Wybrane aspekty rozrodu karpiowatych ryb reofilnych w warunkach kontrolowanych PDF
Preview Wybrane aspekty rozrodu karpiowatych ryb reofilnych w warunkach kontrolowanych
Wybrane aspekty rozrodu karpiowatych ryb reofilnych w warunkach kontrolowanych Wybrane aspekty rozrodu karpiowatych ryb reofilnych w warunkach kontrolowanych Pod redakcją: Andrzeja Mamcarza i Katarzyny Targońskiej Sfinansowano w ramach projektu: ”Optymalizacja produkcji materiału zarybieniowego karpiowatych ryb reofilnych w warunkach kontrolowanych” NR 00040-61535-OR1400009/07 realizowanego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 – 2006” Olsztyn, 2008 Wybrane aspekty rozrodu karpiowatych ryb reofilnych w warunkach kontrolowanych – monografia Autorzy: Beata Irena Cejko Jan Glogowski Piotr Gomułka Roman Kujawa Krzysztof Kupren Katarzyna Targońska Elżbieta Wyszomirska Daniel Żarski Recenzent: Dariusz Kucharczyk Projekt okładki: Daniel Żarski Monografia przygotowana w ramach projektu SPO nr 00040-61535-OR1400009/07 „Optymalizacja produkcji materiału zarybieniowego karpiowatych ryb reofilnych w warunkach kontrolowanych”. Druk monografii sfinansowany z Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb 2004-2006 ISBN: 978-83-923-855-4-7 Nakład: 400 sztuk Wydawca: Mercurius Kaczmarek Andrzej, Olsztyn 2008 Spis treści: Narzędzia i metody połowu tarlaków karpiowatych ryb reofilnych 7 Praktyczne zastosowanie elektropołowów w wodach powierzchniowych 15 Transport i manipulacje z rybami w warunkach kontrolowanych 30 Rozród karpiowatych ryb reofilnych w warunkach kontrolowanych 38 Wybrane środki hormonalne stosowane w rozrodzie ryb 70 Podstawowe parametry i wskaźniki jakości nasienia ryb ze szczególnym uwzględnieniem karpiowatych ryb reofilnych. 81 Aspekty zdrowotne pozasezonowego rozrodu ryb reofilnych 98 Wrażliwość larw ryb na czynniki chorobotwórcze przed rozpoczęciem odżywiania egzogennego 106 Narzędzia i metody połowu tarlaków karpiowatych ryb reofilnych Roman Kujawa Katedra Rybactwa Jeziorowego i Rzecznego, UW-M Olsztyn Obecnie tylko nieliczne ośrodki zarybieniowe zajmują się produkcją i hodowlą reofilnych ryb karpiowatych (Wojda 1998), a rezultaty ich prac są często niezadowalające (Bartel 2000). Powodem takiej sytuacji był brak dobrze opanowanej biotechnologii rozrodu i podchowu materiału zarybieniowego. Pierwszym etapem produkcji materiału zarybieniowe- go reofilnych ryb karpiowatych jest zgromadzenie odpowiedniej liczby tarlaków. Najczęściej są to ryby odławiane ze środowiska naturalnego przy pomocy sprzętu stawnego (wontonów). Ryby po złowieniu powinny być jak najszybciej oswobodzone. Dzięki częstemu sprawdzaniu wontonów (co kilka godzin) przebywają w sieciach bardzo krótko. Odpowiednio dobrana wielkość oczek siatki oraz delikat- Odłów tarlaków bolenia przy pomocy wontonów (Fot. R. Kujawa) Klatka do transportu tarlaków w wodzie. (Fot. D. Żarski) ne uwalnianie ryb z oczek siatki zapobiega utracie łusek. W przypadku silnego zaplątania się ryby, należy przeciąć oczko siatki. Tak odłowio- ne osobniki są idealnymi tarlakami do dalszych manipulacji związanych z rozrodem w warunkach kontrolowanych. Ryby po wyjęciu z wontonów należy transportować do brzegu w dreblu, pojemniku z wodą lub specjal- nych klatkach. W przypadku transportu ryb w zamkniętych pojemnikach trzeba pamiętać o częstej podmianie wody. Tarlaki reofilnych ryb karpiowatych mogą być łowione bezpośrednio na tarliskach kilka dni przed tarłem (Vostradovsky i Vasa 1981, Kauko- ranta i Pennanen 1988) lub w trakcie jego trwania (Jakucewicz i Jaku- bowski 1990, Poncin i in. 1990). Są to najczęstsze sposoby pozyskiwania tarlaków, ale metoda ta jest nieobojętna dla znajdującej się na tarlisku złożonej już ikry. Ten sposób połowu trzeba prowadzić bardzo umiejęt- nie i z dużym rozeznaniem terenu, aby nie zniszczyć złożonej już tam wcześniej ikry. Ponadto rokroczne powtarzanie odłowu tarlaków w jed- nym i tym samym miejscu na tarlisku może zniechęcić ryby (wypłoszyć) do odbywania tarła w tym miejscu. Warto pamiętać, iż w przypadku kar- piowatych ryb reofilnych na tarliska jako pierwsze przypływają samce, gdzie następnie przez kilka dni oczekują na samice. Samice po przypły- nięciu na miejsce tarła składają ikrę i odpływają. Odławiając tarlaki go- towe do tarła można „wycierać” je bezpośrednio w terenie (na miejscu pozyskania), a do wylęgarni przewozi się ikrę i mlecz „na sucho” lub już 8 zapłodnioną ikrę. Zaletą takiego sposobu postępowania jest to, że ryby po tarle natychmiast zostają wypuszczone do rzeki, dzięki czemu nie zostaje zmniejszona liczebność lokalnych populacji. Istnieje także moż- liwość inkubacji ikry w terenie w tak zwanych terenowych wylęgarniach (Łuczyński 1988), czy też bezpośrednio w korycie rzeki w odpowiednio do tego celu przystosowanych aparatach wylęgowych. Drugą bardzo podobną metodą jest odłów z rzek ryb dojrzałych i gotowych do rozrodu na 2-3 tygodnie przed naturalnym tarłem. Po odłowie ryby są początko- wo przetrzymywane w specjalnym sadzu i dopiero po złowieniu pożą- danej liczby tarlaków przewożone do wylęgarni, gdzie po zastosowaniu stymulacji hormonalnej pozyskuje się od nich produkty płciowe (Vostra- dovsky i Vasa 1981, Kaukoranta i Pennanen 1988, Horvath i in. 1997). Wadą przedstawionych powyżej metod jest uzależnienie się od warun- ków środowiskowych, które niejednokrotnie mogą uniemożliwić pozy- skanie produktów płciowych. Prowadząc połowy przez kilka dni, odłowione osobniki należy prze- transportować do brzegu w odpowiednich warunkach, a następnie umieścić w specjalnie do tego celu skonstruowanych sadzach wy- konanych z tkaniny sieciowej. Możliwe jest również gromadzenie ryb z rzek przez cały rok i przetrzymywanie ich w warunkach kontrolowa- nych (stawy, baseny tarlakowe) (Kucharczyk i in. 1998, Kujawa i in. 1999, 2000). W takim przypadku najlepsze efekty osiąga się odławia- Zamknięcie rękawzdzianiny (suwak) Klatka zdzianiny Metalowepręty (konstrukcja nośna) Sadz do przetrzymywania tarlaków 9
Description:The list of books you might like
