Table Of ContentAkören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
ASP (ACTIVE SERVER PAGES) PHP (HYPERTEXT PREPROCESSOR)
Bilinmesi gerekenler: Bilinmesi gerekenler:
HTML HTML
Asp de kodlama Javascript veya VBscript ile Php’nin kod yapısı C gibidir.
yapılır.
Server, script dili belirtilmezse varsayılan olarak Yüklenmesi gereken programlar:
Vbscript’e göre yorumlar. 1. Apache Server(http://httpd.apache.org/download.cgi)
Asp sayfasının ilk satırında script dili belirtilir. 2. PHP(http://www.php.net/downloads.php)
3. MySQL veri tabanı
<%@ language="VBScript"%> (http://www.mysql.com/downloads/index.html)
Ya da bunların tamamının yüklenmesini sağlayan;
<%@ language="javascript"%>
Easyphp, appserv gibi paket yazılımlar.
(http://www.easyphp.org)(http://www.appservnetwork.com)
Yüklenmesi gereken programlar:
Sayfaların tasarlanması yine dreamweaver veya Frontpage
IIS (Internet Information Server): IIS asp
gibi yazılımlarla yapılabilir.
kodlarının yorumlanmasını sağlar.
1. Program ekle/kaldır
NOT:
2. Windows bileşeni yükle kaldır Sunucular (Apache, IIS) 80 numaralı portu kullandıkları için aynı anda
çalışmazlar. Php sayfalarını denerken IIS’in durdurulması gerekir. Bunun için;
3. IIS
BaşlatÇalıştır net stop w3svc
4. Windows cd’sinden. Komutu kullanılır. IIS tekrar başlatmak için ise;
BaşlatÇalıştır net start w3svc
Sayfaların tasarlanması ve bazı işlemlerde
Komutu kullanılır.
kolaylıklar sunması için görsel bir web tasarım
programı, dreamweaver veya Frontpage vb.
PHP Syntax
Php kodları html sayfası içine yazılır.
ASP Syntax
1. Php kodları
Asp kodları html sayfası içine yazılır.
<?php
1. Asp kodları <% …………………… %>
…………….
arasına yazılır.
?>
Arasına yazılır.
<html>
<body>
<%
<html>
response.write("MERHABA!")
<body>
%>
<?php
</body>
echo "Hello World";
</html>
?>
</body>
</html>
<html>
<body>
<%="MERHABA!"%>
</body>
</html>
2. Açıklama Eklenmesi
2. Açıklama Eklenmesi <html>
<body>
Açıklamalar ‘(tek tırnak) işaretinden sonra
<?php
yazılabilir. //Açıklama satırı
/*
Birden çok
Satırlı açıklama
*/
?>
</body>
</html>
1
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
Php Değişkenler
Değişkenler değerleri, rakamları, stringleri veya fonksiyon
sonuçlarını saklamak için kullanılır.
Asp Değişkenler
Php’de bütün değişkenler $ işareti ile başlar.
Değişkenler verileri saklamak için kullanılır. $okul_ad = "Akören MYO";
<?php
<%
$yazi = "Hello World!";
dim ad, numara
$sayi = 16;
ad="Ali Osman"
?>
Numara="027411033"
response.write("Benim adım: " & ad)
İsimlendirme kuralları:
%>
1. Değişken isimleri harfler, rakamlar yada _ karakterinden
oluşabilir.
2. değişken isimleri $ işareti ile başlamalıdır.
3. değişken isimlerinde ve komutlarda büyük küçük harf
ayrımı vardır.
Değişkenlerin veri tipi belirtilmek zorunda değildir. Atanan
veriye göre otomatik olarak veri tipi belirlenir.
Değişkenlerin veri tipi belirtilmek zorunda
değildir. Atanan veriye göre otomatik olarak veri
tipi belirlenir.
Değişkenlerin Ömrü:
Bir asp sayfasında tanımlanan değişkenler
sayfa içindeki alt programlar tarafından da
kullanılabilir.
Alt program içinde tanımlanan değişkenler
sadece alt program içinde kullanılabilir.
Asp sayfasındaki değişkenler sadece o
sayfada kullanılabilir.
Oturum değişkenleri(Session Variables)
Siteye giren her kullanıcı için oturum
değişkeni oluşturulur ve o ziyaretçinin site içindeki
tüm sayfalarından erişilebilir.
Uygulama Değişkenleri(Application Variables)
Bütün kullanıcılarda geçerli olan değişkenlerdir.
Varsayılan olarak yayınlanan dizin ve Varsayılan olarak yayınlanan dizin ve sayfaların
çağrılması:
sayfaların çağrılması:
Easyphp kullanıldığında;
Varsayılan olarak yayınlanan dizin:
C:\Inetpub\wwwroot Varsayılan olarak yayınlanan dizin:
C:\Program Files\Easyphp\www
IIS çalışırken:
Apache web server aktifken
İnternet explorer’dan adres kısmına
http://localhost İnternet explorer’dan adres kısmına
http://localhost
http://127.0.0.1
http://127.0.0.1
2
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
http://bilgisayar_adı http://bilgisayar_adı
yazıldığında resimde gösterilen localstart.asp yazıldığında resimde gösterilen index.php sayfası çalıştırılır.
sayfası çalıştırılır.
Site tasarlanırken
Site tasarlanırken C:\Program Files\Easyphp\www
C:\Inetpub\wwwroot İçerisine yeni klasör oluşturulur ve onun içine asp sayfalar
İçerisine yeni klasör oluşturulur ve onun içine asp saklanır.
sayfalar saklanır. Sayfa çağrılırken
Sayfa çağrılırken http://localhost/klasör_adı/sayfa_adı.asp
http://localhost/klasör_adı/sayfa_adı.asp ile çağrılır.
ile çağrılır.
Örnek:
Örnek: <?php
<% for i=1 to 6 %> for ($i=1; $i<=5; $i++)
<font size="<%= i %>">Akören MYO</font><br> {
<% next %> echo "<font size=".$i.">Merhaba!<br /></font>";
}
?>
FORMLAR
Form Nesneleri
3
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
Nesne Özellikleri Örnek
Özellikler penceresi Görünümü
Adı kullanım/Açıklama
Form name Form adı aynı kalabilir.
Action Buraya form içerisindeki Submit form
özellikli butona tıklandığında çalışacak asp
sayfasının adını yazınız.
Form
Method Burada web formuna yazılan bilgilerin
servera aktarılma şekli seçilir. Default değer
get’dir.
Textfield adı Kodla bilgi alırken kullanılacak ad
Char width Ekranda gösterilecek karakter genişliği
Max chars Yazılabilecek maksimum karakter sayısı
Type Single line: tek satırlı metin kutusu
Multi Line: çok satırlı metin kutusu
Textfield Password: Metin kutusuna girilen bilgiler
yıldız”*” la kapatılır.
Init val İçinde varsayılan olarak yazılması istenen
Wrap veri
Muti line seçildiğinde sona gelindiğinde alt
satıra geçilmesi
CheckBox Check boxa verilecek ad
Checked Value İşaretlendiğinde sunucuya göndereceği veri
CheckBox
Initial State Varsayılan olarak işaretli yada işaretsiz
olması
RadioButton Radiobuttona verilecek ad
Radio Checked Value İşaretlendiğinde sunucuya göndereceği veri
Button Initial State Varsayılan olarak işaretli yada işaretsiz
olması
List/menu List/Menu adı
Type List
Menu
Height List seçildiğinde kutunun satır yüksekliği
Allow Multiple List seçildiğinde kutu içinden birden çok
değer seçimine izin verilmesi
Initialy_ Varsayılan olarak seçili gelmesi istenen
List/menu Selected değer seçilir.
List Values Liste kutusunda veya açılan kutuda yer
alması istenenler ve karşılarında da seçilen
etiketin göndereceği değer (value) belirtilir.
Button name Butonun kodlarda kullanılacak adı
Label Butonun üzerinde yazılması istenen etiket
Action Submit Form: Formdaki bilgileri form
özelliklerinde belirtilen action sayfasına
Button
gönderilmesini sağlar.
Reset Form: Form nesnelerinin varsayılan
değerlerini almasını sağlar.
None: hiçbir işlem yapılmaz
İpuçları:
Formun olduğu .htm sayfası ile .asp sayfasını aynı klasör içine kaydediniz ve klasörü sunucuya yayımlaması için tanıtınız.
Sunucuya bilgi aktarılırken kullanılan get ve post metodunda şu farklar vardır.
o Get metodu ile bilgi aktarılırken gönder butonuna tıklandığında explorerın adres çubuğunda aktarılan veriler gösterilir. Bakınız:
o Post metodunda adres çubuğunda bilgi görüntülenmez. Bakınız:
o get metodu ile büyük formlardaki veriler aktarılmaz çünkü get metodu ile en fazla 8,192 karakter gönderilebilir.
o Kredi kartı numarası gibi başkalarının eline geçmesi sakıncalı olan bilgilerin gönderilmesinde de get metodu kullanılmamalıdır. Çünkü güvenli
değildir.
List/menu nesnesi eklenip list seçilerek allow multiple özelliği onaylandığında formda bilgiler seçilip gönder butonuna basıldığında list kutusundan seçilen
değerler aralarına virgül konularak gönderilir. Bakınız:
Bu durumda Submit butonuna basılarak sunucuda liste kutusundaki değer okutularak bir
değişkene aktarılırsa çıkarma ve Bölme etiketlerine karşılık olarak verilen value lar aktarılır.
Çıkarma için value=”-“ Bölme için value=”/” yazılmış olsun bu durumda
Değişken=”-, /”
Olarak alınır.
4
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
1. Veri Girişi: (asp-php)
Formun ekran görünümü
Form sayfasının html kodları
2. REQUEST.FORM (asp)
Request.form komutu post metodu ile formdan gönderilen verilerin alınmasını sağlar. Bu metotla
gönderilen bilgide limit yoktur ve gönderilen bilgi gösterilmez.
<form name="form1" method="post" action="veri_oku.asp">
……
</form>
Bu kod sayfaya form eklenmesini sağlayan html komutudur. Görüldüğü gibi method post’dur bu durumda
veriyi almak için
Request.form(“form nesnesinin adı”)
Komutu kullanılmaktadır.
Yukarıda ekran görünümü ve kodları verilen formdan bilgileri alarak browserda gösteren asp sayfasının
kodları aşağıdaki gibidir.
5
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
3. REQUEST.QUERYSTRING (asp)
Form dan veriler get metoduyla gönderildiğinde bilgileri almak için request.querystring komutu kullanılır.
Get metoduyla bilgi gönderildiğinde, bilgiler browserın adres çubuğunda gösterilir.
Veri giriş sayfası yukarıdaki gibidir sadece formun metodu get yapılmıştır ve action kısmına bilgiyi get
metoduyla alacak olan sayfanın adıyazılmıştır.
6
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
4. $_POST (php)
Php’de veri giriş sayfasında belirtilen formdan gönderilen bilgileri almak için $_POST komutu kullanılır.
$_POST[“form nesnesinin adı”];
5. $_GET (php)
6. $_REQUEST (php)
PHP’de $_REQUEST değişkeni $_GET, $_POST, ve $_COOKIE komutlarının tümünü içerir.
Example
Welcome <?php echo $_REQUEST["name"]; ?>.<br />
You are <?php echo $_REQUEST["age"]; ?> years old!
7
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
ASP Operators PHP Operators
Matematiksel Operatörler (Arithmetic Operators)
Operatör Anlamı Örnek Sonuç Matematiksel Operatörler (Arithmetic Operators)
Açıklama Örnek Sonuç
+ Toplama S=3+4 S=7 Operator
Description Example Result
- Çıkarma S=4-1 S=3
+ Toplama x=2 4
* Çarpma S=3*4 S=12 Addition x+2
/ Bölme S=9/3 S=3 - Çıkarma x=2 3
Subtraction 5-x
^ Üs alma S=2^3 S=8
* Çarpma x=4 20
Mod Kalan S=23 mod 10 S=3
Multiplication x*5
\ Tam bölme S=10\3 S=1
/ Bölme 15/5 3
Division 5/2 2.5
Karşılaştırma Operatörleri (Comparison Operators)
% Mod(Bölmede kalan) 5%2 1
Operatör Anlamı Örnek Sonuç
Modulus (division 10%8 2
= Eşit 4=3 False remainder) 10%2 0
< Küçük 4<3 False ++ Arttırma x=5 x=6
Increment x++
> Büyük 4>3 True
-- Azaltma x=5 x=4
<= Küçük eşit 4<=3 False
Decrement x--
>= Büyük eşit 4>=3 True
<> Farklı 4<>3 True Atama Operatörleri (Assignment Operators)
Operator Örnek Eşiti
Mantıksal Operatörler (Logical Operators) Example Is The Same As
Operatör Anlamı Örnek Sonuç = x=y x=y
F and F F += x+=y x=x+y
F and T F
And Ve -= x-=y x=x-y
T and F F
T and T T *= x*=y x=x*y
F or F F
/= x/=y x=x/y
F or T T
Or Veya .= x.=y x=x.y
T or F T
T or T T %= x%=y x=x%y
Not Değil Not true False
Not false True Karşılaştırma Operatörleri (Comparison Operators)
Açıklama Örnek
String Operatör (String Operator) Operator
Description Example
Operatör Anlamı Örnek Sonuç
== Eşit mi 5==8 returns false
Ad=”Ali”
!= Eşit değil mi 5!=8 returns true
Soyad=”Ak”
& Birleştir A_s=ad&soyad A_s=Ali Ak > Büyük mü 5>8 returns false
< Küçük mü 5<8 returns true
>= Büyük eşit mi 5>=8 returns false
<= Küçük eşit mi 5<=8 returns true
Mantıksal Operatörler (Logical Operators)
Operator Description Example
&& ve x=6 y=3
and (x < 10 && y > 1) returns true
|| veya x=6 y=3
or (x==5 || y==5) returns false
! Değil x=6 y=3
not !(x==y) returns true
8
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
KARŞILAŞTIRMA İFADELERİ KARŞILAŞTIRMA İFADELERİ
Farklı durumlarda farklı kodların çalıştırılması Farklı durumlarda farklı kodların çalıştırılması
için karşılaştırma ifadeleri kullanılır. için karşılaştırma ifadeleri kullanılır.
If...Else İfadesi
Vbscript’de dört koşul ifadesi kullanılabilir:
Koşul sağlandığında veya sağlanmadığında bir kodun
çalışması gerekiyorsa fi komutu aşağıdaki gibi kullanılabilir.
if …then ……… koşul sağlandığında kod yada
kodların çalıştırılması için kullanılır. Syntax
if...then...else …… Koşul sağlandığında veya if (koşul)
sağlanmadığında belirli kod yada kodların koşul sağlandığında çalışacak kod;
çalıştırılmasını için kullanılır. else
if...then...elseif ………….. koşulun 2 den çok koşul sağlanmadığında çalışacak kod;
olduğu durumlarda sağlayan koşula ait
Örnek
işlemlerin yapılmasında kullanılır.
Aşağıdaki örnekte günlerden Cuma ise iyi hafta sonları
select case – çok durumlu koşullarda koşulun
yazmakta değilse iyi günler yazmaktadır:
sağlandığı duruma ait işlemlerin yapılmasını
<html>
sağlar.
<body>
<?php
If....Then.....Else $d=date("D");
if ($d=="Fri")
if i=10 Then msgbox "Merhaba"
echo "İyi hafta sonları!";
else
Burada else ifadesi kullanılmamıştır. Koşul sağlandığında tek echo "İyi günler!";
bir komut çalışacaksa then’den sonra yazılabilir. ?>
</body>
Koşul sağlandığında birden çok komutun çalışması </html>
istendiğinde her komut tek bir satıra yazılmalıdır ve if Koşul sağlandığında veya sağlanmadığında birden çok komut
ifadesinin sonunu belirtmek için end If kelimesi kullanılır: çalışması gerekiyorsa komutlar { ….. } işaretleri arasına
yazılır:
if i=10 Then <html>
msgbox "Merhaba" <body>
i = i+1 <?php
end If $d=date("D");
if ($d=="Fri")
{
Koşul sağlanmadığında çalışması istenen kodlar else
echo "Merhaba!<br />";
kelimesinden sonra yazılır:
echo "İyi hafta sonları!";
echo "Pazartesi görüşürüz!";
if i=10 then }
msgbox "Merhaba" ?>
else </body>
msgbox "Güle güle" </html>
end If
ElseIf İfadesi
If....Then.....Elseif
Birden çok durumlar arasında karar verirken if komutları arka
arkaya kullanılır.
Birden çok durum için karar verilmesi gerektiğinde if komutu
arka arkaya kullanılır: Syntax
if (koşul)
if odeme="Peşin" then koşul sağlandığında çalışacak kodlar;
msgbox "Peşin ödeme yapacaksınız!" elseif (koşul)
elseif odeme="Visa" then koşul sağlandığında çalışacak kodlar;
msgbox "Visa ile ödeme yapacaksınız." else
elseif odeme="posta" then koşul sağlanmadığında çalışacak kodlar;
msgbox "Posta çeki ile ödeme yapacaksınız."
else
msgbox "Ödeme metodunuz belli değil."
end If
9
Akören Ali Rıza Ercan M.Y.O. Öğr. Gör. Fazıl SARAY
Select Case Switch İfadesi
Bir değişkenin alabileceği birçok durumdan birine karar Birçok komuttan birinin çalışması gerektiğinde php’de switch
verilmesi gerekiyorsa select case komutu kullanılabilir: ifadesi kullanılır.
select case odeme Syntax
case "Peşin"
switch (değişken)
msgbox "Peşin ödeme yapacaksınız!"
{
case "Visa"
case durum1:
msgbox "Visa ile ödeme yapacaksınız."
değişken=durum1 ise çalışacak kodlar;
case "posta"
break;
msgbox "Posta çeki ile ödeme yapacaksınız."
case durum2:
case Else
değişken=durum2 ise çalışacak kodlar;
msgbox "Ödeme metodunuz belli değil."end
break;
select
default:
değişken durumlardan hiç birine uymazsa
çalışacak kodlar;
Değişken case ile belirtilen durumlardan birine uyup uymadığı
}
sırayla sınanır değişken hiçbir duruma uymazsa case else
ifadesinden sonraki kodlar çalışır.
Switch komutundan sonra değişkenin durumlara uyup
uymadığı sırayla kontrol edilir uyduğu durum varsa ilgili
kodlar çalıştırılır kodlar çalıştıktan sonra switch ifadesinden
çıkılması için break komutu kullanılır. Değişken durumlardan
hiçbirine uymuyorsa default: komutundan sonraki kodlar
çalışır.
<html>
<body>
<?php
switch ($x)
{
case 1:
echo "Bir";
break;
case 2:
echo "İki";
break;
case 3:
echo "Üç";
break;
default:
echo "Sayı 1-3 arasında değil";
}
?>
</body>
</html>
ASP DÖNGÜLER PHP DÖNGÜLER
For…….next döngüsü:
for
Kaç defa çalışacağı belli olan döngülerde for…next döngüsü
Kaç defa çalışacağı belli olan döngülerde for…next döngüsü
kullanılır.
kullanılır.
For i=2 To 10
kodlar
Next Syntax
for (başlangıç; koşul; artırım)
{
For ifadesinde i değişkeninin başlangıç ve bitiş değerleri
Çalışacak kodlar;
belirtilir, next ifadesinde i değişkeni 1 arttırılır.
}
Step
Step ifadesi sayaç değerinin artış değerinin değiştirilmesini
sağlar. Negatif girilirse başlangıç değerinden geriye doğru
sayılması sağlanabilir.
10
Description:response.write("Benim adım: " & ad). %>. Değişkenlerin veri tipi belirtilmek zorunda değildir. Atanan veriye göre otomatik olarak veri tipi belirlenir.
