Umweltfreundliche offentliche Beschaffung: Innovationspotenziale, Hemmnisse, Strategien (Nachhaltigkeit und Innovation) (German Edition)

407 Pages·2005·2.03 MB·German

by  Regine Barth

(cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:4)(cid:2)(cid:5)(cid:6)(cid:7)(cid:8)(cid:9)(cid:10)(cid:7)(cid:6) (cid:11)(cid:12)(cid:13) (cid:14)(cid:12)(cid:12)(cid:15)(cid:16)(cid:2)(cid:6)(cid:7)(cid:15)(cid:12)
(cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:6)(cid:7)(cid:8)(cid:3)(cid:7)(cid:9)(cid:5)(cid:10)(cid:2)(cid:11)(cid:12)(cid:2)(cid:10) (cid:13)(cid:2)(cid:10)(cid:14)(cid:15)(cid:3)(cid:16)(cid:2)(cid:17)(cid:2)(cid:10)
(cid:17)(cid:18)(cid:15)(cid:19)(cid:20) (cid:21)(cid:18)(cid:20) (cid:22)(cid:10)(cid:12)(cid:23) (cid:24)(cid:15)(cid:18)(cid:25)(cid:2)(cid:3)(cid:4)
(cid:24)(cid:15)(cid:3)(cid:4)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:11)(cid:5)(cid:10) (cid:26)(cid:12)(cid:4)(cid:2)(cid:5)(cid:6)(cid:27) (cid:28)(cid:10)(cid:18)(cid:12)(cid:25)(cid:11)(cid:18)(cid:8)
(cid:18)(cid:2)(cid:19)(cid:5)(cid:2)(cid:11)(cid:5)(cid:2)(cid:10)(cid:14)(cid:15)(cid:3)(cid:16)(cid:2)(cid:17)(cid:2)(cid:10)
(cid:17)(cid:18)(cid:15)(cid:19)(cid:20) (cid:21)(cid:18)(cid:20) (cid:29)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:4)(cid:2)(cid:18)(cid:13) (cid:30)(cid:10)(cid:10)(cid:23)(cid:23)
(cid:31) !(cid:24) (cid:26)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:12)
(cid:21)(cid:18)(cid:20) (cid:22)(cid:10)(cid:12)(cid:23) (cid:24)(cid:10)""(cid:10)(cid:5)(cid:23)(cid:9)(cid:2)"#
(cid:31)(cid:11)#(cid:18)(cid:10)(cid:3)(cid:4)(cid:6)$%(cid:2)(cid:18)(cid:5)(cid:23)$&(cid:12)(cid:7)(cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:23)(cid:7)(cid:6)’(cid:6) (cid:24)(cid:10)(cid:7)(cid:13)(cid:10)(cid:5)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:8)
(cid:17)(cid:18)(cid:15)(cid:19)(cid:20) (cid:21)(cid:18)(cid:20) (cid:22)(cid:15)(cid:23)(cid:10)#(cid:4) (cid:24)(cid:11)(cid:25)(cid:10)(cid:18)
((cid:2)(cid:18)(cid:6)(cid:7)(cid:12)$)(cid:11)(cid:6)(cid:4)(cid:10)(cid:18)$&(cid:12)(cid:7)(cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:23)(cid:7)(cid:6)’(cid:6) (cid:24)(cid:2)(cid:5)(cid:5)(cid:10)$ (cid:7)(cid:6)(cid:6)(cid:10)(cid:12)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:8)
(cid:21)(cid:18)(cid:20) (cid:31)(cid:10)(cid:12)* %(cid:10)"#
&(cid:12)(cid:7)(cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:23)(cid:7)(cid:6)’(cid:6) ((cid:2)(cid:2)(cid:23)(cid:6)(cid:18)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:6)(cid:27) (cid:1)(cid:7)(cid:10)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:5)(cid:2)(cid:12)(cid:13)(cid:10)
(cid:17)(cid:18)(cid:15)(cid:19)(cid:20) (cid:21)(cid:18)(cid:20) ((cid:2)(cid:18)(cid:3)(cid:15) )(cid:10)(cid:4)"(cid:2)(cid:12)(cid:12)$ (cid:2)(cid:19)(cid:19)(cid:10)(cid:12)(cid:23)(cid:3)(cid:4)"(cid:7)(cid:13)(cid:6)
!(cid:10)(cid:3)(cid:4)(cid:12)(cid:7)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:10) &(cid:12)(cid:7)(cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:23)(cid:7)(cid:6)’(cid:6) (cid:21)(cid:18)(cid:10)(cid:23)(cid:13)(cid:10)(cid:12)
(cid:17)(cid:18)(cid:15)(cid:19)(cid:20) (cid:21)(cid:18)(cid:20) (cid:26)(cid:18)(cid:6)(cid:4)(cid:11)(cid:18) (cid:17)(cid:20)(cid:22)(cid:20) ((cid:15)(cid:5)
)(cid:2)(cid:12)(cid:13)+(cid:7)(cid:18)(cid:6)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:2)(cid:19)(cid:6)(cid:5)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:10) &(cid:12)(cid:7)(cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:23)(cid:7)(cid:6)’(cid:6) (cid:2)(cid:8)(cid:10)(cid:12)(cid:7)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:12)(cid:27) (cid:1)(cid:7)(cid:10)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:5)(cid:2)(cid:12)(cid:13)(cid:10)
(cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:4)(cid:2)(cid:5)(cid:6)(cid:7)(cid:8)(cid:9)(cid:10)(cid:7)(cid:6) (cid:11)(cid:12)(cid:13) (cid:14)(cid:12)(cid:12)(cid:15)(cid:16)(cid:2)(cid:6)(cid:7)(cid:15)(cid:12)
(cid:20)(cid:19)(cid:3)(cid:5)(cid:2)(cid:10) (cid:2)(cid:10)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:19)(cid:2)(cid:11)(cid:2)(cid:11)(cid:21)
(cid:24)(cid:2)(cid:12)(cid:23) (cid:22)(cid:20) (cid:24)(cid:2)(cid:18)(cid:5)(cid:15)(cid:19)(cid:19) (cid:10)(cid:6) (cid:2)(cid:5)(cid:20) ,(cid:24)(cid:18)(cid:23)(cid:8)(cid:20)-
(cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:4)(cid:2)(cid:5)(cid:6)(cid:7)(cid:8)(cid:9)(cid:10) (cid:11)(cid:12)(cid:4)(cid:13)(cid:9)(cid:13)
.//.(cid:20) (cid:14)0(cid:28)(cid:1) 1$23/4$56/4$7
(cid:31)(cid:10)(cid:8)(cid:7)(cid:12)(cid:10) (cid:28)(cid:2)(cid:18)(cid:6)(cid:4) 8 9(cid:4)(cid:18)(cid:7)(cid:23)(cid:6)(cid:15)#(cid:4) (cid:29)(cid:18)(cid:13)"(cid:10)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:18)
(cid:29)(cid:13)(cid:10)(cid:5)(cid:6)(cid:18)(cid:2)(cid:11)(cid:13) :;(cid:12)(cid:6)(cid:4)(cid:10)(cid:18)
,(cid:24)(cid:10)(cid:18)(cid:2)(cid:11)(cid:23)(cid:8)(cid:10)(cid:25)(cid:10)(cid:18)-
&"+(cid:10)(cid:5)(cid:6)(cid:19)(cid:18)(cid:10)(cid:11)(cid:12)(cid:13)(cid:5)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:10)
<(cid:19)(cid:19)(cid:10)(cid:12)(cid:6)(cid:5)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:10) (cid:28)(cid:10)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:2)(cid:19)(cid:19)(cid:11)(cid:12)(cid:8)
(cid:14)(cid:12)(cid:12)(cid:15)(cid:16)(cid:2)(cid:6)(cid:7)(cid:15)(cid:12)(cid:23)#(cid:15)(cid:6)(cid:10)(cid:12)=(cid:7)(cid:2)(cid:5)(cid:10)(cid:27) (cid:24)(cid:10)""(cid:12)(cid:7)(cid:23)(cid:23)(cid:10)(cid:27)
0(cid:6)(cid:18)(cid:2)(cid:6)(cid:10)(cid:8)(cid:7)(cid:10)(cid:12)
((cid:7)(cid:6) 16 (cid:26)(cid:25)(cid:25)(cid:7)(cid:5)(cid:13)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:12) (cid:11)(cid:12)(cid:13) 6> !(cid:2)(cid:25)(cid:10)(cid:5)(cid:5)(cid:10)(cid:12)
(cid:17)(cid:4)?(cid:23)(cid:7)(cid:3)(cid:2)$@(cid:10)(cid:18)(cid:5)(cid:2)(cid:8)
(cid:29)(cid:7)(cid:12) &(cid:12)(cid:6)(cid:10)(cid:18)(cid:12)(cid:10)(cid:4)"(cid:10)(cid:12)
(cid:16)(cid:15)(cid:12) 0#(cid:18)(cid:7)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:18)
(cid:31)(cid:10)(cid:8)(cid:7)(cid:12)(cid:10) (cid:28)(cid:2)(cid:18)(cid:6)(cid:4)(cid:27) (cid:26)(cid:23)(cid:23)(cid:20) A(cid:11)(cid:18)(cid:20)
B(cid:9)(cid:15)$(cid:14)(cid:12)(cid:23)(cid:6)(cid:7)(cid:6)(cid:11)(cid:6) (cid:10)(cid:20)@(cid:20)
(cid:31)(cid:4)(cid:10)(cid:7)(cid:12)(cid:23)(cid:6)(cid:18)(cid:2)C(cid:10) 36
D>.36 (cid:21)(cid:2)(cid:18)"(cid:23)(cid:6)(cid:2)(cid:13)(cid:6)
(cid:18)(cid:20)(cid:25)(cid:2)(cid:18)(cid:6)(cid:4)E(cid:15)(cid:10)(cid:9)(cid:15)(cid:20)(cid:13)(cid:10)
(cid:21)(cid:7)#(cid:5)(cid:20)$:(cid:10)(cid:15)<(cid:9)(cid:20) 9(cid:4)(cid:18)(cid:7)(cid:23)(cid:6)(cid:15)#(cid:4) (cid:29)(cid:18)(cid:13)"(cid:10)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:18)
9(cid:15)(cid:11)(cid:12)(cid:3)(cid:7)(cid:5) (cid:15)(cid:19) )(cid:15)(cid:3)(cid:2)(cid:5) (cid:29)(cid:12)(cid:16)(cid:7)(cid:18)(cid:15)(cid:12)"(cid:10)(cid:12)(cid:6)(cid:2)(cid:5) (cid:14)(cid:12)(cid:7)(cid:6)(cid:7)(cid:2)(cid:6)(cid:7)(cid:16)(cid:10)(cid:23) ,(cid:14)9)(cid:29)(cid:14)-
)(cid:10)(cid:15)#(cid:15)(cid:5)(cid:13)(cid:18)(cid:7)(cid:12)(cid:8) 1
23/34 (cid:30)(cid:18)(cid:10)(cid:7)(cid:25)(cid:11)(cid:18)(cid:8)
#(cid:18)(cid:15)(cid:3)(cid:11)(cid:18)(cid:10)"(cid:10)(cid:12)(cid:6)E(cid:7)(cid:3)(cid:5)(cid:10)(cid:7)$(cid:10)(cid:11)(cid:18)(cid:15)#(cid:10)(cid:20)(cid:15)(cid:18)(cid:8)
(cid:17)(cid:18)(cid:15)(cid:19)(cid:10)(cid:23)(cid:23)(cid:15)(cid:18) (cid:21)(cid:18)(cid:20) (cid:29)(cid:13)(cid:10)(cid:5)(cid:6)(cid:18)(cid:2)(cid:11)(cid:13) :;(cid:12)(cid:6)(cid:4)(cid:10)(cid:18)
!(cid:10)(cid:3)(cid:4)(cid:12)(cid:7)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:10) &(cid:12)(cid:7)(cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:23)(cid:7)(cid:6)’(cid:6) (cid:21)(cid:18)(cid:10)(cid:23)(cid:13)(cid:10)(cid:12)
(cid:30)(cid:2)(cid:9)(cid:11)(cid:5)(cid:6)’(cid:6) (cid:7)(cid:18)(cid:6)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:2)(cid:19)(cid:6)(cid:23)+(cid:7)(cid:23)(cid:23)(cid:10)(cid:12)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:2)(cid:19)(cid:6)(cid:10)(cid:12)
(cid:7)(cid:12)(cid:23)(cid:25)(cid:10)(cid:23)(cid:20) (cid:28)(cid:10)(cid:6)(cid:18)(cid:7)(cid:10)(cid:25)(cid:5)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:10) &"+(cid:10)(cid:5)(cid:6)<(cid:9)(cid:15)(cid:12)(cid:15)"(cid:7)(cid:10)
(;(cid:12)(cid:3)(cid:4)(cid:12)(cid:10)(cid:18) (cid:17)(cid:5)(cid:2)(cid:6)= 5F1
/5/D. (cid:21)(cid:18)(cid:10)(cid:23)(cid:13)(cid:10)(cid:12)
(cid:25)(cid:11)E"(cid:2)(cid:7)(cid:5)(cid:25)(cid:15)G(cid:20)(cid:6)(cid:11)$(cid:13)(cid:18)(cid:10)(cid:23)(cid:13)(cid:10)(cid:12)(cid:20)(cid:13)(cid:10)
(cid:14)0(cid:28)(cid:1) 1$23/4$562/$6 (cid:17)(cid:4)?(cid:23)(cid:7)(cid:3)(cid:2)$@(cid:10)(cid:18)(cid:5)(cid:2)(cid:8) (cid:24)(cid:10)(cid:7)(cid:13)(cid:10)(cid:5)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:8)
(cid:28)(cid:7)(cid:25)(cid:5)(cid:7)(cid:15)(cid:8)(cid:18)(cid:2)(cid:19)(cid:7)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:14)(cid:12)(cid:19)(cid:15)(cid:18)"(cid:2)(cid:6)(cid:7)(cid:15)(cid:12)(cid:21)(cid:10)(cid:18)(cid:21)(cid:10)(cid:11)(cid:6)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:12)(cid:28)(cid:7)(cid:25)(cid:5)(cid:7)(cid:15)(cid:6)(cid:4)(cid:10)(cid:9)
(cid:21)(cid:7)(cid:10)(cid:21)(cid:10)(cid:11)(cid:6)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:28)(cid:7)(cid:25)(cid:5)(cid:7)(cid:15)(cid:6)(cid:4)(cid:10)(cid:9)(cid:16)(cid:10)(cid:18)=(cid:10)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:12)(cid:10)(cid:6)(cid:13)(cid:7)(cid:10)(cid:23)(cid:10)(cid:17)(cid:11)(cid:25)(cid:5)(cid:7)(cid:9)(cid:2)(cid:6)(cid:7)(cid:15)(cid:12)(cid:7)(cid:12)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:21)(cid:10)(cid:11)(cid:6)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:12)(cid:1)(cid:2)(cid:6)(cid:7)(cid:15)(cid:12)(cid:2)(cid:5)(cid:25)(cid:7)(cid:25)(cid:5)(cid:7)(cid:15)(cid:8)(cid:18)(cid:2)(cid:19)(cid:7)(cid:10)H
(cid:13)(cid:10)(cid:6)(cid:2)(cid:7)(cid:5)(cid:5)(cid:7)(cid:10)(cid:18)(cid:6)(cid:10)(cid:25)(cid:7)(cid:25)(cid:5)(cid:7)(cid:15)(cid:8)(cid:18)(cid:2)(cid:19)(cid:7)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:21)(cid:2)(cid:6)(cid:10)(cid:12)(cid:23)(cid:7)(cid:12)(cid:13)(cid:7)"(cid:14)(cid:12)(cid:6)(cid:10)(cid:18)(cid:12)(cid:10)(cid:6);(cid:25)(cid:10)(cid:18)I(cid:4)(cid:6)(cid:6)#JFF(cid:13)(cid:12)(cid:25)(cid:20)(cid:13)(cid:13)(cid:25)(cid:20)(cid:13)(cid:10)K(cid:2)(cid:25)(cid:18)(cid:11)(cid:19)(cid:25)(cid:2)(cid:18)(cid:20)
(cid:21)(cid:7)(cid:10)(cid:23)(cid:10)(cid:23) (cid:10)(cid:18)(cid:9)(cid:7)(cid:23)(cid:6)(cid:11)(cid:18)(cid:4)(cid:10)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:18)(cid:10)(cid:3)(cid:4)(cid:6)(cid:5)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:8)(cid:10)(cid:23)(cid:3)(cid:4);(cid:6)=(cid:6)(cid:20)(cid:21)(cid:7)(cid:10)(cid:13)(cid:2)(cid:13)(cid:11)(cid:18)(cid:3)(cid:4)(cid:25)(cid:10)(cid:8)(cid:18);(cid:12)(cid:13)(cid:10)(cid:6)(cid:10)(cid:12)(cid:31)(cid:10)(cid:3)(cid:4)(cid:6)(cid:10)(cid:27)(cid:7)(cid:12)(cid:23)(cid:25)(cid:10)(cid:23)(cid:15)(cid:12)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:10)(cid:13)(cid:7)(cid:10)(cid:13)(cid:10)(cid:18)L(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:23)(cid:10)(cid:6)$
=(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:27) (cid:13)(cid:10)(cid:23) (cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:13)(cid:18)(cid:11)(cid:3)(cid:9)(cid:23)(cid:27) (cid:13)(cid:10)(cid:23) @(cid:15)(cid:18)(cid:6)(cid:18)(cid:2)(cid:8)(cid:23)(cid:27) (cid:13)(cid:10)(cid:18) (cid:29)(cid:12)(cid:6)(cid:12)(cid:2)(cid:4)"(cid:10) (cid:16)(cid:15)(cid:12)(cid:26)(cid:25)(cid:25)(cid:7)(cid:5)(cid:13)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:12) (cid:11)(cid:12)(cid:13) !(cid:2)(cid:25)(cid:10)(cid:5)(cid:5)(cid:10)(cid:12)(cid:27) (cid:13)(cid:10)(cid:18) (cid:30)(cid:11)(cid:12)(cid:9)(cid:23)(cid:10)(cid:12)(cid:13)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:27) (cid:13)(cid:10)(cid:18)
((cid:7)(cid:9)(cid:18)(cid:15)(cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:19)(cid:7)(cid:5)"(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:15)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:13)(cid:10)(cid:18)@(cid:10)(cid:18)(cid:16)(cid:7)(cid:10)(cid:5)(cid:19)’(cid:5)(cid:6)(cid:7)(cid:8)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:2)(cid:11)(cid:19)(cid:2)(cid:12)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:10)(cid:12) (cid:10)(cid:8)(cid:10)(cid:12)(cid:11)(cid:12)(cid:13)(cid:13)(cid:10)(cid:18)0#(cid:10)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:18)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:7)(cid:12)(cid:21)(cid:2)(cid:6)(cid:10)(cid:12)(cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:2)(cid:18)(cid:25)(cid:10)(cid:7)(cid:6)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:23)$
(cid:2)(cid:12)(cid:5)(cid:2)(cid:8)(cid:10)(cid:12)(cid:27)(cid:25)(cid:5)(cid:10)(cid:7)(cid:25)(cid:10)(cid:12)(cid:27)(cid:2)(cid:11)(cid:3)(cid:4)(cid:25)(cid:10)(cid:7)(cid:12)(cid:11)(cid:18)(cid:2)(cid:11)(cid:23)=(cid:11)(cid:8)(cid:23)+(cid:10)(cid:7)(cid:23)(cid:10)(cid:18)@(cid:10)(cid:18)+(cid:10)(cid:18)(cid:6)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:27)(cid:16)(cid:15)(cid:18)(cid:25)(cid:10)(cid:4)(cid:2)(cid:5)(cid:6)(cid:10)(cid:12)(cid:20)(cid:29)(cid:7)(cid:12)(cid:10)@(cid:10)(cid:18)(cid:16)(cid:7)(cid:10)(cid:5)(cid:19)’(cid:5)(cid:6)(cid:7)(cid:8)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:13)(cid:7)(cid:10)(cid:23)(cid:10)(cid:23) (cid:10)(cid:18)(cid:9)(cid:10)(cid:23)
(cid:15)(cid:13)(cid:10)(cid:18) (cid:16)(cid:15)(cid:12) !(cid:10)(cid:7)(cid:5)(cid:10)(cid:12) (cid:13)(cid:7)(cid:10)(cid:23)(cid:10)(cid:23) (cid:10)(cid:18)(cid:9)(cid:10)(cid:23) (cid:7)(cid:23)(cid:6) (cid:2)(cid:11)(cid:3)(cid:4) (cid:7)" (cid:29)(cid:7)(cid:12)=(cid:10)(cid:5)(cid:19)(cid:2)(cid:5)(cid:5) (cid:12)(cid:11)(cid:18) (cid:7)(cid:12) (cid:13)(cid:10)(cid:12) :(cid:18)(cid:10)(cid:12)=(cid:10)(cid:12) (cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:8)(cid:10)(cid:23)(cid:10)(cid:6)=(cid:5)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:12) (cid:28)(cid:10)(cid:23)(cid:6)(cid:7)""(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:12)
(cid:13)(cid:10)(cid:23) &(cid:18)(cid:4)(cid:10)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:18)(cid:10)(cid:3)(cid:4)(cid:6)(cid:23)(cid:8)(cid:10)(cid:23)(cid:10)(cid:6)=(cid:10)(cid:23) (cid:13)(cid:10)(cid:18) (cid:28)(cid:11)(cid:12)(cid:13)(cid:10)(cid:23)(cid:18)(cid:10)#(cid:11)(cid:25)(cid:5)(cid:7)(cid:9) (cid:21)(cid:10)(cid:11)(cid:6)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:2)(cid:12)(cid:13) (cid:16)(cid:15)" 3(cid:20) 0(cid:10)#(cid:6)(cid:10)"(cid:25)(cid:10)(cid:18) 53D6 (cid:7)(cid:12) (cid:13)(cid:10)(cid:18) A(cid:10)+(cid:10)(cid:7)(cid:5)(cid:23) (cid:8)(cid:10)(cid:5)(cid:6)(cid:10)(cid:12)$
(cid:13)(cid:10)(cid:12) (cid:30)(cid:2)(cid:23)(cid:23)(cid:11)(cid:12)(cid:8) =(cid:11)(cid:5)’(cid:23)(cid:23)(cid:7)(cid:8)(cid:20) 0(cid:7)(cid:10) (cid:7)(cid:23)(cid:6) (cid:8)(cid:18)(cid:11)(cid:12)(cid:13)(cid:23)’(cid:6)=(cid:5)(cid:7)(cid:3)(cid:4) (cid:16)(cid:10)(cid:18)(cid:8);(cid:6)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:23)#(cid:19)(cid:5)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:6)(cid:7)(cid:8)(cid:20) M(cid:11)+(cid:7)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:4)(cid:2)(cid:12)(cid:13)(cid:5)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:12) (cid:11)(cid:12)(cid:6)(cid:10)(cid:18)(cid:5)(cid:7)(cid:10)(cid:8)(cid:10)(cid:12) (cid:13)(cid:10)(cid:12) 0(cid:6)(cid:18)(cid:2)(cid:19)$
(cid:25)(cid:10)(cid:23)(cid:6)(cid:7)""(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:12)(cid:13)(cid:10)(cid:23)&(cid:18)(cid:4)(cid:10)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:18)(cid:10)(cid:3)(cid:4)(cid:6)(cid:23)(cid:8)(cid:10)(cid:23)(cid:10)(cid:6)=(cid:10)(cid:23)(cid:20)
(cid:17)(cid:4)?(cid:23)(cid:7)(cid:3)(cid:2)$@(cid:10)(cid:18)(cid:5)(cid:2)(cid:8)(cid:24)(cid:10)(cid:7)(cid:13)(cid:10)(cid:5)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:8)
(cid:10)(cid:7)(cid:12)&(cid:12)(cid:6)(cid:10)(cid:18)(cid:12)(cid:10)(cid:4)"(cid:10)(cid:12)(cid:16)(cid:15)(cid:12)0#(cid:18)(cid:7)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:18)0(cid:3)(cid:7)(cid:10)(cid:12)(cid:3)(cid:10)N(cid:28)(cid:11)(cid:23)(cid:7)(cid:12)(cid:10)(cid:23)(cid:23)((cid:10)(cid:13)(cid:7)(cid:2):"(cid:25)(cid:24)
(cid:23)#(cid:18)(cid:7)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:18)(cid:20)(cid:13)(cid:10)
O(cid:17)(cid:4)?(cid:23)(cid:7)(cid:3)(cid:2)$@(cid:10)(cid:18)(cid:5)(cid:2)(cid:8)(cid:24)(cid:10)(cid:7)(cid:13)(cid:10)(cid:5)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:8).//6
(cid:17)(cid:18)(cid:7)(cid:12)(cid:6)(cid:10)(cid:13)(cid:7)(cid:12):(cid:10)(cid:18)"(cid:2)(cid:12)?
(cid:21)(cid:7)(cid:10) (cid:7)(cid:10)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:8)(cid:2)(cid:25)(cid:10)(cid:16)(cid:15)(cid:12) :(cid:10)(cid:25)(cid:18)(cid:2)(cid:11)(cid:3)(cid:4)(cid:23)(cid:12)(cid:2)"(cid:10)(cid:12)(cid:27) (cid:24)(cid:2)(cid:12)(cid:13)(cid:10)(cid:5)(cid:23)(cid:12)(cid:2)"(cid:10)(cid:12)(cid:27) (cid:2)(cid:18)(cid:10)(cid:12)(cid:25)(cid:10)=(cid:10)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:12)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:10)(cid:12) (cid:11)(cid:23)+(cid:20) (cid:7)(cid:12) (cid:13)(cid:7)(cid:10)(cid:23)(cid:10)" (cid:10)(cid:18)(cid:9) (cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:10)(cid:3)(cid:4)$
(cid:6)(cid:7)(cid:8)(cid:6)(cid:2)(cid:11)(cid:3)(cid:4)(cid:15)(cid:4)(cid:12)(cid:10)(cid:25)(cid:10)(cid:23)(cid:15)(cid:12)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:10)%(cid:10)(cid:12)(cid:12)=(cid:10)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:12)(cid:11)(cid:12)(cid:8)(cid:12)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:6)=(cid:11)(cid:13)(cid:10)(cid:18)(cid:26)(cid:12)(cid:12)(cid:2)(cid:4)"(cid:10)(cid:27)(cid:13)(cid:2)(cid:23)(cid:23)(cid:23)(cid:15)(cid:5)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:1)(cid:2)"(cid:10)(cid:12)(cid:7)"0(cid:7)(cid:12)(cid:12)(cid:10)(cid:13)(cid:10)(cid:18) (cid:2)(cid:18)(cid:10)(cid:12)$
=(cid:10)(cid:7)(cid:3)(cid:4)(cid:10)(cid:12)$ (cid:11)(cid:12)(cid:13) ((cid:2)(cid:18)(cid:9)(cid:10)(cid:12)(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:11)(cid:6)=$:(cid:10)(cid:23)(cid:10)(cid:6)=(cid:8)(cid:10)(cid:25)(cid:11)(cid:12)(cid:8) (cid:2)(cid:5)(cid:23) (cid:19)(cid:18)(cid:10)(cid:7) =(cid:11) (cid:25)(cid:10)(cid:6)(cid:18)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:6)(cid:10)(cid:12) +’(cid:18)(cid:10)(cid:12) (cid:11)(cid:12)(cid:13) (cid:13)(cid:2)(cid:4)(cid:10)(cid:18) (cid:16)(cid:15)(cid:12) A(cid:10)(cid:13)(cid:10)(cid:18)"(cid:2)(cid:12)(cid:12) (cid:25)(cid:10)(cid:12)(cid:11)(cid:6)=(cid:6)
+(cid:10)(cid:18)(cid:13)(cid:10)(cid:12)(cid:13);(cid:18)(cid:19)(cid:6)(cid:10)(cid:12)(cid:20)
&"(cid:23)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:2)(cid:8)(cid:8)(cid:10)(cid:23)(cid:6)(cid:2)(cid:5)(cid:6)(cid:11)(cid:12)(cid:8)J(cid:29)(cid:18)(cid:7)(cid:3)(cid:4)%(cid:7)(cid:18)(cid:3)(cid:4)(cid:12)(cid:10)(cid:18)(cid:27)(cid:24)(cid:10)(cid:7)(cid:13)(cid:10)(cid:5)(cid:25)(cid:10)(cid:18)(cid:8)
0(cid:17)(cid:14)(cid:1)5512//4D 44F1561$6 > 1 . 5 /P:(cid:10)(cid:13)(cid:18)(cid:11)(cid:3)(cid:9)(cid:6)(cid:2)(cid:11)(cid:19)(cid:23)’(cid:11)(cid:18)(cid:10)(cid:19)(cid:18)(cid:10)(cid:7)(cid:10)"(cid:17)(cid:2)#(cid:7)(cid:10)(cid:18)
Vorwort
Im März 2004 hat der Deutsche Bundeskanzler die Innovationsinitiative „Partner
für Innovation“ ins Leben gerufen. Investitionen in Forschung und Entwicklung
sind im globalen Wettbewerb Grundlage für Wohlstand und für eine nachhaltige
Gesellschaft. Der Staat kann hier die Rahmenbedingungen schaffen, die Moderni-
sierung des Landes auch in Richtung Nachhaltigkeit ist eine gesamtgesellschaftli-
che Aufgabe. Welchen Beitragkann die öffentliche Beschaffung hier leisten? Die-
se Fragestellung war Anlass für die Veröffentlichung der Ergebnisse des For-
schungsprojektes „NaBesI – Potenziale nachhaltiger Beschaffung und Instrumente
zur Umsetzung“. Das Buch will die wissenschaftliche Diskussion befördern, rich-
tet sich aber auch gleichermaßen an Personen, die mit der Beschaffung in öffentli-
chen Einrichtungen betraut sind und an Unternehmen, die die öffentliche Hand als
Kunden gewinnen möchten oder bereits gewonnenhaben. Daneben können politi-
sche Entscheidungsträger wertvolle Hilfestellungen für ihre tägliche Arbeit gewin-
nen.
Der Leser kann sich den Inhalten auf zweierlei Weise nähern: Einerseits ist das
Buch so gegliedert, dass die Kapitel aufeinander aufbauen. Andererseits können
auch einzelne Kapitel für bestimmte Zielgruppen von besonderer Relevanz sein.
Deshalb legten die Autoren Wert darauf, dass die Kapitel in sich geschlossene
Einheiten bilden.
Das vorliegende Buch „Umweltfreundliche öffentliche Beschaffung. Innovati-
onspotenziale, Hemmnisse, Strategien.“ spannt einen Bogen von den rechtlichen
Rahmenbedingungen über die Akteure der öffentlichen Beschaffung bis hin zu
den Umweltentlastungspotenzialen durch eine nachhaltige Beschaffung. Grundla-
ge für die vorgestellten Ergebnisse waren
- die Analyse der Beschaffungsgewohnheiten deutscher Verwaltungen und der
Umweltentlastungseffekte auf Basis von Statistiken und Interviews,
- die Auswahl und Analyse der relevantendeutschen, europäischen und inter-
nationalen rechtlichen Bestimmungen,
- zwölf Experteninterviews,
- die Antwort von 74 sächsischen Kommunen im Rahmen einer empirischen
Untersuchung.
Dieses Buch wäre nicht ohne die Unterstützung zahlreicher Personen möglich
gewesen, denen wir an dieser Stelle ganz herzlich danken möchten: Herrn Dr. Jens
Hemmelskamp und Herrn Alexander Grablowitz danken wir als „Geburtshelfer“
für das Projekt „NaBesI“. Frau Helena Schulte to Bühne, verantwortlich für den
Forschungsschwerpunkt „Rahmenbedingungen für Innovationen zum nachhalti-
gen Wirtschaften“ beim Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF),
und Frau Kathrin Eggs, Herrn Dr. Manfred Gast sowie Herrn Thomas Schulz vom
GSF-Forschungszentrum für Umwelt und Gesundheit, Projektträger des BMBF,
danken wir für die Begleitung unseres Projektes. Die empirische Untersuchung
VI Vorwort
sächsischer Kommunen wurde durch die maßgebliche Unterstützung des Ge-
schäftsführers des Sächsischen Städte- und Gemeindetags, Herrn Ralf Leimkühler
mit einer Rücklaufquote von (45,3%) zu einem großen Erfolg. Für die gute Zu-
sammenarbeit mit der Stadt Stuttgart möchten wir Peter Bühle, Manfred Abele,
Roland Schütze und Joachim von Zimmermann danken. Darüber hinaus haben
Helfried Wollensak von der Stadt Ravensburg und Kai Fabig von der Hansestadt
Hamburg wertvolle Impulse geliefert. Für das Finanzmanagement des Projektes
danken wir Frau Beate Haupt, an weiteren Mitarbeitern in den beteiligten Institu-
ten sind wir Ignacio Bustamante, Simon Clement, Birgit Dette, Vivien Führ, Diet-
linde Quack, Elke Rick, Wolfgang Teubner und Ralf Wollmann zu Dank ver-
pflichtet. Nicht zuletzt möchten wir FrauKatharina Wetzel-Vandai vom Springer-
Verlag für die unkomplizierte Zusammenarbeit und die Unterstützung auch bei
Detailfragen ganz herzlich danken. Wir wünschen allen Lesern viele Impulse und
freuen uns auch auf einen direkten Meinungsaustausch.
Darmstadt, Freiburg, Dresden, im Oktober 2004 Regine Barth,
Christoph Erdmenger,
Edeltraud Günther.
Inhaltsverzeichnis
1 Die nachhaltige öffentliche Beschaffung in der politischen Diskussion.........1
Regine Barth, Miriam Dross, Christoph Erdmenger, Edeltraud Günther, Ines Klauke,
Lilly Scheibe
1.1 Nachhaltige öffentliche Beschaffung als Teil der Nachhaltigkeits-
strategie........................................................................................................1
1.2 Nachhaltige Beschaffung als Instrument der Umweltpolitik.......................4
1.3 Die Bedeutung der öffentlichen und der kommunalen Beschaffung...........6
1.4 Kosten-Nutzen-Überlegungen zur nachhaltigen öffentlichen
Beschaffung..................................................................................................7
1.5 Nachhaltige Beschaffung als Untersuchungsgegenstand...........................11
Literatur...........................................................................................................11
2 Die Förderung umweltfreundlicher Beschaffung auf internationaler
Ebene.................................................................................................................13
Christoph Erdmenger
2.1 Einleitung...................................................................................................13
2.2 Deutschland...............................................................................................13
2.3 Schweden...................................................................................................15
2.4 Dänemark...................................................................................................16
2.5 Österreich...................................................................................................17
2.6 Nordamerika..............................................................................................18
2.7 Japan..........................................................................................................18
2.8 Initiativen der Europäischen Kommission.................................................19
2.9 Internationale Kooperation........................................................................20
2.10 Zusammenfassung...................................................................................21
Literatur...........................................................................................................21
3 Umweltfreundliche Beschaffung in Europa - Ergebnisse einer Befragung
unter öffentlichen Beschaffern........................................................................23
Amalia Ochoa, Dirk Günther
3.1 Warum eine Befragung auf europäischer Ebene?......................................23
3.2 Die Methodik der Erhebung.......................................................................24
3.3 Ergebnisse der Befragung..........................................................................25
3.3.1 Umsetzung umweltfreundlicher Beschaffung....................................26
3.3.2 Hürden umweltfreundlicher Beschaffung und Unterstützung............27
3.3.3 Produkte für die umweltfreundliche Beschaffung..............................29
VIII Inhaltsverzeichnis
3.3.4 Anwendung von Umweltzeichen.......................................................29
3.3.5 Umweltfreundliche Beschaffung und Umweltmanagementsysteme..30
3.4 Schlussfolgerungen....................................................................................31
4 Umweltfreundliche Beschaffung in der Praxis – Erfahrungen der Stadt
Stuttgart............................................................................................................33
Christoph Erdmenger, Michaela Winter
4.1 Einleitung...................................................................................................33
4.2 Die Organisation der Beschaffung in Stuttgart..........................................36
4.3 Die Analyse spezifischer Produktgruppen.................................................37
4.4 Zusammenfassung.....................................................................................42
Literatur...........................................................................................................42
5 Umweltfreundliche Beschaffung in sächsischen Kommunen.......................45
Edeltraud Günther, Ines Klauke
5.1 Hintergrund der Untersuchung..................................................................45
5.2 Theoretische Grundlagen der Befragung...................................................46
5.2.1 Der kommunale Beschaffungsprozess...............................................46
5.2.2 Vorliegende empirische Studien........................................................51
5.3 Forschungsdesign......................................................................................57
5.3.1 Struktur der Befragung.......................................................................57
5.3.2 Zielgruppe und Grundgesamtheit der Befragung...............................58
5.3.3 Auswahl der zu betrachtenden Produkte und Dienstleistungen..........58
5.4 Ergebnisse der Untersuchung....................................................................59
5.4.1 Ergebnisse zum Beschaffungsprozess allgemein...............................60
5.4.2 Einbeziehung von Umweltkriterien bei der Beschaffung...................71
5.5 Schlussfolgerungen aus der Untersuchung................................................85
Anhang............................................................................................................89
Literatur.........................................................................................................100
6 Innovationen und kommunale Beschaffung.................................................105
Christoph Erdmenger, Ines Klauke
6.1 Begriffe und Ziele von Innovationen.......................................................105
6.2 Öffentliche Beschaffung zur Innovationsförderung.................................108
6.3 Fallstudien zur Innovationsförderung durch Beschaffung.......................111
6.3.1 Fallstudie 1: Energiespar-Contracting in Schulen............................111
6.3.2 Fallstudie 2: Solarsysteme in öffentlichen Freibädern.....................113
Inhaltsverzeichnis IX
6.4 Zusammenfassung...................................................................................116
Literatur.........................................................................................................116
7 Untersuchung des Marktes für ausgewählte Produktgruppen...................119
Edeltraud Günther, Ines Klauke
7.1 Die Kommune als Akteur am Markt........................................................119
7.2 Analyse der Marktstruktur.......................................................................119
7.2.1 Analyse des Marktes aus strategischer Sicht....................................120
7.2.2 Eingrenzung für das vorliegende Problemfeld.................................121
7.3 Die Untersuchung des Marktes für ausgewählte Produkte......................125
7.3.1 Ziel der Untersuchung und Auswahl der Produkte...........................125
7.3.2 Vorgehensweise für die Analyse......................................................125
7.3.3 Beschaffung der Informationen für eine Analyse des Marktes........127
7.3.4 Ergebnisse der Untersuchung...........................................................134
7.4 Schlussfolgerung der Untersuchung........................................................139
Literatur.........................................................................................................140
8 Analyse der Hemmnisse.................................................................................143
Edeltraud Günther, Lilly Scheibe
8.1 Das Ziel der Hemmnisanalyse.................................................................143
8.2 Die Methodik der Hemmnisanalyse.........................................................144
8.2.1 Öffentliche Beschaffung – eine entscheidungsorientierte Sicht.......144
8.2.2 Analyse des Entscheidungsprozesses...............................................147
8.3 Hemmnisse in öffentlicher Beschaffung..................................................154
8.3.1 Entstehung von Hemmnissen in öffentlichen Verwaltungen...........156
8.3.2 Hemmnisse umweltfreundlicher Beschaffung..................................160
8.3.3 Relevanz der Hemmnisse.................................................................162
8.4 Der Ansatz der Hemmnisanalyse.............................................................163
8.4.1 Der Hemmniskatalog umweltfreundlicher Beschaffung..................164
8.4.2 Definition der Akteure/Abteilungen.................................................165
8.4.3 Erfassung von Hemmnissen.............................................................166
8.4.4 Die Bewertung der Hemmnisse........................................................168
8.5 Fazit.........................................................................................................173
Anhang...........................................................................................................175
Literatur.........................................................................................................181