Završni rad

44 Pages·2014·2.31 MB·Croatian

SVEUČILIŠTE U ZAGREBU
FAKULTET ELEKTROTEHNIKE I RAČUNARSTVA

ZAVRŠNI RAD br. 3692
PRAĆENJE AKTIVNOSTI POKRETNIH
KORISNIKA
Ivan Validžić

Zagreb, lipanj 2014.

Sadržaj

Uvod ...................................................................................................................................... 1
1. Aktivnosti pokretnih korisnika ...................................................................................... 2
2. Model telekomunikacijskih usluga temeljen na aktivnostima pokretnih korisnika ...... 4
3. Operacijski sustav Android ........................................................................................... 5
3.1. Povijest .................................................................................................................. 5
3.2. Značajke................................................................................................................. 7
3.3. Arhitektura ............................................................................................................. 8
4. Razvojna okolina aplikacija za pokretne uređaje ........................................................ 10
4.1. Eclipse ................................................................................................................. 10
4.2. Android alati ........................................................................................................ 10
4.3. Osnovna struktura aplikacija ............................................................................... 12
4.4. Grafičko korisničko sučelje ................................................................................. 13
4.4.1. Datoteka XML ............................................................................................. 14
4.4.2. Datoteka AndroidManifest.xml .................................................................... 15
5. Ostale korištene tehnologije ........................................................................................ 17
5.1. JavaScript Object Notation ................................................................................. 17
5.2. Baza podataka Mongodb ..................................................................................... 18
6. Android aplikacija Top Contacts ................................................................................. 19
6.1. Arhitektura i izvedba sustava .............................................................................. 19
6.2. Implementacija programskog rješenja aplikacije ................................................ 21
6.2.1. Struktura projekta ........................................................................................ 21
6.2.2. Grafičko korisničko sučelje aplikacije ........................................................ 22
6.2.3. Top Contacts Manifest ................................................................................. 23
6.2.4. Implementacija klasa ................................................................................... 24
6.3. Korištenje aplikacije ............................................................................................ 26
Zaključak ............................................................................................................................. 31
Literatura ............................................................................................................................. 32
Sažetak ................................................................................................................................. 34
Summary .............................................................................................................................. 35
Skraćenice ............................................................................................................................ 36
Privitak ................................................................................................................................ 38
Uvod
Pametni pokretni telefoni iz godine u godinu bilježe eksponencijalan rast prodaje te postaju
sve zastupljeniji u svakodnevnom životu. Nekad su bili stvar luksuza, a danas rijetko tko
ne posjeduje bar jedan takav uređaj. Mnogima je život bez pametnih telefona nezamisliv.
On je od svojih primarnih funkcija slanja i primanja poruka te uspostave poziva evoluirao u
malo pokretno računalo s vlastitim operacijskim sustavom, mnogim novim funkcijama i
aplikacijama. Brojne mogućnosti i praktičnost pametnih telefona su dovele do nezaustavljivog
rasta u razvoju aplikacija za pokretne uređaje, a tržište aplikacija je postalo jedno od najbrže
rastućih grana industrije. Ponuda aplikacija je svakim danom sve veća i danas možemo naći
aplikaciju za gotovo sve što poželimo: za zabavu, posao, vijesti, višemedijske usluge,
komunikaciju, obrazovanje, itd.
Iako je ponuda aplikacija na tržištu jako velika, neke aplikacije jednostavno još nisu
napravljene. Jedna od takvih aplikacije je i tema ovog završnog rada, usluga Top Contacts.
Aplikacija za pametne pokretne telefone Top Contacts je usluga koja prati komunikacijske
aktivnosti korisnika te prikazuje popis ljudi s kojima smo najčešće u kontaktu.
Cilj završnog rada je upoznavanje s brojnim programskim tehnologijama te stvaranje
funkcionalne usluge na operacijskom sustavu Android. O cijelom ovom procesu se može
pročitati u poglavljima koja slijede. Prvo poglavlje govori o aktivnostima pokretnih
korisnika te načinima kojima se prikupljaju podaci iz uređaja. U drugom poglavlju se na
temelju tih aktivnosti prikazao model aplikacije Top Contacts. Zatim je detaljno proučen
operacijski sustav Android, njegova povijest i mnogobrojne značajke. Svi detalji o tome se
nalaze u poglavlju 3. Iduće poglavlje govori o razvojnoj okolini za aplikacija za pokretne
uređaje te što sve je potrebno prije nego što se počne s razvojem usluge. Treba biti dobro
upoznat sa strukturom aplikacija te grafičkim korisničkim sučeljem, kako bi programska
implementacija bila uspješna. Poglavlje 5 sadrži ostale tehnologije koje su korištene u
razvoju aplikacije, a nisu isključivo povezane s Androidom. Konačno, uspješna
implementacija i detalji o temi ovog završnog rada, aplikaciji Top Contacts, se nalaze u
poglavlju 6.

1
1. Aktivnosti pokretnih korisnika
Pametni pokretni telefoni su vrsta uređaja koja je opremljena sa skupom senzora koji
individualno ili u kombinaciji predstavljaju bogat izvor podataka o korisniku i korisničkom
kontekstu. Dodatno, korisnici na pametnim pokretnim telefonima mogu pokretati širok
skup aplikacija za različite privatne i poslovne primjene.
Kontekst u interakciji korisnika i aplikacije može se definirati kao skup informacija koje
opisuju okružje u kojem se neki entitet nalazi. Entitet može biti osoba, mjesto ili bilo koji
objekt koji ima određenu važnost u interakciji, uključujući i samog korisnika i aplikaciju.
Kontekstne informacije omogućavaju prepoznavanje uvjeta u kojima se korisnik trenutno
nalazi te njegovih potreba. Na temelju toga, korisniku je moguće pružiti odgovarajuće
usluge koje su prilagođene upravo situaciji u kojoj se on nalazi. Takve usluge nazivaju se
kontekstno-svjesne usluge (engl. context-aware services).
Kontekstno-svjesne usluge pojavljuju se najčešće kao usluge na pokretnim uređajima.
Pokretni uređaji su većinu vremena prisutni uz korisnika te upravo zbog toga imaju
mogućnost preciznog određivanja konteksta u kojem se korisnik nalazi. Tome značajno
doprinosi širok spektar različitih senzora i uređaja koji su ugrađeni u pokretni uređaj kao i
povezanost s mrežom.
Slika 1 prikazuje procese koji su prisutni u ostvarivanju općenite kontekstno-svjesne
usluge. Pametni pokretni uređaj prikuplja podatke o okolini u kojoj se nalazi. Podatke
može prikupiti samostalno ili uz pomoć drugih entiteta. Samostalno prikupljeni podaci su
dobiveni korištenjem ugrađenih komponenti i senzora pokretnog uređaja kao što su GPS,
žiroskop, akcelerometar, barometar i slično. Podaci prikupljeni pomoću drugih entiteta se
temelje na nekom podatku izravno prikupljenom s uređaja. Primjerice na temelju podatka o
lokaciji dobivenog od GPS-uređaja određuje se stanje vremenske prognoze korištenjem
usluge weba. Prikupljeni podaci ulaze u proces pročišćavanja. U tom procesu izdvajaju se
podaci koji su važni za pružanje odgovarajuće kontekstno-svjesne usluge. Analizom
izdvojenih podataka stvara se model konteksta korisnika koji se potom obrađuje i postaje
spreman za korištenje u kontekstno-svjesnim aplikacijama. Dobiveni podaci se spremaju
za kasniju uporabu.
2
Slika 1 - Procesi u kontekstnoj svjesnosti [1]
Prikupljanje podataka o kontekstu korisnika moguće je izvesti: ručnim unosom korisnika,
automatski (korištenjem senzora) te korištenjem vanjskih resursa (veze prema drugim
entitetima). Ručni unos predstavlja tradicionalan način prikupljanja podataka o korisniku te
ga najčešće koriste aplikacije. Od korisnika se najčešće traži popunjavanje odgovarajućeg
obrasca. Prednost ovog pristupa je relativno brz proces prikupljanja podataka, a nedostaci
su zastarijevanje podataka ako ih korisnik ne osvježava redovito te odbojnost korisnika
prema usluzi. Automatsko prikupljanje temelji se na senzorima koji su ugrađeni u sam
uređaj. Pomoću senzora se otkrivaju podaci o fizičkom okružju korisnika koji mogu
poslužiti kao dobra podloga za pružanje kontekstno-svjesne usluge. Osim toga, podaci se
mogu prikupljati iz samog uređaja pomoću raznih aplikacija, koje također koriste podatke
prikupljene senzorima. Slika 2 prikazuje načine prikupljanja podataka o kontekstu [1].

Slika 2 - Prikupljanje podataka o kontekstu [1] [2]
3
2. Model telekomunikacijskih usluga temeljen na
aktivnostima pokretnih korisnika
U sklopu ovog završnog rada, naglasak je na podacima prikupljenima iz pametnih
pokretnih telefona, bez korištenja senzora uređaja. Podaci koje aplikacija Top Contacts
prikuplja su poruke i pozivi. Telefonski kontakti obično su ograničeni samo na osobe koje
korisnik dobro poznaje te s kojima redovito komunicira. U odnosu na usluge društvenih
mreža koje su izrazito popularne zadnjih godina, poruke i pozivi pripadaju skupini
podataka koji imaju veću težinu. U većini situacija, dodavanje nekoga na listu kontakata
telefona je značajnije nego na primjer prihvatiti zahtjev za prijateljstvo na uslugama
društvenih mreža [3].
Popis podataka čine atributi koje možemo dohvatiti za određeni telefonski kontakt, a
vrijednostima pridružujemo težine s obzirom na važnost pojedine vrijednosti. Aplikacija
Top Contacts za računanje izlaznih podataka koristi algoritam koji je prikazan u tablici
(Tablica 1). A dio u tablici predstavlja identifikaciju prijatelja, B dio dohvaćene podatke, a
C dio rezultat, odnosno mjeru za rangiranje prijatelja koju dobivamo formulom, u kojoj v
označava vrijednost (engl. value), a w označava težinu (engl. weight):
.
Tablica 1 - Model za izračun ljudi s kojima najviše komuniciramo
ATRIBUT VRIJEDNOST TEŽINA
ID kontakta [broj pokretnog uređaja] -
A
ime kontakta u imeniku [ime kontakta u imeniku] -
poruka [broj poruka] 1
propušten poziv [broj propuštenih poziva] 1.5
B
dolazni poziv [broj dolaznih poziva] 2
odlazni poziv [broj odlaznih poziva] 2
[zbroj težina pomnoženih
C rezultat -
s vrijednošću]
4
3. Operacijski sustav Android
Google Android je prvi otvoreni operacijski sustav za pokretne uređaje (mobilni telefoni,
tableti, netbook računala, Google TV) pokrenut od strane Google Inc. i vođen od strane
Open Handset Alliance - grupe koja danas broji preko 80 tehnoloških kompanija, čiji je cilj
ubrzati inovacije na području operacijskih sustava za pokretne uređaje, a samim time
ponuditi krajnjim kupcima bogatije, jeftinije i bolje iskustvo korištenja [4].
Android je modularan i prilagodljiv pa tako postoje slučajevi njegovog prenošenja na razne
uređaje. Sadrži operacijski sustav, međuopremu1 i razne aplikacije za pokretne uređaje.
Također, sadrži i velik broj API-ja2, koji neovisnim proizvođačima omogućuju izradu
aplikacija [5].
3.1. Povijest
Android Inc. su osnovali Andy Rubin, Rich Miner, Nick Sears i Chris White u listopadu
2003. godine, kako bi razvijali programe za pametne mobilne uređaje koji bi uzimali u
obzir korisničke postavke te njegovu lokaciju. Nakon dvije godine gotovo tajnog rada
(jedino što je bilo poznato bilo je da se radi o softveru za pokretne uređaje), Google je
odlučio kupiti Android te počinju spekulacije o ulasku Googlea na tržište pametnih
telefona. Osnivači i ključni programeri, osnaženi Googleovim programerima, na tržište
donose mobilnu platformu temeljenu na Linux kernelu3 koja bi trebala biti potpuno
prilagodljiva zahtjevima korisnika.
U studenome 2007. godine osnovana je Open Handset Alliance (OHA) s ciljem stvaranja
javnog standarda za pokretne uređaje. Glavni inicijator i ovoga puta bio je Google koji je
okupio 34 tvrtke iz različitih domena telefonske industrije poput proizvođača pokretnih
telefona, programera aplikacija, telekomunikacijskih operatora i sličnih.

1 Međuoprema (engl. middleware) - softver koji djeluje između aplikacija i mreže
2 API (engl. Application Programming Interface) - aplikacijsko programsko sučelje
3 Kernel - jezgra operacijskog sustava
5