hakim durumun kötüye kullanılması

55 Pages·2010·1.76 MB·Turkish

HAKİM DURUMUN KÖTÜYE
KULLANILMASI
Barış EKDİ
Rekabet Başuzmanı*, LL.M., M.B.A.
AB Hayat Boyu
Dokuz Eylül Üniversitesi
Öğrenim Programı
İzmir, 04.05.2010 Jean Monnet Modülü
*Bu sunumda yer alan görüşler herhangi bir kurum veya kuruluşu bağlayıcı nitelikte değildir.
Sunum Planı

• YASAL ve KAVRAMSAL ÇERÇEVE
– Temel Hükümler ve Temel Kavramlar
– Kötüye Kullanma Türleri ve Değerlendirme Sistematiği
• AVRUPA BİRLİĞİ UYGULAMASI
– Yasal Çerçeve
– Örnek Olaylar
• TÜRKİYE UYGULAMASI
– Rekabetin Korunması Hakkında Kanun
– Örnek Olaylar
• SORULAR & CEVAPLAR
Barış Ekdi - 04.05.2010 22
«Ronald [Coase] antitröst hukukundan bıktığını,
çünkü yargıçların fiyatlar arttığında ortada tekel
olduğuna, fiyatlar düştüğünde yıkıcı fiyat
uygulaması olduğuna, fiyatlar aynı kaldığında da
uyumlu eylem olduğuna hükmettiğini söyledi.»*

*William LANDES, "The Fire of Truth" , JLE (1981) s.193
Barış Ekdi - 04.05.2010 3
Rekabet Hukunun Neresindeyiz?
Kartelleşmenin Engellenmesi (3)
(1)
Birleşme –
Rekabeti Sınırlayıcı
Devralmaların Kontrolü
Anlaşmaların
Yasaklanması
Hakim duruma
gelişin kontrolü
(2)
Hakim Durumu Kötüye
Kullanmanın
(+1)
Engellenmesi
Muafiyet
Barış Ekdi - 03.05.2010
4
Hakim Durumun Kötüye Kullanılmasının
Rekabet Hukukundaki Yeri

• Hakim durumun kötüye kullanılması, rekabeti sınırlayıcı
anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliği
kararlarından farklı olarak, TEK BİR TEŞEBBÜSÜN
EYLEMLERİNİ konu alır.

• Başka bir deyişle, rekabeti sınırlayıcı anlaşma için en az
iki teşebbüse ihtiyaç duyulur iken, hakim durumun
kötüye kullanılması için tek teşebbüs yeterlidir.

• «Unilateral Conduct»
Barış Ekdi - 04.05.2010 5
YASAL ve KAVRAMSAL ÇERÇEVE
- Temel Hükümler
- Temel Kavramlar
- Kötüye Kullanma Türleri
- Değerlendirme Sistematiği

Barış Ekdi - 04.05.2010 6
AB ve Türkiye’deki Temel Mevzuat
Lizbon Antlaşması ** Rekabetin Korunması Hakkında Kanun

Madde - 102 Madde - 6

Hakim durumdaki* bir veya birden fazla Bir veya birden fazla teşebbüsün* ülkenin
teşebbüsün* iç pazarın* tümünde veya önemli bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya
bir bölümünde bu durumunu Üye Devletler arası hizmet piyasasındaki* hâkim durumunu* tek
ticareti etkileyecek şekilde kötüye başına yahut başkaları ile yapacağı
kullanması* iç pazarın işleyişi ile bağdaşmaz anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile
nitelikte olduğundan yasaktır. kötüye kullanması* hukuka aykırı ve yasaktır.

Kötüye kullanma halleri özellikle* şunlardır: Kötüye kullanma halleri özellikle* şunlardır:
(a – d…) (a – e…)

----------
** Roma A.md.86 Amsterdam A.(TEC)m.82 
* önemli kavramlar
Temel Kavramlar : “Teşebbüs”
Bir veya birden fazla teşebbüsün …

TEŞEBBÜS: piyasada mal ve hizmet üreten, satan gerçek veya
tüzel kişi

• Şirketten farklı bir kavram: Ekonomik bütünlük / bağımsızlık
•Gerçek veya tüzel kişi : Şirket (A.Ş., LTD. vb.) , vakıf, dernek,
futbol kulübü vb. tüzel kişiler; simitçi, kahveci, gazozcu…
• Doktor, avukat, mühendis (kendi bürosunda teşebbüs, iş
akdine göre değil)
• Kamu teşebbüsü / özel teşebbüs ayrımı yok: KİT’ler, BİT’ler,
Belediye
• Yerli / yabancı teşebbüs ayrımı yok; herkese eşit davranılır
Temel Kavramlar : “İlgili Pazar”

…ülkenin bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki…

– “İlgili Pazarın” doğru tanımlanması çok önemli: Ne kadar dar
tanımlanırsa teşebbüsün hakim durumda olma olasılığı o kadar
artar…

– İlgili pazar şu unsurlardan oluşmaktadır:

• İlgili COĞRAFİ Pazar (ölçüt: taşınabilirlik)
Dünya  Türkiye  Adana  İstanbul Avrupa Yakası  Demirciler
Köyü

• İlgili ÜRÜN Pazarı (ölçüt: ikame edilebilirlik)
İçecek  Alkolsüz İç.  Soğuk İç.  Meşrubat  Gazlı Meş. 
Kolalı Meşrubat.

– çift taralı piyasaar (TV & reklam vb.)
Barış Ekdi - 04.05.2010 9
Temel Kavramlar: “Hakim Durum”

Hakim Durum (RKHK md.3)

“… belirli bir piyasadaki bir veya birden fazla teşebbüsün, rakipleri ve
müşterilerinden bağımsız hareket ederek fiyat, arz, üretim ve dağıtım miktarı
gibi ekonomik parametreleri belirleyebilme gücü…".(*)

• Tek Başına Hakim Durum (Single Dominant Position):Tek bir teşebbüsün
sahip olduğu hakim durumu ifade eder.

• Birlikte Hakim Durum (Collective/Joint/Oligopolistic Dominance):
Aralarındaki bir ekonomik bağ ile bağlı olan ve tek bir teşebbüs gibi davranma
yeteneğine sahip olan birden fazla teşebbüsün sahip olduğu hakim durumu
ifade eder.

•“Super-Dominance”: Compagnie Maritime Belge, Microsoft

*United Brands Company and United Brands Continentaal BV v Comm, 14 Febr. 1978, case 27/76, para 65.
Barış Ekdi - 04.05.2010 10