Usuardi martyrologium ex recensione R.P. Sollerii, et ad editionem Benedictinam collatum. Praemittuntur Sancti Adonis Opera, ad fidem editionum Rosweidi, Mabillonii, etc., recognita et expressa

538 Pages·1852·62.15 MB·Italian

by  Usuard

C 5 ' 5 0 .1
HARVARD COLLEGE
LIBRARY
FROM THE BEQUBST OF
JAMES W A L K ER
(Claasof 1814)
President of Harvard College
"Preference being gfoen to worlu in the Intellectnal
and Morml Sdeneet"

PATROLOGLE
CURSUS COMPLETUS
CIVK
BIBLIOTHBCA DNIVEUSALIS, INTBGRA, UNIFORHIS, COHHODA, OECONOHICA,
OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUlI
AB JEVO APOSTOLICO AD INNOCENTII I II TEMPORA
FLORUERUNT}
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUiE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICiE TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA
ECCLESI^E SiECULA,
JUXTA EDfTIONES ACCUftATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DILIGENTER CASTfGATA;
DISSERTATIONIBCS, COMMENTARIIS LECT10NIBUSQUE VARIANTIBUS CONT1NENTER ILLUSTRATA;
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUJ5- TRIBUS NOVISSIMIS SJSCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICCJUS MOMENTI
SCBSEQUENTIBUS, DONATA;
CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINCULARUM PAGINARUM MARGINEM
SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERUM SIGNIFICAKTIBUS, ADORNATA;
OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRTPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE 1N ORDINE AD TRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBCS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQCID
CNUSQUISQUE PATRUM IN QUOPLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTURJE SACRiE, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM
SCRIPTURJS TEXTUS COMMENTATI SINT.
BDITIO ACCURATISSIMA, CJSTERISQCE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CHARACTERCM NlTJDTTAft
CHARTJS QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE 1N TOTO OPERIS DECURSC CONSTANTEft
SiMlLIS, PRETII EXIGUITAS, PRJsSERTIMQUE ISTA COLLECTIO,UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMCNTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC 1LL1C SPARSORCM,
PRJMCM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA , EX OPERIBUS AD OMNES iCTATES ,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.
SERIES SECUNDA,
IN QUA PRODEUNT PATRKS, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESl£ LATINiE
A GRfcGOIUO MAGNOAD INNOCliNHLU III.
StccuranU 3 . * ^. SKigne, -
BIBLIOTHBCJE CLBRI UMIVBRIH,
SIVB
CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIERTIJE ECCLESIASTICJ2 RAMOS EDITORE.
FATftOLOGIA BINA BDITIONE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPB LATINA, AL1A GR J2CO-LATINA. —
VBNEUNT MILLB FRANCIS DUCENTA YOLUMINA EDITIONIS LATINJ2 ; OCTINGENTIS ET
MILLB TRBCENTA GR J2CO—LATIN JB. — MERE LATINA UNIVERSOS AUCTORES TUM OCCIDENTALRS, TUM
OftlBNTALBS BQUIDBM AMPLBCTITUR ; Hl AUTEM, IN EA, SOLA VERSIONB LATINA DONANTUft.
PATROLOGIiS TOMUS CXXIII,
ADO, USOARDUS. — USUARDI TOMUS PRIMUS.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,
Df VIA.DIGTA VAMUOISE, PROPE PORTAM LUTETI/E PARISIORUM VULGOPENFER NOMINATAM.
SBU PETIT-MONTROCGB.
1852
HARYARD COLLEGE LlBRAJtV
SJttULUM IX.
USUARDI M A R T Y R O L O G I UM
EX HEGENSIONE R. P. SOLLEHII, ET AD EDITIONEM BENEDICTINAM COLLATOM.
PR JEMITTU NTUR
SANCTI ADONIS
O P E R A,
AD FIDEM EDITIONUM ROSWEIDI, MABILLONII, ETC, RECOGNITA ET EXPRESSA.
ACCURANTE J.-P. MIGNE,
BIBLIOTHECiC CLEHI UNIVERSiC,
srvE
CURSUUM COMPLBTORUM IN SINGULOS SCIENTIJ3 ECCLBSIASTICJ2 RAMOS EDITORK.
TOMUS PRIMUS.
t "~"""""""
VENEUNT 2 TOLUMINA H FRANCIS GALLICIS.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,
tH VIA DICTA PAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETM5 PARISIORUM VULGO DENFER NOMINATAM,
8EU PETIT-MONTROUGE.
1858
ELENCHUS
AUCTORUJI ET OPEBUM QUJE Tfi HOS TOMO CXXIII GOBTmElfTUR
S. ADO ARCHIEPISCOPUS VIENNENSIS IN GALLIA.
Sancli Adonis Eiogium historicum. Col. 9
— Chronicon. 23
#
Vetus Romanuni Martyrologium. 143
Libellus de Festivitatibus appstploruni. 181
Sancti Adonis Martyrologiura. 201
Appendix ad S. Adonis Martyroldgium. 419
Passio sancti Desiderii 435
Adonis privilegium pro ecclesia Velnensi. 443
Vita sancti Theuderii Ibid.
Appendix. — Translatio S. Barnardi. hk9
Miracula ejusdem. 4-51
USUARDUS MONAGHUS SAKGERMANENSISu
Usuardi Martyrologium. 453
Ex lypis MIGNE, au Petit-MtRhrtage.
ANNO DOUINl DCCCLX.XV.
S A N C T US A DO
ARCHIEPISCOPUS VIENNENSIS 1N GALUA.
SANCTI ADONIS*ELOGIUM HISTORICUM.*
(Apud MtblU., AcU SS. ord. S. Bened., iom. VI.)
1. ADONEII, Viennensem archiepiscopum, non ma- utile judicasset. Exhinc non parvnm tempus effluxe-
gis dignilate quam scriplis clarum salis norunt eru- rat, cum ecce episcopus obitu Viennensis praesulis
diti omnes. At quis qualisve ante ponlificatum fuerit, certissime comperto, agere disposuit inlentius, qua-
nerao, quodsciam, liaclenus explicavit. Mirabuntur lenus in Viennensi Ecclesia ordinarelur episcopus.
fbrsan nonnulli quod Benediclinae familiac eum annu- Quocirca ex consensu tam cleri quam plebis, cum
raerem, cum Tnthemius, Wion, Menardus, Buceli- consilio et pnescntia comprovincialium episcoporura
nus et alii, eum Fastis nostris non inscripserint; sed idem Dei famuius Viennensem consecralur in ponti-
rnirari desinent cum facli mei rationem exposuero. ficem.
2. Adonis Vitae compendium inveni in Breviario v. Neque enim, ut moris est plerisque, mox susce-
coilegiatae Ecclesiae Romanensis apud Aliobroges, in pto honoris gradu in superbiam elatus est : sed
qua celebris est Adonis memoria : quo in Breviario, magis in coepta persistens humililate, omnes quoque
lypis vulgalo anno 1612, sanclorum acta, non re- subditos secundum suum modum iinitalores veritatis
centioruin, sed veterum auctorum qui ea scripsere, fieri assidue monebat, dicens: Discitea me quia mi-
totidem verbis referunlur : id quod factum etiam in tis sum et humilis corde.
Adone, cujus festus dies ita notatur in dicto Brevia- vi. Cujus lara salubri tamque sancto studio in in-
rio xvii Kalendas Januarii: Sancti Adonis episcopi et troilu sancUe matris ecclesiae, in honore Salvatoris
confessoris. Omnia dices de communi prceter Legen- constructae, domunculam quamdam inslar sepulcri
dam; et infra : Incipit Vita sancti Adonis archtepi- Dominici construi fecit: ante cujus etiam ostiolum
scopi Viennensis. Quae verba satis innuunt ejus Vilae altare, ex lapidibus concavum, ad nomen Mariae
compendium, quale mox ex ipso Breviario exhibebo, peccalricis, Pelri quoque negatoris, lalronisque con-
a vetusto auctore qui sancti Adonis res geslas litte- ' Lessoris solemniler consecravil. Quo dum multi ad-
ns antiquitus mandavit, de verbo excerptum fuisse. veniunt a'groti, per intercessiouem eorum ad propria
3. Accedit quod Ecclesia Viennensis in suo Bre- laeti consueverunt reverti.
viario, quod ante centum viginti annos typis editum VII. Ilospiialiiatis vero, sed et misericordiae in
est, iisdem fere verbis utitur ac Romanensis, usque pauperes quanta ei cura, quantave assiduitas fuerit,
ad eleclionem Adonis in archiepiscopum. Aliam enim stylo mandare non est necesse : cum ostium domus
ab eo loco narrationem de rebus ab Adone jam pon- ipsius non alio, sed nequidem refectionis teinpore
tiOce gestis exhibet Viennense Breviarium, cujus clausum fuerit. Unde merito cum beato Job dicere
copiam nobis submisit humanissimus vir Petrus Lou- poterat : Ostium meum viatori patuit, et pater fui
velus doctor medicus et historiographus Dombensis. pauperum.
Utriusque Breviarii lcctiones novem juvat hic vicis- vui. Verum indefessus laborator, licet die tantis
siro reprceseritare. occuparetur bonorum operum exercitiis, noctu non
se totum credebat sopori, tanquam diurno labore
Ex Breviario Viennensi. fatigatus : sed ad salisfaciendum naturae aliquan-
i. Tempore Caroli regis, post patrem Ludovicum tisper quiete sibi induita quod supererat noctis, ora-
imperatorem in Francia regnantis, hic sanctus vir tioni dedicans, temporius Fratres ad vigilias noctur-
nobili prosapia exortus, duni adhuc infantulus esset, nas surgere compellebat. Ubi et ipse solito praesens,
in monastenum quod Ferrarias ex anliquo vocant, a lectiones el responsoria protrahendo decantari facie-
parentibus traditus est. bat quousque, diei luce appropinquante, malutinae
i. II. Dehinc famosissimam beali Petri aposlolorum ( laudes agerentur.
principis domum caeteraque sanctorum loca in Ro- ix. Cumque jam tempus adesset quo Dominus Rex
mana urbe constituta, orationis gralia Deo comite regum roililem suum a labore quiescere vellet, sex-
_ visitavit, ibique quinquennio fere sedit. El regressio- tum decimum circiler annum in episcopatu per-
nis iler arripiens, Ravennam devenit: ubi aliquan- agens,de praesenti adfuturam vitam feiici iine demi-
diu remoratus, quemdam etiam libellum a quodara gravit. Cujus corpus a clero et universa plebe ex
fralre reiigioso praestilum transscripsil, quo ad de- more deportalum, alque in Ecclesia sanctorum apo-
scribendas sanctorum martyrum passiones sese non stolorum, inler praedecessores suos pontiflces, tumu-
modice adjutum fuisse testatur. latum est.
i JII. Indepedem movens, Lugdunum famosissimam
pervenit ad urbem. Ibi tunc pneerat Remigius prae- Ex Breviario Romanensi.
sul eximius, regibus admodum charus. Hic Dei fa- i. Tempore Caroli regis, post palrem Ludovicum
niulura Adonem in habitu pauperis pie suscipiens, imperatorem in Francia regnantis, hic sanctus vir
quaeque illi necessaria exhibuit. Al ubi coliocutione nobili prosapia exortus, dum adhuc infantulus esset,
mutua, ut erat prudentis ingenii, quae in iilo lale- in mouaslerium quod Ferrarias ex antiquo vocant, a
bant scienliae el probitatis insignia pernoscere po- parentibus tradilus est.
tuit, secum retinere toto annisu conatus est. n. Cumque sub regulari censura degeret, inque
IV. El ad abbatem ipsius cleprecatoria legatione illo coenobio caeteris arclior lunc temporis habebatur
acla, litleras permissorias impelravil ad se relinen- [/. haberctur], divinitus inspiratus atque electus,
dum in suum suaeque Ecclesiac obsequium : quousque ] omnes sibi co«vos in studiis litterarum praeire coepit.
PATROL. CXXIH. 1
41 S. ADONIS ARCHIEPISC. VIENNENSIS
Lasciviam etiam huic aetali amicam ettterflqn? pue- A promittere dignati estis, largiti fueritis, conabimur
rilia usquequaquc declinans, senum perfectorumqne gratias cumulare. Caelerum quod diligenler scruu-
gravem convcrsationem seclari sollicitus saiagebai. mini, noverilis monaclium et dis< ipulum meuin Ad.
III. Veriim robore jam juventutis animatus, igne nunquam a nostro monasterio aufugisse : sed ad
desiderii irrcfragabili succeiisus esl, ul domum beali petitionem beatae memoriae Marcwardi abbatis ex
Petri principis apostolorum caeteraque sanctorum Prumia aut Proneam [/. ad Proneam] a nobis eura
loca in Romana urbe exlraque constituta orationis honesle direclum, cl cum illo aliquandiu coirversa-
gratia visilarcl. Ideoque peregrini habitum assumens lum, quorumdam invidiosorum vitasse insidias : et
joplatum iter aggreditur. inde discendi sludio et quielis amore in urbc Lugdu*
IV. Qui domum apostolicam bumilis babitu, devo- nensium consliiisse. Reverentissimis aulem viris
tus corde ingressus, in oralione coutinua pervigil, Remigio et H. Gralianopolitano instanler poslulanii-
noclurnis excubiis pernoctare crebrius usque ad lu- bus, el conversaiionem memorati fralris latidauii-
cem majutinain gaudebat. Sane cun| in Romana urbe bus, quanquam olim meam verbis habuissct licen-
omuibus pene nolus essel, quinquennio fere exacto tiam, eliam regulares lilteras accepisse; qn;c pro-
Ravennam deveuit: ubi quemdam libellum a qtiodara latae, qtiid de eo seuliam, Odeli relalione fatebuntur.
religioso praeslitum Iransscripsit, ad describendas Litieras eliam eura ecclesiasticas habere a venera-
sanctoriim martyrum passiones. bili episcopo noslro Gtienilone certissime scio : nec
v. Inde Lugdunum pervenit. lbi lunc forte praeerat Impedire eum aliquid, si Deus eum vocat, quo juste
digiue memoriae Remigius praesul eximius, regibus ejus inOrmari possit eleclio. Bene apud nos conver-
admodum cliarus. Ilic Dei famulum Adoneni pie jj salus est : quac plurimum indiget Ecelesia, idoneus
suscipieMS, bcnigne exhibuit. At ubi scienlia?el pm- esl ad docendum; regularibus et pontiOcalibus ful-
bilalis in-i^nia pcrnoscere poliiil, ecclesiam bcati tus est epistolis; prqgcniloriim nobililate ornatur;
Hoinani ciim sihi adjacentibus rebus iu obscquium in sancto proposito, judicio praedicloruiu anlistittim,
delegavil, ubi secielius orationi vacarcl. inter quos degit, devole perdurat. Quid restat, nisi
vi. Exin obitu Vieiinensi pi-esulis coniperto, ejus- ut quod sanclis prresulibus Deus inspiraveril fiat?
deiu Ecclcshe (ilii divina iuspiralioiiesuper hoc Iracli, Quid autem mirum, si aliquando asperius atiquid
omues iu commune uno consilio pari volunlate do- super eo locutus suin? lllud culpa fuit inimicorum
miniini Adoncm peliverunt sibi pracliciendtnn episco- ejus impudenter falsa vulgantiuni : istud quod nunc
ptiiu. Quocirca ex conseiibu tam cleri quam plebis littcris alligo [f. allego], meum est judiciiim con-
cuni consilio comprovincialium episcoporum iacm slanter prius visa, et postea comperla narrantis.
Dci famulus Vieiiiiensem consecralur in poniificem. Cupio vos valere feliciter. »
vn. Religionem vero cernens a sui observanlia 5. Ex hac Lupi epislola disciinus monachum
partim defecisse adversarum causaruin occasione, qiiemdam Ferrariensem, nobilem, doctum, cujus
inslitit omnimodis, ulad prislinam rcc.iludinis nor- nonien incipiebat a litleris Ad., degisse in provincia
mam paulaliui ipsitis sludio refonuarettir. Hinc con- Lwgdunensi, Bemigio elHeboni episcopis probalum,
slanl insliltitionis ejus perpluia dncumenla. Siqui- el ad cpiscopniem dignitatem eleclum : quac omnia
ileui cl de iioclurnis el de diuruis olliciis psallendi cuui Breviariis Viennensi et Romanensi conveniunt,
regiiiam pulolne conslituit. nec alii quam Adorii icgilime aplari possunl. Ha^c
viu. Praeterea qiianlo sludio ducebalur in aediOciis dislinclius explicauda per partes. Sed antequam id
r
ecclesiarum instaurandis vel exoruandis, elsi lorte rraistem, Leclorem admonere decet, quanlum de-
lioininis desit lcslimonium, non desunt tamcn eadem ncat puhlica res liltcraria diligcnliie erudilissiuii viri
•cilificia. Hospilalilalis in pauperes quaula ei cura Stephaui Baluzii, qui in nova editione Lupi abbatis
quautave assiduitas fueril, stylo mandare non est operum id egil unius voculae; imo duplicis lanttim
necesse : prajsertim cuni oslium domus ipsius non iillerae correctione, ul illustrandae Adonis nostri
dicain alio, sed nec quidem refectionis lempore memoriae praefcrrel luecm. Naui cum in editione
clansum fuerit. Massoniana prius legerelur, monachum meum non-
ix. Cumque jam tempus adessel, quo Dominus nunquam, ipse coilalione veterum codicum reposuit*:
mililem suum beata mercede vellel donare, sextum monachum meuin Ad. nunquam, tamelsi, tui mo-
decimum circiter annum in episcopatu agens, de pr;e- desle fatelur, quis fucril hic homo, quem duabus his
senli ad fuluram vilam feiici One demigravit. Cujus liueris Ad. expressum videmus, divinare nou potuil.
corpus iu ecclesi \ sanctorum aposloloruui officiosis- Nunc ad ordincm rcrum ab Adone geslarum ac-
si|tie tumulatum est. Qui vixil annos plus minusve cedo.
septuaginta sex. 6. Cum Ado tempore Caroli regis, cognomento
Calvi, orlus dicitur, id eo modo inlerpretare, quo
4. Ubi primum haeclegi inBreviario Romanensi, similes jaui locos frequenter exposui, ut eo lempore
nam longe posl Vieniieusis exemplum accepi), maguo iuclaruerit : nam eum regnanle Carolo Magno, cir-
gaudio auectus sum quod illusirandi tanli viri ali- citer aniium oclingentesimum, in lucem prodiisse
quaiu haberemmaleriam. Sed illudvoluplalem meam conslal. Quippe aiinos nalus sepluaginta sex, deces-
lemperabat, quod vetusta et idonca mihi deessent D sitanno Christi octiugeniesimoseptiiagesimo quinlo,
monumenla, quibus ista probarein. Haec mihi cogi- ut postea vidcbimus. Iu ulroque Breviario nobili
lanti,el Lupi abbatisFerrariensis epislolas relegcnti, prosapia exortus dicitur, apud Liipum progeititorum
occurrit epislola ejus centesima vigesima secunda, nobilitale ornatus. Palriam ei fuisse Wastinensem aut
quae votis meis faciat satis. In hac enim epistola, Scuonictiin pagum coujicio.
quae Gerardo, provinciae duci seu comiti, el Berlae 7. Dum adhuc infanlulus esset, in monasteriuun
ipsius conjugi, iuscripla est, cerlissima deprehendi quod Ferrarias ex antiquo vocanl, a parenlibus tra-
mometita, quae in Adonem ejusque res gestas ita, dilus est, more scilicet in regula sancli Benedicli
til superius expositae sunt, oinniiio conveniunt. Et pnescriplo de oblalioue et susceptione puerorum
quia haec res non parvi momeuti est, operae preiium cap. 59. Hinc conjecttiram sumo, Adonem natum
luerit hoc locoinlcgramadducere epislolam, ul nemo fuisse in loco vicino Ferrariensi monasterio, de quo
guspectam habeat lidem meam. superius actumad Vitam sancti Aldrici archiepiscopi
c Praeceilenlissimo duci G. et clarissimae conjugi Senonensis. Istic a Sigulfo abbate ptier susceptus
ejps B. Lupus praesentcm el futuram salulem. fuissc videtur: ubi bene conversatus, tesle Lupo,
t Semper insignis fama de probitate vestra bonos omnes sihi coaevos in studiis litterarum praeivit, ex
quosque taeliOcavit: sed nunc in omnium notilia Breviario Romanensi. De ejus doctrina testimonium
uberius eflloruil, cuni eamdeiu probitatein vcstram suppeditat Lupus, cum eum scribit esse idoneumad
successti profuluro Christiauis omnibus Divinitas docendum quae plurimum indiget Ecclesia.
comprobavit. Cum vero quae priino poliiceri, postca 8. Posl-aliquanlam moram in coenobio Ferrariensl,