Table Of Content

Kitabın orijinal adı: Histoire de la diplomatie ULUSLARARASI İLİŞKİLER TARİHİ –Diplomasi Tarihi– / Üçüncü Cilt / Bu cilt SSCB Bilimler Akademisi Üyesi V. Potyemkin yönetiminde, SSCB Bilimler Akademisi Üyeleri Prof. S. Bakruşin, Prof. A. Efimov, Prof. İ. Mintz, Prof. E. Kosminski, Prof. A. Naroçnitski, Prof. A. Pankratova, Prof. V. Sergeyev, Prof. S. Skazin, Prof. V. Kvostov ve Paris Üniversitesi Üyeleri Prof. N. Koltchanovsky, Prof. E. Tarlé tarafından yazılmıştır. / Dilimize Fransızcadan ATTİLA TOKATLI tarafından çevrilmiştir. ULUSLARARASI İLİŞKİLER TARİHİ –Diplomasi Tarihi– CİLT 3 SSCB Bilimler Akademisi Üyesi Vladimir Potyemkin Yönetiminde SSCB Bilimler Akademisi Üyeleri Prof. S. Bakruşin, Prof. A. Efimov, Prof. E. Kosminski, Prof. İ. Mintz, Prof. A. Naroçnitski, Prof. A. Pankratova, Prof. V. Sergeyev. Prof. S. Skazin, Prof. V. Kvostov ve Paris Üniversitesi Üyeleri Prof. N. Koltchanovsky, Prof. E. Tarlé Çeviren: Attila Tokatlı Tarih-İnceleme Doğa Basın Yayın Dağıtım Ticaret Limited Şirketi Eskişehir Mah. Dolapdere Cad. Karabatak Sok. No: 27A Şişli / İstanbul Tel: 0212 247 65 17 (pbx) Faks: 0212 247 24 61 web: www.evrenselbasim.com e.posta: [email protected] Evrensel Basım Yayın - 383 Uluslararası İlişkiler Tarihi - 3 –Diplomasi Tarihi– Çeviren Attila Tokatlı Redaksiyon Aydan Cankara Genel Kapak Tasarım Savaş Çekiç Kapak Uygulama Vahit Akça Birinci Basım: Eylül 2009 ISBN 978-605-4156-20-7 978-605-4156-17-7 (tk.) Sertifika No: 11015 Baskı Ezgi Matbaası Sanayi Caddesi Altay Sokak No: 10 Çobançeşme -Yenibosna / İSTANBUL Tel: 0212 452 23 02 - 654 94 18 e-posta: [email protected] ULUSLARARASI İLİŞKİLER TARİHİ –Diplomasi Tarihi– CİLT 3 YİRMİALTINCI BÖLÜM 1. İKİ SAVAŞ ARASININ ÜÇ EVRESİ Evreler ve Karakteristikleri İki büyük olay, Birinci Dünya Savaşı’nın sona erişi ve Rusya’da patlayan Sosyalist Ekim Devrimi’nin zaferle sonuçlanması diplomasi tarihinde yepyeni bir çağın başlangıç noktasıdırlar. Bu yeni dönem, temel karakterini şu iki ana öğede bulur: Birincisi birbirlerine kesinlikle karşıt iki sistemin, kapitalizm ile sosyalizmin birlikte varoluşu, karşılıklı etkileşme hâline girişi ve mücadelesi. İkincisi ise kapitalizmin tüm çelişkilerinin, insanlığı ikinci bir evrensel savaşa sürükleyecek derecede keskinleşmesi. Diplomasi tarihinin 1919 yılından 1939 yılına dek uzanan iki savaş arası döneminde, üç evre belirgin bir şekilde ardı ardına sıralanmaktadır. 1919-1923 yılları arasındaki ilk evrenin belli başlı karakteristiğini meydana getiren olgu, galip devletlerin gösterdiği yoğun diplomatik etkinliktir. İtilaf Devletleri diplomasisi bu dönem boyunca temel olarak şu iki doğrultuda çaba göstermiştir: A. Savaş sonrasında uluslararası ilişkileri düzenleyen Versay ve Washington barış antlaşmalarıyla kurulan sistemi pekiştirmek ve yaygınlaştırmak. B. Sovyetler Birliği’ni tecrit etmek, sonra da en kısa sürede silahlı bir müdahaleyle egemenlikleri altına almak ya da toptan ezmek. 1923-1929 yılları arasındaki ikinci evre, karakteristiğini, belli başlı şu üç olguda bulur: A) Versay-Washington sisteminin iç çelişkilerinin keskinleşmesi. B) Bu sistemin, sisteme düşman devletlerin ortak çabası sonucunda yavaş yavaş çökmeye başlaması. C) Kapitalist ülkelerin, Kızıl Ordu’nun kudreti ve diplomatlarının uyanıklığı sayesinde gittikçe biraz daha güçlenen ve kendisini silahla ezmek ya da diplomatik yalnızlık çemberi içinde tutmak çabasındaki emperyalist girişimleri etkisiz bırakan Sovyet hükûmetini tanımaya yönelmeleri. Büyük ekonomik bunalımla başlayan ve 1929-1939 yılları arasını kapsayan üçüncü evrede ise Versay-Washington sisteminin bir yandan kendi iç çelişkilerinin itişi, öbür yandan da tam bir savaş kundakçıları bloğu hâlinde birleşmiş olan Alman, İtalyan ve Japon saldırganların darbeleri altında çöküp devrilişine tanıklık ediyoruz. Ve galip devletlerin gerici yönetim çevreleri bu saldırgan blokla bir çatışma tehlikesini ortadan kaldırmak için. Sovyet Rusya tarafından ısrarla önerilen ortak caydırma eylemleri yerine, diplomatik manevralarla blok üyelerini birbirine düşürüp bölge ve sonra da Sovyetler ülkesine saldırtma hesapları içindedirler. İşte bu, saldırganlarla ardı ardına anlaşmalar imzalamayı ve hatta onları Sovyet Rusya’ya karşı açıktan açığa kışkırtmayı hüner bilen “yatıştırma” hoşgörü ve ödün verme politikası, insanlığı her gün biraz daha hızla İkinci Dünya Savaşı’na doğru sürüklemiştir. Gerçekten de Uzak Doğu’daki, Afrika, İspanya ve Orta Avrupa’daki yerel ocaklardan yükselen alevler çok geçmeden birleşip bütün dünyayı saran bir büyük yangın meydana getireceklerdir1. Üç Büyük Devlet Arasındaki Çatışmalar ve Alman Diplomasisi 1919-1923 yılları arasındaki evrede İtilaf Devletleri Versay Barış Antlaşması’nın hükümlerine dayanarak Almanya ile müttefiklerini gerek toprak, gerekse askerî ve ekonomik bakımdan iyice zayıf düşürüp savaş alanında kazanmış oldukları zaferi perçinlemek çabasındaydılar2. Ama galipler arasındaki rekabet, bu tasarının gerçekleşmesine ket vurmaktaydı. İtilaf Devletleri’ni bu konuda karşıt tutumlara iten uzlaşmazlıklarını şöyle özetleyebiliriz: İngiliz hükûmeti, müttefiki Fransa’nın gücünü aşırı şekilde arttırma özlemi içinde olduğunu görüyor ve korkuya kapılıyordu. Bundan ötürü de Almanların savaş tazminatı konusundaki yükümlülüklerini tastamam yerine getirmelerini ve sözcüğün gerçek anlamında silahsızlanmalarını Fransızlar gibi ısrarla talep etmekten uzak kalıyordu3. Dolayısıyla da özellikle Ruhr ve Ren bölgelerinin işgali ile tazminatların ödenmesi konularında iki müttefik arasında başlayan mücadele her gün biraz daha kızışmaktaydı. Amerika Birleşik Devletleri yönetici çevreleri ise kendi yönlerinden, Avrupalı müttefiklerindeki alacaklarını biran önce toplamak ve Almanya’ya yatırılmış Amerikan sermayelerinin bütünlüğünü korumakta çıkar görmekteydiler4. Dolayısıyla da Amerikalı diplomatlar, yeni uluslararası sarsıntıların meydana gelmesini önlemek için Avrupa’daki durumu bir an önce istikrara kavuşturmak ve Almanya üzerindeki Fransız baskısını frenlemek için ellerinden geleni yapmaktaydılar.

Description:

Bugüne kadar yazılan diplomasi tarihleri arasındaki en önemli çalışmalardan biri SSCB Bilimler Akademisi'nden yirmiyi aşkın profesörle, Paris Üniversitesi'ne bağlı Collège de France ve Institut du Droit International üyesi üç profesörün kolektif çalışmasıyla ortaya çıkan Ulu