Untitled - Ahmet Keleşoğlu İlahiyat Fakültesi - Necmettin Erbakan Üniversitesi

553 Pages·2016·10.52 MB·Turkish

TÜRKİYE İMAM HATİPLİLER VAKFI YAYINLARI
Yayın No: 9

Kongre / Sempozyum / Toplantı: 2
DİNİ ARAŞTIRMALAR VE KÜRESEL BARIŞ
ISBN : 978-605-86221-9-7 (Takım)
ISBN : 978-605-67126-0-9 (1. cilt)
ISBN : 978-605-67126-1-6 (2. cilt)
Editörler:
Prof. Dr. Muhiddin Okumuşlar
Sayfa düzeni/kapak:
Kapak: Yasin Tan / markalog
İç düzen: Esra Doğan
Baskı/cilt:
SEBAT OFSET MATBAACILIK
Fevzi Çakmak Mh. Hacı Bayram Cd. No: 57
Tel: [phone] Karatay-KONYA
[email protected]
KTB.S.No: 16198 - Basım Tarihi: ARALIK 2016
II. ULUSLARARASI DİNİ
ARAŞTIRMALAR VE
KÜRESEL BARIŞ SEMPOZYUMU
“SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ
BARIŞIN TESİSİNDEKİ ROLÜ”
Cilt II
19 - 20 - 21 MAYIS 2016
HOLLYWOOD HOTEL - SARAJEVO

İÇİNDEKİLER
- 2. CİLT –

İÇİNDEKİLER ................................................................................................................................. 5
KUŞATICI İSLAM ANLAYIŞININ İMKANINA SİSTEMİK BİR YAKLAŞIM .................... 9
Prof. Dr. Ramazan UÇAR
Arş. Gör. Betül CAN
BARIŞ DİNİN NERESİNDE? DİN İNSANIN NERESİNDE? ............................................... 25
Prof. Dr. Faruk KARACA
İSLAM, KARDEŞLİK VE BARIŞ .................................................................................................... 33
Doç. Dr. Hamdi GÜNDOĞAR
ŞERÎ NASSLARIN YORUMLANMASINDA KONJONKTÜRÜN ETKİSİ: MÜRTEDİN
ÖLDÜRÜLMESİ VE KADININ ŞAHİTLİĞİ ÖRNEKLERİ BAĞLAMINDA BİR
İNCELEME ..................................................................................................................................................... 43
Prof. Dr. Sahip BEROJE
İSLÂM’IN POLİTİK YORUMUNUN KUR’ÂNÎ TEMELLERİ (TESPİT VE
DEĞERLENDİRME).................................................................................................................................... 61
Doç. Dr. Harun ÖĞMÜŞ
BARIŞ ANLAMINI DA TAŞIYAN SELAM VE İSLÂM KELİMELERİNİN KUR'AN-I
KERİM'DEKİ KULLANIMLARI .............................................................................................................. 79
Doç. Dr. Sedat ŞENSOY
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NİN “İNSANLARIN DIŞLANMAMASI
GEREKEN DURUMLAR- AYRIMCILIK YASAĞI”NI DÜZENLEYEN 14. MADDESİ
HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME ................................................................................................... 87
Yrd. Doç. Dr. Abdullah ACAR
DEĞERLER BAĞLAMINDA İNSAN HAK VE HÜRRİYETLERİ ...................................... 107
Yrd. Doç. Dr. Kemal GÖZ
SELEFİLİK VE ŞİİLİK ARASINDA KALAN İSLAM DÜŞÜNCESİ ................................... 123
Prof. Dr. Sıddık KORKMAZ
SÜNNİ KELAM SİSTEMİNİN SELEFÎLİK KARŞISINDAKİ DİRENME KAPASİTESİ139
Yrd. Doç. Dr. Faruk Sancar
GAZÂLI VE PRAGMATIK İMAN ANLAYIŞI .......................................................................... 157
Arş. Gör. Abdulkadir TANIŞ
DİNİ DÜŞÜNCENİN ESTETİK BOYUTU VE ŞİDDET PROBLEMİ ............................... 171
Prof. Dr. Latif TOKAT
İSLAM SANATINDA ESTETİK VE ETİK İLİŞKİSİ .............................................................. 185
Doç. Dr. Mustafa YILDIRIM
5
OSMANLI CAMİ MİMARİSİNDE İÇ MEKAN KALEM İŞİ TEZYİNATI ....................... 193
Yrd. Doç. Dr. Ali Fuat BAYSAL
KİMLİK OLUŞUMUNDA DİNİN ROLÜ .................................................................................... 199
Yrd. Doç. Dr. Feim GASHİ
MODERNİTE, KİMLİK SORUNU VE BİRLİKTE YAŞAMA İMKÂNI ............................ 213
Yrd. Doç. Dr. Ferhat TEKİN
ALİYA İZZETBEGOVİÇ’İN AHLAK FELSEFESİNDE BÜYÜK İNSAN MESELESİ ... 223
Doç. Dr. Mahmut Hakkı AKIN
DİNİN TÖRENSELLEŞMESİ, KUTLU DOĞUM VE NOSTALJİ ....................................... 233
Doç. Dr. Mehmet BİREKUL
MAZI, HAL VE İSTIKBAL SÜREKLILIĞINDE ....................................................................... 241
MEHMET ÂKIF ERSOY’U TORUNU İÇIN YAZDIĞI ŞIIRDEN ANLAMAK ................ 241
Yrd. Doç. Dr. Murat AK
BARIŞ KARŞITI BIR OLGU OLARAK ŞIDDETIN DEĞERLERLE İLIŞKISI ............... 253
Yrd. Doç. Dr. Adem GÜNEŞ
BARIŞ VE ÇATIŞMA EĞITIMINDE DUYGUSAL ZEKÂNIN ÖNEMI ............................ 269
Şengül YIĞIT
ŞIDDETE KARŞI TAVIR ÖĞRETIMINDE İSLAMI YÖNTEM: HABIL KABIL
ÖRNEĞI ......................................................................................................................................................... 281
Fatma Betül FELHAN
HOCA AHMED YESEVİ’NİN HİKMETLERİ BAĞLAMINDA ZAHİR-BATIN FIKHI,
ŞERİAT-TARİKAT BÜTÜNLÜĞÜ........................................................................................................ 293
Yrd. Doç. Dr. İsmail BILGILI
BİR TASAVVUF KLASİĞİ OLARAK MESNEVÎ VE BOSNALI ŞÂRİHLERİ: SÛDÎ
BOSNEVÎ, ...................................................................................................................................................... 311
Yrd. Doç. Dr. Ali ÇOBAN
ÜSKÜPLÜ ATAULLAH EFENDİ, MEDDAH MEDRESESİ VE TALEBELERİ ............ 327
Ataullah RAMADAN
From Skopje Ataullah Efendi, Meddah Madrasa And His Students ........................ 327
İSLAM DİN EĞİTİMİNİN HEDEFLERİ AÇISINDAN “ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK” VE
“ÇOKKÜLTÜRCÜLÜK” ............................................................................................................................ 347
Prof. Dr. Nurullah ALTAŞ
BİRLİKTE YAŞAMA KÜLTÜRÜ AÇISINDAN DEMOKRATİK VATANDAŞLIK VE
DİN EĞİTİMİ ............................................................................................................................................... 357
Doç. Dr. Macid YILMAZ
TÜRKİYE’DE DİN EĞİTİMİ VE DİNİ ÇOĞULCULUK: BİRLİKTE Mİ, BERABER
Mİ? ................................................................................................................................................................... 371
Doç. Dr. Eyup ŞİMŞEK
OSMANLI DÖNEMİ KIRAAT EĞİTİMİ -XVIII. YY. ÂLİMLERİNDEN YUSUF
EFENDİZÂDE ÖRNEĞİ- .......................................................................................................................... 385
Yrd. Doç. Dr Ali ÖGE
6
KUR’ÂN’IN ANLAŞILMASINDA NÜZÛL DÖNEMİ ŞARTLARINI BİLMENİN
ÖNEMİ ........................................................................................................................................................... 397
Yrd. Doç. Dr. Ferihan ÖZMEN
RUSÇA KUR’AN ÇEVİRİLERİNİN TANITIMI VE ÇEVİRİBİLİM AÇISINDAN
İNCELENMESİ - I ...................................................................................................................................... 413
Yrd. Doç. Dr. Mürsel Ethem AHISKALI
ENDÜLÜS’TE BİR ARADA YAŞAMA TECRÜBESİ: CONVİVİA YA DA PAX
ISLAMİCA ..................................................................................................................................................... 431
Prof. Dr. Mustafa DEMİRCİ
MÜSLÜMANLARLA GAYRİMÜSLİMLERİN BİRLİKTE YAŞAMA TECRÜBESİ VE
BU KONUDAKİ ŞARTLARININ ZEDELENMESİ ÖRNEĞİ: 1126’DA ENDÜLÜS’TEN
MAĞRİB’E TEHCÎR MESELESİ ............................................................................................................ 443
Doç. Dr. Adnan ADIGÜZEL
BALKANLAR’DA DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ ............................................................... 461
Prof. Dr. Fikret KARAMAN
XIX. CENTURIES THE POLITICS OF LIVING TOGETHER AND PEACE
IMPLEMENTED BY OTTOMAN IN JERUSELAM WITH THE RIVALITIES OF CHURCH481
Yrd. Doç. Dr. Ahmet TÜRKAN
BARIŞ KARŞITI BIR OLGU OLARAK ŞIDDETIN DEĞERLERLE İLIŞKISI ............... 507
Yrd. Doç. Dr. Adem GÜNEŞ
HZ. PEYGAMBER’İN SAVAŞ HUKUKUNA DAİR TAVSİYELERİ SONRAKİ
DÖNEMLERDE YERİNE GETİRİLDİ Mİ? ........................................................................................ 523
Yrd. Doç. Dr. Ali DADAN
MECİD MECİDİ FİLMLERİNDE DEĞERLER EĞİTİMİ ..................................................... 529
Zeynep KÜÇÜKTENEKECİ
THE ROLE OF NON-GOVERNMETAL ORGANISATIONS ON THE
ESTABLISHMENT OF PEACE .............................................................................................................. 547

Prof. Abdin CHANDE
SONUÇ BİLDİRİSİ ................................................................................................................... 550
7
8
KUŞATICI İSLAM ANLAYIŞININ İMKANINA SİSTEMİK BİR
YAKLAŞIM
PROF. DR. RAMAZAN UÇAR
Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Din Sosyolojisi Anabilim Dalı
[email protected]
ARŞ. GÖR. BETÜL CAN
Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Din Sosyolojisi Anabilim Dalı
[email protected]
A Systemic Perspective To The Possibility Of An Encompassing Un-
derstanding Of Islam
Religions are phenomena which are notificated by the prophets and const-
ructed in this context. Islam appeared in the way of the socialization of the “Holy
Knowledge” by the Prophet Muhammed. By means of the Prophet Muhammed,
the system which was constructed as The Holy Qur’an based, gave rise to vari-
ous subsystems’ formation due to the differentiation of understanding the Holy
Quran in following process.
Religion distinguishes itself from its environment based on a difference in
religious cosmology. Based on the difference at stake, religion becomes a sys-
temic phenomenon by creating its own autopoesis, self reference, self organisa-
tion, elements, functions and communications. On the other side, the formation
of the differences in religion system causes new sub-systems formation. As in
other religions, when Islam is taken into the consideration as a system, it can be
stated to have its self reference (the Holy Quran), self organisation, functions,
communications and in this way it performs its autopoesis.
In this paper, after mentioning about the general system theory and its ar-
guments, religion will be discussed as a system. Accordingly; systemic perspec-
tive will be adapted to Islam as a religious system. In view of the fact that this
theoretical information, the differentiations formed after the Prophet Muham-
med will be evaluated as subsytems of Islamic high system. In order to gather
this differentiations, in other sense subsytems of Islam, under a single roof refe-
ring to Islam high system, some suggestions will be offered.
Keywords: Globalization, Religion, Islam, System Theory, Differentiation
9
Giriş
20.yüzyılın son çeyreğinden başlayarak günümüze kadar gelen sü-
reç insanoğlunun tarihinde değişimi en hızlı ve yoğun yaşadığı dönem
olarak nitelendirilebilir. Bu değişimin temelinde insanoğlunun bilim ve
teknolojide ulaştığı aşamanın yattığı yadsınamaz bir gerçeklik olarak kendi-
ni göstermektedir. Bilim ve teknolojide ulaşılan noktanın iletişim teknoloji-
lerindeki yansımaları dünyayı küçük bir köye dönüştürmüş ve toplumlar,
ülkeler, milletler, medeniyetler arasındaki mesafenin tahayyül edilemeyecek
kadar kısalmasına sebebiyet vermiştir. Medeniyetler, milletler ve toplumlar
arası iletişim ve etkileşim sınırları zorlayarak en üst noktaya ulaşmıştır.
Gelinen noktanın anlaşılması ve anlamlandırılması bağlamında yeni kav-
ramların üretildiğini görmek mümkündür. Bunların başında da küreselleş-
me kavramı gelmektedir.
Küreselleşme; ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ve dini olmak üzere
çok boyutlu bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Söz edilen alanların
uzmanları olguyu genellikle kendi ilgi alanları ile ilişkilendirerek okuma
çabası içine girmektedirler. Olguyu ekonomik bir süreç olarak anlamlandı-
ran aydınlar, yerel ve küçük ölçekli üretim ve üretim araçlarının tasfiye
edildiği, bunun yerine büyük firmaların üretim ve üretim ilişkilerini tekelle-
rine alma çabası ve gayretinde olduklarına dair eleştirel söylemler gelişti-
rirken diğer yandan küreselleşme olgusu sayesinde dünyanın herhangi bir
yerinde yetişen ürüne çok kısa zamanda sahip olmanın hazzını yaşayarak
yaklaşıldığı da görülmektedir. Olgunun siyasi boyutu üzerinde görüş serde-
denler ise, çift kutuplu (doğu bloğu-batı bloğu) dünyanın doğu bloğunun
çökmesinden sonra tek gerçeklik olarak öne çıkan batı bloğunun dünyaya
siyasi olarak yön verme arayışının bir parçası olarak kendini gösterdiği
düşüncesi üzerine inşa edildiğini görmek mümkündür.
Sürece dini açıdan yaklaşan sosyal kesimler, iletişim teknolojilerine
bağlı olarak “doğru” inançlarını yayma ve benimsetme imkanına kavuştuk-
ları düşüncesinden hareketle oldukça mutlu bir görüntü verirken, sürecin
genel hatlarıyla “tek din, tek dil ve tek medeniyet” temel felsefesine hizmet
edeceği kaygısını yaşarken sorgulamalara girişmekte, ancak her sorgulama
içinde bulunulan durum itibariyle yeni girdapları beraberinde getirmekte-
dir. Ülkemizde de olguyla ilgili değerlendirmeler farklılıklar gösterse de
temel çıkış noktaları yukarıda söz edilen yaklaşımlarla büyük ölçüde örtüş-
mektedir. Tam da bu noktada küreselleşme olarak nitelendirilen sürecin
insanlığın yaşadığı doğal bir süreç mi, yoksa kendine göre ideolojisi ve
ideolojik aktörleri olan ve söylem inşa ederek algı oluşturan bir olgu mudur
sorusu gündeme gelmektedir. Şayet bu süreç tüm ideolojik aygıtlardan
bağımsız bir olgu olarak ele alınır ve insanoğlunun bilim ve teknolojide kat
ettiği mesafenin ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel ve dini alanlarda görü-
nümlerinden ibaret ise meseleye çok da kaygı yüklü yaklaşmanın bir anlamı
olmadığı yönünde bir anlayış kendini gösterebilir. Bu da oldukça anlaşılır-
dır. Ancak yukarıda ifade edildiği üzere; olgu ideolojik kodları olan ve eko-
nomik, siyasi, sosyal, kültürel ve dini hedefleri olan bir anlayışa tekabül
etmekte ise sorgulamaların daha ciddi bir şekilde yapılmasını lüzumlu
10