Prof. rJ;r. ALİ DEM�HSOY YAŞAMIN TEMEL KURALLARI \ Omurgasızlar ı Böcekler ENTOMOLOJİ CİL T-11 I KISIM - il ' .. ' ' \- ··ı ' ' Prof. Dr. Ali DEMİRSOY ...._ ---Ttj.'.: <- ISBN 975-7746-02-9 ISBN 975-7746-07-X Ön Kapak: Palaeochrysophanus candens candens Bolu: Kartalkaya Fotoğraf: Prof. Dr. Ahmet KOÇAK Arka Kapak: Phonochorion satunini Rize: Çamlıhemşin -Çat Fotoğraf: Prof. Dr. Ali DEMİRSOY YAŞAMIN TEMEL KURALLARI Omurgasızlar ı Böcekler ENTOMOLOJİ Cilt - il/ Kısım - il Üçüncü Baskı Prof. Dr. Ali Demirsoy Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü AN KARA Beytepe I ANKARA 1992 Bu kitabın kağıdı METEKSAN Kağıt Üretim Tesisleri'nde üretilmiş ve Baskısı Mayıs 1992 tarihinde METEKSAN A.Ş. Baskı Tesisleri'nde 3.000 adet olarak yapılmıştır. Bu kitabın birinci baskısının basım, yayın ve satış hakları Meteksan Anonim Şirketi'ne aittir ve bütün hakları saklıdır. Hiçbir kısmı ve içerisinde yer alan şekiller, yazarın yazılı izni olmaksızın mekanik, optik ya da elektronik yollarla çoğaltılamaz. No part of this book may be reproduced by any mechanical, optical or electronic process, without written permission of author. Üçüncü baskı. METEKSAN A.Ş. P.K. 105, Maltepe, 06572 - ANKARA Yayın No 92-06-4.0057-02 : ISBN 975-7746-02-9 ISBN 975-7746-07-X ÖN SÖZ Biyolojik açıdan bir kıta özelliği gösteren ülkemizin doğal varlıklanm konu almış bilimsel kitaplann yazılma özlemini yıllarca içinde duyan yazar, bunun kısa zaman içerisinde gerçekleşeceğine olan inancmı acı bir şekilde yitirmiş olarak, nüfusunun büyük bir kısmı gençlerden oluşan bu ülkeye, en azından, eğitmi amacıyla genel bilgi sunmayı amaçlayan katkılarda bulunma yönünü seçmiştir. Bilindiği gibi canlılar dünyasmın çok büyilk bir kısmını böcekler oluşturmaktadır. Ülkemiz gerek coğrafik konumu gerekse topografik yapısı nedeniyle çok çeşitli canlı gruplanm barındırma özelliğine sahiptir. Böcekler yönünden de bu olgu geçerlidir. Büyük bir olasılıkla Avrupa kıtasında bulunan böcek türlerinin sayısından daha fazla türe sahipir. Bununla birlikte yapılan araştırmalar ve gözlemler, bu zenginliğe ters orantılı olarak az ve bir anlamda bölük pörçüktür. Hatta birkaç takımın haricinde derli toplu çalışma yoktur denilebilir. Tüm bu olumsuzluk/an gözönüne alarak, hala bir tanm ülkesi niteliğini sürdüren ülkemizde, böcekler gibi ekonomik önemi olan bir grubun, anahatlanyla üniversite eğitimine ve bu konuda çaltşanlara derlitoplu bir şekilde tanıtılması amacıyla, daha önce başlattığımız Yaşamın Temel Kural/an adlı serinin kapsamı içerisinde verilmesi öngörülmüştür. Daha önce basılmış olan Yaşamın Temel Kural/an Cilt-//' de (1982) bazı türlere Türkçe adlar konmuş ya da teklif edilmiştir. Fakat daha sonra sayın Prof. Dr. Fevzi Önder ve ark.(1987) tarafından yayınlanan· Türkiye' de Tanm Orman ve Evcil Hayvanlarda Hayvansal Kökenli Zararlı ve Yararlı Türlerin Bilimsel ve Türkçe isimleri adlı değerli eserde birçok türe isim verilmiştir. • Gönül isterdi ki sevgili meslektaşlanm ve dostlanm, adı geçen çalışmalannda, daha önce teklif ettiğimiz baZJ Türkçe adlara da değinmiş ya da en azından bazılanna yeniden ad koyacaklanna, uygun gördüklerini alıp kullanmış olsalardı. Fakat gelecekte ad ve kavram kargaşalığına neden olmamak için, birilerinin fedakarlıkta bulunması ya da uyum göstermesi gerekir. Bu nedenle daha önce, kapsamlı olmasa dahi, katkı olur düşüncesiyle yaptığım adlandırmalardan vazgeçerek, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı aracılığıyla geniş bir kitleye yaygınlaştmlmış olan, arkadaşlanmın bu değerli çalışmalanndaki önerilere uymak gereğine inamyorum. Bunun için 1982 tarihli Omurgasızlar Kitabı ile bu kitap arasındaki Türkçe isim farklılıklannın bu açıdan değerlendirilmesini dilerim. .. Dikkatle okuyanlar, bu kapsamdaki ve basım açısından bu denli titiz hazırlanmış bir kitabın sadece bir insanmm emeğiyle kolay kolay ortaya çıkamayacağını anlayacaklardır. Kapakta 111 her ne kadar Ali Demirsoy' un adı yazılı ise kargacık burgacık, ek üzerine ek taşıyan el notlarımı, de, sonsuz bir sabır ve titizlikle, hatasız ve düzenli daktilo yazıları haline çeviren sevgili sekreterlerimiz ZüleyÖhzaç eRlüyiaDk, ü ndaHrü lyÇae leşenkill'erien tü,m ünün yerleştirilmesini ve ve yazılarının eklenmesini, milimetrik hata yapmadan gerçekleştiren ve her şekle büyük bir emek harcayan, baştan savma iş yapma doğasında olmayan sevgili teknisyenimiz İbraAhrismla ,a n' metinin dil açısından düzeltilmesinde ve bilimsel isimlerin doğru yazılıp yazılmadığını son tarihli biyoloji sözlüklerinden kontrol eden sevgili meslektaşım YarDdoç..D rY.ı lAdkıszu nke'za aYı,ldı z Aksun ile birlikte tashihlerin yapılmasında yardımlarını gördüğüm sevgili meslektaşım Yar.d Doç.EDrtru.nG çü ndeüz v'e i ndeksin çıkarılmasında hizmetleri geçen daktilo HayErrik ayay a teşekkür etmezsem, bu özveri sahibi, dost insanlara haksızlık etmiş olacağım. Hepsine candan teşekkür ediyorum. .. Bu kitabın her sayfasında, yıllarca, her sabah ve her akşam, götürdüğüm küçük küçük, bölük pörçük işleri, büyük bir titizlikle, en yoğun anlarında dahi, işlerinin arasına sıkıştırarak "hocam tamamdır· diyen METEKSAN AŞ. 'nın yetenekli, dost ve güvenilir çalışanlarının ve bana her türlü olanağı sağlayan değerli personelinin büyük katkıları vardır. Onlara, burada, Türk Eğitim Topluluğu ve şahsım adına candan teşekkür ediyorum. Bu kitabın içindeki bazı bilgilerin ve resimlerin kullanılmasına izin veren yayınevlerine (BL V Verlagsgesselschaft, Georg Thieme Verlag, Gustav Fischer Verlag, Paul Parey Verlagsbuchhandlung ve Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanlığına) ve yazarlara ( Herbert Weidner ve Kurt Günter) ayrıca teşekkür ederim. Kitabın gerek sunuluş gerekse içerik bakımından görülebilecek hatalarının, yazara bilimsel bir dille iletilmesi, gelecek baskılarda düzeltme olanağı vereceğinden saygıyla karşılanacaktır. Kitabın sevgili öğrencilere ve meslektaşlarıma yararlı olması dileğiyle. .. Prof. Dr. Ali Demirsoy 8Şubat1990 BASKI ÜÇÜNCÜ iÇiN ÖNSÖZ Bu kitabın çeşitli bilim dallarında ders kitabı olarak okutulması ve kısa zamanda mevcudunun tükenmesi, yazara büyük bir mutluluk sağlamıştır. Üçüncü baskısının da ülkemiz eğitimine yardımcı olması dileğiyle. .. Prof. Dr. Ali Demirsoy 8Şubat1992 iV İÇİNDEKİLER SINIF: INSECTA (= HEXAPODA = BÖCEKLER 3 28.5. ) .. BÖCEKLERİN KÖKENLERİ VE EVRİMSEL GELİŞMELERİ .. 7 282.85..51..11.. BÖCEKLERİN DALLANMASI .. 8 ÜST VE ALT GRUPLARLA OLAN YAPISAL İLİŞKİLERİ .. 11 282.85..52..21.. ANNELİDA'DAN (HALKALISOLUCANLARDAN) FARKLAR! .. 11 DIŞ YAPILARI .. 13 282.85..53..31.. INTEGÜMENT = VÜCUTÖRTÜSÜ .. 13 28.5.3.1.1. Epidermis Hypodermis Üstderi ... ... 14 28.5.3.1.2. Kaide Zarı =( Lamina Basali=s) ... 18 28.5.3.1.3. Kutikula .. 18 28.5.3.1.3.1. Prokutikula ... 18 28.5.3.1.3.2. Epikutikula .. 21 28.5.3.1.3.3. Kutikuladaki Parlar ve Mumkanalları ... 22 28.5.3.1.3.4. Deri Değiştirme Ecdysis .. 22 28.5.3.1.3.5. Kutikula ve Onu=nl a İlişkili Yapıların Oluşumu .. . 24 28.5.3.1.3.6. Renk Oluşumu .. 27 28.5.3.2. CAPUT =BAŞ .... 34 28.5.3.2.1. Antenler .. 34 28.5.3.2.2. Ağız Tipleri ve Ağız Parçaları .. 36 28.5.3.2.3. Kafa Bezi ve Görevleri .. 43 28.5.3.3. CERVIX (SERVİKS) =BOYUN .. 45 28.5.3.4. THORAX (TORAKS) = GÖGÜS .. 45 28.5.3.4.1 Göğsün Karın Tarafının Yapısı ve Üyeler ... 45 28.5.3.4.1.1. Sternum = Göğsün Karın Tarafı .. 45 28.5.3.4.1.2. Ekstremiteler = Üyeler ... 46 28.5.3.4.2. Pleura (tekili Pleurum) =Göğsün Yan Tarafları . .. 52 28.5.3.4.3. Tergum (çoğulu Tergi) =Göğsün Sırt Kısmı ... 53 28.5.3.4.3.1. Kanatlar ... 54 28.5.3.4.3.1.1. Göğüs Kasları ve Uçma .. 62 28.5.3.4. ABDOMEN = KARIN ... 66 28.5.3.4.1. Abdomenin Segment Sayısı, Bölgelere Ayrılması ve Kitinleşmesi . .. 66 28.5.3.4.2. Abdomen Kasları .. . 68 28.5.3.4.3. Karın Üyeleri .... 68 . 28.5.3.4.4. Eşey Organları . .. 71 28.5.3.4.4.1. Dişi Eşey Organlarının Dış Yapısı .. 71 28.5.3.4.4.1.1. Dişi Eşey Organlarının İç Yapısı ... . 75 28.5.3.4.4.2. Erkek Eşey Organı .. 79 28.5.3.4.4.2.1. Erkek Eşey Organının Dış Yapısı ..... 79 28.5.3.4.4.2.2. Erkek Eşey Organının İç Yapısı .. 81 28.5.3.4.5. Pygidial Bezler .. . ....... ... .. 85 SOLUNUM SİSTEMİ =TRAKE .S....İ.S. TEMİ .. . 88 282.85..45..41.. STİGMALAR = SOLUNUM DELİKLERİ .. 88 28.5.4.2. TRAKE SİSTEMİ . . .... .. . .... 91 28.5.4.3. SU BÖCEKLERİNDE SOLUNUM .. . . . . 94 28.5.4.4. ANOKSİBİYOZ ..... 95 BÖCEK KASININ HİSTOLOJİK YAPISI .. 96 282.85..55..51.. KASLARIN BAGLANMA DÜZENİ . 96 28.5.5.2. KASLARIN İNCE YAPISI ..... 98 28.5.5.3. KASLARIN ÇALIŞMASI .. 100 v SİNDİRİM SİSTEMİ .. . 102 282.58 ...56 ..61.. ÖNBAGIRSAK .. .... ............. 102 28.5.6.2. ORTABAGIRSAK (MESENTERON, .V.E N.TRİCUL, US, CHYLUS BAGIRSAGI) . 102 28.5.6.3. SONBAGIRSAK ... 105 28.5.6.4. SİNDİRİM VE BESLENME ÇEŞİTLİLİGİ .. 106 107 28.5.7. MALPİKİ TÜPLERİ = BOŞALT iM SİSTEMİ ... YAG DOKU, DOLAŞIM SİSTEMİ, PERİKARDİAL HÜCRELER, 28.5.8. NEFROSİTLER VE ÖNOSİTLER . 110 28.5.8.1. YAG DOKU YAD A YAG CİSİMCİKLERİ (CORPUS ADIPOSUM). 110 28.5.8.2. DOLAŞIM SİSTEMİ .. 113 28.5.8.2.1. Dolaşım Organları ve Dolaşım ... 113 28.5.8.2.2. Hemolenfin Meydana Getirilmesi ve Ödevleri .. 119 28.5.8.2.3. Perikardiyal Hücreler ve Nefrositler . . 122 28.5.8.2.4. Önositler ..... 123 SİNİR SİSTEMİ .. 126 282.85..59..91.. SİNİR SİSTEMİNİN KISIMLARI .. 126 28.5.9.2. SİNİR SİSTEMİNİN İNCE YAPISI .. 126 28.5.9.3. SİNİR SİSTEMİNİN DAGILIMI (TOPOGRAFİSİ) .... 132 ENDOKRİN SİSTEMİ .. 137 282.85..51.01.01.. NEUROSEKRETORİK HÜCRELER . 137 28.5.10.2. NEUROHEMAL ORGANLAR . 139 28.5.10.3. NEUROENDOKRİN HORMON BEZLERİ . . 140 28.5.10.4. HORMON BEZLERİ .. 142 DUYU ORGANLAR!. . 146 282.85..511.1.11.. SERBEST SİNİR UÇLU HÜCRELER. 147 28.5.11.2. DUYU KILLARI .. 147 28.5.11.3. SKOLOPAL VE CHORDOTONAL ORGANLAR ..... 151 28.5.11.3.1. Skolopal Organlar. .. 151 28.5.11.3.2. Chordotonal (Kordotonal) Organlar. .. 155 28.5.11.2.2.1. İşitme Organı (Timpanal Organ) .. 156 28.5.11.4. IŞIK ALGILAYAN ORGANLAR .. 156 28.5.11.4.1 Dermal (Deriden) Işık Algılanması .. 157 28.5.11.4.2. Gözler .. .. ....... .............. . 158 YUMURTA VE DÖLLENME .. 170 282.85..152.1.21.. YUMURTA ... 170 28.5.12.2. YUMURTANIN OLGUNLAŞMASI VE DÖLLENME. .... . 173 28.5.12.3. YUMURTA BIRAKMA (YUMURTLAMA) ... 176 BÖCEKLERİN GELİŞMESİ (EMBRİYONAL GELİŞME, 28.5.13. ORGAN OLUŞUMU POSTEMBRİYONİK GELİŞME, LARVA VE PUP OLUŞUMU, POSTMETABOL GELİŞME).. . 178 28.5.13.1. EMBRİYONAL GELİŞME .. 178 28.5.13.1.1. İlkin Gelişme (Primer Gelişme) .. 179 28.5.13.1.2. Organ Oluşumu .. 184 28.5.13.2. YUMURTADAN ÇIKIŞ 186 28.5.13.3. POSTEMBRİYONAL GELİŞME .. 187 28.5.13.3.1. Hemimetabol Başkalaşım= Yarı Başkalaşım .. 189 28.5.13.3.2. Holometabol Başkalaşım Tam Başkalaşım .. 190 = 28.5.13.3.2.1. Holometabol Başkalaşımda Larva Tipleri . 190 28.5.13.3.3. Böceklerde Metamorfoz (Başkalaşım = Değişim) .... 197 28.5.13.3.3.1. Holometabol Böceklerde Pup (= Krizalit = Kundak = Gelin Şifre = Boncuk) Tipleri .. = 199 28.5.13.4. ERGİN DERİ DEGİŞİMİ .. 200 28.5.13.5. METAMORFOZ (BAŞKALAŞIM) SONRASI GELİŞME .. 201 28.5.13.5.1. Olgunlaşma .. 201 28.5.13.5.2. Üreme Devresi .. 201 28.5.13.5.3. Yaşlılık Devresi .. . 201 vı POLİTENİ, ENDOPOLİPLOİDİ, REJENERASYON, 28.5.14. EŞEYLİ ÇOGALMANIN KROMOZOMAL ESASLAR!, EŞEY SAPTANMASI, DİGER ÜREME ŞEKİLLERİ..... 203 28.5.14.1. POLİTENİ . . 203 28.5.14.2. ENDOPOLİPLOİDİ. ... . 203 28.5.14.3. EŞEYLİ ÇOGALMANIN KROMOZOMAL ESASLAR! VE EŞEY SAPTANMASI . 204 28.5.14.3.1. Eşey Saptanması ..... 205 28.5.14.3.2. Eşeysel Dimorfizmus .. 208 28.5.14.4. DİGER ÜREME ÇEŞİTLERİ . 211 28.5.14.4.1. Hermaphroditismus ( = Hermafroditizm) = Erseliklik = İkieşeylilik .. 211 28.5.14.4.2. Parthenogenesis (= Partenogenez) = Döllenmeksizin Üreme .. 212 28.5.14.4.2.1. İsteğe Bağlı (Fakültatif) Partenogenez .. 212 28.5.14.4.2.2. Zorunlu (Obligatorik) Partenogenez ... .. 212 28.5.14.4.3. Ovivipari. Ovovivipari ve Vivipari .. ... 215 28.5.14.5. REJENERASYON = YENİLENME .. 216 DAVRANIŞ VE İLETİŞİM.. 217 28.5.15. ÇEVRE İLE OLAN İLİŞKİLERİ = EKOLOJİLERİ.. 229 28.5.16. 28.5.16.1. YAŞAM ÇEŞİTLERİ. . .. 230 28.5.16.2. YAŞAM ORTAMLAR! . 233 28.5.16.3. BÖCEKLERİN ÇEVRELERİ İLE İLİŞKİLERİ = OTOEKOLOJİ . 234 28.5.16.3.1. Canlı Olmayan (Abiyotik) Faktörlerin Etkisi . 234 . 28.5.16.3.2. Trofik (Beslenme ile İlgili) Faktörlerin Etkisi . 240 . 28.5.16.4. Canlı Ortamla Olan İlişkileri .. 246 28.5.16.4.1. Aynı Türün Diğer Bireyleriyle Olan İlişkiler (Homotipik İlişkileri).. 246 28.5.16.4.2. Diğer Organizmalarla Olan ilişkiler (Heterotipik İlişki) .. 258 28.5.16.4.2.1. Diğer Hayvanlarla Olan İlişkiler (Özellikle Diğer Böceklerle). . 258 28.5.16.4.2.2. Bitkilerle Olan İlişkiler.. . 262 28.5.16.4.2.2.1. Böcek Yiyen Bitkiler.. 262 28.5.16.4.2.2.2. Böceklerde Parazit Olarak Yaşayan Bakteriler ve Mantarlar.. 263 28.5.16.4.2.2.3. Besin Olarak Bitkilerin Böcekler Tarafından Kullanılması . 264 28.5.16.4.2.2.3.1. Gal Oluşumu.. 272 28.5.16.4.2.2.4. Yüksek Organizasyonlu Bitkilerle Mutualistik İlişkiler.. 274 28.5.16.4.2.2.5. Böcekler ile Alçak Organizasyonlu Bitkiler Arasındaki Simbiyoz .. 277 28.5.16.4.2.3. Düşmanlarına Karşı Korunma Mekanizmaları .. 278 BÖCEK POPULASYONLARI İLE ÇEVRE ARASINDAKİ 28.5.17. İLİŞKİLER (DEMEKOLOJİ) .. 285 28.5.17 1 BÖCEKLERDE REAKSİYON NORMU (HOŞGÖRÜ SINIRLARI).. 285 28.5.17.1.1. Reaksiyon Genişliği= Ekolojik Valanz .. 285 28.5.17.1.2. Reaksiyon Durumu.. 287 28.5.17.1.3. Reaksiyon Tipi . 288 28.5.17.1.4. Dormanz ve Çeşitleri.. 289 28.5.17.2. Yaşam Süreci İçerisindeki Devreler...... 292 28.5.17.3. Kütle Değişimi, Biyosönoz (= Kommunite) ve Abiyosönoz .. 293 BİR BİYOSÖNOZ ÜYELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER VE 28.5.18. ONA ETKİ EDEN FAKTÖRLER (SYNEKOLOJİ) .. 295 İNSANLARLA OLAN İLİŞKİLERİ (ENTOMOLOJİ).. 297 28.5.19. 28.5.19 1 DOGRUDAN DOGRUYA İNSANLARA YARARLI OLAN BÖCEKLER .. 297 28.5.19.2. DOLAYLI OLARAK İNSANLARA YARARLI OLANLAR.. 298 28.5.19.3. DOGRUDAN DOGRUYA VE DOLAYLI OLARAK İNSANLARA ZARARLI OLAN BÖCEKLER .. 298 28.5.19.3.1. Sağlığı Etkileyenler .. . 298 28.5.19.3.2. Bitki Zararlıları .. ... 300 28.5.19.3.3. Eşya ve Depo Zararlıları .. 301 28.5.19.4. BÖCEKLERİN ÇOGALMASINI ÖNLEME VE ONLARLA SAVAŞMA.. 301 28.5.19.4.1. Yasal Önlemler.. . 301 28.5.19.4.2. Tehlikeyi Önceden Önleme.. 301 vıı 28.5.19.4.3. Mekanik Önlemler . . 302 .. 28.5.19.4.4. Fiziksel Önlemler 302 .. 28.5.19.4.5. Kimyasal Önlemler .. . 302 28.5.19.4.6. Biyolojik Savaş 304 . 28.5.19.4.7. Ortak Koruma Önlemleri..... 305 BÖCEKLERİN TOPLANMASI VE PREPARASYONLARI . 306 28.5.20. BÖCEKLERİN SINIFLANDIRILMASINDA 28.5.21. DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR.. 312 SINIF: INSECTA (HEXAPODA)'NIN = 28.5.22. BÖCEKLERİN SINIFLANDIRILMASI. 314 28.5.22.1. Altsınıf: APTERYGOTA (AMETABOLA) = KANATSIZ BÖCEKLER.. 314 28.5.22.1.1.(1 ). Takım: DİPLURA = Çatal kuyruklular= Çiftekuyruklular ... 318 . 28.5.22.1.2.(2). Takım: PROTURA = Duyargabacaklılar = Telsonkuyruklular .. 320 28.5 22 1.3.(3) Takım: COLLEMBOLA (= PODURA) = Kuyruklasıçrayanlar .. . 322 28.5.22.1.3.(3).1. Alttakım: Arthropleona. 324 28.5.22. 1.3 (3).2. Alttakım: Symphypleona . .. 326 ............................................. 28.5.22 1.4.(4). Takım: THYSANURA = Tüylükuyruklular = Kılkuyruklular 327 .. 28.5.22.1.4.(4).1. Alttakım: Archaegonatha = Microcoryphia = Taşgüzelleri 328 .. 28.5.22.1.4.(4).2. Alttakım: Zygentoma = Gribalıkçıllar 329 .. 28.5.22.2. Altsınıf: PTERYGOTA (METABOLA) = KANATLIBÖCEKLER... 329 28 5.22 2 1.(5) Takım: EPHEMEROPTERA = Birgünsinekleri = Mayıssinekleri 331 .. 28.5.22.2.2.(6). Takım: ODONATA = Kızböcekleri =Yusufçuklar= Subakireleri Tayyareböcekleri = Helikopterböcekleri. 338 . 28.5.22.2.2.(6) 1 Alttakım: Zygoptera = Küçük Kızböcekleri . 347 28 5.22.2.2.(6).2. Alttakım: Anisoptera = Büyük Yusufçuklar. 350 28.5 22 2.2 (6) 3 Alttakım: Anisozygoptera . . 353 28 5.22 2.3.(7). Takım: PLECOPTERA = Taşsinekleri 354 .. 28 5.22.2.3.(7).1 Alttakım: Filipalpia = İpliksipalpuslular . 359 .. 28.5.22 2.3.(7).2. Alttakım: Setipalpia = Dikenpalpuslular .. 361 . 28 5:22.2.4.(8). Takım: EMBİOPTERA = Ayakla Ağ Örenler.. 362 28.5.22.2.5.(9). Takım NOTOPTERA 364 .. 28.5 22.2.6 (1 Takım SALTATORİA Çayır ve Çalıçekirgeleri 365 O) = .. 28.5.22.2.6.(10).1. Alttakım: Ensifera = Uzunantenli Çekirgeler.. 385 28.5.22.2.6.(10).2. Alttakım: Caelifera = Kısaantenli Çekirgeler.. . 390 28 5.22.2.7.(11) Takım: PHASMİDA (CHELEUTOPTERA) = Cadıçekirgeleri = Çalıçekirgeleri = Yürüyençalılar .. 403 28 5 22 2.8.(12). Takım: DERMAPTERA = Kulağakaçanlar . 407 .... 28.5 22.2 9.(13). Takım: BLATTOPTERA (= BLATTARİAE) = Hamamböcekleri 417 .. 28 5 22 2 10.(14) Takım: MANTODEA ( MANTOPTERA MANTOİDEA) = = = Peygamberdeveleri .. .. 430 28.5.22.2.11.(15). Takım: ISOPTERA =Termitler= Beyazkarıncalar 436 .. 28 5.22.2 12.(16) Takım: ZORAPTERA = Toprakbitleri 442 .. 28 5 22 2 13 (17) Takım: PSOCOPTERA (= COPEOGNATHA) = Kabukbitleri = Tozbitleri . 443 . 28.5 22 2 14 (18). Takım: PHTHİRAPTERA = Hayvanbitleri . 449 28 5 22.2 15.(19). Takım: HETEROPTERA (= HEMİPTERA) = Tahtakuruları.. 461 28.5.22.2.15.(19).1. Alttakım: Geocorisae = Kara Tahtakuruları . . . 470 28.5.22.2.15.(19).2 Alttakım: Hydrocorisae (= Cryptocerate) = Su Tahtakuruları = Yarımkanatlılar 484 .. 28.522.2.16.(20). Takım: HOMOPTERA = Çatıkanatlılar = Eşkanatlılar . 487 . 28.5.22.2.16.(20).1. Alttakım: Cicadina (= Cicadinae) = = Ağustosböcekleri . 492 . 28 5 22 2 16.(20).2. Alttakım: Psyllina = Bitkipireleri . 498 28.5.22.2.16.(20).3. Alttakım: Aleyrodina (= Aleyrodinea) = Beyazsinekler ... 501 28.5.22.2.16.(20).4. Alttakım: Aphidina (= Aphidinea) = Afitler = Bitkibitleri 504 .. 28.5.22 2.16.(20).5. Alttakım: Coccina Coccinea) = Koşniller = Kabuklubitler 513 28 5 22 2.17.(21 ). Takım: THYSANOP(=T ERA = Saçakkanatlılar = Tripsler .. 521 .. 28.5.22.2.17.(21).1. Alttakım: Terebrantina 524 .. Vlll