Gedenkblad van die Nederduitsch Hervormde Kerk, Potchefstroom-Noord ten tye van die gemeente se vyftigjarige bestaansviering 1948-1998

64 Pages·1998·2.1 MB·Afrikaans

by  GOUWS, Lennie (samesteller)

Nederduitsch Hervormde Kerk
Potchefstroom-Noord
1948-1998
Digitized by the Internet Archive
in 2017 with funding from
University of Pretoria, Library Services
https://archive.org/details/nederduitschhervOOboth
Gedenkblad
van díe
Nederduitsch Hervormde Kerk,
Potchefstroom-Noord
ten tye van die gemeente se
vyftigjarige bestaansviering
Saamgestel deur
Gouws
Lennie

Potchefetroom-Noord is die eerste gemeente van die Hervormde
Kerk in Potchefstroom wat a^estig het van die oudste Her-
vormde gemeente in die land, Potchefstroom Moedergemeente.
Om
vir vyftig van die 156 jaar van sy bestaan deel van die
Hervormde Kerktewees, is 'ngrootmylpaal.
1. ^^^K)orwoord
Vir'n gemeenteom 'n halfeeufeestemagvier, getuig van God segenade.
Ons kykterug oorvyfdekadesen ons dank Homwant HyhetSyhand oor
hierdie gemeente gehou. Deur die jare het Hy mense gegee (baie van
hulle is nie meer by ons nie of is al hoogs bejaard) wat met geloof en
toewyding hiergewerkhet. Onseerhul gedagtenis.
By 'n mylpaal soos hierdie kykons ookvorentoe. En dan is ditons bede:
magonswatnou diegemeente Potchefstroom-Noord is, onsselfbyhierdie
feesgeleentheid opnuut en met groot ems wy aan die diens van die Heer
van ons lewens. Mag onsonsgeloofmetalgroterdiensvaardigheid uitleef
toteervan God.
Aan die samesteliers van hierdie gedenkblad, oom Feel Visser, Sanet Hum
en in besonder, LennieGouws: hartlikgelukmetjullepragtigeproduk.
Ds. Gerrie Grobler
2 aarvandaan
.
Die gelowigeVoortrekkerswatin diepe afhanklikheid van God gelewe het,
het in 1838 by Oudedorp kom wortelskiet. Vierjaarlater, in 1842, verskuif
hullena 'n geskikterplek, 'n uurte perd stroom af, ses myl in dieou taal, of
ampertien kilometersuid nawaarPotchefstroomvandag lê.
Die eerste gemeente noord van die Vaalrivier is in Februarie 1842 hier
gestig toe drie ouderlinge en vier diakens tydens 'n Voortrekkervolksraad
1 Halfeeufees
aangewys is. Op26 en 27 Maart 1842 hetds. Daniël Lindley hulletydens
'n saamtrekvan 190waensbevestig.
Die Hervormde Kerk is in
1842 gestig. Hierdie kerk-
gebou is die eerste van dié
Kerk en word steeds deur
die Potchefstroom-moeder-
gemeente gebruik. Alhoewel
talle ander gemeentes op
ander dorpe van hierdie
gemeente afgestig het, was
Potchefstroom-Noord die
eerste Potchefstroomse ge-
meente wat afgestig het.
Die kerkgebou is in 1866 in
hiaei
gebruikgeneem.
Die eerste kerkgebou is in 1851
opgerig en was gou te klein. Die
nuwe kerkgebou se hoeksteen is
op 26 Desember 1859 deur pres.
M.W. Pretorius gelê, maar eers in
1866 in gebruikgeneem. Diékerk-
gebou is steeds die tuiste van die
Potchefstroom-moedergemeente
en is die oudste oorblywende kerk-
gebou in Transvaal wat nog deur
die Voortrekkers opgerig is. Ds.
Lindley hetdie gemeente nog twee
Ds.DirkvanderHoffwasdieeerste keer besoek en daama het predi-
eiepredikantvandieHervormde kante van die Kaapse Kerk en ds.
Kerk. Hyisin 1853inPotchefstroom
ontvangenwastotenmetsydood Andrew Murray van Bloemfontein
in 1881 aandiegemeenteverbonde. diegemeentebesoek.
2 Halfeeufees
Die eerste eie predikantwas ds. Dirkvan der Hoffwat in 1853 ontvang is
en toten metsy dood in 1881 aan die gemeente verbondewas. Na hom
was di. CW du Toit (1883-1918), WPJ Poën, JGM Dreyer (1838-1979) -
38 jaar, DJ Dreyer (1979-1985) en WJJ Kok, (1986 -) leraars in die
gemeente.
3. cy otchefstroom-Noord se begin: Die eerste 25 jaar
Talle gemeentes het van die Potchefstroom-gemeente afgestig, maar dit
sou meeras ’n eeu duurvoordatdie moontlikheid van nog 'n gemeente in
Potchefstroom na vore sou tree. Met 1 628 lidmate tydens die eeufees-
viering in 1942, moes daar besluitword om nog 'n predikant te beroep of
afstigting te oorweeg. Op 17 September 1943 deel ds. Dreyer die Kerk-
raad mee dat die Algemene Kommissie besluit het dat waar gemeentes
meer as 'n duisend lidmate het, daar afgestig moet word. Na talle
besprekings op kerkraadsvergaderings is daar besluit om eers die
afstigtingsvoorwaardes te bepaal voordat ’n predikant beroep kon word.
Daar is ook besluit om die nuwe gemeente aan die noordekant van
Potchefstroomaftestig.
Dieeeufeesvandie
HervorwdeKerkwasookdié
vandiePotchefstroom-
gemeenteenisvanbelang
virPotchefstroom-Noord.
Met1 628lidmatehetdie
gedagteaandieafstigting
vannog'ngemeentein
Potchefstroomalhoesterker
geword. Potchefstroom-
Noordwas, sesjaarlater,in
1948,dieeerste
dorpsgemeentewatsyeie
paadjiebeginloophet.
3 Halfeeufees
In Maart 1947, na vyf probeerslae, aanvaar ds. SPJJ van Rensburg die
beroep en hyword die naweekvan 3 en4 Oktober 1947 bevestig. Op22
November vergader die kerkraadslede wat tot die afgestigte gemeente
sou behoort om die afstigting te bespreek. Die finansiële implikasies van
afstigting het heelwat kommer gewek en die moontlike afstigting van 'n
derdegemeentemoesookin aggeneemword.
Ds. SPJJvanRensburgisnooitin
diePotchefstroom-Noordbevestig
nie,maarhetmetafstigtingsaam
metdiegemeentegekom. Hywas
van 1948tot1950leraarindie
gemeenteenwordin 1963
hoogleraaraandieUP. Hyisin
1974ootlede.
Na heroorweging van die afstig-
tingsvoorwaardes besluit die
kerkraad op 27 Februarie 1948
dat die nuwe gemeente die
volgendesalontvang:
1. Die huisen grondevir'n pastorieteen£3350.
2. Die kaal stuk grond geleë op die hoek van Reitz- en Von
Wiellighstraat (ongeveer drie burgerregen/ve groot). Later sou die
woonstel-komplekse vir bejaardes Immergroen en Harmonie daar
gebouword.
3. £2000
4. Die gemeente wat afgestig gaan word sou die halwe erf in
Esselenstraatoomeem van die moedergemeenteteen watdit hulle
gekos het-ongeveer£700.
4 Halfeeufees
Uiteindelik is daar besluit om die Ring te versoek om toe te stem tot die
stigtingvan dienuwegemeenteop20 Maart 1948.
Tydens die Ringskommissievergadering op 19 Maart 1948 in die kerk-
gebou was 250 gemeentelede en 27 kerkraadslede teenwoordig. Daar is
algemeen aanvaar dat die naam van die gemeente "Die Nederduitsch
HervormdeGemeente HendrikPotgieter"souwees.
Diegemeente is inveertienwykeopgedeel metdiegrense:
"Dorpsgrens; Waar Mareestraataan die Mooirivierbegin met Mareestraat
op tot by Krugerstraat, dan met Krugerstraat aftot by Retiefstraat en met
Retiefstraat op tot aan Wasgoedspruit by die treinspoor. Wesgrens en
distrik: Die volgende plase sou grensplase wees, naamlik Welgevonden,
Modderfontein, Rietkuil, Rooipoort 29 en Witrandsfontein tot aan die
gemeentegrens van Ventersdorp. Oosgrens en distrik: Van Mareestraat
aan die Moorivier regdeur na die bokantste Vyfhoekdam en dan verder
oos na die rante regs van Klipdrift en met rante op tot by Goedgedacht
aan die grens van Losberg. Weerskante van Mareestraat val onder die
nuwegemeente.
Die naam van die gemeente "Hendrik Potgieter" het heelwat probleme
veroorsaak. Baie van die lidmate was ongelukkig oor die naam en die
Algemene Kerkvergadering van 1948 het hom ook uitgespreek teen die
geevan persoonsnameaan gemeentes. Op'n kerkraadsvergaderingop3
Julie 1948 word die naam in heroorweging geneem en is daar besluit om
aan te beveel dat dit verander word na Potchefstroom-Noord. Op die ge-
meentevergaderingvan 14Augustus 1948 isdiénaameenparigaanvaar.
In die eerste maande is eredienste in die kerkgebou van die moeder-
gemeente gehou. Daama is die saal van die Laerskool Mooirivier bekom.
Daar was geen stoele in die saal nie en die kerkraad moes 200 stoele
koop. Aanvanklikwasdaarookgeen ligte nie en dus kon aanddienste nie
gehouword nie.
Die bou van 'n eie kerkgebou is reeds op die tweede kerkraadsver-
gadering op 24 April 1948 bespreek. 'n Boukommissie is in September
1948 aangewys en 'n jaar na afstigting beloop beloftes vir die boufonds
£7500,waarvan£100 reedsontvang is.
5 Halfeeiifees
In Maart 1950 vertrekds.Van Rensburg uitdie gemeente na hy'n beroep
nadiegemeente Pretoriaaangeneemhet.
Om aan die Kerkwet te voldoen kon die gemeente eers na ds. Van
Rensburg se vertrek ’n beroep uitbring. Op 29 Maart 1950 word dr. P S
Dreyer,wattoenog in Hollandwas, beroep. Hyaanvaarenword op 12 en
13Augustusontvangen bevestig.
Voorbereidings vir die bou van 'n kerk begin toe in alle ywer. Die bou-
kommissie moes eers die geskiktheid van die grond in Reitzstraat
oorweeg, aangesienditlangsdietreinspoorgeleëis.
Op die kerkraadsvergadering van 9 September 1950 word daar ook
opdrag aan die boukommissiegegee om anderkerkete besoek, argitekte
te besoeken idees en sketse aan die kerkraad voorte lê. Daarword ook
besluitdatdie kerkgebou sitplekaan ongeveer600 mense moes bied, om
voorsieningte maakvirdiegroeiendestudentetalvan diePotchefstroomse
Universiteiten Onderwyskollege.
Diehuidigepastoríewaseersdiehuisvanmnr.AlanPohltoeditsaammetdie
grondwaaropdiekerkgeboutansstaanin 1950deurdiekerkraadaangekoopis.
6 Halfeeufees