ZAMAN VE RÖLATiViTE BILiM ARAŞTIRMA MERKEZİ ZAMAN VE RÖLATiViTE BiLAiRMA ŞTIRMA MERKEZi Yayeıvn-i Istanbul Kitap : 44N o- ZAMANV ER ÖLA TiViTE «• •• Her çocuğun yaşamı, halhla zırdAas,t raIlş ık'(t'a) k azın mıştır- fakatb u,k oderebli ro lgoul maysıadpe,c eG,e lecedğei n Geemiş gibŞiim dikZia man'da daima yaşıyoorl masınödtüarnü dür.• MmeH .PBl.av atsky SeeretD octrineV,o l.ı .P asadena,C alifornTi.aU,. P1.97,0 p,. 1 05. (1B)k z:BU gelerPl anı,t eblig-\a7t. . . Ek-3. 1 ncıB askı: Şubat1 980 Dlzg-iB �kı: IşıMka tbaası KapakB askı: CoşKuMna tbaası CiiYta pım:ı KardeşClielrt ev: iCINDEKiLER 1.B ÖLÜM RÖLATiHFl ZLAveR R ÖlATIF ZAMAN o - RölativiHsıtzilka rOdalu şanZ aman Acılması b - ZamanA cılması'YnerrnD ,e neyUy dusu ile Kanıtionması c -Hızv e Mekan',ıZ namon'Rıö latifleştirmesi d - KozmikI şınlvaer Z aman AcılmasKıa nıtı e - lvme'dZea,m anA cılmasvıe Uzay-C:sim Büzülmesi f - RölativiHsıtzilka rdKoı,s almFaa ktörü g - RölativiHsıtzilka r,d KaücüleRno ketler h - RölativiHsıtzilka rdOab,j ev e Zaman Büzülmesi k - Zaman Acılmasvıe YavaşlaSyüarne eler 1 - RölatZiafm an veD öni-kLeüsnc heDr iyaloğu 2. BÖLÜM ZAMAN TV'slve ZAMAN'IiN ZLENMESi o - Zaman Roketvie GeçmişeY olculuk b - EnfrarKuajm erasvıe GeçmişiFno toğrafları c - ZamanT elevizyvoen uG eçmişiSna yrdeilmesi d - Tibet'Ztaem an TV'svie Zomamn Sayredilmesi e -BilgeT ooisvte Zaman TV'sOil uşturması f - Narabanic Hhutuktuvseu Zaman TV'sOil uşturması 3.B ÖLÜM RUHSALK AINAvTe ZAMANITNE MAŞASI o - TanrısYaülk esk Mekanlavre Zamonları b - Ouspenskvye EbediŞ imdin' Snoinsuzi htimalleri c - Ouspenskvye Yaşom-ZamaÖnz deşliği d - Yoradılvıeş Z aman-MekaDne vrelie r e -Efiotuvne Tanrısiamlo jıZna manı f - BirleşŞiimkd iik Zama.vn e Acılımı g - HopiK ızılderivlei Zlaemroin Kavramları h -WillBilaomkev e YüksekZ aman Anlayışı k - Boethiuvse Tanrı'nEıbne id ŞimdZia manı ı - EbediŞ imdvie Geçmiş-GelecYeokk luğu m - DzyonK ıtalarıZ'anmdaan Kavramı n -Kehanevte Zamanı TamoEşdae nler ONSOZ TümS onsuvezS onsYuazr adiıçliıönşy, l esbiinre, birandsazö'kloınku sukdiuo,nr' u ni çerisisnondseukzi orytaa� ıkışollaurş,u mslüarree,rç i,ll i·şv keiz aman boyutm-ekanv b.ö .z elligkelnoeen'r u,n i çindveakril ık larckae ndöiz zam-maenk anlialraeıl gılanmnaeları deniylseü rbeikrlv ierl öitlkia sfı ralanamrazleaetrlm c tdeir. MutlaYka radMaunt,l aBki lgiilsyeia raıtşmt; ır Yaradılsaonnlsaurz,s doanns ubzuay aradiıçliınş dee vriymo lcuosalur ako,n'u n yapılışMıüntdeaakli Yazgıb'a(jyla.ı e vrviemg eliişliomen ,u yna pısına her anh,e rbr iid ahbai yrü kselkearteıkl maakrt.a dırl Yarad'aıznna mansYıazr adılyıaşrıa'dnııls aonnlar suzz amabnoy uncyaa şayacvaekb lua rY üYcaear dıışl' ınh erb iard ımdbari adz ahYaü ceO luşu'mnuuG,ü zel liklevreiB 'inmtisiz i Anlamlatreım'aneşıda e ecklerdir. Kainatelvarriıdm ü zeiyçii nde toopllabanim rı ş YükseVka rliılkse zö,g elbimibire ş evra rliıç(JiMınu t laYka radaaynn,dı e recBeidlei nmeMzu tvı'eaıt kr. Varlıikçl�ia zra maonn,l arbıignli liev reb ilgilerin aksiyöolnç ülieloreri a ndtıırlV.ıe v arlıklbairldgaiki ninc,e vhoelrain labroıynuaıtrnli çindeki tavırlanışları, /ı albto yuatri lçizna ma-nütsülüvke, stb oyutliaçri n onlazraımna snü erçlienrtea biikşl kelinodrtea yçaı kar. DolayısMıuytllaaY,ka radadnı şıntdüam,v arlıklar, varoluzşaumna n-mesküraenç il edrahilinde kalmak ebedyia zgıtsaışnıır lar. ·f';u.!f::�gk: mS:&ranıW ii ---·*·--- 1.BÖ L'ÖM RÖLATIF RÖLATiHFl ZLAR ZAMAN ve «GordCoono peru'zaiynd ay atpığgıez inihni,çk imsednüişnü n mek zamhetidn(Ieh kia tan·lmadığı, çoki lgibniyçra nvıa drıB:u u çuş Coopegre'nıç tllerşAdylr.ı scaaa,t dieny ia vaaştltNıe.C opoern ed e arkadşalıa brud eğişifkaklreidğeim eyedcrie.Ck oloepre9r0,d akikalık yörün.gh eery tia ammlayışında, CapeC anaav'eldrakblir arkaaşdın dansa ·nleyninm ilnydoabi rkia dad.arh aaz y aşla.n 2d4ıs aat süren yörüen ugçuşsuı rasdıasna adita s ade1c/e6 0.sa0ni0ye0 k adabri r yaavşlamgaö tsedri.(»1 ) a -RölativiHsıtzilka rOdlaua şnZ amanA çılamsı Harekeetd ens itsemrldeekzia manh ızınaızna lma sı,y ıldızlagreazrialsepıre dke ilsgoinnuçç olararty aç ı karıFra.r zedekliigü,mn eş sistemimi8z,d8 e ınş -ıykılı uzaktoal aSni riyuısl dızbıinurıy nd usuzniuy aretemte yi tasarlavdeıb nuınzun i çini sıeş ıhkı ziıl hea rekeedet bilebni rr oektk ullanıyozr.Ss iurniuyuısdl ızıgniad iş geli1ş7i6,n y ıslü reced�üişnünim enidzo �aldıBru.yü z deny anınıçzoakf azla yimyaedcdeeksa il maki steye� ceksiniEzğ.e r gerçışeıkk htıeznı ynaak ıbni rhı lzag i debeicleeknsizy,i yeckeokn usunbdiar t ebdira lma mza gerekk almayaakctrı.G erçektışeınk hızının % 99,99999u'9 b9i9hr9ı zlhaar ekeetd ebilisrasaetniizn iz, kalbinsiinzd,i rismi tseminivez ruhsalg elişiminiz 70.0f0a0k tökrüa dayra vaşlayvaecd ünayka k üresinden Siursi'vae o radant ekrdaürn ya planektaidnaeor l an uzaklık�aıt etmieiçkng erkeloil an1 7,6y ıll(ıdkü nya küresi üzbeırriankdteı k�imısruezl ergiönr üşlingeö re) zamans izaen cabki rksaaça tmgiişb gie lecierSk.at bah kahvaltıssıonnrdaay ne ryüzündehna rekeetts eniz, 5 Siriugse'zuegenni nvean şıınzda kendinizöi� ley eme�i neh azıhri ssedeceksinÖi�zl.e y eme�indens onr· ayoal tekrçaırk araakkş ayme meği· �zaman ınday eryü züne dönmüso lacaksFıank,ıaRö ztl.a tivyaisteaını s unutmus sanzı,b üyübki srü rpriilzke a rşŞaıcai�:l:asizn.Yı akıni.lar mz sizdüemni tlekreisnmii şvlese iroz l mazkısn6ı 570 defay emeyke mioşl acaklaIşrıdhkıı rz.ın yaa kın bir hızyloala l dızğ iıçniı1n7 ,d6ü nyyaı lszıie sadebcier gün gibgiö zükecektir. b - Zaman Açılmsaı'nıYner, Deney UydusuH e Kanıtnlmaası Zamang eçişhianirne kheızıtn ab ağloıl madseı meko la«nz amaanç ılm»a (stıi,mdei lathieornn e)k a darb üyühkız larbdeal irbgiirsn on uç göstermekteyse deg,e nhee rh ıizç isnö zkonuosluaa ny rbıi rz aman açılmdaeseğrıi o rtaçyıak maktadır. Yapmay eru yduliazraıof lia rhaıkz hlaır eket edeanra çlradır. Yery örünhgıez loartrlaaım a8 km/sn. dolaylarıvneıd şaıdhkıı rzi ıl kear şılırıalşıtrskaü çük bihrı zdvıe brö ycle ezamaanç ılmöanseım sizFdaikra.t gendee b uk üçüdke ğebru lunabSiolviybre.it l iadma mıV .G insbuçrogkd, o ğrbui sraa tiyna payye ru ydu sunyae rleştiörliçlüemrleekr biinryi ınl slüırkie ç in yerdekbii sra atöilnç ümlielrkeia rşılaştıörnıelrmasım di.ön cedetna hmeidni lseaniny,en in1 /100k'aü drao la rak ortaçyıak abni fra rkÖz,el RölatiTveiotrei si'nin <SpecRiealla tiTvhietoyrd yo)ğ rulanaçmıassıı ndbaan şarılarbdianr iydi. c - Hızv e Mekô'nıZna man'ıR öaltifleştirmesi Zamanmıunt laokl madığdıoğnrulıa yabni rçdoek neylyearp ılmışAttıorm.pi akr tikbüülylükeb ri,rhız l a seyretteiklrinded,ur anb igrö zlemciydeaha, düşük hız- 6 lardsae yrettizkalmearin an azanr adahay avaşb ozunu• yormuş( 2g)i bgiö rünürlerB.i rb aşköarn eko laraykar, kın zamanlarday apılmbıişr d eneyv erilebiBlui dre.� iki neys ırasınsdoan,d erecdea kiikk is aata,y rıa yrı, klasiku ça�ıinç inyee rleştirilBmiiruş çtaikrd .ü nyanın çevresidnodgeu dabna tıydao ğ'ruu çarkedni ğ'erbiu s& yahatib atıdadno ğ'uydao ğ'ruy apmıştıHra.r ekento k� tasınvaa rdıklargıönrdüal müştkiü,rb u iki saata rtık aynzıa manıg östermemektHeadrierk.e ety leminikne n dissi,a atlerbdierni nöitne kingeö·r es aniyeninm ilyarda birkia dary avaşlamasınnead eno lmuştuİrş.t zea man, mekanav eh ızgaö rer ölatifSttiarn.d azratm and iybei r şeyk esinliykolket uHre.r kekse ndiiç sezla manıkneın disiylbei rlikttaşeı Sri.zb irinyiannı ndagne çsenbiilze , o anday alnızdceağ' işbiikr m ekanp arçasındyae ra l maklak almıyoary,r ıcdae ğ'işbiikr z aman-mekanddaa bulunuyorsunuz. d - KozmiIkş nılavre Z aman Açılması Kanıtı Atom-alptaır tiküllbeirröi zne lldieğ',bi u nlarıışnık hızınyaa kıbni rh ızlgai tmelerPiadritri.k übl1-tl'ekrr itik hızs ınırıynaak laştzıağ'mıan ,r ölativitsetsiikör n emli birr olo ynamayab aşlarÇ.e şitşleik illeertdkee onl an rölativitsetsiipkra ,r tiküllıeşrıihknı zınaya klaşınaları halindseö zkonuoslua nh ızv e zaman ilişkisipnina ra. doks gözleminbdeel irir. Kozmikı şınlafra,r kltıü .dre partikülldeürziennli sa��aklahraıl inddeü,n yaybıo mbardıman edBeirler. leşimiçnoek,yü ksekf rekansglaım ma ışırumlainl e birlikptoez,i tviefn egateilfe ktronlparro,t onlarn,ö t ronlakirt,l eleerlie ktrvoen protonlakriıtnl elaerrai sında( çeşimtelzio nlarv)e ay protonlarınkiyüknden sek( çeşihtilpie rongliabri o)l anç eşittleim e(le lemen tary)p artiküll(3e )rgi inr dig�iid ereanklaş ılank ozmik 7 ışınlaatmro,s fedrae ldıklzaanm an, mhoaelvkaül lrei · ne çarparçaeşki tçleik ierkd reaksiyonneldaeronıl nuar� lar.B öylepcrei,m keorz mik ışınlgaerr,ç ektkeö keni dünyaa tomlarıynapııanlr ınbaa� lı olna sekonder (ikincil) ışımayan edeonl uarrlB.u ç arpışmaladirda, �erlielrbeii rlimketzeo,n lvaehr i peroandlıav re rilen partiükller olşutururluBunlark ararpsaırzt iküllerdir: . çokkı sa bisrü rieç inddei �teerm el partbiozuk-üllere Şek-il1 Kozmiıkş ınulzaardy,a n gn evlese üreokllraia kD üyna'yı bombalaaytaonmç ekdlerkrliedAltrm.o srfieynu karıların dap araçla�nlıavret alpiatr ikeürol lluşutrluarrBu.n ladra birbirlçearripyılşeya errsa ekv iiynedspea rktüiyla ğmuru nay oalç aar.rlB us üerçi çers«imnud-eme zonlmaneıy da nag.e lBiur.n layraışna smü erlreiç okk sıadıFra.kt a,k oz mikı şaı·nrloılnşu turdu«mğuu- mezonlaon kı adabrü yük birh ızhlaar ekeedte rlkeizr,a maonn lairç ibni zimkine göred ahyaa vagşe çmebayşel ovre y erveo rocakokd ar uzubni srü rdea hoy oşqmnlaısr üırdürürler. nurla(r(.Q rtancaam>ı>na ganlelemne zonlar'ddoag-nan müonlayra'rıın- ömü( r4lb)üe yükr ib ird oğrulukla öl çülmektevde çirok kıs.ao lbauny arı-ömiülreml,ee yri danag eldikyülkesreiak t mosfkeart manlaanrç ıokn d uzaklyaorlac ueltumke lmeürmik ünd eğilSdüikrü.n et halinsdaen,i yemniilny anbdiarg ii bbii rz amanbdoa zunurlBaurkı .s ay aşasmü reisliıeş ı hkı zıngdiat seler bilaen cabki rkyaüçzm etrgei tmeleri mgüeorneken lar'yüıkns,e akt moskfaetrm anlarınydeanry üzüknae daru laşabilmealnelraişnıdkleiını,y ş oıhrkı zıynaak ın hızlazradmaa,mn ü,o nliaçriy na vaşlamaktBaödyılre. bipra rtiiklüsele yaheadtes na ante,f azvlean ee ksi.k, partiköümlrüü nne i stea mo nug österecZeakmtainr . geçişhianrienk heıtz ıbnaağ ımloıllaırğbaıik l iznean mana çılmoalsgıu sguönraem ,ü on'ukne ndzia manı, yeryüzündöelkiçs üa atine ndaazhaaar ğaıinrl erliyor gözükYüerryü.z ündeskaia titsede a huaz ubni zra man geçmgiöşr ünvüepr a rtiuzkuünlb iyro kla ted(eBkzr: Şek-iıl).Bu radaann laşıkliıı,yş oıhrkı z ınyaa kıhnı z lardzaa,m abnu p artikiüçlilynea rv aşlamaktadır. e - ivme'deZ,a manA çılmsaıv e Uzay-Cisim Büzülmesi Diregnöçs tebrieron r tamhdaar ekeedte bni rc is ınibnü züldükğaübnuül eSdöezrgiezl.gi ömliyd,ae r ışan bimro tor-abrokta,s ınpdearkvia nesDiünr ücküu vve tiyblaeşt arafıdnidraegn öçs tesrueynue nt kiasria sın das ıkışmakFtaakdabıtur m. e kanibkü zülmemniikn tarmı,o tor-byoatpuınl omlıdşu mğaud denciinn vse sertlbiağğilnıeÇd eılrbi.ik kr a yıtkah,t bai kra yıng-aa zuradna haaz s ıkışır. ötey andaanş,a ğıdaankil atımlmaerkdaani bki r bUzülmeden ziyade,b üthünac rieskiemltae ynır ie den dı!rebcüezdeebn i rg eneelt kis özkonusudur. Einstesiönz'lıenrk oinyulş ued ur: etEuraudzaa yıkne ndisibnüiznü lmeislie i lgiyiilz