vergilemede adalet kavramının sosyo-ekonomik analizi

142 Pages·2009·0.84 MB·Turkish

T.C.
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
MALİYE ANA BİLİM DALI
MLY- YL-2009-0005

VERGİLEMEDE ADALET KAVRAMININ
SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ:
TÜRKİYE ÖRNEĞİ

HAZIRLAYAN
Gürhan SOĞUKPINAR

TEZ DANIŞMANI
Yrd. Doç. Dr. Orhan ÇAKMAK

AYDIN- 2009

T.C.
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
MALİYE ANA BİLİM DALI
MLY- YL-2009-0005

VERGİLEMEDE ADALET KAVRAMININ
SOSYO-EKONOMİK ANALİZİ:
TÜRKİYE ÖRNEĞİ

HAZIRLAYAN
Gürhan SOĞUKPINAR

TEZ DANIŞMANI
Yrd. Doç. Dr. Orhan ÇAKMAK

AYDIN- 2009

T.C.
ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE
AYDIN

Enstitümüz Maliye Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Programı öğrencilerinden Gürhan
SOĞUKPINAR 27.10.2009 günü yapılan tez savunma sınavında Vergilemede Adalet
Kavramının Sosyo-ekonomik Analizi: Türkiye Örneği adlı tezini savunmuş aşağıda belirtilen
jüri üyeleri tarafından kabul edilmiştir.

Unvanı, Adı ve Soyadı : Kurumu : İmzası:
Yrd. Doç.Dr. Orhan ÇAKMAK Adnan Menderes Üniversitesi
Doç. Dr. Ertuğrul ACARTÜRK Adnan Menderes Üniversitesi
Yrd. Doç Dr. Mustafa DEMİRCİ Adnan Menderes Üniversitesi

Jüri üyeleri tarafından kabul edilen bu yüksek lisans tezi, Enstitü Yönetim Kurulunun
……………………………………sayılı kararıyla tarihinde onaylanmıştır.

Doç. Dr. Ümit TATLICAN
Enstitü Müdürü

Bu tezde görsel, işitsel ve yazılı biçimde sunulan tüm bilgi ve sonuçların
akademik ve etik kurallara uyularak tarafımdan elde edildiğini, tez içinde yer
alan ancak bu çalışmaya özgü olmayan tüm sonuç ve bilgileri tezde kaynak
göstererek belirttiğimi beyan ederim.

Adı Soyadı :Gürhan SOĞUKPINAR

İmza :
i

YAZAR ADI SOYADI: GÜRHAN SOĞUKPINAR
BAŞLIK: VERGİLEME ADALETİ KAVRAMININ SOSYO-
EKONOMİK ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
ÖZET
Vergileme adaleti üzerinde sıklıkla durulan ve sosyo-ekonomik, psikolojik
yönleri de olan toplumun farklı katmanları tarafından farklı algılanan bir kavramdır.
Bu çalışma da; vergi adaleti kavramının, verginin tarihi süreç içerisinde geçirmiş
olduğu evrelerle eş zamanlı olarak nasıl bir olgu haline dönüştüğü ortaya
konulmaktadır. Bu zamana bağlı değişim sürecinin sonucunda farklı dünya görüşü,
devlet sistemleri, vergileme ilkeleri ve farklı akademik yaklaşımlar doğrultusunda teorik
bir çalışma yapılmaktadır. Ayrıca, sosyal adalet kavramı ile özdeş hale gelmiş gelir
dağılımı kavramı ile vergileme adaleti kavramının etkileşimi üzerinde durulmuştur.
Yine bu çalışma da, vergi adaleti kavramının devlet müdahaleciliği yani kamu
ekonomisinin büyümesi ile nasıl bir etkileşim halinde olduğunu ortaya konulmaktadır.
Vergileme siyasal bir süreçtir. Aynı zamanda toplumsal meşruiyet zemininin var
olmasında yola çıkarak vergileme de adaletin sağlanabilesi doğrultusunda ne gibi
hukuki normların var olduğu üzerinde durulmaktadır. Bununla ilgili olarak ülkemizde
vergileme adaletinin hukuki varlığı ve bunun ne gibi iktisadi ve sosyal dinamikler
üzerinde durduğu veya durmadığı irdelenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Vergi adaleti, Verginin Tarihsel evrimi, Sosyo-ekonomik Analiz, Teorik Çerçeve,
hukuksal Perspektif, Seçim Dönemleri, yatay-dikey adalet.
ii

NAME AND SURNAME: Gürhan SOĞUKPINAR
TITLE:SOCİA-EKONOMİC ANALYSİS OF JUSTİCE
CONCEPTİON İN TAXATİON: TURKEY CASE STUDY
ABSTRACT
Emphasis on justice and taxation often socio-economic, psychological aspects of
the different layers of society as a concept is perceived differently by.
In this study, the concept of tax justice, tax to be spent over the course of the
history of the stage simultaneously with how to become a phenomenon that is put
forward. As a result of this process time-dependent changes of different world views,
the state systems, taxation policies and in accordance with different academic approach
is a theoretical study. Also, the concept of social justice have become synonymous with
the concept of income distribution and taxation of the interaction focused on the concept
of justice.
Yet in this study, the concept of tax justice, economic growth of state intervention
how they interact with the public that it has become is put forward.
Taxation is a political process. At the same time as set out in the presence of
social legitimacy grounds of justice in taxation in line with what right there that focuses
on legal norms. However, regarding the legal existence of justice in our country,
taxation and economic and social dynamics that focus on what the course is on or not
stop.
Keywords
Taxing Justice, Historical evulotion of tax, Socio-economic Analysis, Theoretical
Framework, Legal Perspective, Election Periods, horizontal-vertical justice.
iii

ÖNSÖZ

Uzun ve zahmetli bir çalışma sonucunda ortaya çıkan bu tezin oluşumunun her
aşamasında bana yol gösteren ve yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Yrd. Doç. Dr.
Orhan ÇAKMAK’a sonsuz teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca, tez izleme jürisinde yer alarak
bilgi ve yönlendirmeleri ile katkılarını esirgemeyen Doç. Dr. Ertuğrul ACARTÜRK, Yrd. Doç.
Dr. Mustafa DEMİRCİ’ye, çalışmamın ampirik bölümündeki katkılarından dolayı sayın Arş.
Gör. Hakan HOTUNLUOĞLU’ na teşekkürlerimi sunarım.
Tez süresi boyunca maddi manevi yardımını esirgemeyen mesai arkadaşım
İbrahim Halit Kuşçu’ya da teşekkür ederim..
Son olarak, kahrımı çeken, hayatım boyunca maddi manevi desteklerini
esirgemeyen “Anneme”, “Babama”, ‘‘Ablama’’ da sonsuz teşekkür ediyorum.

27.10.2009