Yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin sosyal uyumlarını etkileyen etmenler

172 Pages·2013·2.96 MB·Turkish

Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sosyal Hizmet Anabilim Dalı

YÜKSEKÖĞRENİM GÖREN YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLERİN
SOSYAL UYUMLARINI ETKİLEYEN ETMENLER

Seçkin ÖZÇETİN

Yüksek Lisans Tezi
Ankara, 2013
YÜKSEKÖĞRENİM GÖREN
YABANCI UYRUKLU ÖĞRENCİLERİN
SOSYAL UYUMLARINI ETKİLEYEN ETMENLER

Seçkin ÖZÇETİN

Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sosyal Hizmet Anabilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi
Ankara, 2013

iii

TEŞEKKÜR
Bu çalışmanın gerçekleşmesinde beni her zaman destekleyen ve yönlendiren, bu
çalışmayı özen ve özveriyle değerlendiren, çalışma sırasında her zaman bana yardımcı
olan ve çalışmanın ortaya çıkmasında büyük emeği olan danışmanım ve çok değerli
öğretim üyesi Sayın Prof. Dr. İlhan Tomanbay’a;
Bu çalışmanın gerçekleştirilmesi sürecinde desteklerini esirgemeyen ve uzman görüşü
veren Uludağ Üniversitesi öğretim üyeleri Sayın Prof. Dr. Serpil Aytaç ve Sayın Prof.
Dr. Kamuran Reçber’e;
Her daim bilgi ve tecrübesine başvurduğum, bana yol gösteren ve yardımlarını
esirgemeyen birlikte görev yaptığım değerli arkadaşım Sosyolog ve Öğretmen Dr. Pelin
Feymi’ye;
Bu çalışmanın tamamlanabilmesi için özellikle anket uygulamalarına da bana destek ve
yardımcı olan YURTKUR’da görev yapan öncelikle eşim Sosyal Hizmet Uzmanı
Emine Özçetin, arkadaşım Sosyal Hizmet Uzmanı Bayram Karayel ve bu kurumda
görev yapan diğer arkadaşlarıma; son olarak çalışmanın başından sonuna kadar her
daim yardımlarını esirgemeyen sevgili eşim ve bana çalışma sürecinde çalışmama
zaman verdikleri için çok sevdiğim çocuklarım Ekin ve Anıl Özgür’e;
teşekkür ederim…

Seçkin ÖZÇETİN
iv

ÖZET

ÖZÇETİN, Seçkin. Yükseköğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Sosyal
Uyumlarını Etkileyen Etmenler, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2013.
Bu araştırmanın amacı Türkiye’de yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin
yaşadıkları sorunlar ve sosyal uyumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesidir.
Bu çalışma, niteliği ve gerçekleştirme biçimi itibariyle niceliksel ve ilişkisel tarama yöntemiyle
yapılmıştır. Ayrıca mevcut durumun da belirlenmesine ve açıklamasına çalışılmaktadır.
Araştırma, yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin yaşadıkları uyum sorunlarını
belirlemekte, sosyal uyumlarını etkilediği düşünülen yaş, cinsiyet, ekonomik durum, barınma
yerleri, yaşanılan kent, arkadaşlık ilişkileri, sosyal-kültürel ve sportif etkinliklere katılımları ile
öğrenimlerinden memnun olma gibi durumlarını incelemektedir. Bu amaçla Bursa ilinde, 2011-
2012 öğretim yılında yükseköğrenim gören, çeşitli üniversite ve bölümlere devam etmekte olan
221 yabancı uyruklu öğrenciye araştırmacı tarafından geliştirilen anket uygulanarak çalışma
yapılmış ve veriler toplanmıştır.
Elde edilen veriler SPSS (Standart Program for Social Sciences) for Windows 16.0 paket
programı aracılığıyla işlenmiş ve veri analizi yapılmıştır. Araştırma bulguları sayı, yüzde
oranları ve çapraz çizelgeler oluşturularak yorumlanmıştır. Çapraz çizelgelerde güvenilirlik için
Ki-Kare Bağımsızlık Testi kullanılmıştır. Yabancı uyruklu öğrencilerin sosyal uyumlarını
belirlemeye yönelik elde edilen sonuçlarda anlamlılık değeri p<0,05 olduğu durumlarda
istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Elde edilen bulgulara göre yabancı uyruklu öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun Orta Asya ve
Orta Doğu ülkelerinden öğrenim için geldikleri, anne babalarının eğitim düzeylerinin yüksek
olduğu, tamamına yakınının burslu öğrenci oldukları, büyük çoğunluğunun yurtlarda
barındıkları, kendi tercihleri ile ülkemize geldikleri ve ülkemizde neredeyse hepsinin öğrenim
görmekten memnun oldukları, arkadaşlık ilişkisi, Türk toplumuna ve kültürüne uyumda fazla
sorun yaşamadıkları, ülkemizde bulundukları süre de en çok zorlandıkları konuların ise
sırasıyla; yurt yaşantısı, Türkçe konuşma, kültürel farklılıklardan dolayı yaşanan sorunlar ve
yalnızlık olduğu saptanmıştır.
v

Araştırma sonuçlarına göre; yabancı uyruklu öğrencilerin cinsiyetleri, gelir düzeyleri ve
arkadaşlık ilişkileri ile sosyal uyumları arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Kızların
erkeklere göre, sosyal uyumlarının daha yüksek olduğu, geliri ülkemiz koşullarına göre yeterli
ve yüksek olan yabancı uyruklu öğrencilerin, geliri yetersiz bulunanlara göre daha fazla sosyal,
kültürel ve sportif etkinliklere katıldıkları, arkadaşlık ilişkilerinin iyi olduğu, toplumu kolay
benimsedikleri, yakın arkadaşlık ilişkisi içerisinde bulunanların, arkadaşı olmayanlara göre
sosyal-kültürel ve sportif etkinliklere yeterli düzeyde katıldıkları ve sosyal uyumlarının da
yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Yabancı uyruklu öğrencilerin yaş, ülkemizde bulundukları süre, barındıkları yer, yaşadıkları
kent, Türkiye’de öğrenim görmekten memnun olup olmama değişkenleri açısından sosyal
uyumlarında ise genel olarak anlamlı bir farklılık saptanamamıştır.
Sonuç olarak ülkemizde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin çoğunluğuyla gerek
tarihi gerekse kültürel bağların var olması ve son yıllarda devletimizle diğer ülkeler arasında
kurulan olumlu ilişkilerle birlikte öğrencilere devlet tarafından eğitim başta olmak üzere çağın
gereği her türlü iyi olanakların sunulması, öğrencilerin geçmiş yıllara göre toplumumuza,
üniversite ve eğitim yaşamlarına daha kolay uyum sağlayabileceklerini düşündürmektedir.

Anahtar Sözcükler
Yabancı uyruklu öğrenci, yükseköğrenim, uyum sorunları, sosyal uyum, sosyal hizmet.
vi

ABSTRACT

ÖZÇETİN, Seçkin. The Factors That Effect Foreign University Students Social
Adaptation, Master’s Thesis, Ankara, 2013.
The purpose of this research is to search the factors of foreign students’ problems and
their social adaptation.
This research is done with the method of quantitative and relationally scanning. Also it
tries to identify and explain the present situation. The research identifies the adaptation
problems of foreign students and search age, gender, economic situation, shelter, the
city, friends relationship, participation pf social- cultural and sports activities and the
pleasure of their training, that affects social adaptation. For this purpose in Bursa, in
2011-2012 education year a questionnaire, which is developed by a researcher, is
carried out to 221 foreign students, who studies different universities and different
departments, and datas are collected.
The datas are searched with the help of Standart Program for Social Sciences for
Windows 16.0 programme and data analysis is done. The results of the research are
commented with numbers, percentages and cross charts. Chi-Squared Liberty test is
used for reliability in cross charts.
According to the results, most of the foreign students have come from Central Asia and
Middle East for education, their parents’ educational levels are good, nearly all of the
are scholars, most of them are staying in dormitories, they are happy to study in our
country, they don’t have problems about reletionships and cultural adaptation.
Dormitory life, Turkish speaking, loneliness and the problems because of cultural
differences are the most important things that compel the foreign students.
According to the results there is a relationship between social adaptations and the
genders of students, levels of income, the relationships. According to the research, the
girls’ social adaptations are better than boys, the students having a good income level
vii

join sports, social, cultural activities, have good relationships, adopt the environment
easily.
A reasonable difference can’t be identified in terms of the age, the period of staying in
our country, the shelter, the city.
As a result there is historical and cultural connection between foreign students and us,
our country has good relationships with other countries and our country presents good.
Opprtunities the students so foreign students can adjust our people, universities and
educational lives easily.

Key Words
Foreign student, higher education, adaptation problems, social adaptation, social work.
viii

İÇİNDEKİLER

KABUL VE ONAY ......................................................................................................... i
BİLDİRİM ................................................................................................................... ii
TEŞEKKÜR .................................................................................................................. iii
ÖZET ........................................................................................................................... .iv
ABSTRACT .................................................................................................................. vi
İÇİNDEKİLER ........................................................................................................... viii
KISALTMALAR DİZİNİ ............................................................................................ xi
ÇİZELGELER DİZİNİ ............................................................................................... xii

GİRİŞ ............................................................................................................................. 1

1. BÖLÜM: TEMEL TANIM VE KAVRAMLAR .................................................. 5
1.1. UYUM KAVRAMI .......................................................................................... 5
1.1.1. Üniversite Öğrencilerinin Genel Özellikleri .......................................... 11
1.1.2. Yabancı Kültüre Uyum İle İlgili Kavramlar .......................................... 16
1.1.3. Kültürel Şok ............................................................................................ 20
1.1.4. Kültürel Uyum Sürecinin Aşamaları ...................................................... 21
1.2. SOSYAL UYUM ............................................................................................ 22
1.3. UYUMU ETKİLEYEN DİĞER FAKTÖRLER ......................................... 26
1.3.1. Yurt Yaşantısı ......................................................................................... 26
1.3.2. Arkadaş Çevresiyle İlişkiler ................................................................... 26
1.3.3. Serbest Zaman Etkinliklerine Katılım .................................................... 27
1.4. SOSYAL HİZMET MESLEĞİ; ÜNİVERSİTEYE VE YABANCI
KÜLTÜRE UYUM ........................................................................................ 28
1.4.1. Sosyal Hizmet ve Gençlik ...................................................................... 29
1.4.2. Sosyal Hizmet ve Toplumsallaşma ....................................................... 30
.
1.4.3. Sosyal Hizmet ve Kültür, Kültürel Farklılıklar ...................................... 31
1.4.4. Sosyal Hizmet ve Uyum ......................................................................... 33