YÛNUS EMRE’NİN HAYATINI KONU ALAN BİYOGRAFİK ROMANLAR PDF
Preview YÛNUS EMRE’NİN HAYATINI KONU ALAN BİYOGRAFİK ROMANLAR
T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÛNUS EMRE’NİN HAYATINI KONU ALAN BİYOGRAFİK ROMANLAR Aytekin ERKMEN YÜKSEK LİSANS TEZİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI KIRŞEHİR HAZİRAN 2014 T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÛNUS EMRE’NİN HAYATINI KONU ALAN BİYOGRAFİK ROMANLAR NOVELS MENTIONING ABOUT THE LIFE OF YUNUS EMRE Aytekin ERKMEN YÜKSEK LİSANS TEZİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI DANIŞMAN Prof. Dr. ŞAHMURAT ARIK KIRŞEHİR HAZİRAN 2014 i ÖZET Bir kişinin hayatını anlatan ve o kişiyi tüm yönleriyle (hayatı, eseri, kişiliği, görüşleri vs.) tanıtmayı amaçlayan biyografi türü, temel olarak var olan bir “gerçeklik”ten yola çıkar. Edebî bir tür olan roman ise gerçeğe değil “kurmaca”ya dayanır. Biyografiye dayalı kurmaca, yani kurmaca ile gerçeğin birlikteliği ise biyografik roman türünü ortaya çıkarmıştır. Bu türün, son yıllarda hem Batı edebiyatında hem de Türk edebiyatında birçok örneğine rastlanır. Roman yazarı, son dönemde Yûnus Emre’nin yaşam hikâyesini konu alan birçok biyografik romanı okuyucuyla buluşturmayı başardı. Bu çalışmadaki amaç, Türk edebiyatında biyografik roman konusunu ve Yûnus Emre’nin hayatını konu alan biyografik romanlarının yapı ve anlatım özelliklerini, kurgularını incelemektir. Çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın “Giriş” kısmında, Yûnus Emre’nin hayatı, eserleri, Yûnus’un menakıbı, Türk romanında Yûnus Emre incelendikten sonra, birinci bölümde roman nedir? Romanın tarihçesi ve gelişimi ile Türk romanının doğuşu ve gelişimi konuları çalışmaya eklenmiştir. İkinci bölümde ise, biyografi, biyografik roman ve Türk Edebiyatında biyografik romanın örnekleri üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde merkez kahramanı Yûnus Emre olan on adet biyografik romanın yapı ve anlatım özellikleri, kurguları incelenmiştir. Son bölümde ise, sonuç ve öneriler ile kaynakça yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Roman, Biyografi, Biyografik Roman, Yûnus Emre. ii ABSTRACT Biography - describing a person’s life and aiming to introduce that person in terms of his/her life, creation, character and views – sets out from existing reality basically. However, novel as a literary type is based on the fiction not the reality. Fiction based on the biography, that is, cooperation of fiction with the reality forms biographic novel. Many samples of this literary type can be seen in both Western Literature and Turkish Literature. Turkish Literature recently managed to meet many biographic novels mentioning the life of Yunus Emre with Turkish reader. The aim of this study is to analyze the structure and expression properties of biographic novels mentioning Yunus Emre as a main character and to analyze the subject of biographic novel in Turkish Literature. This study consists of five parts. After analyzing, “The Life, Creations and Epics of Yunus” and “Yunus Emre in Turkish Literature” in the introduction part of the study, the subjects “What is novel?” and “History and Development of Novel”, “Rise and Development of Turkish Novel” were added to the study in the first chapter. In the second chapter, “Biography”, “Biographic Novel”, “Samples of Biographic Novel in Turkish Literature” were deliberated. In the third chapter, the structure, expression characteristics and fictions of ten biographic novel mentioning Yunus Emre as a main character were investigated. Conclusions, suggestions and references take place in the last chapter. Key Words: Novel, Biography, Biographic Novel, Yunus Emre. iii ÖNSÖZ Güçlü ve etkili bir anlatım türü olan roman, modern zamanların en popüler türü olarak bilinir. Roman, temel nitelikleri itibariyle “kurmaca” bir özelliğe sahiptir. Hayatı kendine göre yeniden kurar, kurgular ve okurun önüne iki pencere açar. Bu pencerelerden birinde hayatı diğerinde ise edebiyatı görmek mümkün olur. Bu iki unsurun sentezi bizi romana götürür. Romanlar konularına, şekillerine ve etkilendikleri edebiyat anlayışına göre tasnif edilmektedir. Yazar, romanda bireyi ve toplumu ilgilendiren her türlü olayı ve durumu konu olarak seçebilir. Edebiyatımız, Batılı roman örneklerini tanıyıncaya kadar çeşitli kaynaklardan gelen mensur ve manzum hikâyelerle besleniyordu. Bu hikâyelerde anlatılan konular romantik yapıda ve ilahi temalı aşktan ibaretti. Tanzimat birçok alanda olduğu gibi, edebiyat alanında da çok önemli değişimlerin başlangıcı olmuş, daha çok hayal ve masal unsurları ile anlatılan Şark anlatma geleneğinin yanına, Batılı gelişmelere uygun yeni bir anlatma anlayışıyla oluşan yeni türleri de eklemiştir. Fransız romanlarından yapılan çevirilerle edebiyatımızda kendine bir yer bulan roman, kısa bir zamandan sonra gelişimini sürdürür. Son dönemlerde Türk Edebiyatında sayısı gün geçtikçe artan roman formunda yazılmış olan biyografilerin gelişimine şahit olmaktayız. Yazarın romanın kendine özgü kurallarına bağlı kalarak tarihin gizemi içinde kendine yer arayan gerçek yaşam öykülerini kurmaca bir dünyada anlattığı edebî metinler biyografik romanlardır. Düşünce ve felsefesiyle yalnız Türk edebiyatının değil dünya edebiyatında da bir klâsik halîne gelmiş olan Yûnus Emre, günümüze kadar pek çok iv ilim ve sanat disiplini tarafından çeşitli cepheleri ile ele alınmış ve biyografik romanlara da konu olmuştur. Tezimiz “Giriş”, “I. Bölüm”, “ II. Bölüm”, “ III. Bölüm”, “Sonuç ve Öneriler” ile “Kaynakça” bölümlerinden meydana gelmektedir. Girişte Yûnus Emre’nin hayatı, kronolojik olarak sunulurken, eserlerinin hangi zemin üzerinde oluşturulduğu, Yûnus’un menakıbı ve Türk romanında Yûnus Emre konuları incelenmiştir. I. Bölüm’de; roman hakkında genel bir bilgi verildikten sonra dünya edebiyatında ve edebiyatımızda romanın gelişim çizgisi anlatılmış; romanın modern zamanların toplumsal, siyasal, kültürel portresini canlı kesitlerle yansıttığı görülmüştür. II. Bölüm’de; Biyografi, Biyografik roman, Türk edebiyatında biyografik romanlar üzerinde gerekli bilgiler verilmiştir. III. Bölüm’de; Yûnus Emre’nin merkez kahramanı olduğu on adet biyografik roman tespit edildikten sonra, bu romanlardaki unsurlar (konu, özet, olay örgüsü, kişiler dünyası, mekân, zaman, bakış açısı, dil ve üslûp) genel olarak değerlendirilmiştir. Sonuç ve Öneriler bölümünde ise, yaptığımız çalışmaların genel bir değerlendirmesi sunulmuştur. Kaynakça bölümünde bu tezin hazırlanması sırasında faydalanılan kaynaklar belli bir düzen içinde sunulmuştur. Yûnus Emre ve biyografik roman alanındaki çalışmalara yeni bir ivme kazandıracağını umduğumuz çalışmamızda bize yeterince kaynak sağlayan, zamanını, emeğini, maddî-manevî olanaklarını sakınmayan ve yazılı kaynakların v yetersiz kaldığı durumlarda kıymetli bilgilerini esirgemeyen, hocam Prof. Dr. Şahmurat Arık’a, çalışmamız boyunca kendisiyle iletişim kurup görüşlerine sık sık başvurduğum, geniş kütüphanesinin kapılarını bize açan İsmail Kasap’a, desteğini asla esirgemeyen Yard. Doç. Dr. Maksut Yiğitbaş’a, sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca benden maddî ve manevî desteklerini esirgemeyen Ersin- Hatice Özseven çiftine teşekkür ederim. Aytekin ERKMEN KIRŞEHİR–2014 vi İÇİNDEKİLER GİRİŞ ..................................................................................................................... 1 1. YÛNUS EMRE ................................................................................................ 1 1.1. Yûnus Emre’nin Hayatı .............................................................................. 1 1.2. Yûnus Emre’nin Eserleri ...........................................................................15 1.2.1. Risâletü'n-Nushiyye ............................................................................15 1.2.2. Türkçe Dîvânı .....................................................................................34 1.3. Yûnus’un Menâkıbı...................................................................................36 1.4. Türk Romanında Yûnus Emre ...................................................................49 BÖLÜM I ..............................................................................................................52 1. ROMAN NEDİR?............................................................................................52 2. ROMANIN TARİHÇESİ VE GELİŞİMİ .........................................................57 3. TÜRK ROMANININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ ..............................................64 BÖLÜM II .............................................................................................................72 2. BİYOGRAFİ ...................................................................................................72 2.1. Biyografik Roman .....................................................................................93 2.3. Türk Edebiyatında Biyografik Roman Örnekleri ..................................... 110 BÖLÜM III ......................................................................................................... 112 3. YÛNUS EMRE’Yİ KONU ALAN BİYOGRAFİK ROMANLAR ................. 112 3.1. Dertli Dolap ............................................................................................ 112 3.1.1. Romanın Özeti .................................................................................. 112 3.1.2. Romanın Konusu .............................................................................. 113 3.1.3. Vak’a- Olay Örgüsü .......................................................................... 113 3.1.4. Kişiler Dünyası ................................................................................. 127 3.1.4.1. Yûnus Emre ............................................................................... 131 3.1.4.2. Tabduk Emre .............................................................................. 132 3.1.4.3. Elif Kız ...................................................................................... 133 3.1.4.4. Diğer Kahramanlar ..................................................................... 134 3.1.5. Mekân .............................................................................................. 136 3.1.6. Zaman .............................................................................................. 144 3.1.7. Dil ve Üslûp ..................................................................................... 149 3.1.8. Bakış açısı ve Anlatıcı ...................................................................... 153 3.2. Benim Adım Yûnus Emre ...................................................................... 158 3.2.1. Romanın Özeti .................................................................................. 158 3.2.2. Romanın Konusu .............................................................................. 161 3.2.3. Vak’a- Olay Örgüsü .......................................................................... 161 vii 3.2.4. Kişiler Dünyası ................................................................................. 166 3.2.4.1. Yûnus Emre ............................................................................... 166 3.2.4.2. Molla Kasım .............................................................................. 167 3.2.4.3. Hacı Bekaş Veli ......................................................................... 168 3.2.4.4. Diğer Kahramanlar ..................................................................... 168 3.2.5. Mekân .............................................................................................. 169 3.2.6. Zaman .............................................................................................. 172 3.2.7. Dil ve Üslûp ..................................................................................... 174 3.2.8. Bakış açısı ve Anlatıcı ...................................................................... 176 3.3. Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri ......................................................... 178 3.3.1. Romanın Özeti .................................................................................. 178 3.3.2. Romanın Konusu .............................................................................. 182 3.3.3. Vak’a- Olay Örgüsü .......................................................................... 182 3.3.4. Kişiler Dünyası ................................................................................. 190 3.3.4.1. Yûnus Emre ............................................................................... 190 3.3.4.2. Tabduk Emre .............................................................................. 192 3.3.4.3. Zehra .......................................................................................... 194 3.3.4.4. Nurefşan..................................................................................... 194 3.3.4.5. Elif Kadın................................................................................... 195 3.3.4.6. Nine ........................................................................................... 196 3.3.4.7. Bodur Musa................................................................................ 196 3.3.4.8. Yağmur Ali ................................................................................ 197 3.3.4.9. Diğer Kahramanlar ..................................................................... 199 3.3.5. Mekân .............................................................................................. 201 3.3.6. Zaman .............................................................................................. 207 3.3.7. Dil ve Üslûp ..................................................................................... 209 3.3.8. Bakış Açısı ve Anlatıcı ..................................................................... 212 3.4. Od-Bizim Yûnus ..................................................................................... 215 3.4.1. Romanın Özeti .................................................................................. 215 3.4.2. Romanın Konusu .............................................................................. 217 3.4.3. Vak’a- Olay Örgüsü .......................................................................... 217 3.4.4. Kişiler Dünyası ................................................................................. 224 3.4.4.1. Yûnus Emre ............................................................................... 224 3.4.4.2. Elif (Sitare) ................................................................................ 226 3.4.4.3. İsmail (Samuel) .......................................................................... 228 3.4.4.4. Tabduk Emre .............................................................................. 229 3.4.4.5. Aslanlı Hünkâr (Hacı Bektaşı Veli) ............................................ 230 3.4.4.6. Mevlânâ ..................................................................................... 231 3.4.4.7. Sahip Perende............................................................................. 231 3.4.4.8. Temur Alp .................................................................................. 232 3.4.4.9. Arm Usta .................................................................................... 232 3.4.4.10. Satı Nine .................................................................................. 233 viii
Description:The list of books you might like
