Wileńska komisja archeograficzna (1864-1915)

248 Pages·1925·114.28 MB·Polish

by  Mienicki Ryszard

R O Z P R A W Y W Y D Z I A Ł U III
TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK w WILNIE
TOM I — ZESZYT 1
RYSZARD MIENICKI
W I L E Ń S K A K O M I S J A
A R C H E O G R A F I C Z N A
(1864 - 1915)
WILNO
NAKŁADEM TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK W WILNIE
Z ZASIŁKIEM WYDZIAŁU NAUKI MINIST. WYZNAŃ REL1G. I OŚW. PUBL.
SKŁAD GŁÓWNY W KS1ĘG. STOW. NAUCZYCIELSTWA POLSKIEGO.
1925

R O Z P R A W Y W Y D Z I A Ł U ill
TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK w WILNIE
TOM I — ZESZYT 1
RYSZARD MSENICKI
W I L E Ń S K A K O M I S J A
A R C H E O G R A F I C Z N A
(1864 - 1915)
WILNO
NAKŁADEM TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK W WILNIE
Z ZASIŁKIEM WYDZIAŁU NAUKI MIN1ST. WYZNAfl RELIG. I OŚW. PUBL.
SKŁAD GŁÓWNY W KSIĘG. STOW. NAUCZYCIELSTWA POLSKIEGO.
1925
TŁOCZNIA „LUX”, WILNO, ŻELIGOWSKIEGO 1.
SPIS RZECZY.
Przedmowa. Str. I — VI
Ważniejsze wiadomości o Komisji Archeograficznej. Przedmowy
do tom. I, II i III „Aktów”. Szkice Miłowidowa i Turce-
wicza. Publikacje jubileuszowe. M.Jasinskij. M. Kojałowicz.
Inne sprawozdania o wydawnictwach Komisji.
I. W stąp. Str. 1-14
Komisja jako organ nauki i polityki zarazem. Poprzedzające jej
powstanie publikacje dziejowych źródeł w Wilnie. Ty­
godnik Wileński. T. Narbut. J. Jaroszewicz. Kraszewski
i jego „Athenaeum”. „Rubon” K. Bujnickiego. Czasowa Ko­
misja przy komitecie statystycznym i jej „Zbiór”. Hr. Eusta­
chy Tyszkiewicz. Komisja Archeologiczna (1855—1865 r.).
Jej „Zbiór” i „Skarbiec diplomatów" Daniłowicza. Cha­
rakter i wartość zarzutów rosyjskich.
II. Powstawanie Wił. Archeograficznej Komisji
(1858—1864 r.). Str. 15—28
Przyczyny i powody powołania do życia Komisji Archeograficz­
nej. Starania g.-gub. Nazimowa. Ministerjalne pomysły.
Program g.-gub. Uposażenie. Brak ludzi. Zasadnicze wzglę­
dy Nazimowa. Wpływ powstania styczniowego na otwarcie
Komisji. Murawjew, a otwarcie. Pierwszy personel. Opieka
Murawjewa. Kurator Korniłow.
III. Kukolnik. Str. 29—32
Przeszłość. Ważniejsze prace. Rola w Komisji. Opinje o nim.
IV. Pierwsi członkowie. Str. 33-37
Protopop Antoni Pszczółko i archiwarjusz Horbaczewskij.
V. Biezsonow. Str. 38-44
Charakter osoby i prac jego. Skutki pobytu na stanowisku pre­
zesa Komisji. Wyjazd i sądy o nim. Skargi podwładnych
i zarzuty. Inowacje. Stosunek do Polaków. Zamiary roz­
szerzenia terenu korzystania ze źródeł.
VI. Mikotin. Str. 45—49
Szczególne względy Murawjewa. Dotychczasowe czynności. Zdol­
ności pisarskie. Stosunek do kwestji polskiej i Europy.
Udział w pracach Komisji.
VII. Dzieje Komisji od r. 1864—1915. Str. 50—84
Przyczyny nienormalnego funkcjonowania. Tymczasowość ustaw.
Ustawa stała z r. 1876. Brak programu. Niedostateczność
wskazań i planów. Memorjał Sprogisa z r. 1902. Opinje
prof. Łappy, Lubawskiego i Zukowicza z r. 1912. Skutki
ankiety. Zdobycze Komisji. Jej bibljoteka i dział rękopiś­
mienny. Udział w przeglądaniu i złupieniu archiwum kapi­
tulnego. Rozmiary i czas zajęć. Lokal. Rozsyłanie wydaw­
nictw ■ w* imperjum i zagranicę. Stosunek do Zachodu.
Uroczystość jubileuszowa. Zakończenie egzystencji.
VIII. Hołowackij. Str. 85—109
Pojawienie się w Wilnie i skutki tegoż. Przeszłość. Zawiązanie
i wzmacnianie stosunków z Rosją. Propozycje władz ro­
syjskich. Krzyżowania się rosyjskiej opinji. Stanowisko
gen.-gub., kuratora, metropolity i prasy rosyjskiej. Zmienne
zachowywanie się cara. Przyjęcie rosyjskiego poddaństwa
i prawosławia. Łaski i przywileje. Przedłużanie przewod­
nictwa w Komisji. Prace literackie i przedmowa do tomu
Iii-go „Aktów”. Wydawnictwa ogłoszone za czasów Ho-
łowackiego.
IX. Trzej ostatni prezesi. Sir. 110—115
Kraczkowskij. Dobrianskij. Dowgialło.
X. Członkowie Komisji od 187G—1915 r. Str. 116—120
Sprogis. Szołkowicz. Snitko. Płoszczanskij. Turcewicz. Glebow.
Wrucewicz.
XI. Wydawnictwa Komisji. Str. 121—184
1. Akta. Str. 121—167
Trzy grupy. Grupa pierwsza — tomy: a) I, V, VII, XVII; b) II,
111, IV, VI; c) VIII i IX; d) XI, XII, XIII, XV.
Grupa druga: tomy XVII, XXI, XXII, XXVI, XXX, XXXII,
XXXVI i XXXIX,