.I Miguel de Cervantes Saavedra Don Ki~ot bnsoz: Nalan Barbarosoglu <;:evircn: Nazan Altay • Rcsimleyen: G. A. Harker .SHY Istanbul Say Yaymlan 100 Temel Eser Don Ki~ol -Miguel de Cervantes Saavedra ISBN 978-975-468-594-7 Bu kitap, ozgi.in yap1 bozulmadan, James Baldwin'in 1910'da yay1mlanan uyarlamas1 esas ahnarak 12-15 ya~ grubuna uygun bic;imde indirgenmi~; baz1 istisnalar dJ ~mda ozel adlar Ti.irkc;ele~tirilm~tir. C::eviren: Nazan Altay Resimleyen: G. A. Harker Bask!: Lord MatbaaCJhk ve Kag1tc;Jhk Davutpa~a Cad. Eminta~ San. Sit. No: 103/430 Topkap1-istanbul Tel: (0212) 674 93 54 © Say Yaymlan Ankara Cad. 54/12 • TR-34410 Sirkeci-istanbul Telefon: 0 212-512 21 58 • Faks: 0 212-512 50 80 e-posta: sayyayinlari@ttmail.com web: www.sayyayincilik.com Genel Dag1hm: Say Dag1hm Ltd. ~ti. Ankara Cad. 54/4 • TR-34410 Sirkeci-istanbul Telefon: 0 212-528 17 54 • Faks: 0 212-512 50 80 e-posta: dagitim@saykitap.com online sah~: www.saykitap.com i<;iNDEKiLER ONSOZ Hayahm Sec;en Bir Kahraman Olarak Don Ki~ot (Nalan Barbarosoglu) ...................7 BiRiNCi BOLlJM .........................1 3 La Mancha'h Onlii Asilzade Don Ki~ot'un Ki~iligi ve Ugra~lan ..........................1 5 Don Ki~ot'un ilk Maceras1 .................2 0 La Mancha Kahramamnm $i;lvalyelik Unvamm Ah~1 .................................2 7 Handan <;tkhktan Sonra $6valyemizin Ba~mdan Gec;enler ..............................3 3 $6valyemizin Stkmhsmm Sonu ............ .40 Papaz ile Berberin $6valyemizin Kiitiiphanesinde Yaphklan Tetkikler .................... .45 Don Ki~ot'un $arap Tulumlanna Hiicumu ... .48 Don Ki~ot'un Yeldegirrnenlerine Hiicumu ve Diger Kayda Deger Maceralar .......... .53 Kaybedilen Migfer ........................6 2 Koyun Siiriisiiyle Macera ..................6 7 Marnbrino'nun Migferi Nasll Ele Gec;irildi? ...7 6 Don Ki~ot Birc;ok Talihsiz Mahkurnu Nastl Ozgiirliiklerine Kavu~turdu? ............8 0 Sierra Morena'da (Kara Daglar) Don Ki~ot'un Ba~ma Gelenler .......................8 8 Sierra Morena Macerasmm Devarn1 ..........9 5 Dulcinea'ya Mesaj ........................9 8 Sanc;o Panza Yolda .......................1 05 Rahip ile Berber Tasarladtklan i~i Nastl Ba~ardtlar? ..........................1 08 Handa Cereyan Eden Diger Olay ...........1 26 Don Ki~ot'un Biiyiilenmesi ve Handan Hareket ......................1 30 iKiNCi BOUJM .........................1 43 Don Ki~ot'un Hastahg1 S1rasmda Rahip ve Berber ile Gorii~mesi ........................1 45 Toboso'lu Dulcinea'y1 Gormeye Giden Don Ki~ot'un Ba~mdan Gec;enler ............1 58 Sanc;o'nun Dulcinea'y1 Biiyiilemek ic;in Gosterdigi Maharet ...................1 63 Don Ki~ot'un Hokkabazlar ile Maceras1 .....1 69 Don Ki~ot'un Aynalar $ovalyesi ile Kar~Ila~masi .........................1 75 iki $6valye Arasmda Miithi~ Bir Kar~1la~ma .182 Don Ki~ot'un Aslanlar Macerasmda Gosterdigi Biiyiik Cesaret .......................1 94 Sihirli Sandal Maceras1 ...................2 02 Diik ile Dii~es ...........................2 07 Dolorida'nm Ba~mdan Gec;enler ...........2 21 Sanc;o Panza'mn Ada Valiligi Vazifesine Ba~lamas1 ...........................2 27 Sanc;o'nun $ehrin Anahtanm Teslim Almas1 .. 231 Sanc;o'nun Ada Valiliginin Sana Eri~i .......2 37 Beyaz Ay $6valyesi Roliinii Kim Oynami~h? .244 Dulcinea'y1 Biiyiiden Kurtarmak ic;in Sanc;o'nun Yaphklan ...........................2 47 Don Ki~ot'un Evine Donii~ii, Hastahg1, Vasiyeti ve Oliimii ....................2 50 Don Ki~ot'taki Ana Karakterler ......................2 59 Diger Karakterler .....................2 59 isimsiz Ama bnemli Karakterler ........ 260 ONSOZ HAYATINI SE<;EN BiR KAHRAMAN OLARAK DON Ki~OT Akdeniz'in kabma sigamayip Cebelitank Boga zi'yla Atlas Okyanusu'na a<;Ildigi giineybah ucun da, ispanya'da, giiniimiizden 601 y1l once Ocak 1605'de okurlanyla bulu:;;ur Don Ki~ot. Kitabm tam ad1 "La Mancha'h Yarabc1 Asilzade Don Ki:;;ot"tur. Ve 601 yildir, H1ristiyanlann kutsal kitab1 incil'den sonra en <;ok okunan, en <;ok <;evrilen roman ola rak dola:;;1r diinyanm dort bir yamm. Unii, yazan Miguel de Cervantes Saavedra'y1 kat be kat a:;;ar. Neden? .. 600 yild1r, diinyanm birbirine benze meyen cografyalarmda, farkh iklimlerde ya:;;ayan, farkh farkh dilleri konu:;;an milyarlarca insan Don Ki:;;ot'u neden bu kadar sevmi:;;, benimsemi:;; ve kendine yakm hissetmi:;;tir? Ve neden "Donki:;;ot luk" biitiin diinya dillerine bir deyim olarak gir mi:;;tir? 50 ya:;;lannda, saglam, zay1f yap1h, ince yiizlii, sabahlan erkenden kalkan, ava dii:;;kiin bir <;iftlik sahibi bir adamd1r Don Ki:;;ot, Don Ki:;;ot olmadan once. Okudugu :;;ovalyelik hikayeleri onu i:iyle de rinden sarar ve etkiler ki, bir :;;ovalye olmaya karar verir. Yanm birakilmi:;> ya da sonu gelmeyen hika yeleri tamamlamak i<;in yerini yurdunu b1rakarak yollara dii?er. Sahip olduklanna bir ideal ugruna s1rt <;evirir. Yal?achg1 gen;ekligi tersyiiz edip kendi ger<;ekligini yarahr Don Kil?ot. Hayallerinin ardma dii:;;er. Don Ki?ot'un hayalleri, hayahmn Simrlarm dan, ya?ama ko?ullanmn dayatmalanndan bii yiiktiir, hayat gen;ekliginden daha ger<;ektir. $o- 7 alye giysilerini i.istiine g~irip migferini takt1g1 ndan itibaren bir ~ovalyedir Don Ki~ot... $imdiye adar okudugu, dinledigi ~ovalyelerin bi.iti.in ozel klerini kendinde birle~tirir, kendini (ki~iligini, ayahm) yeniden yarahr ve kendisine verilen/su ulan degil, kendi yaratt1g1 bir hayatl se<;er. Av terakhs1 bir <;ift<;i degildir artlk. Hayatmm ak1~m1 egi~tirecek bir s~im yapm1~ ve se<;tigi, i.istelik ~vresinde somut bir kar~1hg1 olmad1gl halde se<; gi bir hayatm i<;ine ahlm1~hr. Ozgi.ir iradesini ha ~kete ge<;irmi~, se<;mi~ ve kendini bir "~ovalye" larak atam1~hr hayatm i<;ine. Don Ki~ot'un haya nda anahtar sozci.ik, "se<;mek"tir. Ya~ad1~ <;ag ve ortam di.i~i.ini.ildi.igi.inde, ·~o alyelik' sadece bir unvan degil, bir ya~ama bi<;i tidir. $6valye olmak, oldum denilince olunan bir ~y degildir i.istelik. brnegin, sava~a katilan ya da tva~an herkese ~ovalye denmez. $6valyelik, an lk uzun bir egitimden sonra, yeterlilik kamtlan lktan sonra alman bir unvand1r. Ve ~ovalyeligi )syal ve siyasal konumu yi.iksek, yonetici s1mftan ;enyor" ya da "kral", torenle verir. Genellikle Jrtu gi.inlerine denk getirilen torenlerde ~ovalye jaym1;-, omuzuna senyor ya da kral ya da yetkili ir ba~ka ~ovalye k1hcmm s1rhyla dokunur. Bu to ~nden ge<;meden ~ovalye olunamaz. (Oysa, Don i~ot'un seri.iveninde, 'adaletli bir di.inya' ozle liyle atma atlayan Don Ki~ot'a ~ovalyeligi, adalet ·razisinin eksi kefesinde durdugu kabul edilen I<;lularm di.inyasmdan gelmi~, kaba saba bir han- verecektir. Ya~amm bir trajedisidir bu; bir yan an da ger<;egi.) Hayallerinin sonsuzlugunda "kar~1 koyulacak tldmlar, di.izeltilecek hatalar, giderilecek hakslz klar, cezalandmlacak su<;lar, odenecek bor<;lar" 'On Ki~ot'u bekliyordu, bir an once yola <;lkmahy t. Once kendine bir ad bulmahyd1... Uzun uzun li.~i.indi.ikten sonra koydu adm1: La Mancha'h •on Ki~ot... Ve k1S1fh olanaklanyla ztrhmt, migfe ni elleriyle yaph, macerasmm aynlmaz par<;asi Cihz ah Rocinante'yi haz1rladi ve en biiyiik a~k1 Dulcinea'y. yarath zihninde; ugruna oliinecek bir kadm ... A~k, ~ovalyeligin olmazsa olmaz nitelikle rinden biriydi. Her ~ovalyenin kaderini yonlendi ren bir kadm olmahyd1. Madem boyle bir kadm yoktu Don Ki~ot'un hayatmda, o da yarahrd1; en gin hayal giicii ne giine duruyordu ... Don Ki~ot dii~iindii ve Dulcinea gen;eklik kazand1. Boylece Don Ki~ot, Dulcinea'yla birlikte a~km1 da sec;mi~ oldu. Evinin kap1s1m c;ekip c;•khgmda, Rocinante'nin s1rtma atlay•p dik omuzlanyla oturup oniinde uzanan yola gururla bakhgmda biitiin gec;mi~in den s•ynlm1~h Don Ki~ot ... Hayallerinin kilavuz lugunda, kendi hayahm sec;en bir adamd1 arhk. Bir ~ovalyeydi; sec;tigi ve ugruna ba~koydugu er demlerle donanm1~ soylu bir ~ovalye... Bundan boyle, diinyanm rum gerc;ekleri, Don Ki~ot'un ha yalleriyle yer degi~tirebilirdi. Ve degi~tirdi de. Don Ki~ot'un soluk ahp verdigi diinya, kendi ka fasmda yarathg• diinyayd•; ona verilen, sunulan bir diinya degil. Hayat onun hayahyd•, sec;tigi ha yah ve sadece kendisinin gordiigii bir diinyaya ya~ayacakh. Kararh, inanc;h, cesur, korkusuz bir ~ovalyeydi Don Ki~ot. Kim ne derse desin ... Diin yamn somut gerc;ekleri, Don Ki~ot'un soyut ger c;ekleriyle ba~edemezdi, etmemeliydi. Don Ki~ot'un sava~1, ~ovalyelik ruhundan gi derek daha az pay alan diinyamn gerc;ekligine ac;•lmi~hr. Bu sava~ta Don Ki~ot, yoluna c;•kan Ka rakac;an'm rahvan ad1mlanna ah~km Sanc;o Pan za'y• da kaderine ortak eder etmesine de, Sanc;o Panza'nm hayat kar~1smdaki derdi ba~ka, kayg•la n ve ozlemleri ba~kad1r; Don Ki~ot'un sec;tigi de gerlerin tam kar~1h degerlerle varhk kazanm1~hr Sanc;o Panza ... Don Ki~ot'un s1rt c;evirdigi tum de gerler Sanc;o Panza' da cisimle~mi~tir adeta ... Bu kar~1thk onlan birbirine daha da baglar. Don Ki ~ot, Sanc;o Panza'mn kar~1 c;•khg• her ~eyin yamn da ya da ic;inde yer alarak ya~ar seriivenini; Sanc;o 9 Panza ise Don Ki~ot'a kar~t c;tkarak. Tiim seriiven lerde, farkh degerler bir aradadtr; okuru her defa smda bir c;ah~ma beklemektedir. Hayal diinyast mn gerc;ekligiyle ya~anan diinyamn gerc;ekligi hep kar~t kar~nyadtr. Don Ki~ot'un seriiveninde -resim sanatmda birc;ok tabloya konu, edebiyata esin kaynagt ol mu~-'yeldegirrnenleriyle sava~' tipik ve sembolik tir. .. Hayatm en biiyiik "sac;ma"stdu bu sava~ ... Yeldegirmenlerini bir dev olarak goren ve kthCiyla iistlerine yiiriiyen Don Ki~ot, onlan yeryiiziinden kaldtrmaya kararhdtr. Kararhhgmm arkasmda "kotiiliikle sava~mak gerekir" inanct yatmaktadtr. Sanc;o Panza'mn yakanp yalvarrnalan kar etmez ve Don Ki~ot, ahm yeldegirmenlerine surer. Sonuc; mah1mdur. Htrpalanan ve yenilen Don Ki~ot'tur yine. Ama Don Ki~ot, yeldegirrnenlerine (devlere) sava~ ac;ilabilecegini gosterrni~tir. insan soyunun cesaretini ve korkusuzlugunu, direnmeyi ve kar~1 c;tkmayt gosterrni~tir. Bu gozdagt ve bu ba~kaldm bile yeterlidir devlerin sonsuz otoritesini sarsmak ic;in. Otorite, dimdik ayakta olabilir ama Don Ki ~ot'un her kthc; darbesi otoritenin yiireginde bir yara a~;nt~hr. Yara ne kadar kapamrsa kapansm, izi kalacak ve Don Ki~ot'un ~am yiizytllar boyu in sanoglunun efsanelerinde yerini alacakhr. Don Ki ~ot, olanakstzhgm aym zamanda bir olanak da olabilecegini kamtlamt~hr. Sava~m sonunda, San c;o Panza'nm kollannda iistii ba~t parc;alanmt~ ve rum yenilmi~ligiyle uzamrken, aslmda yaralanan otoritedir. Bu anlamda Don Ki~ot'un aldtgt yara lar, otoritenin aldtgt yara yamnda bir hic;tir. Don Ki~ot, seriivenlerine kaldtgt yerden devam ede cektir. .. Ama yeldegirmenleri (devler) tarih kar~t smda saldmya ugramt~ bir otorite olarak zaman • Antik efsanelerdeki, tannlardan ate~i c;aldigJ ic;in kendin den kat be kat bi.iyi.ik ve agu bir kayay1 tepeye c;1karmaya mahkfim Prometeheus'un eyleminden de "sac;ma"d1r. So nuc; olarak, bunu goze almasma ragmen Prometehe us'unki bir cezad1r. Oysa Don Ki~ot'unki bir sec;im. 10

Don Kişot

Similar Don Kişot