Table Of Content

Kitabın orijinal adı: Histoire de la diplomatie ULUSLARARASI İLİŞKİLER TARİHİ –Diplomasi Tarihi– / Dördüncü Cilt / Bu cilt SSCB Bilimler Akademisi Üyesi V. Potyemkin yönetiminde, SSCB Bilimler Akademisi Üyeleri Prof. S. Bakruşin, Prof. A. Efimov, Prof. İ. Mintz, Prof. E. Kosminski, Prof. A. Naroçnitski, Prof. A. Pankratova, Prof. V. Sergeyev, Prof. S. Skazin, Prof. V. Kvostov ve Paris Üniversitesi Üyeleri Prof. N. Koltchanovsky, Prof. E. Tarlé tarafından yazılmıştır. / Dilimize Fransızcadan ATTİLA TOKATLI tarafından çevrilmiştir. ULUSLARARASI İLİŞKİLER TARİHİ CİLT 4SSCB Bilimler Akademisi Üyesi Vladimir Potyemkin Yönetiminde SSCB Bilimler Akademisi Üyeleri Prof. S. Bakruşin, Prof. A. Efimov, Prof. E. Kosminski, Prof. İ. Mintz, Prof. A. Naroçnitski, Prof. A. Pankratova, Prof. V. Sergeyev. Prof. S. Skazin, Prof. V. Kvostov ve Paris Üniversitesi Üyeleri Prof. N. Koltchanovsky, Prof. E. Tarlé Çeviren: Attila Tokatlı Tarih-İnceleme Doğa Basın Yayın Dağıtım Ticaret Limited Şirketi Eskişehir Mah. Dolapdere Cad. Karabatak Sok. No: 27A Şişli / İstanbul Tel: 0212 247 65 17 (pbx) Faks: 0212 247 24 61 web: www.evrenselbasim.com e.posta: [email protected] Evrensel Basım Yayın - 384 Uluslararası İlişkiler Tarihi - 4 –Diplomasi Tarihi– Çeviren Attila Tokatlı Redaksiyon Aydan Cankara Genel Kapak Tasarım Savaş Çekiç Kapak Uygulama Vahit Akça Birinci Basım: Eylül 2009 ISBN 978-605-4156-21-4 978-605-4156-17-7 (tk.) Sertifika No: 11015 Baskı Ezgi Matbaası Sanayi Caddesi Altay Sokak No: 10 Çobançeşme -Yenibosna / İSTANBUL Tel: 0212 452 23 02 - 654 94 18 e-posta: [email protected] ULUSLARARASI İLİŞKİLER TARİHİ –Diplomasi Tarihi– CİLT 4 DİPLOMASİ TARİHİ 4 Hep Aynı Şantaj İngiltere’nin becerikli Berlin Büyükelçisi, güncesinin 26 Şubat 1926 tarihli yaprağına, bu müzakerelere ilişkin olarak şunları not etmekteydi: “Foreign Office, Almanya’nın, Polonyalıların hak taleplerine karşı çıkmakla, aptallık yaptığı düşüncesinde. Çünkü Almanya sussa dahi, Polonya’nın Konsey’e girişine şiddetle karşı çıkacak çok üye vardı, diyor. Ama ben o düşüncede değilim: Öyle sanıyorum ki Almanların bu enerjik protestosu olmamış olsaydı, konseyin genişletilmesini öneren tasarı kabul edilebilirdi.”1 Her ne hâl ise, Stresemann İngiltere büyükelçisine Alman delegasyonunun Cenevre’ye, kendisine ancak Milletler Cemiyeti Konseyi’nde de sürekli bir sandalye ayrıldığı takdirde gidebileceğini kesin bir dille açıklamıştı. Bu açıklamayla yetinmeyen Almanlar, ayrıca alışılmış şantaj taktiklerine başvurmaktan da geri kalmadılar. Yine Lort d’Abernon’un güncesinde not ettiğine göre, Cenevre Konseyi’nde daimî üyelik için mart ayında yapmış olduğu ilk girişimin başarısızlığa uğramasından sonra Alman diplomasisi, Milletler Cemiyeti’ne giriş sorununu askıya alma ve bir yandan da, Sovyetler Birliği ile yakınlaşmasını hızlandırma tehdidini savurmuştur. İngiliz diplomatı, güncesinin 5 Nisan 1926 tarihli yaprağında bu konuya ilişkin olarak şunları yazıyor: “Milletler Cemiyeti’nin eşiğinde uğradığı ağır yenilgi üzerine Alman diplomasisinde beliren hayal kırıklığı sonucu Ren ötesi kamuoyu ile yöneticilerinin bakışlarını bir kez daha doğuya çevirmeleri ve Almanya’yı geleneksel reasürans politikasına yöneltmeleri, belki de kaçınılmaz hâle gelecekti.”2 Stresemann, bununla da kalmayacak ve İngiltere büyükelçisine hatırlatacaktır ki 1926 baharında imzalanan Sovyet-Alman paktının gerçekleştirilmesinde, Almanya’nın Milletler Cemiyeti’ne girişi konusunda yapılan müzakerelerin ağırdan alınmasının bir hayli rolü olmuştur.3 Milletler Cemiyeti’nin Almanya’yı Kabul Toplantısı Almanların bu enerjik çıkışı karşısında İngiliz diplomasisi ödün vermek zorunda kalacaktır. Tartışmalı soruna şöyle bir çözüm bulmuştu Büyük Britanyalılar: Biri sürekli, öbürü süreksiz olmak üzere iki yeni sandalye eklenecekti Konsey’e; sürekli sandalye Almanya’ya verilecek, süreksiz sandalyenin geçici sahibi ise, her seferinde belirli bir süre için, Milletler Cemiyeti’nin öteki üyeleri arasından ve konsey tarafından seçilecekti. Böylece Almanya, öbür devletlerle eşitliği kabul edilerek giriyordu Milletler Cemiyeti’ne. Nitekim Alman delegasyonu, başta Dışişleri Bakanı Stresemann olmak üzere, 10 Eylül 1926 günü Milletler Cemiyeti toplantı salonunun kapısında belirdiğinde, uzun alkışlarla karşılacaktı. Almanya’nın hayranı ve uşağı -ki sonradan da Hitler’in ajanı olacaktır- Fernand de Brinon, France-Allemagne 1918-1934 başlıklı kitabında, Stresemann’ın diplomatik kamuflaj sanatını göklere çıkarmaktadır. Gerçekten de Stresemann, giriş konuşmasını yaparken, kusursuz bir gösteriye girişecek ve Milletler Cemiyeti’nin “barışın pekişmesindeki büyük rolü”ne övgüler yağdırdıktan sonra Almanya’nın bütün uluslarla barış içinde işbirliğine can ve yürekten hazır olduğunu ileri sürecektir. Ve konuşmasını, yine alkışlarla karşılanan şu cümleyle sona erdirmiştir Almanya’nın cerbezeli( hilekâr, kurnaz, becerikli ) dışişleri bakanı: “Ülkem, bundan böyle, programının en soylu ereklerini gerçekleştirme yolunda Milletler Cemiyeti’nin en başta gelen yardımcılarından biri olacaktır.”4 1 D’Aber non, Ba rış El çi si. Gün ce den seç me ler (İn gi liz ce’ den çe vi ri). Cilt III, Mos ko va, 1931, s. 225. 2 D’Aber non, Ay nı ya pıt, cilt III, s. 227. 3 D’Aber non, Ay nı ya pıt, cilt III, s. 229. 4 Gus tav Stre se mann, Ver mächt nis. Der Nach las in drei Bän den. Ber lin, 1933, cilt III, s. 199. 6. THOIRY GÖRÜŞMESİ Görüşmenin Düzenlenişi Milletler Cemiyeti’nin 1926 Eylül’ündeki toplantısı sırasında Stresemann’le Briand arasında gayrı resmî bir görüşme yapılmıştı. Ve yine o sırada birçok önde gelen siyaset adamı, bu görüşmeyi, Cenevre ruhuyla girişilen barış çabalarının bir çeşit taç giyişi şeklinde yorumlamıştı. Oysa, bir Fransız-Alman yakınlaşması olanaklarını ortaya çıkarmak üzere yapılan basit bir karşılıklı zemin yoklaması söz konusuydu sadece. Görüşme isteği, Briand’dan geliyordu. Savaş sona ereli beri her iki ülkenin dışişleri bakanlıkları, resmî diplomatik ilişkilerin yanı sıra, ajanlardan kurulu bir ağ aracılığıyla, az çok gizli ilişkiler de kurmuş bulunuyorlardı.5 Bu ajanlardan biri olan ve İsviçre’de oturan profesör Haguenin, Berlin Üniversitesi’nde Fransızca hocalığı yapmıştı eskiden. Haguenin, 1919’da, Fransız ve Alman ağır sanayileri arasındaki bağı sağlamakla görevlendirilmişti.

Description:

Bugüne kadar yazılan diplomasi tarihleri arasındaki en önemli çalışmalardan biri SSCB Bilimler Akademisi'nden yirmiyi aşkın profesörle, Paris Üniversitesi'ne bağlı Collège de France ve Institut du Droit International üyesi üç profesörün kolektif çalışmasıyla ortaya çıkan Ulu