dâ|âÀâ°¥Ë' Uª±
iv
~â{âgâÔâ}êQ©}곩 ±Ôâûd곪vâpâ³, Àâ°³·Àê©{âÀâ}â°Q Àâ°°r°DÀâ g곩Êgê© Ý곩g⶷[. Àê©{âÀÖ¹Ìâ° Àâ°ªm°Ôâ¾}Ö{⬪{â
dê©Àâ· ÅÖpâyâÀâ}âQ·[; ÉâÀâ°ÉâKÅâ³Àâ°ªvâ·Àâ}êQ© yâ°ª²Éâ±·[ ¾«Ë©yâ n°¸Ìê³±T}â AÀâµâXdâyêΰ¬Myâ°. A AÀâµâXdâyêÌâ°
~âò»ËgÖÐÌê°© Àê°ôyâÔê{â° ±ª{â ¾Àâ°Ë· ~âZ»Åê {``âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]¥»'' Uª{â° ÆpÖÊûyâ°.
ÀÀÀÀÀâââââ°°°°°ÝÝÝÝÝââââ⸸¸¸¸ËËËËË {{{{{âââââÌÌÌÌÌâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖ}}}}}ââââ⪪ªªª{{{{{âââââÉÉÉÉÉâââââpppppâââââÉÉÉÉÉâââââ]]]]]»»»»»gggggâââââÔÔÔÔÔâââââ mmmmm}}}}}âââââWWWWW ÀÀÀÀÀâââââ°°°°°yyyyyâââââ°°°°°KKKKK ÏÏÏÏÏÖÖÖÖÖ·····XXXXX
Éâ}Ò 1824}êÌâ° EÉâÆÌâ°¶[ À곩pâÆ© ÉâªÉÖL}â{â rªdÖpÖ gÖZÀâ°{â¶[, ÉñpÖÍâå ~ÖZªyâ{â¶[ m}âWÀê»K{âpâ°
Àâ°Ýâ¸Ë {âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]»©. %Àâpâ° kê©yâ}곩~ÖÉâ}êÌâ°yâK ×yâKÝâîÉâ·° dÖpâxÅâ³yâÀÖ{â hâr}ê 1838pâ úÀâpÖ»ZÌâ°ª{â°,
úÀâÀâ°ª¬pâ{â¶[, }âsDpâ°ù}â¶[ }âvêΰyâ°. 14 ÀâÍâËgâÔâ ÏÖ·dâ Àâ°³·µâªdâpâ¥%{ê© Àâ°Ýâ¸ËgâÔâ ~âòÀÖ˵âZÀâ°{â ÝêÉâpâ°¥%~âZÀ»â°
¾ÍÖFÀâªyâ µêôÀâ ÏÖZÝâWxpÖÐ{âM yâ}âQ yâª{ê dâÍâË}ÒÊ© »ÀÖîgâÔ곪¬gê I~âÀÖÉâ¥uÖgâpâx¥~âòm}âgâÔâ ÀâZyâyê³r°D,
úÀâ{ê©gâ°·{â¶[, U·[pâ³, dê³}êgê yâ}âQ yâª{êÌâ°³ dâ³vâ gÖwâ¾{ÖZ~âÌâ°Ëªdâ{â¶[ ~âÀâÚû{Ögâ, ÀâZyâÅâªgâÀÖgâÏÖpâ{ꪱ
{â½wâ Éâªdâ·R¬ª{â, ¾{êM ±ª{âªyÖ{ÖgâÈêÈÖ[ dâx°gJâÔâ Àê°©Èê y⹩pJ â}êQpâ×dê³Ôâ°\yÖK dâ°ù{»âM}â°. E{âMÑ"{âMªyêÌê°© E¶gâÔâ°
±ª{â°, úÀⶪgâ{â Àê°©Èê©î, dâ°¹{ÖÚ, }êôÀê©{âXgâÔâ}â°Q dâ°pâ°Ñ¥dâ°pâ°Ñ »}â°QÀâó{â}â°Q dâªvâ° A ÏÖ·dâ ÉâK±P}Ö{â}â°.
p``âdâ"Éâpâ Éêô}âXgâÔâ}êQ© Ýâ»Kdâ"±·[ úÀâ}ê¶[? E¶gâÔâ}â°Q Ïê{âîÉâÈÖpâ{â o ¶ªgâÀê¶?'['¥Uª±, ÉâpâÔâÀÖ{âpâ³ ms·ÀÖ{â
~âZµêQ Àâ°³·µâªdâpâ}â Àâ°ûKÍâ"{â¶[ yÖ}ê© yÖ}ÖÐ yâÈêÌê°»Kyâ°. U·[ ÈñÑdâpâ³ dê³vâ°ÀâªyêÌê°© dâÍâË}ÒÊ© dâ³vâ
~âZ»©À곩~ÖÉâ}êÌâ° ±gêgê dê³rD ÆÀâpâÇê ÏÖ·dâ}â ±°¬Pgê³~âR¶·[. }`` â}âgê kê©yâ}ꩵâ]pâ}â %}â°Åâ³»ÌâÃÖ{âª{ê©
I~ÖÉâ}êÀâÃÖvâ°Àê.'¥' Uª± ¾xËÌâ°{곪¬gê Àâ°ª¬pâ{â Ýê³ûK·}â°Q {Ös{â}â°. yâ}âQ ×dâ"~âR}â Ïꪱ·¬ª{â %|âXÌâ°}â{â¶[
¾pâyâ}Ö{â}â°; ~âòxË Ìâ°m°ÀêË©{âÀâ}â°Q dâªtâ~Ötâ ÀâÃÖÚ{â}â°. E}êQpâvâ° ÀâÍâËgâÔâ° Ipâ°ù{âÀâó. ×dâ" yâªÐ ÀÖª»ÅꩬÌâ°
ÀâÃÖpâdâÀÖXºgê yâ°yÖKÐ Éâ{Ö dÖ·dâ³" dâx°W×+{âÔâ°. ~âîÀÖpâ¥~âîm}âpêÈÖ[, yÖΰ¥yâª{êgâÔ곪¬gê d⪱¾gâpêÌâ°°yÖK
ÝÖÝÖdÖpâ ÀâÃÖvâ°»K{ÖMgâ, ÏÖ·dâ Àâ°³·µâªdâpâ}â° ÉâK±P}ÖÐ, ÀâÃñ}⬪{â g곩vêgê³pâÐ, yâªÐÌâ° yâxgJ Ö{â yâ}â°Àâ}êQ©
¾sDÉâ°yÖK É``ÖÀÖpâ°, }ÖÀÖpâ°?¥'' Uª{Ⱐת»Éâ°»K{âM}â°. dâx°gJ âÔâ¶[ d⪱¾Î°·[; p곩{â}â{â {â¾Î°·[. d`` ât곩p⾩
ÏÖ·.''¥Uª{âÀâpâ° Uª{âpâ°. ÏÖ·dâ}â }곩Æ}ÖÔâÀâ}â°Q %ÔêÌâ°±·[Àâpâ° %¶[p⶷[.
Àâ°yêK Àâ°³pâ° ÀâÍâËgâÔâ° Ipâ°ù{âÀâó. Àâ°³·µâªdâpâ¾gê %yâXªyâ A~âK}ÖÐ{âM ÝÖgâ³ Éâ]yâÿ Æ{Ö]ªÉâ}ÖÐ{âM %Àâ}â
×dâ"~âR}â³ %{ê© I~â{âZÀâdê" ûÑ" E` ·[À'Ö{Ögâ, Àâ°³·µâªdâpâ}â Ýâ½{âÌâ°{â %ªyâpÖÔâ{â¶[ %vâÐ{âM %Ôâ°ÀêÈÖ[, %Ôâ°dêÈÖ[,
dâÂêDÌê³vê{â dêpêÌâ° ¾©î}âªyê kê¶[ Ýâîΰyâ°. yâªÐgâÔâ{âÀâ}â° yâ}âQ ×dâ"~âR¾gÖÐ Ýâ°kâ+}âªyê %yâK}â°. dâx°gJâÔⳬd곪vâÀâó;
gâªr·° dâsDyâ°. %}âQ¥¾©pâ°gâÔâ AdÖªdê_ EªÐÝ곩ΰyâ°. ÀêôpÖgâXÅÖÀâ}ê %Àâ}â %ªyâÿdâpâx{â dâx¥dâx{â¶[Ìâ°³ Ïê©pâ°²sDyâ°.
Àâ°gâ}â ÀêôpÖgâXÀâ}â°Q Ýê³»Kdâ"·°, Ýê³ÉâÑÝÖdâ·° Àâ°{â°ÀêÌê°© É곩·{â ×ÑyêbÌê°ª{âîyâ ÀâÃÖyÖ¥Äyâ½gâÔâ° Ì곩gâX
dâ}êXÌâ° %}ê]©ÍâxÀâ}ÖQp⪫û{âpâ°. ÀêôpÖgâXÀÖ}Ò Ìâ°°Àâdâ}â°, ÌâÃÖpÖîª{âÈ곩 Ýê©ùû, ÆÀÖÝâÀâ}â°Q Àâ°°ª{â³Úû{â}â°.
A{âpê, Àâ°°ª{â³vâ°ÆdêÌâ° %zâË Àâ°°î{â°ÝÖdâ°ÆdêÌâ°·[; Àâ°pâù Àâ°{â°ÀêÌâ° ÀâÃÖyâ° ÌâÃÖÀâ dâ_x{â¶[Ìê°© A{âpâ³ Àâ°°ª{ê
±pâ±Ýâ°{â°¥Uª± yâzâXÀâ}â°Q Ìâ°°Àâdâ ÀêôpÖЩ Àâ°³·µâªdâpâ}â° Éâ°·ÅâÀÖÐÌê°© gâ°pâ°û» {â}â°. gâ½ÝâyÖXgâÀâ}â°Qù{â° Ïê©pÖÀâ
ÀâÃÖgâËÀâò E·[Àêª{âÀâ}â° ¾|âËîû{â}â°.
Àâ°³·µâªdâpâ 22 ÀâÍâË{âÀâ}ÖÐ{ÖMgâ, aª{â° Éâªuê Àâ°}êΰª{â }â°Éâ°ù{â}â°. û{âP~âópâdê" Ý곩gâ°Àâ ÀâÃÖgâË{â¶[ a±T
ÉÖ|â°Æ¾ªâ{ }êô¸Fdâ ±ZÝâWkâÌâ°â{Ë ¬©dêy_ âÔêâ{ °± ``ZÝâWkÖî© µâ°â{ Pkêôyâ}â}X''Öâ{ }â°. ûâ{ P~âópââ{ ê{ ©gâ°·Àêòªâ{ pâ¶[ Eâ{ MÑ"ªâ{ Mªyê
dâÍâ}ËÒÊ© Uâ{ °pâ°±ªâ{ °, Àâ°gâ}â}â°Q ±ªºûâ{ pâ°. µê]©yâÀâÉâçgâÔâ}â°Q yê³Úû, Ä©yâÀâÉâçgâÔâ}â°Q gÖùgê yâ³î, Àâ°gâ}â}â°Q yâÀâ°W
²vÖpâdê" aÌâ°Mpâ°. ~âóyâZ}â}â°Q Àâ°}êgê³Ìâ°XÏê©dꪱ AdÖªdê_ yâª{êgê¸D¬My곩, %{âÑ"ªyâ Æ°ÐÈÖ{â AdÖªdê_ Àâ°pâù yâÄRû
uÖpâêÏ ©dêª{â° Àâ°gâ¾Ðyâ°K.
Upâvâ° ¬}âgâÔâ}â°Q µâ°{âP kêôyâ}âX Ýê©g곩 ±ª|â}â{â¶[ dâÔê{â}â°. Àâ°³pâ}êÌâ° pZÖ» dÖÀâ·°gÖpâpâ dâx}Jâ°Q yâÄRû Ýê©g곩
uÖî{â}â° yâª{êÌâ° ±ª|â}⬪{â A µâ°{âP kêôyâ}âX, Àâ°yêK yâª{êÌâ° ±ª|â}âdê" ûdâ"Èê© E·[.
ÌÌÌÌÌâââââ°°°°°»»»»»¬¬¬¬¬©©©©©dddddêêêêê_____
µâ°{âP kêôyâ}âX o Ýâªyâ Àâ°°sD{Ögâ, Éâ}Ò 1846}êÌâ° EÉâÆ }âvê¬yâ°K. Aоª{â ýÚ{â° 14 ÀâÍâËgâÔâ dÖ·,
¾pâªyâpâÀâò A±³¥Æª|âX¥ýÀâÃÖ·Ìâ° ~âÀâËyâgâÔâÈê[ÈÖ[ ÉÖÀâ}â°Q Éâ{ê±ÚÌâ°°Àâ ÉÖÀâ°zâXËÉâª~â}âQ û{âPÌ곩ÐgâÔâ}â°Q Ýâ°vâ°dâ°yÖK
v
»pâ°Ð{â}â°. eØ©Àâ°tâ{â Àâ°Ýâªyâ}ê³ÚG{â ~âZÈ곩Åâ}âdê" Àâ°¹Ìâ°{ê, Àâ}â¥Àâ}â{â¶[, gâ°Ýê¥gâ°ÝêÌâ°¶[, }⬥}â¬Ìâ°¶[
evÖÚ{â}â°. dê³}êgê a±T {ÖÑ_ÇÖyâX Éâª}ÖXû© ~âòÇÖË}âª{âÉâpâÉâ]»gâùª{â Ìâ°»¥¬©dê_ ~âvê{â° %{ê© µâ°{âP kêôyâ}âX ÉÖ]Æ°©
{âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]»ÌâÃÖ{â}â°.
dÖÍÖÌâ°ÀâÉâ笪{â uÖC}â¥Ä~ÖÉê yâ°ª±¶·[; ÉÖÀâ}êQ© ÉÖΰÉâÏê©dꪱ lâ· »©p⶷[. ÉÖ]Æ°© {âÌâÃÖ}âª{âpâ°
}âÀâ°Ë{Öyâr{â¶[ Ì곩gâX gâ°pâ°Àâ}âQpâÉâ°yÖK »pâ°gâ°»K{ÖMgâ, Àâ°zâ°pÖ¾ÀÖû© ÀÖXdâpâxÅÖÉâ"pâ, ~âZuÖCkâdâ°_ ÆpâuÖ}âª{â
{âªÚ©µâpâ Ìⰵ곩ÆÈÖÉâ ÑÆ{êpêgê yâgâ¶yâ°. Éâî; 1860}êÌâ° EÉâÆÌâ°¶[ aª{â° Àâ°|ÖXÝâQ ÉÖ]Æ°© {âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]»gâÔâ°
Àâ°zâ°pÖ}âgâîÌâ° Ìâ°Àâ°°}ÖhÖs}â ÀâÃÖgâË{â¶[{âM gâ°pâ°Àâpâ ÆpâuÖ}âª{âpâ dâ°s©pâ{â {Ö]pâÀâ}â°Q yâsD{âpâ°. Agâ
~âZuCÖkâdâ°_ ÆpâuÖ}âª{â {âªÚ©µâ]pâpâ° yêpê{â°{â° yâÀâ°W %|âËÅâgâQ dâ°s©pâ{â ÏÖз}âQ·[; ¾ÅÖZ˪yâ uÖC}â ÅâªvÖpâ{â ~âZµâÉâK
{Ö]pâÀâ}êQ©.
gggggâââââ°°°°°pppppâââââ°°°°° ÆÆÆÆÆpppppâââââuuuuuÖÖÖÖÖ}}}}}ââââ⪪ªªª{{{{{âââââpppppâââââ {{{{{âââââµµµµµâââââËËËËË}}}}}âââââ ÀÀÀÀÀâââââ°°°°°yyyyyâââââ°°°°°KKKKK ÀÀÀÀÀêêêêê©©©©©{{{{{ÖÖÖÖÖ¬¬¬¬¬ ÉÉÉÉÉâââââyyyyyâââââXXXXXµµµµµÖÖÖÖÖÉÉÉÉÉâââââçççççgggggâââââÔÔÔÔÔâââââ %%%%%|||||âââââXXXXXÌÌÌÌÌâââââ°°°°°}}}}}âââââ.....
»©dâ_ J Àê°©|ÖÆ© ÉÖ]Æ°© {âÌâÃÖ}âª{âpâ° ~âZuÖCkâdâ°_ ÆpâuÖ}âª{âpâ kâpâÇÖpâƪ{âgâÔâ¶[ ÝâyÖKpâ° ÀâÍâËgâÔâ·[; dê©Àâ·
Upâvâ³Àâpê ÀâÍâËdÖ· ÀâÃÖyâZ dâ¶yâpâ°. yâÀâ°W ÏÖ·X{âÈê[© ûvâ°²¾ª{â Upâvâ° dâx°gJâÔâ}â³Q dâÔê{â°d곪Ú{âM A ~âZuÖCkâdâ°_
dê©Àâ· yâ}âQ %ÈñÑdâ ÉâWpâxµâÑKΰª{â Àê©{Ö¬µÖÉâçgâÔâ Àê°©Èê ~âòÇÖ˺dÖpâÝ곪¬{âMpâ°. ÀÖXpâpâx{â¶[Ìâ°ªyâ³ %Àâpâ
Éâîyâ³gâ°Àâ ÀâXÑK %ª{â° ÌâÃÖpâ³ Ep⶷[. {êôýdâ{⽸Dΰª{â %ûL ~âªmpâÀâÃÖyâZÀÖ{âpâ³ A|ÖX»Wdâ µâÑKÌâ°¶[, µÖûç©Ìâ°
uÖC}â{â¶[, ¾ÅâËÌâ°yâ]{â¶[ ÝÖgâ³ yâyâK ]¥¾ÍêFÌâ°¶[ ÉâÀâËzÖ %ÉâÀâÃÖ}âpê© AÐ{âMpâ° ÆpâuÖ}âª{â {âªÚ©µâ]pâpâ°.
81 ÀâÍâË{â Àâ½{âP ~âZuÖCkâdâ°_Æ}â ±ù, 36 ÀâÍâËgâÔâ Ìâ°°Àâdâ, «©Àâ°dÖÌâ° ±½Ýâ}â³W»Ë, %yâ°ÔâÀê°©|ÖÆ©¥yâdâ˾~âóx
ÉÖ]Æ°© {âÌâÃÖ}âª{âpâ° Ý곩{âpâ°. %·RdÖ·{â¶[Ìê°© %ØÔâ µÖÉâçgâÔâ Àê°©ÈêÌâ°³ ¾ÆËÀÖ{âÀê© A{â %ÙªvÖºdÖpâÀâ}â°Q
gâùûd곪vâpâ°. gâ°pâ°{ê©Àâpâ° Ì곩gâXúÍâX¾gÖÐ dÖ¬{âMpâ°; úÍâX¥~âZÀâpâpâ° Ì곩gâX gâ°pâ°ÆgÖÐ dÖ¬{âMpâ°. ÅâgâÀâ¬kêæΰª{â
E±Tpâ dÖÀâ°}êÌâ°³ ~âòxËÀÖΰyâ°. ÉÖ]Æ°© {âÌâÃÖ}âª{âpâ° ú©hâZd곩ÄgâÔÖ{â ÆpâuÖ}âª{âîª{â UÍê³D© ÉÖî
Ïêôΰûd곪Ú{âMpâ°; {ê³ÇêÌJâ° ~êrD}â³Q |ÖpÖÔâÀÖÐ »ª¬{âMpâ°. AÐ}â³Q Æ{ÖX~âZ~âªkâdê" ÝâpâyÖÔâgâÔâ° dÖ¶sDp⶷[.
yÖ}â° Éâª}ÖXû; I}âQyâ dâ°¶©}â ÏÖZÝâWx, yÖ}ê©dê ~êrD}â°Q }»âQÏê©dêª{â° Uª{â³ Ì곩×É⶷[; g``â°pâ°ÆyâK údê_ %Àâ°pâyâ]{â
«dê¥'_' Uª{ê© ÅÖÆû, Æ}âÌâÃÖÀâ}âyâÀâ°ÉâKdâpÖÐ Æ{êX dâ¶yâpâ°¥A ~âópâ°ÍâûªÝâ {âÌâÃÖ}âª{â ÉâpâÉâ]»©.
gggggâââââ°°°°°pppppâââââ°°°°°{{{{{âââââÑÑÑÑÑ_____ÇÇÇÇÇêêêêê ÀÀÀÀÀâââââ°°°°°yyyyyâââââ°°°°°KKKKK AAAAAúúúúú©©©©©ÀÀÀÀÀâââââËËËËËkkkkkâââââ}}}}}âââââ
Æ{ÖXÅÖXÉâ Àâ°°Ðû, yâXdâKÉâÀâËÉâ]pÖ{â {âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]»© îdâKÝâÉâKpÖÐ gâ°pâ°Æ}â ±ù yêpâÔâÏÖpâ{ꪱ ÅâÀâXÀêô¬dâ
~âpâª~âpêgê Ýâ½â{ Ìâ°â{ ¶[ UvêΰK» â{ Mpâ°. %|âÀËâ°°¸DÌâ°Íâ°D ·ÀâªgâgâÔâ}â°Q yâÂêDÌâ°¶[r°D, gâ°pâ°~ââ{ Ìâ°°gâWâ{ ¶[ yâÈêÌâ°¾Qr°D,
gâ{â${âdâªtâpÖÐ¥g``â°pâ°{ê©Àâ! o Ñî dÖ¹dêÌâ°}âQªÐ©dâîû, Ýê³pâyêpâÔâ·° %}â°Àâ° »dâpâ°¹ûî.'¥' Uª{â° dê©ùd곪vâpâ°.
a`` ùyâ°, {âÌâÃÖ}âª{â! aùyâ°, A{âpê, ¾}âQ o gâ°pâ°{âÑ_Çê ÀâÃÖyâZ }Ö}â° a~âRÈÖpê.''¥ Uª{âpâ° {âªÚ©µâpâ°.
gâ°pâ°{ê©Àâ! U·[Àâ}â³Q yê³pê{â }â}âQ ±ù Epâ°Àâó{Ö{âpâ³ O}â°? ''Éâ]·R «©yâpÖÐ dê©ù{âpâ° {âÌâÃÖ}âª{âpâ°. ¾``}âQ
±ùΰ{ê {âÌâÃÖ}âª{â! ¾mÀÖÐÌâ°³ E{ê. dê³vâ°ÀêÌâÃÖ?¥'' Uª{â° ~âZúQû{âpâ° gâ°pâ°{ê©Àâ. À`â` °ÝÖpÖuÒ! %~âRÇêdê³Úî.
~ÖZxgâÔâ}ÖQ{âpâ³ ~âxÀÖÐ aÚG, yâÀâ°gê gâ°pâ°{âÑ_Çê Éâ¶[Éâ°Àê.'¥' Uª{âpâ° ÉÖ]Æ°© {âÌâÃÖ}âª{âpâ°. Àâ`` yâb! %}ÖÍâËgâZªzâgâÔâ
~âtâ}â¥~Ötâ}⬪{ÖÐ, mgâ»KgêÈÖ[ gâ°pâ°ÉÖL¾©Ìâ°ÀÖ{â o AÌâÃÖËÀâyâË yâÔâÆ·[{â %ª|âdÖpâ{â dâ³~âÀÖÐ{ê. AÍâË
gâZªzâgâÔâ}â°Q ~âZÉâîû, Éâª~âòxË ÅÖpâyâ{â¶[Ìê°© ¾Àâ°Ë· Àê©{âuÖC}â{â Àê°©Èê ¾ªyâ ÀâÃÖ}âÀâ|âÀâ°ËÀâ}â°Q ~âZÀâ»ËÉâ°Àê}êª{â°
Àâkâ}âdê³vâ°¥'' Uª{âpâ° gâ°pâ°{ê©Àâ ÆpâuÖ}âª{â {âªÚ©µâ]pâpâ°. y`` âÀâ°W AuêC Éâ{Ö úp곩|ÖÌâ°Ë }â}âgê. Àâkâ}âÆyêK,
gâ°pâ°{ê©Àâ.'¥' Uª{â° yâÈêÏÖÐû Ýê©ù{âpâ° {âÌâÃÖ}âª{â ÉâpâÉâ]»©.
ÌÌÌÌÌêêêêê³³³³³©©©©©ÐÐÐÐÐpppppÖÖÖÖÖmmmmmpppppâââââ dddddâââââxxxxx°°°°°WWWWWªªªªª{{{{{êêêêê EEEEE{{{{{âââââMMMMM |||||ÖÖÖÖÖÆÆÆÆÆ°°°°°ËËËËËdddddâââââ ~~~~~âââââîîîîîûûûûûLLLLL»»»»» ÀÀÀÀÀâââââ°°°°°yyyyyâââââ°°°°°KKKKK ~~~~~âââââpppppÖÖÖÖÖººººº©©©©©}}}}}âââââ ÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖpppppâââââyyyyyâââââ.....
ÉÖ]Æ°© {âÌâÃÖ}âª{âpâ° yâÀâ°W gâ°pâ°ÀâÌâËîgê Àâkâ}âÆyâ°K Àâ°zâ°pÖ}âgâîΰª{â AgÖZ{â dâvêgê yêpâù{â°{â° 1862}êÌâ°
EÉâÆÌâ°¶[. dê³}êÌâ° ÉâÀâ°zâË Àâ°°gâÈÒ ÉÖÀâÃÖZÂÒ ipâªgâuꩱ}â° 1707pâ¶[ dâx°W×+{â}â°. %Àâ}â }âªyâpâ ÉâÀâ°zâËpÖ{â
ÉÖÀâÃÖZrpÖpâ³ gâ{â°Mgêgê©p⶷[, ipâªgâuꩱ}â Àâ°yâ°K %Àâ}â Àâ°°}âQ Aù{â µÖÝÒmÝÖ}Ò ÝÖgâ³ mÝÖ}ÒЩpâpâ dÖ·{â¶[
vi
pÖmÅâÌâ°¬ª{â·³, ~âZÈ곩Åâ}âgâùª{â·³, ÉâÀâÃÖÊdâ ¾©k곩kâ+ÅÖÀâ}êgâÔâ ~âîÇÖÀâ°ÀÖÐÌâ°³ ýª{â³gâÔâ Ýâù\¥Ýâù\gâÔê©
ÉÖÀâ°³ýdâÀÖÐ EÉÖ[ª Àâ°yâÀâ}âQªÐ©dâîû{âMÀâó. o ±·Àâªyâ{â ÀâÃÖhâÉÖQ}â ipâªgâuꩱ}â° ÀâÃÖªvâ¶dâpâ}ÖQÐ }ê©Æ°û{âM
~ÖZªyâ~Ö·pâ°gâÔâ³, Éâ³Ïê©{Öpâpâ³ dâ³vâ ÀâÃÖÚÉâ°yâKÈê© }âvê¬{âMpâ°. ¬}â¬}âdê" ÉâªfÖX±·{â¶[Ìâ°³, |âÀâ°ËuÖC}â
Éâª~âK» }â¶[Ìâ°³ Àêô¬dâ |âîW©Ìâ°pâ° dâ°gâ°$yâKÈê© ÉÖÐ{âMpâ°. ÌâÃÖpê©}ê© Ýê©Ôâ¶; gñyâÀâ° ±°{âP}â ÝÖgâ³ Àâ°ÝÖÆ©pâ©»zâ˪dâpâpâ,
%ÔâyêÆ°©î{â %ýªÉÖyâyâK ]{â ~âZÉÖp⬪{ÖÐ Àêô¬dâ|âÆ°Ë©Ìâ°pâ° AdâZÀâ°xdÖîgâÔâ Àâ°°ª{ê yâÈêÏÖgâ°yâKÈê© ±ª¬{âMpâ°.
ÉÖÆpâ ÀâÍâËgâÔâ EÉÖ[Æ°© Avâùyâ{â ~âîÇÖÀâ°ÀÖÐ Àê©{Ö}â°ÌâÃÖΰgâÔâ° %yâXªyâ µâÑKý©}âpÖÐ{âMpâ°. ~âpâÀâÃÖyâW¾ª{â
dê©Àâ· aª{ÖÐ Éâ½ÊÉâ·RsD{âM ÀâÃÖ}âÀâ ÉâÀâÃÖm, oµâ]p곩dâKÀê©{âgâÔâ uÖC}â{â ~âZÉâpâx{â %ÅÖÀ⬪{ÖÐ Ó{âZ¥Ó{âZÀÖЬMyâ°.
%Ùªvâ ÀâÃÖ}âÀâ ÉâÀâ°yÖ Éâª{ꩵâÀâ}â°Q ÉÖpâ°Àâ Àê©{âgâÔâ ~âZ»ÌâÃÖÐ, ÀÖXÉâpâ ÝêÉâî}â¶[ ÌâÃÖpÖîª{âÈ곩 pâ×Éâ·RrD 18
~âópÖxgâÔâ ÝÖgâ³ ÀâÃÖ}âÀâ}â}â°Q {Ö}âÀâ}â}ÖQÐ ~âîÀâ»ËÉâ°Àâ yâªyâZgâÔâ ÆÉâKpâx¬ª{â ÅÖp⻩Ìâ° ÉâÀâÃÖm Àâ°yâ¥Àâ°yÖªyâpâgâÔâ¶[
Ýâî{â° Ýâª×Ý곩ЬMyâ°. EÉÖ[Æ°© ayâKvâ ÉÖ·{êª{â°, {â°{â˵ÖgâZÉâK ÅÖpâyâ{â Àê°©Èê Yp곩~âXpâ ÀâdâZ{⽸D Ïê©pê
²¬M¬Myâ°. Eªgê[ªÚ}â pÖ¹ U¶mÏêyâÔâ° yâ}âQ ~âZ» ¾ºÌâÃÖÐ ÉâpÒ zÖÀâ°ÉÒ p곩¥Uª± {â³yâ}â}â°Q mÝ֪ЩpÒ
ÏÖ{âµÖÝâ}â AÉÖL}âdê" dâÔâ°ýû{âMÔâ°. ÉâpÒ zÖÀâ°ÉÒ ÉâÀâ°zâË ×Ñyâbdâ}â³ AÐ{âM}â°. ÏÖ{âµÖÝâ}â Àâ°°¬M}â Àâ°gâùgê ±ª¬{âM
ÌâÃÖÀâó{곩 ÀÖXºÌâ°}â°Q ÉâpÒ zÖÀâ°ÉÒ gâ°x~âÚû{â}â°. ÏÖ{âµÖÝâ}â° ¾`}âgê©}â° dê³vâ¶? 'Uª{â° dê©ù{Ögâ, {ꩵâÅâdâK
ÉâpÒ zÖÀâ°ÉÒ p곩¥}` â}âQ pÖÍâå{â m}âîgê ¾}âQ ÉÖÀâÃÖZmX{â¶[ ÀÖX~Öpâ ÀâÃÖvâ°Àâ %ºdÖpâÀâ}â°Q dâpâ°¹Éâ°¥' Uª{â°
dê©ùd곪vâ}â°. ÏÖ{âµÖÝâ}â dâ½~êΰª{â Aªgâ[pâ° o` ÉÒD EªÚÌâÃÖ dâª~ê¾¥' Uª± ÉâªÉêLÌâ° AµâZÌâ°{â¶[, Éâ³pâyÒ }â¶[
~âZzâÀâ° ÀÖX~ÖpâÀâ°ùgê ÉÖLÄû, ÀÖ¹mXÀâ}ÖQp⪫û{âpâ°.
ÀÀÀÀÀÖÖÖÖÖXXXXX~~~~~ÖÖÖÖÖpppppâââââ }}}}}êêêêê~~~~~âââââ{{{{{ââââⶶ¶¶¶[[[[[ AAAAAªªªªªgggggâââââ[[[[[pppppâââââ AAAAAgggggâââââÀÀÀÀÀâââââ°°°°°}}}}}ÖÖÖÖÖpppppââââ⪪ªªªÅÅÅÅÅâââââ
ÉÖ]Æ°© {âÌâÃÖ}âª{âpâ° dÖÌâ°ËpâªgâÑ"ù{Ögâ, Àâ°°gâÈÒ ÉÖÀâÃÖZmX Àâ°x°Jgâ³Ú %{âÍê³D© dÖ· É⪬yâ°K. ipâªgâuꩱ}â
}âªyâpâ, %Àâ}â pÖm~âZ»¾ºgâÔÖÐ{âM }âÀÖ±pâ°gâÔê© Éâ]yâªyâZ pÖmpâ°gâÔÖÐ Ý곩Ð{âMpâ°. ~êò©kâ°ËЩÉâpâ°, vâkâ+pâ°, ~êZªkâpâ°
Àâ°yâ°K ²ZsÍâpâ° o }âÀÖ±pâ°gâÔâ %~âRÇêΰª{âÈê© ÀÖX~Öpâ Àâ°ùgêgâÔâ}â°Q dâsDd곪vâ° ÀâXÀâÝÖpâ }âvêÉâ°K» {âMpâ°. Àê°©Èê
Ýê©ù{â Yp곩~âXpâ°gâÔâ° dê©Àâ· ÀÖX~Öpâ¥ÀÖ¹mXgâÔâ¶[Ìê°© E¬M{âMpê, ÅÖpâyâÑ"Íâ°D {â°gâË» ~ÖZ~âKÀÖgâ°»Kp⶷[. o
Æ{ê©ú©Ìâ°pâ° ÅÖpâyâÀâ}ÖQÔâ°Àâ Àâ°Ýâ{ÖdÖªdê_gâÔâ}â°Q yÖù{âMpâ°; Àâ°yâ°K AÔâ·Rvâ°Àâ m}Öªgâ{â Àê°©Èê yâÀâ°W ~âòÇÖ˺dÖpâÀâ}â°Q
û]©dâîÉâÏê©dÖ{âpê, A ÝâyâÅÖgâX m}Öªgâ{â |âÀâ°Ë, ÉâÅâXyê, ÉâªÉâ"½¥» U·[Àâ}â³Q yâ°×æ©dâîÉâ°Àâ Àâ°}곩ÅÖÀâÀâ}â°Q AÔâ·Rvâ°Àâ
m}Öªgâ{â }ÖÌâ°dâpâ°gâÔâ AªyâÌâ°Ë{â¶[ Àâ°³ÚÉâ°Àâó{âÑ"ªyâ IyâKÀâ°ÀÖ{â I~ÖÌâ° Ïê©pê ÌâÃÖÀâó{â³ E·[Àꪱ yâzâXÀâ}â°Q
%Àâpâ° dâªvâ°d곪vâpâ°. dÖ·dâZÀâ°{â¶[ vâkâ+pâ }êpâÔâ³ dâ³vâ ÅÖpâyâ{â¶[ IùÌâ°¶·[. ~êò©kâ°ËЩÉâpâ° g곩ÀÖ, {ÖÀâ°}Ò,
¬Ìâ°°¥o Àâ°³pâ° UvêgâÔâ¶[ Iù{â°d곪vâpâ°. ÝÖgêÌê°© vâ³~ê[© dâªvâ dâ}âÉâ}â°Q }â}âÉÖÐ ÀâÃÖvâ°Àâ ¬rDyâ}â ÁÖZªÉÒgê
E·[{â dÖpâx dê©Àâ· ~âó{â°kê©î©, dÖpêôdâÈÒ, ÀâÃÖý©, ÌâÃÖ}Öª ÝÖgâ³ kâª{âZ}âgâp⥠o Y{â° I~â¾ÀꩵâgâÔâ¶[ ÀâÃÖyâZ
ÁêZªkâpâ° Iù{âpâ°. A{âpê, ²Zr¾Q}â¶[, ·ªvâ}Ò }âgâpâ{â¶[ yâÀâ°W dâª~ê¾Ìâ° dꩪ{âZÀâ}â°Q }êÈêgê³ùû, ²ZsÍâpâ° oÉÒD
EªÚÌâÃÖ dâª~ê¾Ìâ° Àâ°³·dâ, ÅÖpâyâ{â Àê°©Èê yâÀâ°W µÖÉâ}ÖºdÖpâÀâ}â°Q {â½wâÀÖÐÌê°© }êÈêgê³ùû{âpâ°.
²²²²²ZZZZZsssssÍÍÍÍÍâââââpppppâââââ %%%%%ººººº~~~~~âââââyyyyyâââââXXXXX
pÖ±rË dê[ôÀâ}â° 1751pâ¶[ AdÖËÂÒ Àâ°°»Kgêΰª{â mÌâ°µÖ¶ÌâÃÖ{â}â°; ~âó}âÿ 1757pâ¶[ ûpÖuÒ¥I{Ò¥{ñ·}â
Æpâ°{âP ~Ö[û© Uª±¶[ Ý곩pÖÚ gê{âM}â°. ÉâpÒ YpÒ dâ³r}â° 1760pâ¶[ ÀÖªÚ©ÀÖµÒ}â¶[ Ý곩pÖÚ mÌâ°gâùû{â}â°.
o Àâ°³pâ° mÌâ°gâÔâ° ÅÖpâyâ{â¶[ ²ZsÍâpâ ÉÖÀâÃÖZmX{â Àâ°³pâ° Àê°ô·°gâ·°[gâÔÖÐ, Éâª~âòxË ÅÖpâyâ dâZÀâ°¥dâZÀâ°ÀÖÐ
²ZsÍâpâ ±½ÝâyÖbÀâÃÖZmXÀÖÐ pâ³ÄÉâ·RsDyâ°. 1799pâ¶[ m}âpâÈÒ ÝÖXîÉâb}â° úZ©pâªgâ~ârDxdê" Àâ°°»Kgê ÝÖÑ, A Ý곩pÖr{â¶[
s~âòR Àâ°½yâ}Ö{â Àê°©Èê, ²ZsÍâpâ}â°Q U{â°îÉâ±·[ µâÑK ÌâÃÖÀâó{â³ IùÌâ°¶·[.
%%%%%ÉÉÉÉÉâââââÀÀÀÀÀâââââ°°°°°zzzzzâââââËËËËË ÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖpppppâââââyyyyyâââââdddddêêêêê""""" ÀÀÀÀÀâââââ°°°°°ÝÝÝÝÝââââ⸸¸¸¸ËËËËËÌÌÌÌÌâââââ°°°°°ÀÀÀÀÀâââââpppppâââââ ÊÊÊÊÊ©©©©©ÀÀÀÀÀâââââ{{{{{ÖÖÖÖÖ}}}}}âââââ
1857pâ¶[ }âvê{â û~ÖΰgâÔâ {âªgê, }Ö}ÖpÖÌâ°}â {âªgê, ÅÖpâyâ ÉÖ]yâªyâZX{â ~âZzâÀâ° ÉâªgÖZÀâ°¥Uª{êÈÖ[
dâpêÌâ°·Rvâ°Àâ pâdâK~Öyâ{â {â°hâËr}êÌâ° }âªyâpâ, ²ZsÍâpâ dêôgê ûdâ"{â ÌâÃÖÀâó{ê© }ê·Àâò ÅÖpâyâ{â¶[ IùÌâ°¶·[.
Àâ°Ýâ¸Ë{âÌâÃÖ}âª{âpâ° dÖÌâ°Ëpâªgâdê" |â°Àâ°°Ñ{Ögâ }ÖÀâó 1860}êÌâ° EÉâÆÌâ°¶[{êMÀâó. A Àâ°ÝÖÀâÃÖ}âÀâ ÆÍâ¥~ÖZµâ}âÑ"©vÖÐ
1883pâ¶[ ¬ÀâªgâyâpÖ{âpâ°. ý©gê %Àâîgê yâÀâ°W Àâ°ÝâyÖ"Ìâ°ËÀâ}â°Q ÉÖºÉâ·° ûÑ"{â°{â° dê©Àâ· 23 ÀâÍâËgâÔâ° ÀâÃÖyâZ.
vii
Àâ°Ýâ¸Ë yâÀâ°W ÉâÀâ°ÉâK ÉÖÀâ°zâXËÀâ}â³Q I~âÌ곩Ðûd곪vâ°, dÖÌâ°Ë{â¶[ ¾pâyâpÖÐ{ÖMgâ, oÉÒD EªÚÌâÃÖ dâª~ê¾Ìâ°°
µÖÉâ}ÖºdÖpâ}â°Q dâÔê{â°d곪vâ° ÉâÀâÃÖZÊC© Ædê³D©îÌâ° ²ZsÍÒ ~Ö¶ËÀê°ªs}â Àâ°³·dâ yÖ}ê© Éâ³yâZgâÔâ}â°Q dêôgê
yêgê{â°d곪Ú{âMÔâ°. Àâ°yâ°K Àâ°Ýâ¸ËÌâ°° dÖÌâ°ËÆÉÖKpâ ÀâÃÖvâ°»K{ÖMgâ, ÈÖvâË U¶$}Ò, uÖ}Ò ÈÖpê}Òb, ÈÖvÒË Àê°©Ì곩,
ÈÖvÒË }ÖzÒË ±³ZdÒ, ÈÖvÒË ¶rD}Ò, Àâ°yâ°K ÈÖvÒË î~â}Ò¥ o Apâ° m}âpâ° ÅÖpâyâ{â ÀêôÉÒ pÖÌâÃÒ ÝÖgâ³
gâÀâ}âËpÒ m}âpâÈÒ gâÔÖÐ pÖmÅÖpâ }âvêû{âpâ°.
~~~~~âââââpppppâââââÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖÍÍÍÍÍÖÖÖÖÖÄÄÄÄÄZZZZZÌÌÌÌÌâââââ°°°°° ÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖpppppâââââ»»»»»©©©©©ÌÌÌÌÌâââââ°°°°°pppppâââââ°°°°°;;;;; yyyyyâââââ}}}}}âââââ³³³³³WWWWW·····dddddâââââ ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖÀÀÀÀÀâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖÊÊÊÊÊdddddâââââ |||||ÖÖÖÖÖÆÆÆÆÆ°°°°°ËËËËËdddddâââââ %%%%%|||||âââââÿÿÿÿÿ~~~~~âââââyyyyyâââââ}}}}}âââââ
µÖÉâdâpâ ÅÖÍê, µÖÉâdâpâ AkÖpâ¥ÆkÖpâgâÔâ°, µÖÉâdâpâ Àâ°yâ¥EÀâógâÔâ ÀâkâËÉâ°b µÖûyâ m}âÉÖÀâÃÖ}âXpâ Àê°©Èê ²©Ôâ°Àâó{â°
ÉâÝâm. 1828îª{â 1835pâ Àâpêgê ÀêôÉÒ pÖÌâÃÒ ¥ÝÖgâ³ gâÀâ}âËpÒ m}âpâÈÒ AÐ{âM ÈÖvÒË Æ¶Ìâ°ª ÏêªsªdÒ
I{ÖpâÀâ½»KÌâ°Àâ}â³, Éâ°|ÖpâÀÖ¬Ìâ°³ A{â Éâyâ°Rpâ°Íâ}ÖÐ{âM}â°. %{ê© dÖ·{â¶[{âM, ÏÖZÝâWÉâÀâÃÖm{â ÉâªÉÖL~âdâpÖ{â pÖuÖ
pÖÀâ°À곩Ýâ}âpÖÌâ°pâªyâÝâ {ꩵâÅâdâKpâ³ dâ³vâ É`â` ªÉâ" ½yâ ÉâyâK ]ý©}â; %{âpâ ÉÖýyâX %yâXªyâ dêÔâ{âuêËÌâ°{â°. ÅÖpâ©»Ìâ°pâ°
¾mÀÖÐ ~âZgâ» ÉÖºÉâÏê©dÖ{âpê, ÉâªÉâ"½yâÀâ}â°Q ~âdâ"dê" Éâîû, Aªgâ[ÅÖÍêÌâ°}êQ© U·[îgâ³ dâ¶ÉâÏê©dâ°.'¥' Uª± Éâ·ÝêÌâ°}â°Q
dê³rDpêª{â Àê°©Èê, µÖÉâdâpâ ÅÖÍê, ÉâÅâXyê¥ÀâXÀâÝÖpâgâÔâ ÀâkâËÉâ°b m}âÉÖÀâÃÖ}âXpâ Àê°©Èê ²©Ôâ°Àâó{âpâ¶[ Aµâ+Ìâ°ËÀꩾ{ê?
É``âª~âòxË ÅÖpâyâÀâ}êQ© OÉâ°{ê©Àâ}â ~â{âyâÔâdê" yÖpâ{ê, ÅÖp⻩Ìâ°pâ I{ÖPpâ Àâ°³pâ° dÖ·dâ³" %ÉâªÅâÀâ¥'' Uª{â°
Igâ$ÚÉâ°yÖK ²ZsÍÒ ÝÖgâ³ %}âX Yp곩~âX dêZôÉâK Æ°µâ}âîgâÔâ yâªvâ dêôgâÔâ¶[ Ïêô±·}â°Q ýÚ{â° |Öùΰvâ°K» ¬Myâ°; ýª{â³
|âÀâ°Ë{â %Àâgâ°xgâÔâ}â°Q Àâ°yâ°K dêZôÉâK |âÀâ°Ë{â µâ°Åâgâ°xgâÔâ}â°Q ÀâÃÖyâZ h곩¸Éâ°yÖK o ~Ö{âîgâÔâ° Àâ°yâ~âZkÖpâ{â¶[
¾pâyâpÖÐ{âMpâ°. dê©pâÔâ, Àâ°{âpÖÉâ°, ÝÖgâ³ ±ªgÖÔâ ~ÖZªyâgâÔâ¶[ o ~Ö{âîgâùgê %¾î©Ñ_yâÀꪱÍâ°D ÉÖÁâ·X ûdâ°"»Kyâ°K.
~Ö{âîgâÔâ Ìâ°°ÑKÌâ°°dâKÀÖ{â ÀâÃÖyâ°gâùgê ÀâÃÖpâ° Ý곩Ð, ýª{â³ Ìâ°°Àâdâpâ° gâ°ª~âó¥gâ°ª~ÖÐ dêZôÉâKpÖÐ Ý곩gâ°K» {âMpâ°.
Àê©{곩~â¾Íâyâ°KgâÔâ}ÖQgâ¶, ÍâvâMµâË}âgâÔâ}ÖQgⶠe{â°Àâ ÝÖgâ³ ù» {â°dê³Ôâ°\Àâ µâZÀâ°Àâ}â°Q ~Ö{âîgâÔâ° yêgê{â°dê³Ôâ°\K» p⶷[.
¾¾¾¾¾{{{{{ÖÖÖÖÖZZZZZÀÀÀÀÀâââââµµµµµâââââpppppÖÖÖÖÖ{{{{{âââââ ÏÏÏÏÏÖÖÖÖÖZZZZZÝÝÝÝÝâââââWWWWWxxxxxÀÀÀÀÀâââââgggggâââââËËËËË ÝÝÝÝÝÖÖÖÖÖgggggâââââ³³³³³ ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖ]]]]]¼¼¼¼¼ËËËËË©©©©© ÀÀÀÀÀâââââ°°°°°yyyyyÖÖÖÖÖkkkkkÖÖÖÖÖÌÌÌÌÌâââââ°°°°°ËËËËËpppppâââââ°°°°°
m}âyêgê ~âzâ¥~âZ{âµâË}â ÀâÃÖvâÏê©dÖ{â ÏÖZÝâWx ÀâgâË Éâ]yâÿ Àê©{Ö¬ ÉâyâXµÖÉâçgâÔâ ~âîuÖC}âÀâ}â°Q Ý곪¬p⶷[. yâÀâ°W
|âÀâ°Ë¥ÉâªÉâ"½»gâÔâ Àê°©Èê o î©» ~âZkâªvâ ~âZÝÖpâÀÖgâ°»K{âMpâ³ dâ³vâ, ýª{â³gâÔâ |ÖÆ°Ëdâ¥}ÖÌâ°dâpâ°gâÔâ° }`` ÖÀâ°
aª¬pâÏê©d곩, Àâ°³îpâÏê©d곩? ÆÅâ³ »±Ôê{âÀâpâ° Àâ°°dâKpÖgâ°yÖKp곩 %zâÀÖ %vâGgâª|âÆvâ°ÀâÀâpâ° Àâ°°dâKpÖgâ°yÖKp곩?
úÀâ {ê³vâGÀâ}곩, ÆÍâ° J{ê³vâGÀâ}곩? ~âóÇÖXyâWpâ° yêpâÔâ°Àâó{â° dêôÈÖÉâdê³"©, Àêôdâ°ªtâdê³"©?¥'' Uª± o g⪫©pâ
~âZµêQgâÔâ}â°Q ýÚ{â° gâ°{ÖMvâ°K» {âMpâ°. Àê©{곩dâKÀÖ{â Odꩵâ]pâ ¾pÖdÖpꩵâ]pâÀÖ{âÀâ}â°Q ±¬gê³K» , ~âópÖÇ곩dâKÀÖ{â }â³pÖpâ°
{ê©Æ©{ê©ÀâyêÌâ°pâ Epâ°ÆdêÌâ°}â³Q, %Àâpâ ÉÖdÖpâyâ]Àâ}â³Q, %ÀâyÖpâÀÖ{â{âÀâ}â³Q gâZýû, ýª{â³ m}Öªgâ }â³pâ°¥}â³pâ°
ÉÖÆpâ¥ÉÖÆpâ Àâ°yâ¥Àâ°yÖªyâpâgâÔâ¶[ Ó}âQ¥«}âQÀÖÐ Ýâî{â° Ýâª×Ý곩ЬMyâ°. ±°¬Pµê³©|â¥dâÀâ°Ëµê³©|â{â ~êZ©pâÇêgÖÐ
{ê©Àâ{ê©Àâ}â¶[ Àê³pêΰvâ°Àâ gÖÌâ°»ZÌâ° I~â{ꩵ⠵â³}âX¥Æ¶©}âÀÖÐ, uÖ»g곪{â°, ¾©»g곪{â°, ±xJdê³"ª{â°,
}ÖÚg곪{â° ÉÖª~âZ{Öΰdâ gâ°pâ°Àâ°ªyâZgâÔâ° pâ³ÄÉâ·Rr°D YdâÀâ°yâX %»©yâ{â ƵַgâÅâË{â %{ÖÀâó{곩 gÖwÖª|âdÖpâ
dâÆ{â Àâ°³ÈêÌâ°¶[ ²¬M¬Myâ°. Àê©{곩dâK Ìâ°mC{â pâ³~âÀâ}â°Q dêÚû, hâ½ÇÖÉâR{âÀÖ{â ~âµâ°ýªÉê yâ}âQ pÖdâ_Éâ }â½yâXÀâ}â°Q
%ÀÖXÝâyâÀÖÐ }âvêΰûªvâ° Ý곩gâ°K» yâ°K. Àê©{곩dâKÀâò, ~âpâÀâ°ÀêôuÖC¾dâÀâò, ÉâÀâËÀâÃÖ}âÀêò©yÖL}âdÖpâdâÀâò A{â kÖyâ°ÀâËxË
ÀâXÀâÉêLÌâ° pâ³~âÀâ}êQ© dêÚû, m}âWÀâ°³·dâÀÖ{â ÝÖgâ³ ÀâÃÖ}âÀâ{ê³Z©ÝâdâpâÀÖ{â uÖ~» â{âPÌ»â°}â°Q {â½wâ~âÚû, Àê°©·°¥Ñ©Ôâ°¥Uª±
%Éâ°î© ÅÖÀâ}êÌâ°}â°Q ²yâKîû, Éâª~âZ{ÖÌâ°gâÔâ gâ°pâ°gâÔâ³, gâ{â°Mgêgê %ªsd곪vâ Àâ°Ýâªyâpâ³, Àâ°tÖº©µâpâ³ ÀâÃÖ}âÀâyâ]{â
Àâ°°Ùdê" Àâ°û Àê°K» {âMpâ°. Àâ°°û[ª ÀâÃñ·ÆgâÔâ³, dêZôÉâK~Ö{âîgâÔâ³ yâÀâ°W Ìâ°°ÑKÌâ°°dâKÀÖ{â yâdâˬª{â·³, Åñd» â Éâ°ÙgâÔâ
~âZÈ곩Åâ}⬪{â·³ ýª{â³ Ìâ°°Àâ}âdâpâ}â°Q yâÀâ°W Àâ°yâgâùgê Éê©îûdê³Ôâ°\K» {âMpâ³ dâ³vâ, o ~âªÚyâªÀâ°}âXpâ° yâÀâ°W
~ÖZש}â AÍêË©Ìâ° |âÀâ°Ë{â pâdâ_ÇêÌâ° ±gêgê ת»Éâ°Àâó{⪻pâ¶; Æ``{ꩵâdê" Ý곩Р±ª{âÀâîgê ÌâÃÖÀâ ~ÖZÌâ°ú+yâK
ƺÉâÏê©dâ°? %}âXÀâ°»©Ìâ°p곪¬gê IªvâÀâîgê¥dâ°Ú{âÀâîgê ÌâÃÖÀâ î©» ±ýÍÖ"pâ ÝÖdâÏê©dâ°? ¬]mpâ·[{âÀâpâ°
Àê©{âµâZÀâx¥Àê©{곩kÖ+pâx¥Àê©{âתyâ}â¥Àê©{â|âÀâÃÖË}â°ÍÖF}â ÀâÃÖÚ{âpê, %ÀâîgêªyâÝâ ±ýÍÖ"pâ ÝÖdâÏê©dâ°?¥'' Uª±
dâ³r~âZµêQgâùgê IyâKpâ Ýâ°vâ°dâ°K» â{Mpê ©Ýê³pâyâ°¬, ``}â¬}âdê" ÉâªfXÖ±·âÀ}â°Q dâêÔ â{°dê³âÔ°K»\ pâ°âÀ êÀ ô¬dâ|ââÀ°âÀË}â°Q Ýêg©ê
pâÑ_ÉâÏê©dâ°? ''Uª{â° Ì곩×Éâ°Àâ g곩Êgê© Ý곩gâ°»Kp⶷[!
viii
{{{{{ÖÖÖÖÖÉÉÉÉÉâââââXXXXXdddddêêêêê""""" dddddÖÖÖÖÖpppppâââââxxxxxÀÀÀÀÀÖÖÖÖÖ{{{{{âââââ %%%%%ªªªªªgggggâââââ[[[[[ ÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖÍÍÍÍÍêêêêêÌÌÌÌÌâââââ°°°°° IIIIIyyyyyÖÖÖÖÖLLLLL}}}}}âââââ
o ¾pÖµÖm}âdâûLg»ê Àâ°yâKÍâ°D Ïꪱ·dê³vâ·°, ²ZsµÒ ÉâpâdÖpâ yâ}âQ údâ_x ÀâXÀâÉêLÌâ°}â³Q yâÀâ°gê %}â°dâ³·ÀÖgâ°Àâªyê
pâ³Äûd곪Úyâ°. ÅÖpâyâ{â¶[ UªyâÝâ údâ_x ~âZÉÖpâÀâÃÖvâ·RvâÏê©dꪱ°{â}â°Q ¾xËΰÉâ·° }ê©Æ°Éâ·RrD údâ_x¥yâmC ÈÖvÒË
Àê°dÖÈê©, Eªgê[ªÚ}â¶[{âM yâ}âQ yâª{êgê ~âyâZ ±pêÌâ°°yÖK, %»gâÀâˬª{â¥}`` Ö¾©gâ pâ³Äûpâ°Àâ ~â{âP»Ìâ°ªyê údâ_x
dê³vâ·RrDpê, E}â°Q 50 ÀâÍâËgâÔâ }âªyâpâ ±ªgâÔÖ{â¶[ a±T}ê© a±T Àâ°³»Ë~âòmdâ}â³ ûdâ"ÈÖpâ}â°. Àê°ô ±x¬J ª{â
dâ~âRÐ{âMpâ³, ±°¬P, ÅÖÀâ}ê ÝÖgâ³ }âvê}â°Úgâùª{â U·[pâ³ Aªgâ[pê© AÐpâ°yÖKpê.'¥' Uª{â° ±pê¬{âM}â°. Àâ°Ýâ¸Ë
{âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]»gâÔâ° ÉâªgÖZÀâ°pâªgâdê" |â°Àâ°°Ñ{Ögâ, Àê°dÖÈêÌâ° I{Ö$pâ ÉâyâXÀê© Agâ°Àâªyê y곩pâ°»K¬Myâ°.
Àâ°yÖº©µâpâ°¥Àâ°tÖº©µâpâ° dâx°gJâÔâ}â°Q yêpêÌâ°°Àâ ·dâ_xgâÔê© dÖx°K» p⶷[.
¬¬¬¬¬ÀÀÀÀÀâââââXXXXX{{{{{âââââúúúúúËËËËË©©©©© {{{{{âââââÌÌÌÌÌâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖ}}}}}ââââ⪪ªªª{{{{{âââââpppppâââââ°°°°°
Àâ°Ýâ¸ËgâÔâ° dê©Àâ· µÖÉâçmCpâ° ÝÖgâ³ yÖÑËdâpâ° ÀâÃÖyâZÀâ·[; Àâ°ÝÖ}Ò Àâ°}곩ÀêôuÖC¾dâpâ³ AÐ{âMpâ°. Aªgâ[pâ°
ÅÖp⻩Ìâ°îgê e¬Éâ°»K{âM ÅÖpâyâ{â ~ÖZש}â kâîyêZ Æ{ÖX¼ËgâÔâ Ýâ½{âÌâ°gâÔâ¶[ yâÀâ°W ~âòÀâËmpâ ±gêgê dê©Àâ· Ïê©Éâpâ
Ýâ°sDÉâ°ÀâªyâÝâ°{ÖЬMyâ°. ¾``Àâ°W ~âòÀâËmpâ° ~âòxËyâÿ dÖvÖÚgâÔâ°; %ÉâÅâXpâ°; %ÉâªÉâ" ½yâpâ°. ¾Àâ°W %©»yâ %Æ{ÖXª|âdÖpâ{â
}êÈêÆ©vâ°. ¾Àâ°WÀâpâ kâîyêZ ±îÌâ° É곩·°gâÔâ dâªyê; %uÖC¾gâÔâ Éâªyê; ¾Àâ°WÀâpâ ÉâªÉâ" ½» ±î{곪{â° Éê³}êQ. ¾Àâ°W
~âòÀâËmpâ° dâ·°[¥Àâ°x°¥J ¾©pâ°¥Àâ°pâÐvâgâÔâ}â°Q ~âòÊÉâ°Àâ ±°¬Pý©}â »ùgê©ÚgâÔâ°. {ê©Àâpâ°, |âÀâ°Ë, AyâW¥ÌâÃÖÀâó{âpâ
%îÀâò %ÀâîpÐ⶷.¥'[' Uªâ{ ° }âÀâ°W Àâ°dâ"ùgê dâ¶Éâ°K» â{ Mpâ°. }âÀâ°WÀâpâ° %â{ }â°Q aÄRd곪vâ°²vâ°yâK·³ Eâ{ Mpâ°. ÌÌÌÌÌââ``â`ââ``````` ÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖÀÀÀÀÀâââââ
pppppÖÖÖÖÖÍÍÍÍÍâââââååååådddddêêêêê""""" yyyyyâââââ}}}}}âââââQQQQQ ~~~~~âââââòòòòòÀÀÀÀÀâââââËËËËËmmmmmpppppâââââ ±±±±±gggggêêêêêgggggêêêêê,,,,, ~~~~~âââââòòòòòÀÀÀÀÀâââââËËËËËmmmmmpppppâââââ |||||âââââÀÀÀÀÀâââââ°°°°°ËËËËË{{{{{âââââ ÝÝÝÝÝÖÖÖÖÖgggggâââââ³³³³³ ~~~~~âââââòòòòòÀÀÀÀÀâââââËËËËËmmmmmpppppâââââ EEEEE»»»»»ÝÝÝÝÝÖÖÖÖÖÉÉÉÉÉâââââ{{{{{âââââ ±±±±±gggggêêêêêgggggêêêêê %%%%%«««««ÀÀÀÀÀâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖ}}}}}âââââÆÆÆÆÆ·····[[[[[ÀÀÀÀÀêêêêêòòòòò©©©©©,,,,,
AAAAA pppppÖÖÖÖÖÍÍÍÍÍâââââååååå %%%%%yyyyyÖÖÖÖÖWWWWW«««««ÀÀÀÀÀâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖ}}}}}ââââ⬬¬¬¬ªªªªª{{{{{âââââ yyyyyâââââÈÈÈÈÈêêêêêÌÌÌÌÌêêêêê°°°°°»»»KK»»KKK ¾¾¾¾¾·····[[[[[ÈÈÈÈÈÖÖÖÖÖpppppâââââ{{{{{âââââ°°°°°'''''''''' ¥ Uª± Àâ°}곩ÀêôuÖC¾dâ ÉâyâXÀâ}â°Q U·[îЪyâ Àâ°°}âQ Àâ°Ýâ¸Ë
{âÌâÃÖ}âª{âpâ° dâªvâ°d곪vâpâ°. ÅÖ`p` ⻩Ìâ°pê©! ûªÝâ{â Ýâ·°[gâÔâ}êQ¹Éâ°Àâ Åâpâyâ}âªyâÝâ, Apâ° m}â Àâ°ÝÖpâzâp곪¬gê
OdÖÑÌâÃÖÐÌê°© Ý곩pÖÚ{â %«Àâ°}â°XÆ}âªyâÝâ Æ©pâ¥dâ°ÀâÃÖpâîgê m}âWÆyâK ÅÖpâyÖªÏê ±ªuêÌâ°·[. úZ©pÖÀâ°}âªyâÝâ
Àâ°ÌâÃÖË{Ö ~âópâ°Í곩yâKÀâ°}â}â°Q, úZ©dâ½Íâ}JâªyâÝâ Àâ°ÝÖÌ곩gꩵâ]pâ}â}â°Q ÝêyâK ÝêÀê°W ÅÖpâyâdâ"·[{ê Ïê©pÖÀâ {ꩵâdâ³" ûÑ"·[.
¾Àâ°W EÝ»ÖÉâ É곩·°gâÔâ dâyêÌâ°·[; µÖµâ]yâ ÆmÌâ°{â, ÀâÃÖ}âÀâyâ]{â Im@ ]· Àâ°ÝÖmÌâ°{â gâgâ}âÉâRúË© Àâ°Ýâ{â°{Ö$pâ¥Uª±°{â}â°Q
}ê}âÄÚ. Éâª~âòxË Æµâ]dê"© %|ÖWyâWuÖC}â{â Éâ°|Ö~Ö}âÀâÃÖÚû{â ~âóxXÅâ³Æ° o ¾Àâ°W ÅÖpâyâ! ¾Àâ°W Àê©{âgâùgê, ¾Àâ°W
I~â¾Íâyâ°Kgâùgê Éâîyâ³gâ°Àâ ÉâyâXµÖÉâçÀâ}â°Q ÀâÃÖ}âÀâ}â dêôÐvâ°Àâ Àâ°ÝÖÅÖgâX o ¾Àâ°W ~âóxXÅâ³Æ°gâ·[{ê Àâ°yÖKÀâ {ꩵâÑ"{ê?
A{âdÖpâx, }â}âQ ÄZÌâ° ±ª|â°gâÔê©! ¾©Àâó ~âpâpâ Àâ°°ª{ê %~âÀâÃÖ}⬪{â yâÈêyâÐ$û ¾·[Ïê©dÖ{â ~âîûL» E·[.
%«ÀâÃÖ}⬪{â U{ê ÉêÂê{â° ¾¶[î. Àê©{âgâÔâ}â°Q ýÚ{â° ¾Àâ°W ~âòÀâËmpâ° mgâ»Kgê© gâ°pâ°gâÔÖÐ ÆpÖÊû{âpâ°. ¾©Àâò
%{ê© Àê©{âgâÔâ}â°Q ýÚ{â° ¾©Àâò Àâ°yêK mgâ{â°$pâ°gâÔÖ¬©î.''¥ Uª{â° Àê°©hâ g⪫©pâÉâ]p⬪{â gâ°vâ°Ð{âpâ° Àâ°Ýâ¸Ë
{âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]»©.
ÉÉÉÉÉâââââ°°°°°~~~~~âââââKKKKKÅÅÅÅÅÖÖÖÖÖpppppâââââyyyyyâââââÀÀÀÀÀâââââ}}}}}âââââ°°°°°QQQQQ UUUUUkkkkkâââââ+++++îîîîîûûûûû{{{{{âââââ AAAAAÌÌÌÌÌâââââ°°°°°ËËËËËÉÉÉÉÉâââââÀÀÀÀÀâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖmmmmm{{{{{âââââ ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖLLLLL~~~~~âââââ}}}}}êêêêê
dê©Àâ· Àê©{â ÉâªýyêgâÔâ}â°Q oµâ]p곩dâK µÖÉâçÀêª{â° gâZýÉâ{ê, ~âîµâ°{âP ÀâÃÖ}âÀâ|âÀâ°ËÀâ}â°Q ~âZÉâîÉâ·° ÉÖ|âXÆ·[Àêª{â°
dâªvâ°d곪vâ Àâ°Ýâ¸Ë~âZÀâpâpâ°, Àê©{âÆpâ°{âPÀÖ{â ~âópÖxgâùgê ÝÖgâ³ ÉâW ½»gâùgê »ÈÖªm¶ dê³vâ{ê gâyâXªyâpâÆ·[Àꪱ°{â}â³Q
ÉâÝâmÀÖÐÌê°© %îyâpâ°.
}`` Ö}â° ÌâÃÖÀâó{ê© }âÆ©}â Àâ°yâÀâ}â³Q ÉÖLÄÉâ·° ±ª{âÀâ}â·[. ÉâÀâËÊ©Àâpâ ÉâÀâËÆ|â ÉâÀâ°°yÖL}âdê" ÉâÀâË{Ö, ÉâÀâËzÖ,
ÉâÀâËyâZ dÖpâxÅâ³yâÀÖ{â %}Ö¬¾|â}Ö ¾yÖX Àê©{âÀÖ¹Ìâ° ~âZÉâpâx¬ª{â ÀâÃÖyâZ ÉâÀâ°ÉâK È곩~â¥{곩ÍâgâÔâ³ ¾Àâ½yâKÀÖÐ,
ÉâÀâËÆ|â{â Éâ°|ÖpâÇêÌâ°³ û¬PÉâ°Àâó{â°. A{â°{âîª{â, Àê©{âgâùgê %«Àâ°°ÙpÖÐ }âvêΰî.'¥' Uª{âÀâpâ° dâpêΰyâKpâ°.
Àê©{â~âZkÖpâdê" ÏÖZÝâWÉâÀâÃÖm }êpâÀÖ¬©yê©}곩¥Uª± %«ÈÖÍê Ýê³yâ°K, dâ·"yêKÌâ°¶[ ÏÖ±³ dꩵâÀâkâª{âZÉê©}âpâ}â°Q,
Ï곩ÈÒ~âópâ{â¶[ Àâ°Ýâ¸Ë{ê©Àꩪ{âZ}Özâ tÖdâ°pâpâ}â°Q Àâ°yâ°K ~âò}Ö{â¶[ Àâ°ÝÖ{ê©Àâg곩ƪ{â pÖ}âvêÌâ°Àâpâ}â°Q É⪺û{âpâ°.
A{âpê, Aªgâ[ÅÖÍÖÀ곩Ý⬪{â, ~ÖµÖ+yâXÉâÅâXyÖ ~âZÀÖÝ⬪{â ~âZÅÖÆyâpÖ{â A Åâ{âZ~âópâ°Íâpâ° Àê©{âgâÔâ g⪫©pâÀÖ{â
dâpêgê ÑÆdê³v⶷[. ~âîÇÖÀâ°yâÿ, Àâ°Ýâ¸ËgâÔâ° Àê©{â ~âZkÖpâdÖ"Ð A`` Ìâ°ËÉâÀâÃÖmÀ''â}â°Q 1875pâ¶[ Ï곪ÏÖΰ
}âgâpâ{â¶[ ÉÖLÄÉâÏê©dÖΰyâ°.
ix
ÀÀÀÀÀêêêêê©©©©©{{{{{âââââ|||||âââââÀÀÀÀÀâââââ°°°°°ËËËËË{{{{{âââââ ~~~~~âââââóóóóó}}}}}âââââpppppâââââ°°°°°yyyyyÖÖÖÖÖLLLLL}}}}}ââââ⬬¬¬¬ªªªªª{{{{{âââââÈÈÈÈÈêêêêê©©©©© ÉÉÉÉÉââââ⪪ªªªgggggâââââtttttâââââ}}}}}âââââ ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖ|||||âââââXXXXX
~âòxËyâÿ ¾ÿÉÖ]zâËpÖ{â, Åñ»dâ{⽸Dΰª{â ÉâÀâËzÖ %Ѫkâ}âpÖ{â Àâ°Ýâ¸Ë{âÌâÃÖ}âª{âîgê yâÀâ°W{ê© A{â ÉÖ]zâËÀê©}â³
Ep⶷[. %}ê©dꩵâ]pâÀÖ{â, ÉÖdÖpꩵâ]pâÀÖ{â %ÀâyÖpâÀÖ{â, Àâ°³»Ë~âòuê, m}âWÀâ°³·dâÀÖ{â uÖ»~â{âP», Ikâ+¥¾©kâ
ÅÖÀâ}ê, ýªÉÖÀâ°Ìâ°Ìâ°mC, ÏÖ·ÆÀÖÝâ, Àâ½{âPÆÀÖÝâ¥Àê³{âÈÖ{â %~âû{ÖPªyâgâÔâ}â°Q U»Ky곩îÉâ°ÀÖgâ, %Àâpâ Ýâ½{âÌâ°{â¶[
ÉâÀâËÀâÃÖ}âÀâ}âdâÈÖXx{â OdâÀâÃÖyâZ ¬ÀâXÅÖÀâ}êΰ¬Myê© Ýê³pâyâ°, pÖgâ{ê]©ÍâgâÔâ Àâ°»©Ìâ° AgâZÝâ{â %zâÀÖ ~âdâ_~Öyâ{â
»·{â d곩rXªµâÀâò Ep⶷[. ÉÖÀâËdÖ¶dâ, ÉÖÀâËÅñÀâ° ÀâÃÖ}âÀâ|âÀâ°Ë{â ~âZdÖµâ}â dÖpâX{â¶[, ÌâÃÖÀâó{Ö{âpâ³ Àâ°yâ{â
Ùªvâ}âÀâ}êQÉâÐ{âMpê, %{â° pêôyâ}â° ÏêÔêÌâ° Éâ·°ÀÖÐ dâÔêÌâ°}â°Q Ñyâ°K ÝÖdâ°Àâªyê ÀâÃÖyâZ. É``âyÖXÉâyâX ¾xËÌâ°{â Éâ·°ÀÖÐ
o }â}âQ I{âXÀâ°.'¥' Uª{âÀâpâ° ÉÖîÉÖî ÉÖîÝê©ù{ÖMpê. ÆÀ`ê` ©kâ}Ö}âªyâpâ, ¾Àâ°gê ÉâyâXÀêª{â° ¾ú+yâÀÖ{â°{â}â°Q û]©dâîû;
%ÉâyâXÀâ}â°Q ÀâÊËûî.''¥Uª± ÀÖdâX %Àâpâ ~â·[ÆÌê°© AÐyâ°K.
%%%%%ýýýýýªªªªªÉÉÉÉÉêêêêêÌÌÌÌÌâââââ°°°°° ~~~~~âââââZZZZZ»»»»»©©©©©dddddâââââ ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖ]]]]]ÆÆÆÆÆ°°°°°©©©©© {{{{{âââââÌÌÌÌÌâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖ}}}}}ââââ⪪ªªª{{{{{âââââpppppâââââ°°°°°
ÉâÀâËÀâÃÖ}âÀâdâÈÖXx{â, ÉâÀâËÀâÃÖ}âÀâÉâÀâ°yÖÀÖ{â{â, Éâ{âPÀâ°Ë~âZkÖpâ{â o Àâ°ÝÖdÖÌâ°Ë %Àâîgê ÌâÃÖÀâó{ê© Éâ°ÙÀâ}â³Q,
Åñ»dâ ÉâÀâ°½¬PÌâ°}â³Q yâp⶷[. A{âpê, Ýâ·ÀÖpâ° ÉÖî %Àâpâ Àê°©Èê ÈÖï©¥dâ·°[¥EsDgêgâÔâ ~âZÝÖpâÀÖΰyâ°. Àâ°³pâ°
}Ö·°" ÉÖî %Àâpâ gâ°ÚÉâ¶gê ÏêªÑΰrDpâ°. aª{â° ÉÖî gâªgêgêÉê{â°{â³ Aΰyâ°. Ýâ¬Àâ°³pâ° ÉÖî ÆÍâ~ÖZµâ}âÀâò
Aΰyâ°. A{âpê, A Àâ°Ýâ¸Ë ÌâÃÖpâ Àê°©ÈêÌâ°³ dâ°Z{âPpÖg⶷[. ÌâÃÖpâ}â³Q {âªÚÉ⶷[. Ïêô{âÀâîgê Aú©ÀÖË{âÆyâKpâ°;
Ýê³vê{âÀâîgê µâ°ÅÖµâÌâ°Àâ}êQ© d곩î{âpâ°. aª{â° ÉÖî Æ©ÔêÌâ°{êÈêÌâ°¶[ ÆÍâÆyâK ÏÖZÝâWx}â}â°Q a±T yâÝâû©ÈÖMpâ}â°
±ªºû{Ögâ¥ÉÉÉ``ÉÉ````````êêêêêôôôôôÌÌÌÌÌâââââ°°°°°{{{{{ÒÒÒÒÒ ÉÉÉÉÉÖÖÖÖÖÝÝÝÝÝêêêêê©©©©©±±±±±pppppêêêêê©©©©©!!!!! }}}}}ÖÖÖÖÖ}}}}}âââââ°°°°° UUUUU·····[[[[[pppppâââââ}}}}}âââââ³³³³³QQQQQ ±±±±±ªªªªª|||||âââââ}}}}}âââââÀÀÀÀÀâââââ°°°°°°°°°°dddddâââââKKKKKpppppâââââ}}}}}ÖÖÖÖÖQQQQQÐÐÐÐÐÀÀÀÀÀâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖvvvvvâââââ·····°°°°° ±±±±±ªªªªª¬¬¬¬¬{{{{{êêêêêMMMMM©©©©©}}}}}êêêêê;;;;; ÌÌÌÌÌâââââÃÃÃÃÃÖÖÖÖÖpppppâââââ}}}}}âââââ³³³³³QQQQQ
±±±±±ªªªªªºººººÉÉÉÉÉââââⶶ¶¶¶dddddâââââ"""""·····[[[[[!!''!'!!''''''' ¥Uª{â° %Àâ}â}â°Q ²Úû²rDpâ°. dê³rDdê³}êgê u곩|â~âópâ{â¶[ %Àâpâ %vâ°gêÌâ° ÅârD |ñvâÆ°µâZ}â°
(mgâ}ÖQzâ) ÝÖ¶}â¶[ ÝÖÈÖÝâ· ÆÍâÆyÖKgâ, `Ó!' U}âQ¶·[; `ÝÖÌâÃÒ'¥U}âQ¶·[! ``|ñvâÆ°µâZpê©! yÖÆ©
dÖÌâ°ËÀâÃÖÚ{â°{âîª{â¥}â}âQ Àê©{âÅÖÍâX{â dÖÌâ°Ë Àâ°°î{â° ²{â°M, mgâ»KgêÍâ°D ÝÖ¾ÌâÃÖΰyêª{â°, yÖÀâó »ùÌâ°{ê©
Ý곩¬î! Aΰyâ°. yêgê{â°dê³ù\î o ÝâxÀâ}â°Q! }ê©~ÖÔâdê" Ý곩РʩÀâ Iùûdê³ù\. u곩|â~âópâ{â pÖmîgê o Éâªgâ»
O}Ö{âpâ³ »ù{âpê, ¾Àâ°W dâ°·Àâ}êQ© apêûÝÖdâ°Àâ}â°¥'' Uª{â° ~ÖZÇÖ~âÝÖîÌâ° ~ÖZxÀâ}â³Q Iùû{âpâ°. EªyâÝâ
dâpâ°ÇÖÀÖîºÌâ° Àê°©Èê ~âdâ_~Öyâ{â %zâÀÖ {ê]©ÍÖÉâ³Ìê°gâÔâ Ap곩~âÇê Ýê³pêÉâ°Àâó{â° ÀâÃÖ}âÀâyâ]dê"Ìê°© dâÔâªdâ yâpâ°Àâ
dâ½yâXÀÖ¬©yâ°. o`` µâ]pâ! E{ê© ¾}âQ Ekêæ. ¾}âQ Ekêæ ~âòÀâËÀÖgⶥ'!' U}â°QyÖK 1883pâ %dê³D©±pÒ 30pâª{â° Éâªuê Y{â°
hâªÂêgê %mÀê°©pÒ }âgâpâ{â «` ©}ÖÎ--° ÅâÀâ}â{'â¶[ dâÔê©ÀâpâÀâ}â°Q dâÔâ×ÝÖÑ, %Àâ°pâpÖ{âpâ° ÉÖÀâ}êQ© ÉÖÌâ°±vêÌâ°·°
ÌâÃñÀâ}â{â¶[ gâ½ÝâyâXÊû Ýê³pâr Àâ°Ýâ¸Ë {âÌâÃÖ}âª{âÉâpâÉâ]»©.
|ÖÆ°Ëdâ, µêôdâ_¹dâ, {Öµâ˾dâ, ÉÖÀâÃÖÊdâ, ÉÖªÉ⯻dâ Àâ°yâ°K pÖm¾©»dâ dê_©yâZgâÔâ¶[ Ýâyê³Kª±yâK}êÌâ° µâyâÀâÃÖ}â{â¶[
dÖZª»Ìâ°}â°Qªr° ÀâÃÖÚ{â Odêôdâ %Àâ°pâ dâ½» Uª{âpê, yâÀâ°W ÀâÃÖyâ½ÅÖÍê gâ°mpÖ»ÌâÃÖ{âpâ³ Àâ°Ýâ¸Ë {âÌâÃÖ}âª{â ÉâpâÉâ]»
%Àâpâ°, þª¬© ÅÖÍêÌâ°¶[ 1875pâ¶[ pâäû{â ÉâyÖXzâË~âZdÖµâ.
1875pâ¶[ ~âZdÖúyâÀÖÐ 1883pâ¶[ É⪵곩ºyâÀÖ{â o gâZªzâ Ƶâ]{â U·[ ÅÖÍêgâÔâ·³[ %}â°ÀÖ¬yâÀÖÐ{â°M,
d곩ÂÖXªyâpâ ~âZ»gâÔâ° ÀâÃÖpÖrÀÖÐ{ÖMgâ³X, %{âpâ Ïê©Údê E}â³Q Ýêkâ°+yâKÈê© E{ê.
%ªyêÌê°© o %Àâ°pâdâ½» dâ}âQvâ ÅÖÍêÌâ°·³[ y곪±yâK}Ö·°" ÀâÍâËgâÔâ þª{êÌê°© %}â°ÀÖ{âÀÖÐ{â°M %}ê©dâ ÉâªÉâ"pâxgâÔâ}â°Q
dâªÚ{ê. Àê³rD Àê³{â· ÏÖîgê 1909 pâ¶[ úZ©Ìâ°°yâ Éâ°ÏÖZÀâ µê©ÍâÐî ÝÖÔâdâpâ %Àâpâ° Ýâyâ°K ÉâÀâ°°ÈÖ[ÉâgâÔâ}â°Q %}â°ÀÖ¬û{â°M
ÏêªgâÔâ³î}â vÖéé |âÀâÃÖË¼Ë ±Éâ~âR %Àâpâ° 1000 ~âZ»gâÔâ}â°Q ~âZdÖúû{âpâ°. 1911pâ¶[ úZ©Ìâ°°yâ µê©ÍâÐî %Àâpê©
%}â°ÀÖ¬û{â°M Ýâ}ê³Qª{â}êÌâ° ÉâÀâ°°ÈÖ[ÉâÀâ}â°Q Éê©îû, 2000 ~âZ»gâÔâ}â°Q vÖéé |âÀâÃÖË¼Ë ±Éâ~âR %Àâpê© ~âZdÖúû{âpâ°.
}âªyâpâ 1939pâ¶[ Upâvâ}êÌâ° ÏÖîgê Ýâ¬}Ö·"}ê© ÉâÀâ°°ÈÖ[ÉâÀâ}â°Q ²r°D Iù{â Ýâ¬Àâ°³pâ° ÉâÀâ°°ÈÖ[ÉâgâÔâ}â°Q ÏêªgâÔâ³î}â
úZ©Ìâ°°yâ ÅÖÉâ"pâ ~âªyâ Éâ°±T}âpâûªÝâ µÖûçgâÔâ° %}â°ÀÖ{â ÀâÃÖÚ{âM}â°Q ÏêªgâÔâ³pâ° ûs AÌâ°ËÉâÀâÃÖm{âÀâpâ° 2000
~âZg»âÔâ}â°Q Àâ°°¬Zû ~âZdÖúû{âpâ°. }âªyâpâ Àâ°³pâ}ê© ÏÖîgê 1955pâ¶[ ÉâyÖXzâË ~âZdÖµâÀâ}â°Q ~âòxËÀÖÐ úZ©Ìâ°°yâpâ°gâÔÖ{â
ÅÖÉâ"pâ ~âªyâ Éâ°±T}âpâûªÝâµÖûç Àâ°yâ°K Àâ°ªm°}Özâ µÖûç, û{ÖPªyâ Åâ³Íâx %Àâpâ°gâÔâ° %}â°ÀÖ¬û{â°M dâ}ÖËrdâ AÌâ°Ë
~âZ»¾º ÉâÅêÌâ° ~âZ»¾º ~âZdÖµâ}â ÉâÆ°»Ìâ°Àâpâ° 4000 ~âZ»gâÔâ}â°Q Àâ°°¬Zû Àê°ôÉâ³î}â¶[ ~âZdÖúû{âpâ°.