ur 2430. bölge hijyen rehberi

38 Pages·2017·2.32 MB·Turkish

U.R. 2430.
BÖLGE
HİJYEN

REHBERİ
ÇEVRE,
HİJYEN VE
TEMİZ SU
ANA
KOMİTESİ
2017-2018
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ
U.R. 2430. Bölge
Çevre, Hijyen ve Temiz Su Ana Komitesi (2017-2018)

§ Umur Sakallıoğlu – Komite Başkanı
Samsun İlkadım R. K.
Akademisyen Diş Hekimi
§ Hanife Büyükgüngör
Samsun İlkadım R.K.
Akademisyen Çevre Mühendisi
§ Murat Doğru
Ankara Bahçelievler R.K.
Şehir ve Bölge Plancısı, Yüksek İşletmeci,
Yeşil Malzeme, Bina ve Yerleşim Uzmanı
§ Tansu Odabaş
Ordu R.K.
İnşaat Mühendisi
§ Tolga Oğuz
Mersin R.K.
Mimar
§ Sertaç Sert
Ankara Çayyolu R.K.
Uzman Diş Hekimi
§ Barış Soykam
Antalya Aspendos R.K.
Şehir ve Bölge Plancısı
2017-2018 DÖNEMİ 2
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ
YAZARLAR
Dr. Fisun Sözen
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Aile Hekimliği Anabilim Dalı
Dr. Sare Mıhçıokur
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Dr. Nihal Bilgili Aykut
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Halk Sağlığı Anabilim Dalı

TASARIM
Murat Doğru – Komite Üyesi
Ankara Bahçelievler R.K.
Şehir ve Bölge Plancısı, Yüksek İşletmeci,
Yeşil Malzeme, Bina ve Yerleşim Uzmanı

2017-2018 DÖNEMİ 3
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ

İÇİNDEKİLER
Sağlık Nedir? .................................................................. 5
Hastalık Nedir? ............................................................... 6
Hastalık Nasıl Oluşur? .................................................... 6
Mikrop Nedir? ................................................................. 7
Hijyen Nedir? .................................................................. 8
Temizlik Nedir? ............................................................. 10
Kişisel Hijyen Nedir? .................................................... 11
Kişisel Hijyen Çeşitleri .................................................. 11
El Hijyeni ...................................................................... 11
Tırnak Hijyeni ............................................................... 14
Vücut Hijyeni ................................................................ 14
Ağız Ve Diş Hijyeni ....................................................... 15
Ayak Hijyeni .................................................................. 16
Saç Hijyeni ................................................................... 16
Perine Hijyeni ............................................................... 19
Gıda Hijyeni .................................................................. 19
Çevre Nedir? ................................................................ 23
Çevre Hijyeni Nedir? .................................................... 24
Sağlıkla İlgili Önemli Günler ......................................... 30

2017-2018 DÖNEMİ 4
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ

SAĞLIK NEDİR?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1948 yılında yapılan
tanıma göre sağlık: “sadece hastalık veya sakatlığın
olmaması değil; fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik
hali” dir. Sağlık negatif yönden “hastalığın yokluğu” şeklinde
tanımlanmaktadır. Pozitif yönden sağlık; bireylerin hayata
katılabilme yetenekleri, stresli durumlara karşı koyabilmeleri,
sahip olunan psikolojik iyilik ve fiziksel uyum düzeyi, toplumla
iyi ilişkiler kurabilme becerisi olarak tanımlanır.
• Fiziksel sağlık; bireyin solunum, beslenme, boşaltım,
hareket vb. ihtiyaçlarını tam olarak yerine
getirebilmesi,
• Ruhsal sağlık; bireyin gerek kendisi gerekse çevresi
ile uyum içinde olması,
• Sosyal sağlık ise; bireyin sevilme, ait olma ve sosyal
ilişkiler kurabilmesi vb. özelliklere sahip olmasıdır.
2017-2018 DÖNEMİ 5
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ
HASTALIK NEDİR?
Değişik etmenlerin organ ve sistemlerde yaptıkları fizyolojik
değişiklikler sonucu görevlerini yapamaz hale gelmesine
hastalık denir. Sağlığı bozan etmenler kişisel, çevresel ve
sosyal olmak üzere üç ana gruba ayrılır.

HASTALIK NASIL OLUŞUR?
Sağlık, yaşamın belli evrelerinde etkilenir. Sağlığı bozan
etmenlerin sıklığı, türü ve etkinliği organ veya sistemleri az
veya çok fonksiyonlarından alıkoyar. Sonuçta insan hastalanır.
Veya sakat kalır. Ya da ölür.
Hastalıklar çeşidine, tuttukları organ ve sistemlere, toplumda
görünüş özelliklerine, görüldükleri yaş gruplarına ve
etkenlerine göre sınıflandırılırlar. Örneğin; Enfeksiyon
hastalıkları, Psikolojik hastalıklar, Sosyal ve Salgın hastalıklar,
Dejeneratif hastalıklar, Bebeklik ve Çocukluk çağı hastalıkları
gibi.

2017-2018 DÖNEMİ 6
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ
MİKROP NEDİR?
Tek hücreli, küçük bir canlıdır. Çoğu
çeşitli hastalıklara sebep olur. Öte yandan
zararsız, hatta faydalı mikroplar da vardır.
Tıpta mikrobun çok önemli yeri
olduğundan sırf mikroplarla uğraşmak
için, Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
kurulmuştur.
Mikroplar, insanlara çok çeşitli yollarla
bulaşır. Fare, bit, sinek gibi hayvanların yanı sıra, insanların
da mikropların bulaştırılmasında büyük rolü vardır.
Şüphesiz hasta bir insandan sağlam bir insana mikrop
bulaşacağı bilinen bir gerçektir.
Mikropların bulaşmasına karşı alınabilecek önlemler:

§ Özellikle Hijyene önem vermek
§ Açık yaralara gerekli özeni göstermek
§ Ev ortamında hayvanların bulunmaması
§ Yemekleri yaparken malzemelerin temizliğine dikkat
edilmesi
§ Çöp torbalarına dikkat edilmesi
§ Tuvalet temizliği ve hijyenine çok dikkat edilmesi
§ Kullanılmış bezlerin tekrar tekrar kullanılmaması
§ Tezgahların ve mutfak eşyalarını dezenfekte etme
§ İş yerlerinde ve işçilerin hijyeni
§ Çiğ yemelere dikkat edilmesi
§ Tüm gıda ürünlerinin tarihlerine dikkat edilmesi
§ Hiç bir bireyin kişisel eşyasının kullanılmaması
§ El ve vücut hijyenine gerekli özenin gösterilmesi
§ Toplu taşıma araçlarında mutlaka el dezenfektanın
kullanılması
§ Hasta olan kişiler ile yakın temasın olmaması

2017-2018 DÖNEMİ 7
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ
HİJYEN NEDİR?

Sözcük anlamı, “sağlık bilimi” demektir. Sağlıklı anlamına
gelen “Hygies”, mitolojide tıbbın babası olarak bilinen
Eskülap’ın kızı Hygiea’dan gelmektedir. Günümüzde sağlığı
koruma uygulamalarının tümüne “hijyen” denmektir.
Hijyen İle İlgili Temel Terimler
Dezenfeksiyon: Patojen mikroorganizmaların ve çok dirençli
olmayan diğer mikroorganizmaların tahrip edilmesi, ortamın
hijyenik hale getirilmesi için sıcak ya da soğuk su ve deterjan
ya da kimyasal maddelerin uygulandığı tüm işlemlere
“dezenfeksiyon işlemleri” denir.
Sterilizasyon: Herhangi bir maddenin veya cismin birlikte
bulunduğu tüm mikroorganizmaların her türlü canlı ve aktif
şekillerinden temizlenmesi, vejetatif ve spor şekillerinin
öldürülmesi işlemidir.
2017-2018 DÖNEMİ 8
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ
Dezenfektan: “Dezenfektan maddeler” patojen
mikroorganizmaların tahrip edilmesi için kullanılan kimyasal
maddelerdir. Ancak bunların bakteri sporlarını ve tüm virüsleri
öldürmeleri beklenmez.
Sanitasyon: Genelde mikroorganizma sayısının emniyetli bir
seviyeye düşürülmesi “sanitasyon” olarak tanımlanır. Bilimsel
olarak da mikroorganizmaların 30 saniye içinde %99.9 ölümü
şeklinde ifade edilir.
Antisepsi: Patojen mikroorganizmaların üremelerini
durdurmak veya öldürmek için canlı doku üzerine kimyasal
maddelerin uygulanmasıdır. Antisepsi için kullanılan kimyasal
maddelere “antiseptik” denir.
Kontaminasyon: İstenmeyen zararlı maddeler ve
mikroorganizmaların herhangi bir yolla besinlere bulaşmasıdır.
Besinler kimyasal, fiziksel ve biyolojik etmenlerle kontamine
olabilirler. Kontaminasyon direkt olabildiği gibi çapraz
kontaminasyon yoluyla dolaylı da gerçekleşebilir.

2017-2018 DÖNEMİ 9
ÇEVRE, HİJYEN VE TEMİZ SU ANA KOMİTESİ HİJYEN REHBERİ
TEMİZLİK NEDİR?
Temizlik, bir yüzey üzerinde mekanik ya da kimyasal etki
gösteren ve estetik yönden görünümü bozan her türlü kirin
ortamdan uzaklaştırılmasıdır. Başta kişinin kendi sağlığı olmak
üzere, başkalarının da sağlığını korumanın en önemli aracı
temizliktir. Sadece beden temizliği değil, kullanılan her şeyi ve
her ortamı temiz tutmak da temiz olmanın gereğidir.
Kişisel temizlik sağlıkla yakından ilgilidir. Çünkü hastalık yapan
birçok bakteri ve mikroorganizma temizliğine dikkat etmeyen
kişilerin vücuduna kolayca yerleşmekte ve bu yolla birçok
kişiye bulaşabilmektedir. Sağlığın korunması için düzenli bir
şekilde temizlik alışkanlığı edinmek gerekmektedir.
Bir insanın sağlıklı bir yaşam sürmesi için öncelikle vücut
temizliğine dikkat etmesi gerekmektedir. Bunun yanında
tuvalet ve banyo alışkanlığı ve hijyeni de oldukça önemlidir.
Çocuklarımızın sağlığı açısından onların temizlik ve
hijyenlerine dikkat etmek ve bu alışkanlıkları kazanmalarını
sağlamak anne ve babaların en önemli görevleri arasındadır.
Bir çocuk eğer küçük yaşlarda gereken temizlik ve hijyen
alışkanlığını ve öz bakım becerilerini kazanamazsa, ileriki
yaşlarda oldukça sıkıntı çekecektir. Bu nedenle çocuklarımıza
bu alışkanlıkların erken yaşlarda kazandırılması
gerekmektedir. Bir çocuk ne kadar erken yaşta öz bakım
becerilerine sahip olursa, bu o çocuk için o kadar iyi olacaktır.
Çocuklarımızın sağlığını korumak açısından öncelikli olarak
vücut bakımı ve temizliği, tuvalet alışkanlığı ve temizliği,
oyuncakların temizliği, besinleri temizliği gibi konulara dikkat
etmemiz gerekmektedir.

2017-2018 DÖNEMİ 10