YGS-LYS Fizik Fasikülleri-1 2017-18

104 Pages·2017·4.611 MB·Turkish

by  Mehmet Bilgin

Bu fasikülün her hakkı KARAAĞAÇ YAYINCILIK’ a aittir. Hangi amaçla olursa olsun bu fasi-
külün tamamının ya da bir kısmının, fasikülü yayınlayan yayınevinin önceden izni olmaksızın
elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayınlanması
ve depolanması yasaktır.
Bu fasikülde yer alan tüm testlerdeki soruların videolu anlatım çözümlerine
www.fizikkoleji.com
internet adresindeki “dergi soru çözümleri” linkinden ulaşabilirsiniz.
ISBN
978-605-86396-0-7
KAPAK TASARIMI
Zafer SÖNMEZATEŞ
www.zafersonmezates.com
DİZGİ ve DÜZENLEME
KARAAĞAÇ YAYINCILIK
BASKI ve CİLT
Aydan Matbaacılık
Fasiküllerin hazırlanmasında emeği geçen Zafer SÖNMEZATEŞ, Erdinç Kemal OKYAR ve
Kamil YALÇINKAYA ile bana sabırla destek veren eşim Banu KARAAĞAÇ’ a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
meşrutiyet cad. alibey apt. 29/7 çankaya/ankara tel: [phone]
www.fizikkoleji.com
Çalışmadan, Yorulmadan
Öğrenmeden
Rahat Yaşama Yolları Aramayı
Hayat Haline Getirmiş Milletler,
Evvela Haysiyetlerini, Sonra
Hürriyetlerini ve Daha Sonra da
İstiklallerini
Kaybetmeye Mahkumdurlar.
Değerli Arkadaşlar
Zorlu bir yıla girmiş bulunuyorsunuz. Taşıdığınız
yük, sorumluluklarınız ve yapacaklarınız düşünüldü-
ğünde önünüz de başarmanız gereken bir çok ders var.
Bu derslerden birisi de fiziktir. Bilindiği gibi fizik dersi,
konuları iyi anlaşılmadan, birçok örnek çözülmeden, sık
sık tekrarlar yapılmadan öğrenilebilecek bir ders değil-
dir. Öğrenildiğinde ise, soruları çözerken hızlı düşünüp
zamanı iyi kullanarak sonuca ulaşmak gerekir. Bu doğ-
rultuda hazırlanan FİZİK FASİKÜLLERİ, ayrıntılı konu an-
latımları, çözümlü örnekleri, pratik yolları ve birbirini
tekrar etmeyen soruları içeren testleri ile siz sevgili öğ-
rencileri sınava hazırlayan “üniversite hazırlık kaynak-
larıdır.”
Başarmanın yolu, doğru bilgiye ulaşıp çok çalış-
maktan geçer. Bu öneriler doğrultusunda yapacağınız
çalışmalarda başarılar diliyoruz.
İÇİNDEKİLER
FİZİĞİN DOĞASI ........................................................7
VEKTÖR ..................................................................22
KUVVET – DENGE ...................................................48
KÜRELER .................................................................87

Fiziğin Doğası
Fizik, kimya, biyoloji gibi fen bilim dalları, felsefe, coğrafya, 1. Nicel Gözlem: Ölçüme dayalı olarak yapılan gözlemdir ve
sosyoloji gibi sosyal bilim dalları olmak üzere birçok bilim alanları ölçü aletleri kullanılır.
vardır. Bilim, içinde bulunduğumuz evreni, yaşadığ ımız dünyayı
2. Nitel Gözlem: Duyu organları ile yapılan gözlemlerdir ve
ve canlıların yapısını tanımak için yapılan tüm çalışmaları içerir. Bu
ölçü aletleri kullanılmadığı için sonuçları kesin değildir.
çalışmaları yapan insanlar “bilim in sanları” olarak adlandırılır.
Bilim insanı; meraklı, şüpheci, yaratıcı, gözlemci, sabırlı olmanın
yanında objektif ve tarafs ız “insani” değerlere de sahip olmalıdır.
II. DENEY
Maddenin yapısal özelliklerini kimya, canlı varlıkların yapıs ını
Beş duyu organı ile araç–gereç kullanılarak yapılan kontrollü
biyoloji, evrenin sırlarını, madde ile enerji arasındaki etkileşimi
gözleme deney denir. Deneyler yaparak bilimsel olayları
ve gerçekleşen doğa olaylarını fizik bilim dalı araştırır. Fizik bilim
açıklamaya çalışan bilim insanları; bağımsız değişken, ba ğımlı
dalı, bunları mekanik, manyetizma, optik, katıhal fiziği, atom
değişken ve kontrol edilebilen değişkenleri kullanarak sonuca
fiziği, termodinamik ve kuantum fiziği olm ak üzere 7 alt alan
ulaşmaya çalışırlar.
başlığı altında inceler.
III. ÖLÇME:
Mekanik: Cisimlerin hasıl hareket ettiklerini ve nasıl etkileş-
Fiziksel bir niceliğin büyüklüğünün uygun aletler ile belirlen-
tiklerini inceler.
mesi işlemine ölçme denir. Küp şeklindeki düzgün katı bir cismin
Manyetizma: Dünyanın manyetik alanını, manyetik maddel eri hacmi, ölçü aletleri ile doğrudan ölçülebileceği gibi bi çimsiz
ve elektrik akımından dolayı oluşan manyetik alanı incel er. katı bir cismin hacmi, taşma seviyesine kadar sıvı ile dolu olan
bir kaba bırakılıp, taşan sıvının hacmini bularak cismin hacminin
Optik: Işık ve ışık olaylarını inceler.
bulunması gibi dolaylı yoldan da ölçülebilir. Dolayısıyla ölçmede
Katıhal Fiziği: Yoğun haldeki maddelerin elektriksel, many etik, doğrudan ölçme veya dolaylı yoldan ölçme gibi 2 farklı yöntem
optik ve esneklik özelliklerini inceler. kullanılır.
Atom Fiziği: Atomun yapısını oluşturan unsurların nasıl et-
Ölçüm yaparken, ölçme sonucu ile gerçek değer arasında fark
kileştiğini inceler.
olabilir. Bu farka “ölçme de hata” denir. Bu hatalar;
Termodinamik: Enerjinin madde içinde nasıl yayıldığını ve nasıl
(cid:51) Ölçme yönteminden,
iletildiğini inceler.
(cid:51) Ölçme aracından,
Kuantum Fiziği: Mikro boyuttaki parçacıkları ve nasıl etki- (cid:51) Ölçümün yapıldığı ortamdan,
leştiklerini inceler. (cid:51) Ölçümü yapan kişiden
kaynaklanan hatalar olabilir.
Fizik bilim dalı ile uğraşan fizikçiler, araştırmalarını yaparken
başlıca üç metoddan ; gözlem, deney ve ölçümden faydalan ırlar.
Gözlem, deney ve ölçme yapılırken fiziksel büyüklükler de
kullanılır. Fizikte kullanılan büyüklükler; temel büyüklükler ve
türetilmiş büyüklükler olmak üzere farklı iki grupta incelenir.
I. GÖZLEM:
Bir olayla ilgili duyu organlarımızla veya araç–gereç kullanı-
larak yapılan incelemeye “gözlem” denir. Gözlem yapman ın;
araştırma dürtüsünü harekete geçirme, sahip olunan bilginin
1. Temel Büyüklükler:
gelişmesi, sınıflandırma becerisi, değişkenleri değişt irme Başka büyüklükler yardımı ile ifade edilmeyen, matematiksel
becerilerinin gelişmesi gibi birçok faydaları vardır. Gözlem, kendi olarak tanımlanmış büyüklüklere denir. Tek başlarına ifade
içinde ikiye ayrılır: edildiklerinde bir anlamı olan büyüklüklerdir.
7
Büyüklük Sembolü Birimi Ölçüm Aleti Alan (metre2) :
Kütle m kilogram eşit kollu terazi 1 km2= 106m2
Uzunluk ℓ metre cetvel 1 hm2= 104m2
Zaman t saniye kronometre 1 dam2= 102m2
Sıcaklık T °C, °F, termometre 1 m2
K, °R
1 dm2= 10–2m2
Akım Şiddeti i amper ampermetre
1 cm2= 10–4m2
Madde Miktarı n mol
1 mm2= 10–6m2
Işık Şiddeti I kandela
Hacim (metre3) :
2. Türetilmiş Büyüklükler: 1 km3= 109m3
Başka büyüklükler yardımı ile bulunabilirler ve matematiksel 1 hm3= 106m3
olarak tanımlanabilen büyüklüklerdir. Bu koşullar altında anc ak 1 dam3= 103m3
anlam kazanırlar. 1 m3
Büyüklük Birimi 1 dm3= 10–3m3
Kuvvet newton 1 cm3= 10–6m3
Enerji joule 1 mm3= 10–9m3
Hız m/s
Zaman (saniye) :
İvme m/s2
1 milisaniye = 10–3 saniye
Momentum kg.m/s
1 saniye = 60 salise
1 dakika = 60 saniye
Şu ana kadar tanımlanmış büyüklükler ya skaler büyüklükl erdir ya
1 saat = 60 dakika
da vektörel büyüklüklerdir.
1 saat = 3600 saniye
Skaler Büyüklükler: Sayı ve birimle ifade edilebilen büyük-
Kütle (gram) :
lüklere denir. Kütle, uzunluk, zaman, iş, güç, sıcaklık gibi...
Büyüklük Sembolü Dönüşümü
kilogram kg 1 kg = 1000 g
Vektörel Büyüklükler: Sayı ve birimin yanında doğrultu ve
yönünün de olması gereken büyüklüklere denir. Kuvvet, hız, yer hektogram hg 1 hg = 100 g
değiştirme, moment, momentum, elektrik alan gibi... dekagram dag 1 dag = 10 g
gram g
Fizikte kullanılan uzunluk, zaman, kütle, akım gibi bazı bü-
desigram dg 1 dg = 0,1 g
yüklüklerin birimlerinin kendi içlerinde farklı ifade ediliş bi çimleri
santigram cg 1 cg = 0,01 g
tablolarda verildiği gibidir.
miligram mg 1 mg = 0,001 g
Akım (amper) :
Uzunluk (metre) :
Büyüklük Sembolü Dönüşümü
Büyüklük Sembolü Dönüşümü
giga amper GA 1 GA = 109A
kilometre km 1 km = 1000 m
mega amper MA 1 MA = 106A
hektometre hm 1 hm = 100 m
kilo amper KA 1 KA = 103A
dekametre dam 1 dam = 10 m
amper A
metre m
miliamper mA 1 mA = 10–3A
desimetre dm 1 dm = 0,1 m
mikroamper μA 1μA = 10–6A
santimetre cm 1 cm = 0,01 m
nanoamper nA 1 ng = 10–9A
milimetre mm 1 mm = 0,001 m
pikoamper pA 1 pA = 10–12A
8
Fizikte ölçme olaylarında kullanılan cihazlar ın
adları ve ne işe yaradıkları:
Termometre : Bir cismin sıcaklığını ölçmeye
yarayan alete denir.
Dinamometre: Kuvvetin şiddetini veya bir
cismin ağırlığını ölçmeye yarayan alete denir.
Kalorimetre: Bir nicelik olarak ısıyı ölçen alete
denir.
Manometre: Gaz veya sıvı akışkanlarının ba-
sıncını U borusu yardımıyla ölçen alete den ir.
Altimetre: Deniz seviyesine göre bir yerin
yüksekliğini ölçen alete denir.
Batimetre: Deniz veya göl derinliğini ölçen
alete denir.
Galvanometre: Elektrik akımındaki değ işi-min
manyetik alan oluşturması prens ibiyle çalışan
alete denir.
Fotometre: Işık şiddetini ölçmek için kullan ılan
alete denir.
BİLİMSEL YÖNTEM
Bilimsel yöntemlerde izlenecek yol sırasıyla şöyledir.
1. Problem tespiti
2. Gözlem yapmak
3. Veri toplamak
4. Hipotez kurmak
5. Tahminde bulunmak
6. Kontrollü deney yapmak
7. Teori sunmak
8. Kanun, yasa veya gerçek konumuna getirmek
Hipotez:
Bilimsel bir problemin verilere dayalı olarak kurulan geçici çözüm
yoludur.
Kontrollü Deney:
Deney sonucunu etkileyecek koşullardan birini değiştirip di-
ğerlerini sabit tutacak şekilde yapılan deneydir.
Veri:
Bir olayın doğal ortamında ya da özelliklerini denetleyebilen bir
ortamda yapılan gözlemlerin sonucudur.
Fizikte Modelleme:
Modelleme, gerçeğe benzer görüntülerin yapılması, maketle-
rin oluşturulması, zihinde tasarlanan olay ve olguların gerçek
yaşamda canlandırılmasıdır.
Fizikte kullanılan modellemeler,
I. Bilgisayarla modelleme
II. Fiziksel modelleme
III. Düşünsel modelleme
olmak üzere üçe ayrılır.
9
Fiziğin Doğası
Test 1
1. Fizik bilimi, üzerinde yaşadığımız dünyayı ve içinde bu- 4.
lunduğumuz evreni keşfetmeye, çevremizdeki madde, G(cid:9)R(cid:9)(cid:10)
hareket, kuvvet, enerji, ısı, ışık ve ses gibi sür ekli iç içe
olduğumuz olgu ve olayları inceler ve bunl ar fizik biliminin Sürat
Vektörel Büyüklük
uğraşı alanlarıdır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi fiziğin alt alanla-
rından biri değildir? D Y
Yerde(cid:8)i(cid:11)tirme Enerji
A) Manyetizma B) Termodinamik Vektörel Büyüklük Skaler Büyüklük
C) Katı hal fiziği D) Optik
D Y D Y
E) Metafizik
Kuvvet M N P
Vektörel Büyüklük
D Y

2. Bilimsel bir projenin K L
verilere dayalı olarak
ÖLÇME
kurulan geçici çözüm Şekildeki etkinlikle girişten başlayarak kutu içindeki bilgi
yoludur.
doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yolu izleniyor.
Buna göre, etkinlik hatasız tamamlandığında hangi
Bir olayın do(cid:7)al ortamında
ya da özelliklerini denetle- çıkışı ulaşılır?
H(cid:8)POTEZ
yebilen bir ortamda yapılan
gözlemlerin sonucudur.
A) K B) L C) M D) N E) P
Bir fiziksel niceli(cid:7)in
büyüklü(cid:7)ünün uygun
VER(cid:8)
aletlerle belirlenmesi
i(cid:9)lemidir.
Yukarıda fiziksel yöntemler ile tanımlar verilmiştir.
Buna göre aşağıdaki eleştirmelerden hangisi doğru
olarak verilmiştir? 5. Deniz seviyesine göre bir yerin yüksekliğini ölçebilen özel
bir barometreye ............... denir.
A) B) C) Yukarıda verilen tanımda boşluğa aşağıdakilerden
hangisi yazılmalıdır?
A) Altimetre B) Galvanometre
D) E) C) Dinamometre D) Termometre
E) Batimetre
3. Aşağıdaki nicelik ile birim eşleştirmelerinden hang isi 6. Aşağıdaki olaylardan hangisinde fiziksel değişim
yanlıştır? gerçekleşir?
A) Güç – Watt A) Suyun ekşimesi
B) Sıcaklık – Kelvin B) Suyun donması
C) Kütle – Newton C) Odunun yanması
D) Enerji – Kalori D) Demirin paslanması
E) Ses – Desibel E) Suyun elektrolizi
10