Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego. Cz. 1, Współczesny stan problemu PDF
Preview Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego. Cz. 1, Współczesny stan problemu
LUKÁCS ♦ Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego I PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE KOMITET REDAKCYJNY BIBLIOTEKI KLASYKÓW FILOZOFII BIBLIOTEKA KLASYKÓW FILOZOFII GYORGY LUKACS WPROWADZENIE DO ONTOLOGII BYTU SPOŁECZNEGO Część I WSPÓŁCZESNY STAN PROBLEMU Przełożył i przypisami opatrzył KAZIMIERZ SLĘCZKA Wstępem poprzedził MIKLÓS ALMASI Przekład przejrzał MAREK J. SIEMEK 1982 PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE Tytuł oryginału: Zur Ontologie des gesellschaltlichen Seins I. Teil: Die gegenwärtige Problemlage LukAcs György-Erben (JAnossy Ferenc, JAnossy Lajos, JAnossy Anna) Erste Originalausgabe des Gesamtwerkes Magretö Könyvkladö, Budapest 1976 Okładkę i obwolutę projektował Wiesław Kosiński Redaktor Narcyza Szancer Redaktor techniczny Halina Olszewska Korektor ka Grażyna Stuczyńska © Copyright for lhe Polish édition by Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1982 ISBN 83-01-02630-8 SPIS TREŚCI Przedmowa — Zwrot Lukàcsa w stronę ontologii . VII Słowo od tłumacza.....................................................................XL WPROWADZENIE DO ONTOLOGII BYTU SPOŁECZNEGO Wprowadzenie ..................................................................... 3 Rozdział I: Neopozytywizm i egzystencjalizm ... 36 1. Neopozytywizm................................................................36 2. Dygresja na temat Wittgensteina...................................85 3. Egzystencjalizm................................................................94 4. Filozofia współczesna a potrzeba religijna . . 136 Rozdział II: Nicolai Hartmann w drodze ku właściwej ontologii..................................................................................177 1. Zasady budowy Hartmannowskiej ontologii . 182 2. Przyczynek do krytyki ontologii Hartmanna . . 211 Rozdział HI: Dwie ontologie Hegla: fałszywa i właściwa 263 1. Dialektyka Hegla „wśród nawozu sprzeczności" . 263 2. Ontologia dialektyczna Hegla i określenia refle ksyjne ...........................................................................349 Rozdział IV: Podstawowe zasady ontologiczne Marksa . 423 1. Wstępne kwestie metodologiczne...............................423 2. Krytyka ekonomii politycznej.......................................457 3. Historyczność a teoretyczna ogólność . . . . 519 PRZEDMOWA ZWROT LUKACSA W STRONĘ ONTOLOGII Autentycznie ważny i głęboki temat rozwija się często wedle własnych praw i ten jego rozwój bywa dla piszącego czymś prawie nieoczekiwanym; naj częściej rozrasta się i wykracza poza pierwotne za mysły autora. Kończąc książkę o swoistości tego, co estetyczne (Die Eigenart des Aesthetischen ^Gyórgy Lukacs — rozejrzawszy się w „białych plamach" mar ksizmu lat sześćdziesiątych — przygotowywał się do napisania wyczerpującego dzieła o etyce, w któ rego pierwszym rozdziale znalazłoby się wyjaśnienie zagadnienia form bytowych właściwych stosunkom społecznym, relacjom występującym między ludźmi. Miało tu zatem chodzić o krąg problemowy, bez któ rego wyjaśnienia opis norm etycznych, sterujących ludźmi od wewnątrz zasad i barier moralnych, pozo stałby zadaniem nie do wykonania — w każdym ra zie metodą materialistyczną. Lecz pierwszy rozdział zamierzonego dzieła rozrósł się do rozmiarów znacz nie przekraczających oczekiwania samego autora: zamienił się w samodzielne terytorium badawcze i rozgałęził się w końcu w postać rozległego, ostate- 1 G. Lukäcs, Die Eigenart des Ästhetischen, Neuwied-Berlin 1963. VIII Zwrot Lukácsa w stronę ontoiogii cznego — bo sięgającego chwili śmierci — podsu mowania. Zmagający się z ciężką chorobą sędziwy myśliciel ostatni tom napisał już tylko dzięki bezli tosnemu zdyscyplinowaniu i purytańskiej etyce pra cy — a dzieło i tak pozostało tylko nieobrobionym do końca korpusem. Wszelako zadziwia ono swoich czytelników takim postawieniem zagadnień, które otwiera nową perspektywę w rozwoju współczesnego marksizmu: odsłania prymat, pierwotne znaczenie pytań o byt — w przeciwieństwie do dominują cych w dziejach filozofii (i we współczesnej refleksji) podejść teoriopoznawczo-logiczno-scjentystycznych. Przesłanki myślowe, od których Lukacs wychodzi, a które przedstawił po części w Gesprache mit Georg Lukacs 2, niedużym tomiku rozmów z nim przeprowa dzonych, po części zaś w trzecim tomie niniejszego dzieła (Prolegomena), można by zebrać moim zda niem następująco: 1) Podstawowa zasada: powrót do rzeczy, do kategorii bytowych — wbrew zasadniczo teoriopoznawczemu nastawieniu filozofii czasów naj nowszych; należy wykryć te kategorie, które mogą funkcjonować niezależnie od kierunków w gnoseolo- gii i które nadają się do opisu ruchu i genezy fizy cznych i społecznych struktur. 2) Trzy wielkie grupy form istnieniowych (byt fizyczny, byt organiczny i byt społeczny) charakteryzują się tego typu proce- sualnością, której ostateczną z ontologicznego punktu widzenia prawidłowością jest nieodwracalność w czasie: zdarzenia, które już nastąpiły, akty, których już dokonano, obiektywizują się o tyle, o ile urucho miły już łańcuchy następstw przyczynowych, są czymś „nie do cofnięcia". Inną taką podstawową za sadą wyjściową historyzmu jako fundamentalnej za sady Marksowskiej jest fakt o charakterze struktu ralnym: całość złożona z kompleksów, totalność. Znaczy to mniej więcej tyle, że na przekór powsze chnie występującemu zarówno w poglądach codzien * W. Abendroth, H. H. Holz, Leo Kofler, T. Pinkus, Gesprache mit Georg Lukacs, Hamburg 1967.
The list of books you might like
