YÜKSEK LİSANS TEZİ Mimar Anıl VURAL OCAK 2009 İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN ...

222 Pages·2009·6.06 MB·Turkish

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1) FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

İSTANBUL’DA BULUNAN DÖRT KONSER SALONUNUN AKUSTİK AÇIDAN

DEĞERLENDİRİLMESİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ
Mimar Anıl VURAL

Anabilim Dalı : Mimarlık

Progr amı : Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi

OCAK 2009

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ (cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1) FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

İSTANBUL’DA BULUNAN DÖRT KONSER SALONUNUN AKUSTİK
AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ
Anıl VURAL
(502051702)

Tezin Enstitüye Verildiği Tarih: 29 Aralık 2008
Tezin Savunulduğu Tarih: 22 Ocak 2009

Tez Danışmanı: Yrd.Doç.Dr. Nurgün T. BAYAZIT(ITU)
Diğer Jüri Üyeleri: Prof.Dr. Selma KURRA(BU)
Prof.Dr. Sevtap Y. DEMİRKALE(ITU)

OCAK 2009

ii
ÖNSÖZ
Bu tez, İstanbul’da bulunan dört önemli salonun akustik performansının
değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.
Tezde ele alınan dört salonda dinleyici ve müzisyenler ile öznel anketler yapılarak
salonların toplam akustik etkisini belirleme de önemli olan parametreler incelenmiş
ve salonlarda ölçümler yapılarak öznel ve nesnel değerlendirmeler karşılaştırılmıştır.
Tez çalışmasına başladığım günden bugüne, beni destekleyen, yönlendiren ve
çalışmalarımda yardımcı olan danışmanım Yrd. Doç. Dr. Nurgün Tamer Bayazıt’a
teşekkür ederim.
Ayrıca, salonlardaki çalışmalarımız sırasında yardımcı olan Cemal Reşit Rey Konser
Salonu müdürü ve çalışanlarına, Atatürk Kültür Merkezi müdürü ve çalışanlarına,
Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Merkezi müdürü ve çalışanlarına, İş Sanat Kültür
Merkezi müdürü ve çalışanlarına, ölçümler sırasında yardımcı olan İ.T.Ü. Mimarlık
Bölümü Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi Yüksek Lisans Programı öğrencilerine
ve her konuda bana destek olan aileme teşekkürlerimi sunarım.

Ocak 2009 Anıl VURAL
Mimar

iii
iv
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖNSÖZ ....................................................................................................................iii
KISALTMALAR ......................................................................................................vii
ÇİZELGE LİSTESİ ................................................................................................. viii
(cid:5)EKİL LİSTESİ ......................................................................................................xii
SEMBOL LİSTESİ ..................................................................................................xv
ÖZET .................................................................................................................... xvii
SUMMARY ............................................................................................................ xix
1. GİRİ(cid:5) ................................................................................................................... 1
2. KONSER SALONLARININ AKUSTİK KALİTESİNİ ETKİLEYEN
PARAMETRELER ............................................................................................... 5
2.1. Öznel Akustik Parametreler .......................................................................... 6
2.2. Nesnel Akustik Parametreler ........................................................................16
2.2.1. Nesnel parametre değerlerinin kabul edilebilecek değişim aralıkları ......26
2.3. Tasarım Parametreleri ..................................................................................28
2.3.1. Salon formu ...........................................................................................28
2.3.2. Salon hacmi ...........................................................................................31
2.3.3. Kullanım amacı ......................................................................................32
2.3.4. Sahne boyutlarının seçimi ......................................................................32
2.3.5. Dinleyici alanına yönelik tasarım özellikleri .............................................33
3. SALONLARI AKUSTİK AÇIDAN DEĞERLENDİRMEDE KULLANILAN
YÖNTEMLER .....................................................................................................37
3.1. Öznel Parametrelere Dayanan Araştırmalar .................................................38
3.2. Nesnel Parametrelere Dayanan Araştırmalar ...............................................40
3.3. Öznel ve Nesnel Parametreler Arasındaki İlişkileri Ortaya Koymaya Yönelik
Araştırmalar ..................................................................................................40
3.4. Öznel ve Tasarım Parametreleri Arasındaki İlişkileri Ortaya Koymaya Yönelik
Araştırmalar ..................................................................................................48
3.5. Nesnel ve Tasarım Parametreleri Arasındaki İlişkileri Ortaya Koymaya
Yönelik Araştırmalar .....................................................................................49
3.5. Öznel, Nesnel ve Tasarım Parametrelerinin Birbirleri ile İlişkileri ..................51
4. İSTANBUL’DA BULUNAN 4 KONSER SALONUNUN AKUSTİK AÇIDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ ......................................................................................53
4.1. Çalışmada İzlenen Yöntemler.......................................................................53
4.1.1. Salonların seçilmesi ...............................................................................55
4.1.1.1. Atatürk Kültür Merkezi, Büyük Salon ...............................................55
4.1.1.2. Cemal Reşit Rey Konser Salonu .....................................................57
4.1.1.3. İş Sanat Kültür Merkezi, İstanbul Salonu .........................................59
4.1.1.4. Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Merkezi, Anadolu Oditoryumu .............62
4.1.1.5. Salonların tasarım parametreleri......................................................63
4.1.2. Öznel anketlerin yapılması .....................................................................67
4.1.2.1. Anketlerin hazırlanması ...................................................................69
4.1.2.2. Anketlerin yapılması ........................................................................73
4.1.3. Nesnel ölçümlerin yapılması ..................................................................74
4.1.3.1. Ölçüm koşulları ................................................................................75
4.1.3.2. Ölçüm düzeneği ..............................................................................75
v
4.1.3.3. Kaynak ve alıcı noktalarının belirlenmesi ........................................ 76
4.1.4. Karşılaştırma için kullanılacak istatistiksel analiz yönteminin seçilmesi .. 81
4.2. Bulgular ....................................................................................................... 81
4.2.1. Öznel anket bulguları ............................................................................. 81
4.2.1.1. Tanımlayıcı istatistikler .................................................................... 83
4.2.1.2. Dinleyici anketlerine dayalı istatistiki analizler ................................. 95
4.2.1.3. Müzisyen anketlerine dayalı istatistiki analizler .............................. 110
4.2.1.4. Karşılaştırma ................................................................................. 120
4.2.2. Nesnel ölçüm bulguları ........................................................................ 123
4.2.2.1. Tanımlayıcı istatistikler .................................................................. 123
4.2.2.2. Ortalama değerlere göre yapılan analizler ..................................... 140
4.2.2.3. Tüm değerlere göre yapılan analizler ............................................ 144
4.2.3. Öznel anket ve nesnel ölçüm bulgularının karşılaştırılması .................. 151
5. SONUÇLAR ..................................................................................................... 155
KAYNAKLAR ...................................................................................................... 159
EKLER ................................................................................................................. 165
ÖZGEÇMİ(cid:5) .......................................................................................................... 199

vi
KISALTMALAR
T10, T20, T30, RT : Çınlama Süresi
EDT : Erken Düşme Süresi
D50 : Konuşmanın Belirginliği
SI : Konuşmanın Anlaşılabilirliği
C80 : Netlik
TS : Zamansal Ağırlık Merkezi
G : Ses Yüksekliği
LEF : Yanal Enerji Oranı
ITDG : İlk Ulaşım Gecikmesi
IACC : Kulaklar Arası Karşılıklı İlişki Katsayısı
BQI : Kulaklar Arası Kalite İndeksi
ASW : Algılanan Kaynak Genişliği
SPL : Ses Basınç Düzeyi
LEV : Dinleyicinin Hacimce Kuşatılmışlığı
ST : Sahne Destek Parametresi
LG : Gecikmiş Yanal Ses Düzeyi
AKİ : Akustik Kalite İndeksi
AKM : Atatürk Kültür Merkezi, Büyük Salon
CRR : Cemal Reşit Rey Konser Salonu
IS : İş Sanat Kültür Merkezi, İstanbul Salonu
LK : Lütfi Kırdar Sergi ve Kongre Merkezi, Anadolu Oditoryumu
H : Yükseklik, m
L : Uzunluk, m
D : Derinlik, m
W : Genişlik, m
AW : Ortalama Genişlik, m
HL : Salon Uzunluğu, m
HW : Salon Genişliği, m
HD : Salon Derinliği, m
SH : Sahne Yüksekliği, m
SW : Sahne Genişliği, m
SD : Sahne Derinliği, m
V : Hacim, m3
Na : Dinleyici Sayısı
S : Alan, m2
A : Toplam Oda Yutuculuğu
TAE : Toplam Akustik Etki
S , S , S , S , : Kaynak Noktaları
1 2 2 4
R , R ,….,R : Alıcı Noktaları
1 2 22
R2 : İstatistiksel Anlamlılık Derecesi
SPSS : Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paketi
STD : Standart Sapma
ANN : (cid:4)ebeke Analizleri

vii