U.S.A/Büyük Para

513 Pages·1991·14.11 MB·Turkish

by  John Dos Passos

John Dos Passos
U.S.A. III
Büyük Para
l'.S.A. III. Hia Moni'v"
ADAM YAYINLARI
©
Anadolu Yayıncılık A.Ş.
Birinci Basım: Ekim 1991
Kapak Düzeni: Erkal Yavi
91.34.Y.0016.410
ISBN 975-418-114-4
YAZIŞMA ADRESİ: ACAM YAHNLARI, BÜYÜKDERE CADDESİ, ÜQDL MEVKft NO: 57 MASLAK-Î51ANBUL
TEL: 1% 23 30(öhar) TELG. ACAMYAY TELEKS: 26534 roda n
John Dos Passos
U.S.A. III
Büyük Para
Roman
İngilizce’den Çeviren: Oya Dalgıç
<
i
CHARLEY ANDERSON
Charley Anderson, kafasının içinde pırıl pırıl, göz kamaştıran
kızıl bir vızıltıyla yatağında uzanıyordu. Oh, Titine, Allah belâsını
versin şu dön geceki ezginin. Dümdüz uzanıyor, gözleri yanıyor­
du; ağzının içinde dili ağırdı, sıcaktı, ekşiydi. Battaniyenin
altından ayaklarını çıkardı, yatağın kıyısından sarkıttı, parmakla­
rının üzerinde pembe yumrular bulunan, büyük, beyaz ayaklardı;
bırakıverdi onlan kırmızı halının üzerine, her yanı titreyerek
lumbaz deliğine sürüklendi. Kafasını dışarı uzattı.
Limana girmiş olmalarına karşın sisten, geminin boyaları
yüzülmüş gövdesini yalayan yeşil, gri dalgalardan başka bir şey
görünmüyordu. Demirlemişlerdi. Sisin içinde gizlenmiş bir martı
başının üzerinde çığlık attı. Titreyerek başını içeri çekti.
Musluğa gidip yüzüne, boynuna soğuk su çarptı. Soğuk süyun
değdiği yerlerde teni pembeleşiyordu.
Üşümeye, midesi bulanmaya başladı, yatağına dönüp hâlâ
sıcaklığını koruyan çarşaflan çenesine dek çekti. Yurdu. Allah
kahretsin şu dün akşamki ezgiyi.
Ayağa fırladı. Şimdi, başıyla midesi uyum içinde zonkhıyor-
du. Yatağın altından tası çekip üzerine eğildi. Öğürdü; azıcık yeşil
safra çıkardı. Hayır, kusmak istemiyorum. Çamaşırlannı, fitilli
üniformasının pantolonunu giydi, tıraş olmak üzere yüzünü
sabunladı. Tıraş olmak içini hüzünle doldurdu. Bana gerekli olan
şey... Kamarotu çağırmak için zili çaldı. “Bonjur, mösyö.” “Şey
Billy, bana bir konyak getirsene.”
Özenle gömleğini ilikledi, ceketini giydi; aynaya bakınca
gözlerinin kızarmış olduğunu, güneş yanığının altında yüzünün
yeşilliğini gördü. Ansızın yine midesi bulanmaya başladı; ekşi bir
öğürtü, midesinden boğazına yükseliyordu. Allah kahretsin, şu
Fransız tekneleri leş gibi kokuyor. Kapı vuruldu, kamarotun
kurbağa gülümsemesi, “Voilâ mösyö,” bardaktan dökülmüş,
amber rengi sıvının yayıldığı beyaz tabak. “Ne zaman yanaşaca­
ğız?” Kamarot omuzlarını silkti, “La brume,” diye söylendi.
Güverteye açılan muşamba kokulu koridorda yürürken hâlâ
gözlerinin önünde yeşil noktacıklar oynaşıyordu. Güvertede,
nemli sis, vıcık vıcık yapıştı yüzüne. Ellerini ceplerine sokup sise
eğildi. Kimseler yoktu güvertede; birkaç sandık, katlanıp yığılmış
güverte koltuklan. Rüzgânn estiği yönde her şey ıslaktı. Sigara
salonunun pirinç çerçeveli camlanndan su damlacıktan süzülüyor­
du. Ne yana baksa sisten başka hiçbir şey yoktu.
Bir kez daha göz attığında Joe Askew’u gördü. Joe, capcanlı,
taptazeydi, ince burnunun altındaki küçük bıyığı düzgün aynlmış-
tı ortadan. Gözleri pınl pınldı.
“Ne rezalet bir şey değil mi Charley? Yani şu sis.”
“Berbat.”
“Başın mı ağnyor?”
“Sense gıcır gıcırsın Joe.”
“Elbette, niçin olmayacakmışım ki? içim içime sığmıyor,
sabah altıya dek gözüme uyku girmedi. Allah kahretsin şu sisi,
bütün günü burada geçirebiliriz.”
“Bu sis pek de kalkacağa benzemiyor.”
Güvertede birkaç tur attılar.
“Farkında mısın, gemi nasıl da leş gibi kokuyor, Joe?”
“Demirlediği için, hem sanırım, sis de koku alma duyunu
uyarıyor. Bir kahvaltıya ne defsin?”
Charley, bir an sesini çıkarmadı, sonra derin bir soluk alarak,
“Pekâlâ, bir deneyelim bakalım,” dedi.
Yemek salonu, soğan, pirinç cilası kokuyordu. Johnson’lar
masaya yerleşmişlerdi bile. Bayan Johnson, solgun, durgun
görünüyordu. Daha önce Charley’in görmediği küçük gri bir
şapka giymişti, karaya inmeye hazırdı. Paul, “Merhaba,” derken
Charley’e yüzünü buruşturarak gülümsedi. Portakal suyu bardağı­
nı kaldırırken Paul’ün ellerinin titrediğini ayırt etti Charley.
Dudakları beyazdı.
“Ollie Taylor’u gören var mı?” diye sordu Charley.
“Bahse girerim, Binbaşı kendini çok kötü hissediyordur,”
diye kıkırdadı Paul.
“Ya sen nasılsın Charley?” diye tatlı, uyumlu bir sesle sordu
Sayan Johnson.
“Şey, ben mi... keyfim yerinde.”
“Yalancı,” dedi Joe Askew.
“Ah, düşünemiyorum bile,” diyordu Bayan Johnson, “gece­
nin o saatine dek nasıl oturduğunuzu.”
“Azıcık şarkı söyledik,” dedi Joe Askew.
“Benim tanıdığım biri,” dedi Bayan Johnson, “giysileriyle
yatağa girdi.” Gözleri Charley’inkilere dikildi.
Paul, konuyu değiştiriyordu: “Yaa işte, yine Tanrı’nın
ülkesine döndük.”
“Ah, düşünemiyorum bile,” diye bağırdı Bayan Johnson,
“Amerika’nın nasıl bir yer olacağını.”
Charley, kahvaltısını atıştırıyor, tadı sintine suyu gibi olan
kahvesini içiyordu.
“Benim dört gözle beklediğim şey,” diyordu Joe Askew,
“gerçek bir Amerikan kahvaltısı.”
“Greyfrut,” dedi Bayan Johnson.
“Mısır gevreğiyle, krema,” dedi Joe.
“Sıcak mısır ekmeği,” dedi Bayan Johnson.
“Taze yumurtayla, gerçek Virginia sucuğu,” dedi Joe.
“Buğday unundan yapılmış kekle, köy sosisi,” dedi Bayan
Johnson.
“Etli, sebzeli börek,” dedi Joe.
“Gerçek kremayla, iyi bir kahve,” dedi Bayan Johnson
gülerek.
Masadan ayrılırken midesi bulanmış gibi bir gülümsemeyle,
“Sen kazandın,” dedi Paul.
Charley kahvesinden son bir yudum daha aldı. Sonra göçmen
bürosu yetkililerinin gelip gelmediğine bakmak için güverteye
çıkacağını söyledi. “Bu Charley’e de ne oluyor?” Güverteye
açılan koridorda koşarken Joe’yla Bayan Johnson’un güldüklerini
duyuyordu.
Güverteye çıkınca kusmamaya karar verdi. Sis azıcık açılmış­
tı. Niyagara’mn arkasında demirlemiş öteki gemilerin gölgelerini,
onların da ötesinde kara olması gereken yuvarlak bir gölgeyi
görüyordu. Başının özerinde martılar dönüyor, çığlıklar atıyordu.
Denizin ötelerinde bir yerlerde, bir canavar düdüğü düzgün
aralıklarla ötüyordu. Charley başa doğru yürüdü, nemli sisin içine
eğildi.
Joe Askew, puro içerek arkasından gelip kolunu tuttu:
“Yürürsen daha iyi Charley,” dedi. “Ne rezalet iş değil mi? Son
karışıklıklar sırasında şu bizim emektar küçük New York torpil­
lenmiş sanki... Tek bir şey bile göremiyorum, ya sen?”
“Az önce karayı gördüm gibi geldi, ama şimdi yok artık.”
“Atlantic Highlands olmalı; Hook açıklarına demirledik...
Allah kahretsin, karaya çıkmak istiyorum.”
“Kann sesi karşılamaya gelecek, değil mi Joe?”
“Gelmesi gerekiyor... New York’ta tanıdığın var mı
Charley?”
Charley başını salladı. “Eve ulaşmak için daha dünya kadar
yol gideceğim... Oraya vardığımda da ne yapacağımı bilemi­
yorum.”
“Allah kahretsin, bütün günü burada geçirebiliriz,” dedi Joe
Askew.
“Joe,” dedi Charley, “ne dersin bir içki içelim mi... son bir
içki.”
“Kahrolasıca ban kapadılar.”
Eşyalannı bir gece öncesinden toplamışlardı. Yapacak hiçbir
şey yoktu. Bütün sabahı sigara salonunda kâğıt oynayarak
geçirdiler. Hiçbiri kafasını oyuna veremiyordu. Paul, boyuna
kâğıtlarını düşürüyordu. Son elin kimde olduğunu, hiçbiri bilmi­
yordu. Charley gözlerini, Bayan Johnson’unkilerden, giysisinin
gri kürklü yakasına gömülen boynunun kıvnmmdan ayırmaya
çalışıyordu.
“Düşünemiyorum bile,” diyordu yine, “siz erkekler ne
bulursunuz o saate dek konuşacak... Ben yatağa giderken
yeryüzündeki gelmiş geçmiş her şeyi konuştuğumuzu sanı­
yordum.”
“Ah, konuşacak yığınla şey bulduk biz, ama daha çok
söylediklerimiz şarkı biçimine büründü,” dedi Joe Askew.
“Biliyorum, ne zaman yatmaya gitsem bir şeyler kaçınnm.”
ıo