Table Of Content

Varoluşçuluk Jean-Paul Sartre Gaéton Picon Laffont Bompiani P. Naville Çeviren ve yayıma hazırlayan: Asım Bezirci Varoluşçuluk Jean-Paul Sartre Özgün Adı: L'existentialisme est un humanisme L'existentialisme est un humanisme © Éditions Gallimard, 1996 Türkçe yayın hakları Onk Ajans aracılığıyla © Say Yayınları. Çeviren ve Yayıma Hazırlayan: Asım Bezirci Yayın Yönetmeni: Aslı Kurtsoy Hısım Ön Kapak Resmi: Sanat Eleştirmeni, Raoul Hausmann, 1919/20 Arka Kapak Resmi: Jean-Paul Sartre (1970) Say Yayınları Ankara Cad. 54 / 12 • TR-34410 Sirkeci-İstanbul Telefon: (0212) 512 21 58 • Faks: (0212) 512 50 80 web: www.sayyayincilik.com e-posta: [email protected] Genel Dağıtım: Say Dağıtım Ltd. Şti. Ankara Cad. 54 / 4 • TR-34410 Sirkeci-İstanbul Telefon: (0212) 528 17 54 • Faks: (0212) 512 50 80 e-posta: [email protected] online satış: www.saykitap.com Bu eserin tüm hakları saklıdır. Yayınevinden yazılı izin alınmaksızın kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, hiçbir şekilde kopyalanamaz, çoğaltılamaz ve yayımlanamaz. VAROLUŞÇULUK Jean-Paul Sartre (d. 21 Haziran 1905, Paris – ö. 15 Nisan 1980, Paris) Yirminci yüzyılın en etkin düşünür ve edebiyatçısı. Einstein'ın "Özel Görelilik Kuramı"nın yayımlandığı ve Rusya'da başarısız devrim girişiminin olduğu yıl doğdu. Bir yıl sonra (1906) babasını kaybetti. 1917'de annesi ikinci kez evlendi ve La Rochelle'e taşındılar. 1920'de IV. Henri Lisesi'ne yatılı öğrenci olarak girdi. 1929'da Yüksek Öğretmen Okulu'ndan mezun oldu. Felsefe doktorası yaptı. 1931-1945 arası La Havre, Laon ve Paris'in taşralarındaki liselerde felsefe öğretmenliği yaptı. 1939'da askere çağrıldı. Savaşta Almanlara esir düştü. Daha sonra kaçmayı başararak direnme hareketinin öncülerinden biri oldu (Bir yıl sonra serbest bırakıldığı da rivayet edilir). Savaştan sonra zamanının tümünü yazmaya ve siyasal etkinliğe ayırdı. 1943'te en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilen Varlık ve Hiçlik yayımlandı. 1946'da, hâlâ yayımlanmakta olan düşün ve yazın dergisi Les Temps Modernes'i çıkarmaya başladı. 1964'te değer görüldüğü Nobel Edebiyat Ödülü'nü, "Yazarlar, kurumların kendilerini bir kalıba sokmasına izin vermemelidir," gerekçesiyle reddetti. Sartre, felsefi ve politik yazıları için değil, çocukluk anılarını anlattığı Sözcükler (Les Mots) adlı kitabıyla Nobel'e değer bulunmuştu. Sartre'a göre modern dönemde üç felsefe vardı: a) Descartes ve Locke'un felsefesi b) Hegel'e karşı Kant felsefesi c) Marksizm felsefesi. 1952'de Marksist oldu ve şöyle dedi: "Marksizm insanı tekrar düşüncenin içine çekti ve varoluşçuluk, insan neredeyse onu orada aramaya başladı." Bağımsızlık Savaşı boyunca sağduyulu ve olayları basite indirgeyen tavırları sağcıları kışkırtmaya yetti. Sömürgeciliğin devamını savunan gizli askeri örgüt (Organisation de l'Armée Secrète) tarafından evi iki kez bombalandı. Rusların istilasının ardından Simone de Beauvoir'le birlikte Prag'a giderek Fidel Castro'yla tanıştı. Sağlığı iyice bozulduğu halde Les Temps Modernes dergisinde günün olaylarıyla ilgili politik açıklamalarda bulundu. Otoriteye karşı çıkan tüm sokak gösterilerinde öncü oldu. Hakkında ceza davası açılmak istendi. Edebiyatın, yazarın hayattan ayrı düşmesinden ötürü hastalandığına inanan Sartre, bir anlaşma aracı olarak dilin iyileştirilmesi gerektiğini savundu. Voltaire gibi o da ikiyüzlülüğe, özellikle de edebi ikiyüzlülüğe karşı içinde nefret besledi. Tanrıyı, her türlü kurulu düzeni, aileyi, klasik anlamıyla edebiyatçıyı, filozofu, dostlukları, toplumun belirli kesimlerini, kalıplaşmış düşünceleri yadsıdı. Fransız demokrasisinin ancak Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (Front de Libération Nationale) doğrudan desteklenmesiyle kurtulabileceğine inandı. Başlıca yapıtları şunlardır: Bulantı (La Nausée, 1938), Duvar (Le Mur, 1939), Sinekler (Les Mouches, 1943), Gizli Oturum (Huis Clos, 1944), Akıl Çağı (L'Age de Raison, 1945), Varoluşçuluk Bir İnsancılıktır (L'Existentialisme est un Humanisme, 1946), Mezarsız Ölüler (Morts sans Sépulture, 1946), İş İşten Geçti (Les Jeux sont Faits, 1947), Diyalektik Aklın Eleştirisi (Critique de la Raison Dialectique, 1960), Altona Mahpusları (Les Séquestrés d'Altona, 1960)