Başlatma düğmesi mi, yoksa acil duruş mu?

84 Pages·2016·8.06 MB·Turkish

THE MAGAZINE for Renewable Energies ISSN 1861-2741 74714 www.sunwindenergy.com € 12.00 • International issue
6
1
0
2
/
2
TThHeE s SoOlLaArR e EdDiTIiToIOnN
Türkiye‘ye odaklanma, AB‘de Yenilenebilir Enerji, Depolama Perspektifl eri
GÜNEŞ ENERJISI PAZARLARI
Başlatma düğmesi mi,
yoksa acil duruş mu?
GÜNEŞ ENERJILI SU ISITICILARI BÜYÜK TESISLER IÇIN FREKANS ÇEVIRICILER
Sektör kendini yeniden Kendi başına bir
düzenliyor sınıf olarak
ISGlobal2016_Besucheranzeige_BVA SWE_25 Jahre_210x297.qxp_Layout 1 19.01.16 11:28 Seite 1
INTERSOLAR – POWERFUL PIONEERS FOR 25 YEARS!
Intersolar Summit USA East | New York | March 24, 2016
Intersolar Summit Turkey | Istanbul | April 6, 2016
Intersolar Europe | Munich | June 22–24, 2016
Intersolar North America | San Francisco | July 12–14, 2016
Intersolar South America | São Paulo | August 23–25, 2016
Intersolar Middle East | Dubai | September 19–21, 2016
Intersolar India | Mumbai | October 19–21, 2016
Discover the World’s Leading
Exhibition Series for the Solar Industry
www.intersolarglobal.com
BaSyazı
Filler ve güneş
enerjisi üzerine
Birkaç yıldan beri fildişi (kaçakçılık) Amaç hâlen ekonomik olarak değil
pazarına sürülenden çok daha fazla sosyo-politik olarak tanımlanmalıdır. İklimin
filin kaçak olarak avlandığı görülüy- korunması ve güvenli ve uygun fiyatlı enerji
or. Bunun açıklaması korkutucu olduğu sağlanmasının yanında istihdamın güvenc-
kadar basittir: Fildişi Asya‘nın depolarında eye alınması da böyle bir amaç olabilir.
ormanlardaki fil neslinin tükeneceği zaman Bunun yerine örneğin Almanya‘da 2012 ile
için saklanıyor, çünkü o zaman fildişi 2014 arasındaki güneş enerjisi desteklerinin
fiyatının katbekat artacağı düşünülüyor. kesilmesinin ardından güneş enerjisi zanaat
Ne kadar çok fil ne kadar çabuk yok olursa işlerinde meydana gelen % 60‘lık istihdam Dr. Volker Buddensiek
söz konusu zamana o kadar çabuk azalışı umursanmaz bir şekilde kabul Genel Yayın Müdürü
ulaşılacağı için bazen fil sürülerinin, fil ediliyor. Alman güneş enerjisi endüstrisi [email protected]
yavruları da dâhil olmak üzere, tümüyle genelinde üç yıl içinde 60.000 istihdam
kurşuna dizilmesi tercih ediliyor. kaybı oldu. Siyasetin bu tür gelişmeler
Bu bilgiyi neden burada sunuyorum? üzerine hararetli tartışma aradığı
Türlerin korunması gibi toplumsal değerlerin söylenemez. Ancak şu da bir gerçektir ki,
ticari akla teslim edildiklerinde amaçlarını ne doğrudan etkilenen güneş enerjisi
kendi kendilerine gerçekleştiremediklerini endüstrisi ne de çoğunlukta temiz bir enerji
tez yoldan kavranır kılan ve birkaç unsurdan teminini arzulayan vatandaşlar karar
oluşan çok basit bir sistem olduğu için. Zira vericileri gelecekte izlenecek yol hakkında
sırf ticari mantığa göre hareket edildiğinde bir tartışmaya zorluyor. BM İklim
böyle bir değer artırma tedbiri gerçekten de Konferansı‘ndan birkaç hafta sonra iklimi
oldukça tutarlıdır. Buna rağmen bu koruma ve enerji dönüşümü tekrar siyasi
hayvanların ekosistemdeki yerinin önemini ilginin dışında yer alıyor.
sadece biyologlar tam olarak bilse bile Şirketlerin ve tüketicilerin unsurları
büyük ihtimal çoğunluk, bu durumda bunun kendileri oluşturarak gelişimi zorlama
mutlaka uluslararası toplum düzeyinde imkânı bakidir. Buna örnek olarak eski ısı
önlenmesini talep edecektir. üreteçlerini değiştirerek fotovoltaik tesisleri
İklimin korunmasının ve enerjiye bakış kurup akümülatörleri donatmak ve elektrikli
açısının sürdürülebilirliğinin önem düzeyini hareketliliği tercih etmek verilebilir.
kuşkusuz çoğu insan bilir. O zaman birbiri- Biliyorum, bunu herkes göze alamaz,
yle tamamen iç içe olan bu iki hedefe ancak gerçekten bugün göze alanlardan
ulaşmak adına hükümetlerin önlemler daha fazlasının alabileceği kesin. Ayrıca
alması için daha fazla ısrar etmemiz gerek- atılgan bir danışmanlık vermek suretiyle
mez miydi? İklimin korunması ve yenilenebi- yenilenebilir enerji sanayileri müşterileri
lir enerji kullanımının nasıl geliştiğine destekleyebilir. Bugün bu birçok ülkede
„sondan başa doğru“ bakıldığında, önlem- daha zor, çünkü artık mesele tarife
lerin yeterli olmadığı inanarak söylenebilir. garantisiyle cezbetmek değil. Ancak eğer
Gerçi farklı rejeneratif teknolojilerin pazarda uzmanlar iyi danışmanlık hizmeti verirse ne
rekabet etmek zorunda olduğu şüphe dünya çapında ne de Avrupa‘da fotovoltaik
götürmemektedir. Ancak bu durum şimdi bir gelişiminin önünde hiçbir engel kalmaz.
gelişme hedefi olarak ilan edildi! Oysa bu
sadece yolun bir açıklamasıdır.
Sun & Wind Energy 2/2016 — Solar Edition 3
İÇINDEKILER
Güçlü büyüme bekleniyor
Türk fotovoltaik pazarı yükselişe geçiyor. Bu yıl öncelikle büyük
er
ett tesislerle en az 500 MW ilave kurulum bekleniyor. Ancak hâlâ
hl
c bazı riskler mevcuttur.
S
af: Sayfa 5-6
ğr
o
ot
F

Büyük projelere geçiş
2014 ve 2015 yıllarındaki hafi f sıkıntılı döneme
rağmen Türkiye’deki güneş enerjisi sektörü gelecek
açısından pozitif bir durumdadır. Pazar, çok aileli
ç
konutlar için daha geniş sistemlere yönelik bir zin
E
değişim içindedir. af:
Sayfa 13-15 otoğr
F
PV pazarı Türkiye
– Güçlü yerel mevcudiyet önemli
Türkiye’de PV pazarı büyüyor ve tüm risklere rağmen giderek
olgunlaşıyor. S&WE’nin görüştüğü EPC’ler, sistem satıcıları ve
bileşen üreticilerinde sipariş defterleri gayet dolu. Ancak önemli
nerji olan yerel olarak sağlam bir kökleşmedir. Alman şirketleri bu
E
alk alandaki yarışta iyi durumda bulunuyor. Ülkede her koşulda
H
af: yeterince para mevcuttur.
oğr Sayfa 7-9
ot
F

Güneş Enerjili Su Isıtıcısı
Pazarına Genel Bakış
Orta Doğu güneş enerjili su ısıtıcısı üreticileri için
giderek daha önemli bir pazar haline geliyor. Buna ar
ol
karşın Güney Avrupa önemini kaybediyor. Sanayi S
er
kesimi Avrupa’dan uzaklaşarak yeni pazarlara gn
a
açılıyor. W
Sayfa 16-18 ğraf:
o
ot
F

Frekans çeviriciler
– Kendi başına bir sınıf
y
g
er Dünya genelinde hızla mümkün olduğu kadar güvenilir ve aynı
n
w E zamanda olabildiğince ucuza elektrik üretecek güneş çiftlikleri
e
N oluşuyor. Bu durum frekans çeviriciler üzerindeki taleplerin
O
AC artmasına da neden oluyor.
K
af: Sayfa 10-12
ğr
o
ot
F
4 Sun & Wind Energy 2/2016
PV PAzAri TÜrkiyE
Türkiye’de şubeleri bulunan ve
kayseri’deki PV tesisi gibi Anadolu’da ilk
Güçlü büyüme projeleri gerçekleştirmiş olan Schletter
gibi Alman şirketleri, yerel iş beklentileri
konusunda iyimserliklerini ifade ediyorlar.
Fotoğraf: Schletter
bekleniyor
Türk fotovoltaik pazarı yükselişe geçiyor. Bu yıl öncelikle
büyük tesislerle en az 500 MW ilave kurulum bekleniyor.
Ancak hâlâ bazı riskler mevcuttur.
Zenit Enerji şirket müdürü Can Sözen güneşli ve 4,1 milyon nüfusu ile Türkiye’nin mür sobalarının kullanıldığını belirtiyor.
“maalesef genelikle kış günlerinde üçüncü büyük şehri olan İzmir’in Körfezi Ocak ayında bugünkü gibi bir günde
durum böyle” diyerek dudak büküy- üzerinde sarımsı bir sis bulutu duruyor. Bu sıcaklığın sıfır derece seviyesine ulaşması
or. Bugün masmavi gökyüzüyle tamamen konuda Sözen birçok evde hala eskimiş kö- mümkün ve binaların çoğu iyi yalıtımlı
Arazi-Tipi-Solar-Montaj-
Sistemleri Üreticisi
1,5 GWp üzerinde
üretim yaptık!
Solarpark Wiltshire, İngiltere AAllii EErrddeemm,, MMoobb ++9900 555555 556644 4499 1100
SWW_190x90_4C_022016_tür..indd 1 25.02.16 15:59
PV PAzAri TÜrkiyE
değil. Oysa şehir idaresi ter- üzerinde yıllık ilave kuruluma ulaşılacağını
cihini artık daha verimli yapı düşünüyor. Kendisi kısa süre önce tekrar
standartlarından, jeotermalle bölge ısıtma hesaplanmış ve 2017’de kurulacak olan 1,8
sisteminin genişlemesinden yana GW’lık PV kapasiteli resmi genişleme hede-
kullanıyor, daha fazla güneş panelleri ve fo- fine dikkat çekiyor. Schletter’in Türk
tovoltaik tesislerinin kurulmasını teşvik iştirakinin Başkanı Taner Öztürk de benzer
ederek bisiklet yolları ve metro ağını düşünüyor. Böylece Türk pazarının Güney
genişletiyor. En son özel Yaşar Afrika, Brezilya veya Rusya düzeyinde önem
Üniversitesi’nin mühendislik bölümü kazanacağını söylüyor. Bir Avrupa kuruluşu
öğrencileri çok sayıda katılımcının yer olan Solar Power Europe’un CEO’su James
aldığı etkinliklerle enerji verimliliği, yenile- Watson da bunun altını çizerek “Türk güneş
nebilir enerji ve e-mobilite için faaliyette enerjisi pazarı yakın gelecekte Avrupa’nın
bulundular. önde gelen güneş enerjisi pazarlarından
Yani Boğaz’da çevre ve iklimin daha fa- biri olabilir” diyor. “Türkiye’de iş yapmak
zla korunmasına yönelik giderek artan faal- isteyen daha fazla üyemizi görüyoruz” diye
iyetlerde bulunuluyor. Geçen yıl yenilenebi- ekliyor.
lir enerji için başlatılan Türkiye Ulusal Ey- Türkiye’de çok sayıda ticari fuar ve
lem Planı, 2023 yılına kadar elektrik enerji- konferansın odak noktasında fotovoltaik ve Solar Power Europe CEO’su James
si karışımının %30 oranında yenilenebilir diğer yenilenebilir enerji bulunuyor. 6 Watson, Türk güneş enerjisi pazarının
olacağını bildiriyor. Bununla birlikte 34 GW Nisan’da İstanbul’da ikinci kez Intersolar yakın gelecekte Avrupa’nın önde gelen
hidroelektrik, 20 GW rüzgâr enerjisi, 5 KW Summit Turkey etkinliği gerçekleşecek. Bu güneş enerjisi pazarlarından biri haline
fotovoltaik ve 1 GW jeotermal ve biyokütle etkinlik dünya çapında önemli büyüme geleceğine inanıyor.
öngörülmektedir. Yılda 2737 saat güneş pazarlarındaki Intersolar organizasyonlarının Fotoğraf: Solar Power Europe
görmesiyle, ki bu günlük 7,5 saat eder, bir parçasıdır. Bu etkinlikten bir gün sonra,
Türkiye Avrupa genelinde en yüksek güneş 7-9 Nisan arası 9. Solarex İstanbul
enerjisi potansiyeline sahiptir. Sıcak su Uluslararası Güneş Enerjisi ve Teknolojileri sisler ve ruhsatlı büyük tesisler piyasasını
üretimi için basit güneş kolektörleri, özel- Fuarı kapılarını açıyor. 27-29 Nisan tarihleri güçlendirecektir. Şu anda Aralık ayında ka-
likle kırsal kesimde oldukça yaygındır, an- arasında İstanbul’da gerçekleşecek olan IC- bul edilen ithal modüllere dair
cak fotovoltaik tesisler hâlâ nadir görülür. CI 2016 – 22. Uluslararası Enerji ve Çevre vergilendirmenin ne kadar süre geçerli
Şimdiye kadar yaklaşık 250 MW’ı geçen yıl Fuarı ve Konferansı – yenilenebilir enerji ve olduğu ve nasıl yapılacağı belli değildir. IBC
olmak üzere toplamda yalnızca 330 MW ka- enerji verimli güç ve ısı temini seçenekler- Solar Türkiye Genel Müdürü Bülent Yıldız,
pasiteli güneş enerjisi santrali kurulmuştur. inin tüm yelpazesini sunuyor. düzenlemenin genellikle büyük projeleri
Ancak sektör şu an Türk PV pazarında önem- değil, ancak küçük miktarlar için alım satım
li bir büyüme bekliyor. Bu yıl için en az 500 Değişiklikler ve riskler ve dağıtım işlerini etkilediğini belirtiyor.
MW’lık ilave bir kurulum bekleniyor; Ocak Axitec Solar Türkiye CEO’su Atalay Yazgan,
ayında 41 MW’lık yeni tesisler devreye Türk PV piyasasının gelişimi için hâlâ bu yaz Çin modül ithalatı için başlayacak
sokuldu. Bu canlanmanın nedenleri maliyet birtakım riskler ve değişen koşullar bir anti-damping düzenlemesinin
düşüşlerinin sürmesi, yerel bankaların ve mevcuttur. tartışıldığını da ekliyor. Ayrıca şu an
yatırımcıların artan ilgisi, daha büyük tesis- IHS analisti Berg bu konuda “Her 13,3 ABD senti/kWh olan tarife garantisinin
lerin kurulumu için vadesi gelmiş şeyden önce, ekonomi ve güvenlik durumu yıl içinde düşürülmesi bekleniyor.
ruhsatların tahsisi ve artan elektrik yeni yatırımların yapılmasına bir engel Hans-Christoph Neidlein
fiyatlarının yanında elektrik için artan ta- oluşturmaktadır. Neyse ki PV yatırımcıları
leptir. 2023 yılına kadar Türk enerji sek- için sunulan tarife garantisinin ABD
töründeki yatırım ihtiyacının resmi olarak dolarıyla ödenmesi, söz konusu bazı risk-
130 milyar ABD Doları olduğu tahmin edili- leri azaltıyor.” ifadelerini kullanıyor ve
Intersolar Summit Turkey
yor. “diğer riskler daha katı bir hale gelebilecek
PV kurulumları için mevcut düzenlemeyle il-
2017 yılından itibaren yıllık gilidir. Bireysel yatırımcılar bünyesinde Intersolar Summit Turkey 6 Nisan 2016 tar-
1 GW ilave kurulum kümeler oluşmasını önlemek amacıyla ihinde WOW İstanbul Hotels & Convention
ruhsatsız projelerin mülkiyetine bir Center’da gerçekleşecek. 200’ün üzerinde
Danışmanlık şirketi IHS’nin analisti Josefin sınırlama getirilmesi önerildi. Bu bazı pro- uzman ziyaretçinin gelmesi bekleniyor.
Berg de “pazar bu yıl 500 MW’lık ilave kuru- je geliştiricilerini engelleyebilir” diye Konferans programının önemli konuları
lum seviyesine erişme potansiyeline sahip” ekliyor. arasında Ulusal Güneş Enerjisi Yol Haritası,
ifadesini kullanıyor. Zira 2016 ve 2017 Ayrıca Goldbeck Solar’da Uluslararası Türk Güneş Enerjisi Pazarı Güncellemesi,
yılında 1 MW’tan fazla kapasiteli artan Satış ve Proje Yönetiminden sorumlu Finansman, PV santrallerinde kalite
sayıda büyük projenin ruhsatlarının alınıp Nevres Dabil’in belirttiğine göre ruhsatsız güvencesi, Yerel İçerik Gereksinimleri ve
hayata geçirilebileceği öngörülüyormuş. projelerde zorunlu bir öz tüketim payı ge- İmalat Fırsatları bulunuyor. Teknik
Lisanslanan büyük ölçekli tesisler için ilk tirilmesi tartışılıyor. Büyük olasılıkla bu, konferansın ortakları arasında Uluslararası
dilim toplamda 600 MW’a denk geliyor. So- bugüne kadar yaygın olan teknik ve yasal Güneş Enerjisi Derneği’nin Türkiye Şubesi
lar Mena Energy and Environment Technol- olarak ayrı 1 MW tesislerini büyük santraller GÜNDER de yer alıyor.
ogies CEO’su Mete Çubukçu, Türkiye’de halinde birleştirmeyi büyük ölçüde
2017’den itibaren 1 GW PV gücünün azaltacaktır, ancak diğer taraftan küçük te- www.intersolarglobal.com/de/summits/turkey
6 Sun & Wind Energy 2/2016
PV PAzAri Türkiye
Güçlü yerel
mevcudiyet önemli
Türkiye’de PV pazarı büyüyor ve tüm risklere rağmen giderek olgunlaşıyor. S&We’nin
görüştüğü ePC’ler, sistem satıcıları ve bileşen üreticilerinde sipariş defterleri gayet dolu.
Ancak önemli olan yerel olarak sağlam bir kökleşmedir. Alman şirketleri bu alandaki yarışta
iyi durumda bulunuyor. ülkede her koşulda yeterince para mevcuttur.
Schletter yıllardan beri Türkiye’de Türkiye’deki fotovoltaik pazarının yılda yüzde onu oranında bir pazar payı elde et-
yerleşmiş bir montaj sistemi yaklaşık bir GW seviyesinde büyüme mek istiyoruz. Şu anda bu hedefe ulaşmak
uzmanıdır. İşlerini İstanbul merkez- göstereceğini düşünüyor. Bu, gelecekte için iyi imkânlara sahibiz” ifadelerini
li yerel bir yan kuruluş aracılığıyla yürütür. Türk pazarını Güney Afrika, Brezilya veya kullanıyor. Aralık ayında Türkiye’de
“Biz 2016 yılında yaklaşık 500 MW’lık bir Rusya ile aynı önem düzeyine getirecek. yürürlüğe giren ithal modüllerin vergilendir-
pazar boyutu bekliyoruz ve iyi olan konu- Ancak bu pazarın dışarıdan erişimi kolay ilmesi, Yıldız’a göre çoğu durumda proje
mumuzu daha da güçlendireceğimizi umuy- olmadığı için hizmetin yerel şirketler işlerini etkilemez. Yatırımcılar ithalat
oruz” diyor, Genel Müdür Taner Öztürk. tarafından sağlanması gerekmektedir. Öz- modülleri için de KDV muafi yeti için
Geçen yıl toplam genişleme yaklaşık 250 türk bu konuda “Tüm bunlara rağmen Türki- başvuruda bulunabilirler. Etkilenen projel-
MW olarak gerçekleşti ve bunun yaklaşık 70 ye, Doğu ve Batı arasında bir köprü olarak er bir KDV başvurusu için çok fazla iş
MW’ını şirket temin etti. Şu an şirket yerel önem kazanacaktır.” açıklamasında çıkaracak olan küçük projelerdir. Yıldız,
EPC ve yatırımcılar için üretim yapmaktadır; bulunuyor. Türk hükümeti açıkça bu iş dalında yerel
örneğin biri 11,5 MW büyüklüğünde Kay- olarak üretilen modüllerin kullanımını
seri, Anadolu’da, diğeri ise Konya/ Zengin pazar payı hedefte teşvik amacı gütmektedir, diyor. Türk
Karapınar’da 5 MW’lık olmak üzere iki proje modül üreticilerinin mevcut toplam kapasi-
yürütülmektedir. “Buna ek olarak şu anda IBC Solar benzer bir iyimserlik ifade ediyor. tesi yaklaşık 300 MW düzeyindedir.
Mersin, Isparta ve diğer bölgelerdeki çeşitli Geçen yılın Ocak ayında Türk sistem tedar- Ancak Yıldız’ın tecrübesine göre baskın
projeler için yaklaşık 20 MW’lık kalıcı olar- ikçisi yerel pazardaki konumunu açık alan projelerinde fotovoltaik maliyet
ak yükseltilmiş açık alan tesisleri inşa ve genişletmek için Kosi Frankensolar’ın Türk seviyesi bol güneşe rağmen hâlâ
teslim ediyoruz” diyor Öztürk. 2016’da proje işlerini ve acenteliklerini devraldı. IBC Almanya’nın yaklaşık % 20 üzerinde. Yıldız
çatıya monte edilen sistemlere talebin Solar Türkiye Genel Müdürü Bülent Yıldız, bir dizi sebep sıralayarak farklı standartların
artacağı da kesindir. İş yerel yan kuruluş “2016 yılında hedefl enen kurulu PV kapas- esas alınması nedeniyle kW başına daha fa-
tarafından oluşturulacaktır. Öztürk itesi 800 ila 900 MW arasında ve biz bunun zla altyapının inşa edilmesi gerektiğini
2015 yılının Aralık ayında ticari
faaliyete başlayan Türk karadeniz
kıyısındaki kiranharman’da 6.2
MW’lık tesis. Fotoğraf: Halk enerji
Solar edition 7
PV PAzAri Türkiye
görülüyor” diye vurguluyor. “Güneş PV’sine
ilişkin yasal çerçeve değiştirilmiştir ve hâlâ
başka değişiklikler için gözden geçirilmek-
tedir, ancak çerçeve yavaş yavaş ruhsatsız
kesimdeki belirsizlikleri konu alan bir dizi
uygulanabilir kurala yönelmektedir”.
Dabil’e göre karar vericilerin ve kanun
koyucuların yanı sıra diğer piyasa oyuncuları
da daha sağlıklı bir PV pazarının
oluşumunun temeli olan öğrenme eğrisinde
bilgi birikimlerini ilerlettiler. “Hükümetin
ruhsatsız projeler için daha yüksek öz
tüketim oranları belirlemesi bekleniyor,
aslında kanun çıkarılırken temel amaç buy-
du, ancak şu ana kadar gerçekleştirilen pro-
jelerde işe yaramadı” diye ekliyor.
Şu an toptancılık
kolay değil
Axitec Solar Türkiye CEO’su Atalay Yazgan
da temkinli bir iyimserlik sergiliyor. Merke-
zi güney Almanya Böblingen olan şirket
Türk Akdeniz kıyısında, Adana’nın batısındaki Mersin’de 5,5 MW’lık proje. Avrupa, Tayvan ve Çin’de dört noktada
Fotoğraf: Goldbeck Solar sipariş usulü modüller ürettiriyor. Şimdiye
kadar Türkiye’de yaklaşık 25 MW modül
söylüyor. Zeminin genelde kayalık olması dokuz yıl arasında bulunmuştur. Enerparc satılmış durumda; geçen yazdan beri kend-
nedeniyle altyapı kolayca yere çakılamadığı görevlisi, yatırımcıların çoğu ithalat isine ait bir Türkiye şubesi var. Bu yıl için
için daha zahmetli ve daha pahalı olan yaptıkları zaman ürünler için vergi öde- KDV’den ve bu nedenle de ithalat ver-
sondajlamayı gerektirdiğini ekliyor. memelerini sağlayan hükümet teşvikleri gisinden muaf olan Türk EPC projelerine 50
aldığı için, ithalat vergilendirmesinin 500 MW sağlanması hakkında bir çerçeve
Yerel finanse edilen projeler kW üzerinde büyük ölçekli PV projelerine anlaşması imzalandı. Yazgan, “Ancak bizim
bir etkisi olmayacağı beklentisinde. Ancak toptan satışımız ve projeye bağlı olmayan
Enerparc yönetim kurulu üyesi Stefan yatırımcılar küçük ölçekli tesisler için ek ticaretimiz modül ithalat vergisinden büyük
Müller altını çizerek “şu an birçok şeyin işlemlerden kaçındıkları için, bunun küçük ölçüde olumsuz olarak etkileniyor”, diyor.
gerçekleştiğini görüyoruz”, diyor. Hamburg ölçekli projeler üzerinde bir etkisi olabilir. Belli ki hükümet bu düzenlemeyle Türk
merkezli şirket, 2012’den beri Türkiye’de Bunun dışında proje geliştirme konusunda modül üreticilerini desteklemeye çalışıyor,
faaliyet gösteriyor. Müller, “Yavaş yavaş oldukça ciddi yasal değişiklikler var, ancak onlar çoğu kez gereken kaliteyi
lisanslı projeler geliyor, bizim de bazı te- örneğin piyasayı kesinlikle etkileyecek olan sağlayamıyor, diye ekliyor. Ayrıca bunun
sisler inşa edeceğimize inanıyoruz” ifade- hakların satılması işlemi, diyor Babataş. aynı zamanda Avrupa’ya karşı adil
lerini kullanıyor. Geçtiğimiz günlerde 100 “Ancak Türkiye’de ciddi yatırımcı sayısı olmadığını belirtiyor. Zira aynı zamanda
MW güce sahip güneş enerjisi parkları için artıyor ve ben onların bundan kurtulmanın Türk modülleri ayrımcılık olmaksızın
hak ve arazi sağlamış olan bir yatırımcıyla bir yolunu bulacaklarına inanıyorum”, diye Avrupa’ya ihraç edilebilirken Avrupa’da
sözleşme imzalandı. Fakat her şeyin finans- vurguluyor. Tarife garantisiyle ilgili düzen- üretilmiş modüller de ithalat vergilendirme-
mana bağlı olduğunu da vurgulayarak, lemeler bugüne kadar hâlâ geçerli olup bu- sine tabi oluyor, diyerek memnuniyetsizliğini
mevcut siyasi durumun uluslararası nun herhangi bir süresi yoktur. Ancak ifade ediyor Alman Türkü.
bankaların finansman sağlama isteğini hükümetin düzenlemeleri değiştirmek veya
desteklediğinin asla söylenemeyeceğini güncellemek istediği yönünde bazı söylen- Lisanslı ürünler daha pahalı
belirtiyor. Bunun yanında yerel bankaların tiler var, diye ekliyor Babataş.
klasik “rücu edilemez” proje finansmanını Merkezi Ankara’da olan Halk Enerji öncelik-
bilmediklerini dile getiriyor. Tüm projelerin Pozitif bir öğrenme eğrisi le Hanwha Q Cells-Modüllerini ve diğer 1.
en az % 95’inin Türkler tarafından Türklerle sınıf üreticilerin bileşenlerini kullanıyor.
ve Türk bankalarıyla gerçekleştirildiğini Goldbeck Solar’da Uluslararası Satış ve Genel Müdür Yardımcısı Yalçın Adıyaman
bildiriyor. Uluslararası Satış Bölümü Proje Yönetiminden sorumlu Nevres Dabil, aynı zamanda Bosch Servis ortağı olan EPC
Başkanı Ertuğ Babataş, “Enerparc olarak bu yıl Türkiye’de 30 ila 50 MW miktarında şirketinin bu yıl Türkiye’de 100 MW hac-
projelerde saf EPC olarak hareket ediy- bir PV proje hacmi öngörüyor. Şu an minde projeler gerçekleştirmeyi beklediğini
oruz”, diyor. Yatırımcıların neredeyse hep- Mersin’de 5,5 MW kapasiteli ilk projeyi tam- bildiriyor. Mevcut projeler Kiranharman’da
si yerel. Babataş, “Ben Türk PV pazarında amlamak üzere olduklarını belirtiyor. 2016 6 MW, Bala’da 7 MW, Mersin’de 8 MW ve
bu yıl oldukça iyileşme görüyorum, 2016 yılında Boğaz’da yapılacak PV kurulumu Erzurum’da 4 MW’lık lisanssız tesislerdir;
yılında 500 MW bekliyorum” diye ekliyor. ilavesinin toplamda 600 MW’ı bulacağı tah- şu anda Halk Enerji Erzurum’da 5 MW’lık ilk
Özkaynak getiri oranı (ROE) proje mininde bulunuyor. “PV Türk yatırımcılar lisanssız projeyi de hayata geçiriyor. Sabit
ölçeğine bağlı olarak genellikle yedi ila tarafından cazip bir yatırım fırsatı olarak alt yapılı açık alan tesisleri için sadece EPC
8 Sun & Wind Energy 2/2016
ISGlobal2016_Anzeige_Special_Türkisch.qxp_Layout 1 03.03.16 10:21 Seite 1
maliyetleri olarak Adıyaman yaklaşık 1 milyon
ABD $/MW’lık bir hesap çıkarıyor. Buna aynı za-
manda bir MW’lık birkaç proje arasında
paylaştırılmış küçük bir trafo, çit, yüksek kalite-
li kamera, çeşitli olanakları (su, elektrik, ısıtma,
mobilya vb) olan güvenlik binası da dâhildir.
“Yatırımcı finansmanı ve ticari işletme tari-
hinden sonra 1,35 -1,4 milyon ABD doları/MW
karşılarsa lisanssız projeler için tüm izinler ve
arazi dâhil anahtar teslimi fiyatımız 1,2 -1,3 mi-
lyon ABD dolar/MW”, diyor Adıyaman. “Lisanslı
projeler muhtemelen yaklaşık 1,7 - 2 milyon
ABD doları/MW’a mal olur, çünkü lisansın
kendisi bir milyon ABD dolarına varan bir fiyata Türkiye Odaklı 3
ihale edildi”, diye ekliyor. Pazar büyümesi
Solar Etkinlik.
önündeki engelleri Adıyaman özellikle “yoğun
yönetim süreçlerinde” görüyor.
İntersolar Türkiye Zirvesi
Örnek teşkil eden
6 Nisan 2016
toplumsal katılım
WOW Convention Center, Istanbul
www.intersolar-summit.com/turkey
Solar Mena Enerji ve Çevre Teknolojileri CEO’su
Mete Çubukçu Türkiye’de 2017’den itibaren 1
GW PV gücü üzerinde yıllık ilave kuruluma Türkiyenin Güneşi – Turkey’s Sun
ulaşılacağını düşünüyor. Onun şirketi büyük PV @ Intersolar Europe
sistemlerinin kalite kontrolünde Freiburg Fraun- 23 Haziran 2016
hofer ISE ile iş birliği yapmaktadır. Şu anda Messe München, Almanya
Türkiye’de yaklaşık 40 MW’lık sözleşme
www.intersolar.de
kapsamında projeleri bulunuyor. Çubukçu açık
alan tesisleri için ortalama maliyetleri 0,9 - 1,0
Intersolar Middle East
milyon €/MW olarak saptıyor. İthalat
19–21 Eylül 2016
vergilendirme düzenlemelerine eleştirel
bakıyor, bunların sadece güneş enerjisi mali- DWTC, Dubai, BAE
yetlerini pahalılaştırdığını söylüyor. Tedarik www.intersolar.ae
tarifesinin on yılla sınırlanmasına da şüpheci
bakıyor, çünkü sonrasında hangi mali işlemin
kullanılacağı şimdiye kadar belli değil, diyor. www.intersolarglobal.com
Çubukçu Türkiye’deki pek çok belediyenin
katılımının örnek teşkil ettiğini düşünüyor.
Örneğin İzmir Kalkınma Ajansı şimdiye kadar
330 MW üzerinde kapasiteye sahip PV tesis-
lerini desteklemiştir.
Üniversite için ICCI
Enerji Ödülü
İzmir merkezli sistem sağlayıcısı Zenit Enerji
Başkanı Can Sözen üniversitelerin önemli
katılımlarına dikkat çekiyor. Nitekim yakın za-
manda Doğu Anadolu’nun Malatya ilinde bir
devlet üniversitesi olan İnönü Üniversitesi’nde
5,3 MW kapasiteli, bir Türk üniversitesinde
bugüne kadarki en büyük PV tesisi devreye
alındı. Bu nedenle bu üniversiteye güneş ener-
jisi kategorisinde bu yılın ICCI Enerji Ödülü ver-
ildi. Aynı zamanda Yingli, SMA, Huawei, Multi
Contact, Phoenix Contact ve Meteocontrol ile iş
birliği yapan Zenit’in patronu, Türkiye’deki ken-
di iş beklentileri hakkında da iyimser düşünüyor.
Sözen “100 MW aralığında güneş enerjisi ürün-
leri tedarik hizmetleri bekliyoruz” diyor.
Hans-Christoph Neidlein
Solar Edition
FrEkanS çEviricilEr
Kendi başına bir sınıf
SMa merkezi eviricileri geçici Dünya genelinde hızla mümkün olduğu kadar güvenilir ve
olarak Sic yarı iletkenleriyle
aynı zamanda olabildiğince ucuza elektrik üretecek güneş
donatılmıyor. Fotoğraf: SMa
çiftlikleri oluşuyor. Bu durum frekans çeviriciler üzerindeki
taleplerin artmasına da neden oluyor.
Bilindiği gibi güneş çiftlikleri endüktif reaktif gücü daha ucuza
şebekeye çatı PV tesislerine göre sağlayabilirler.”
daha ağır bir yük getirebilir. Az elek- Ancak uzmanların görüşleri bu konuda
trik tüketilen bölgelerde devasa güneş farklılık göstermektedir. SMA Solar Tech-
enerjisi beslemesi besleme noktasında nology AG Ürün Grubu Başkanı Florian
voltaj artışına yol açabilir. Bu yüzden fre- Bechthold, “bizim henüz 0,8’i aşan özel
kans çeviricilerin, örn. Almanya’da, endük- gereksinimlerimiz olmadı” saptamasında
tif reaktif güç almak suretiyle gerilimin yük- bulunuyor. Bir güç faktörünün belirtilmesi,
selmesini önlemeleri gerekmektedir. Büyük ancak bununla ilgili bir voltaj sınırı
güneş çiftliklerinin 0,9’a varan güç faktörü belirtildiği takdirde anlam kazanır, diyor.
ile besleme yapabilmeleri gerekir. Bazı üre- Aynı zamanda Amerikan grubu GE de tem-
ticiler güç faktörünü 0,8 ila 1 veya 0,7 ila 1 kinli açıklamalarda bulunuyor. GE Power
arasında ayarlayabilen frekans çeviricilerini Conversion Basın Ofi si, “piyasa 0,9’luk bir
satışa sunuyorlar. Ancak bugüne kadar çok güç faktörü bekliyor” şeklinde açıklama
az şirket Fronius kadar ileri gidiyor, zira yapıyor. Frekans çeviricilerin yeni talepler-
orada 0,9 ila 1 arasının uzun vadede zaten le karşılaşması halinde kolay uyum
yeterli olmayacağı görüşü hâkim. Ürün yö- sağlayabildikleri belirtiliyor.
neticisi Jürgen Hürner, “bu nedenle biz
şimdiki ürünlerde kapsamın tümünü, yani Silisyum karbür yarı
0’dan 1’e kadar olanını, sunuyoruz” diyor iletkenleri geliyor
ve “böylece bir rekabet avantajı elde etmek
istiyoruz. Gerçi bunun maliyeti daha yük- Silisyum karbür (SiC) yarı iletkenleri gi-
sek, ancak müşterilerimiz bunun için uygun derek daha da ucuzluyor ve hâlâ piyasaya
bir fi yat ödemeye hazır.” şeklinde ekliyor. hâkim silisyum yarı iletkenlere karşı en
Bu başka yan hizmetlerin kapısını aralar. azından en önemli üstünlükleri olan nispe-
Kapasitif reaktif gücü telafi etmek için ten düşük anahtarlama kaybını ortaya
endüktif kompanzasyon sistemleri mevcut, koydukları uygulama alanlarında artan rek-
ancak bunlar Hürner’in görüşüne göre son abet oluşturuyor. Özellikle bu, yüksek
derece pahalıdır. “PV frekans çeviricileri bu frekansta çalışan frekans çeviricileri için
10 Sun & Wind Energy 2/2016