275 KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM - Lenfatikler; JİNEKOLOJİ ve ÜREME a. Klitoris ve bartolin bezi hariç yüzeyel ve derin ENDOKRİNOLOJİSİ inguinal lenf nodları. b. Klitorisin ve bartolin bezinin lenfatik drenajı sıklıkla direkt pelvik lenf nodları. 1. KADIN GENİTAL SİSTEM • Vajen, pelvis yan duvarına nasıl tutunur... Endopelvik ANATOMİSİ fasia ile arkus tendineusa tutunur • Vajenin epiteli... Çok katlı, non-keratinize skuamöz • Labia minor histolojisi ile ilgili bilinmesi gereken... Kıl epitel folikülü bulunmaz • Vajende olmayan yapılar... Bez yapısı ve submukozal • Doğum sonrası hymen kalıntıları... Mirtiform tabaka karinküller • Koitus esnasında vajenin kayganlığını sağlayan yapı... • Vestibüle açılan oluşumlar... Bartholin bezi - Ostium vajina • Vajenin sinir ve lenfatikleri - Ostium üretra eksterna - Sinirler; - Bartholin bezlerinin kanal ağızları (vestibülün a. Üst 2:3 kısmı uterovajinal pleksus (Frankenhauser posterioruna açılır) ganglionu); T11-L2 - Skene bezlerinin kanal ağızları (vestibülün anterioruna açılır) b. Alt 1:3 kısmı N Pudentus; S2-4 • Bulbus vestibulinin erkekteki karşılığı... Korpus - Lenfatikler; spongiozum penis 1. Üst 2:3 kısmı pelvik lenf nodları 2. Alt 1:3 kısmı inguinal lenf nodları • Bartholin bezinin (glandula vestibularis majör) erkekteki • Ektropion (eversiyon) yapan durumar... karşılığı... Bulboüretral bez (Cowper bezi) - Adölesan dönem • Skene bezinin (glandula vestibularis minör) erkekteki - Gebelik karşılığı...Prostat bezi - Kombine oral kontraseptif kullanımı • Perineal cismin yapısına katılan kaslar... • Nabothi kisti... Endoservikal bezlerin ağızlarının - M. bulbokavernosus, tıkanması sonucu oluşan retansiyon kistleri - M. sfinkter ani eksternus, • Uterusu yerinde tutan ve vajinal apikal desteği sağlayan - M. transversus perinei superfisialis en güçlü ligament... Kardinal ligament (Mackendrot lig= • Yüzeyel perineal kaslar... Lig. Transversus servikale) - M. bulbokavernosus • Vajinal apikal desteği sağlayan ligamentler... - M. iskiokavernosus - Kardinal ligament - M. transversus perinei superfisialis - Sakrouterin ligament - M. sfinkter ani eksternus • Uterusun otonomik ve duysal sinir liflerinin bulunduğu • Ürogenital diyafram (Perineal membran) kasları... pelvik ligament... Sakrouterin ligament - M. transversus perinei profundus - M. sfinkter (konstriktör) üretra • LUNA (Laparoskopik uterin sinir ablasyonu) işlemi sırasında kesilen ligament... Sakrouterin ligament • Pelvik diyafram kasları... - M. levator ani • İnguinal kanalda seyreden ve labium majusta sonlanan - M. koksigeus ligament... Round ligament (Lig. Rotundum = Lig. teres uteri) • Levator ani‛yi oluşturan kaslar... • Nuck kanal kisti oluşumuna neden olabilen ligament... - M.İliococcygeus Round ligament (Lig rotundum= Lig teres uteri) - M. Pubococcygeus (pubovaginalis, puboperinealis, puboanalis) • Uterin arterin proksimalden distale doğru dallanması... Arkuat – Radial – Baziller – Spiral - M. puborectalis • Uterusun sinir ve lenfatikleri • Vulvanın kanlanması... A.pudenta interna ve eksterna • Dış genital organların sinir ve lenfatikleri - Sinirler; Uterovajinal Pleksus (Frankenhauser ganglionu); T11-L2 - Sinirler; N. Pudendus (S2-4) - Lenfatikler; Pelvik lenf nodları 275 KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR • Tuba uterina‛nın overden uterusa olan bölümlerinin sıralanışı... İnfindibulum – Ampulla – İstmus - İntertisyel • Tuba uterina‛nın uterus içerisinde yer alan (intramural) ve en dar kısmı... İntertisyel • Tuba uterinanın uterusa en yakın kısmı... İstmus • Fertilizasyonun gerçekleştiği, ektopik gebeliğin en sık görüldüğü ve en geniş olan tubal kısım... Ampulla • Overi uterusa bağlayan ligament... Ligamentum ovari proprium • Overi pelvik yan duvara bağlayan ve içerisinden ovaryan arterin geçtiği ligament... Ligamentum ovari suspensorium (infindibulopelvik ligament) • Ovaryan arterin kaynağı... Abdominal aorta Perineal kompartmanlar ve kaslar • Ovaryan ven drenajı... - Sağ vena ovarica: Vena cava inferior SORULAR - Sol vena ovarica: Sol vena renalis • Overin sinir ve lenfatikleri - Sinirler; Uterovajinal ve ovaryan pleksus (T9-10) 1. Aşağıdaki perineal kaslardan hangisi dış yüzeye en - Lenfatikler; Paraaortik lenf nodları yakın yerleşmiştir? • Mesane suspansiyon operasyonlarında kullanılan pelvik A) M. pubococcygeus ligament... Cooper ligamenti (Pektineal ligament) B) M.transversus perinealis profundus • Vajinal kaf süspansiyon operasyonlarında kullanılan C) M. coccygeus pelvik ligamentler... D) M. bulbocavernosus - Sakrospinöz ligament E) M. levator ani - Sakrotüberöz ligament Doğru cevap: D • Sakrospinöz ligament fikasasyon ameliyatında zedelenme ihtimali olan arter... İnferior gluteal arter 2. Aşağıdaki kaslardan hangisi ürogenital diyaframın bir • İnternal iliak arterin arka grup dalları... parçasıdır? - A. glutealis süperior A) M. iliococcygeus B) M. bulbocavernosus - A. sakralis lateralis C) M. ischiocavernosus D) M. coccygeus - A. iliolumbalis E) M. transversus perinei profundus • İnternal iliak arterin ön grup dalları... Doğru cevap: E - A. uterina - A. umbilikalis 3. Fallop tüpünün kısımlarının, uterustan overe doğru - A. obturatoria sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak - A. pudenda interna verilmiştir? - A. vesikalis superior - A. vesikalis inferior A) İnterstisyel, isthmus, ampulla, infundibulum - A. rektalis media B) İnterstisyel, ampulla, isthmus, infundibulum - A. vajinalis C) İnterstisyel, infundibulum, isthmus, ampulla - A. glutealis inferior D) Ampulla, interstisyel, infundibulum, isthmus • Radikal histerektomi ve paravajinal onarımlarda en sık E) İsthmus, ampulla, infundibulum, interstisyel zedelenen sinir... N.obturatorius Doğru cevap: A • Üreterin en sık yaralanabileceği bölge... İnfindibulopelvik ligament (a.ovarica) seviyesi 4. Aşağıdakilerden hangisi İnternal iliak arterin (hipogastrik arter) arka grup dallarından biridir? • Mesane boynu süspansiyonu ameliyatlarında açılan retroperitoneal boşluk... Prevezikal boşluk (Retzius) A) İliolumbar arter B) İnferior gluteal arter C) Uterin arter D) Obturator arter • Sistoselin geliştiği retroperitoneal boşluk... E) İnternal pudental arter Vezikovajinal boşluk Doğru cevap: A • Rektoselin geliştiği retroperitoneal boşluk... Rektovajinal boşluk 5. Rektosel gelişimi aşağıdaki retroperitoneal • Radikal Histerektomide açılması gereken boşluklar boşluklardan hangisine doğru olmaktadır? - Vezikovajinal boşluk - Rektovajinal boşluk A) Prevezikal B) Vezikovajinal - Paravezikal boşluk C) Paravezikal D) Pararektal - Pararektal boşluk E) Rektovajinal Doğru cevap: E 276 277 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR 2. JİNEKOLOJİDE MUAYENE VE • Anormal kolposkopik bulgular... TANISAL İŞLEMLER - Asetobeyaz epitel - Lökoplaki (En sık nedeni HPV‛dir) - Punktuasyon (LSIL) • Servikal PAP Smear kullanım alanları... - Mozaik görünüm (HSIL) - Genital malignite taraması / takibi - Atipik damarlanma (İnvaziv kanser için en önemli bulgu) - Hormonal değerlendirme (Vajen yan duvarından) • Konizasyonun komplikasyonları... • Servikal smear tarama programı... - <21 yaş; Tarama yok - Kanama (en sık) - 21-29 yaş; 3 yılda bir sitoloji ile tarama - Septik - 30-65 yaş; - Servikal stenoz 4. servikal yetmezlik - Üreter yaralanması a. 5 yılda bir sitoloji + HPV DNA (ko-test) ya da • HSG için en uygun menstrüel dönem... Siklusun 7-12. b. 3 yılda bir sitoloji ya da günleri arası c. 5 yılda bir yüksek riskli HPV DNA - >65 yaş; Son 10 yılda ardışık 3 tane sitoloji veya 2 • Histerosalpingografideki tanısal amaçlar… tane ko-test negatifse taramaya son verilir - Endometrial kavite sınırlarının tespiti • Hormonal değerlendirmede vajen epiteli ve hormon - Submuköz myom gibi uterin kaviteyi ilgilendiren ilişkisi... lezyonların tespiti - Bazal tabaka; Rejenerasyonu sağlar - Uterotubal tıkanıkların tespiti - Parabazal tabaka; Androjen etkisinde ve östrojen - Uterus anomalilerinin tespiti eksikliğinde artar • HSG‛nin kontrendikasyonları... - İntermediate tabaka; Progesteron etkisinde artar - Akut pelvik enfeksiyon - Süperfisiyal tabaka; Östrojen etkisinde artar - Aktif uterin kanama • Anormal Pap smear sonucuna neden olan durumlar... - Gebelik - İnvazif serviks kanseri - İyot allerjisi - Servikal intraepitelyal neoplazi • HSG‛nin en sık komplikasyonu... Pelvik enfeksiyon - Atrofik değişiklikler • Uterus kavitesine ait patolojilerin saptanmasında altın standart tanı yöntemi... Histeroskopi - Düz kondilom • İç genital organların, peritonun, tubal pasajın - İnflamasyon (özellikle trikomoniazis ve kronik değerlenmesinde altın standart tanı yöntemi... servisit) Laparoskopi - Hasar sonrası rejeneratif değişiklikler (metaplazi) • Laparoskopide umblikal porttan ana trokar girişi - Vajinal kanser esnasında en sık zedelenen büyük damarlar... Sağ ana - Vulvar kanser iliak arter ve Aort - Üst genital traktus kanseri (endometriyum, tuba ve • Laparoskopide lateral trokarların girişi esnasında en over kanseri) sık zedelenen arter... A. epigastrika inferior (eksternal - Daha önce alınmış radyoterapi iliak arterin dalı) • Vulva, vajen veya servikste makroskopik lezyonu olan • Laparoskopide lateral trokarların girişi esnasında en hastada yapılması gerek en uygun yaklaşım… Biyopsi sık zedelenen sinir... İliohipogastrik sinir • Vajende lezyon olmayan ancak semptomu olan hastada kolposkopi sırasında kullanılması gereken solüsyon... SORULAR Lugol solüsyonu • Kolposkopi endikasyonları... 6. Aşağıdakilerden hangisi anormal Pap smear sonucuna - Anormal servikal sitoloji veya yüksek riskli HPV neden olmaz? pozitifliği A) İnvaziv serviks kanseri - Klinik olarak şüpheli servikal görünüm B) Servikal intraepitelyal neoplazi - Açıklanamayan intermenstrüel veya postkoital C) Kemoterapi öyküsü kanamalar D) Vajina kanseri - Vulvar veya vajinal neoplazi E) Endometriyum, fallop tüpü veya over kanseri gibi genital sistem kanserleri - İnutero DES maruziyeti • Schiller testi... Doğru cevap: C - Skuamoz hücreler lugol (İYOT) solusyonu ile muamele edilir. 7. Kolposkopide serviks kanserinin erken stromal invazyonunu en sık düşündüren bulgu aşağıdakilerden ▪ Boya tamamen tutulursa: Schiller (-), iyot (+) hangisidir? ▪ Boyayı tutmayan alanlar varsa: Schiller (+), iyot (-) olup biyopsi alınması gereklidir A) Lökoplaki B) Asetobeyaz epitel C) Atipik damarlanma D) Punktuasyon • Schiller testinde iyotla reaksiyona giren... Glikojenden E) Mozaik yapı zengin matür skuamoz hücreler Doğru cevap: C 276 277 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR 8. Aşağıdakilerden hangisi konizasyonun en sık • Glikoprotein yapısındaki hormonlar... komplikasyonudur? - FSH A) Servikal stenoz B) İnfertilite - LH C) Servikal yetmezlik D) Kanama - TSH E) Enfeksiyon - hCG • Overde folliküler fazda östrojen sekresyonu yapan Doğru cevap: D hücre... Granüloza hücresi • Overde androjen sekresyonu yapan hücre... Teka 9. Submüköz miyomda aşağıdakilerden hangisi tanıya hücresi en az yardımcıdır? • FSH‛nın fonksiyonları... A) Laparoskopi B) Histerosalpingografi C) Histerosonografi D) Ultrasonografi - Folliküllerde granüloza hücre proliferasyon ve östrojen E) Küretaj üretimi - Granüloza hücrelerinde FSH ve LH reseptör oluşumu Doğru cevap: A - Aromataz ve 3 B-OHSDH enzim aktivasyonu - Folliküllerin uyarılması ve apoptozisden korunma 10. Laparoskopik lateral trokar girişi sırasında en sık zedelenen damar aşağıdakilerden hangisidir? • LH‛nın fonksiyonları... A) İnferior epigastrik arter - Teka interna hücre proliferasyon ve androjen B) Yüzeyel sirkümfleks iliak üretimi C) Derin inferior epigastrik - Granüloza hücrelerinde LH reseptörü ortaya çıktığında D) Yüzeyel süperior epigastrik lüteinizasyon ve progesteron üretimi E) Derin sirkümfleks iliak - Ovulasyon sağlanması Doğru cevap: A - Oogenezde I. mayozun tamamlanması (primer oositin, 3. ÜREME FİZYOLOJİSİ sekonder oosite dönüşmesi) • İnhibin... - Granüloza hücrelerinden salgılanır - FSH‛ı inhibe eder - Foliküler fazda inhibin B, luteal fazda inhibin A bulunur - İnhibin B; Over rezervini gösterir - İnhibin A; Down sendromu taramasında (dörtlü test) kullanılır • FSH‛ı aktive eden ovaryan peptid... Aktivin • FSH‛ı indirekt olarak inhibe eden... Follistatin (Aktivini bağlayarak nötralize eder) • IGF denilince akla gelmesi gereken... LH‛nın teka hücreleri üzerine olan etkilerini potansiyelize eder (Androjen sentezini arttırır) • FSH‛ı inhibe eden intraovaryan büyüme faktörü... Epidermal Büyüme Faktörü (EGF) Üreme fizyoloji ve nöroendokrinoloji • Overde streoidogenez enzimlerinden bulunmayanlar... - 21 Hidroksilaz • GnRH‛nın sentez yeri... Hipotalamik arkuat nukleus - 11- Beta Hidroksilaz - 18- Hidroksilaz redüktaz • GnRH‛nın yarı ömrü... 2-4 dakika • Aromataz anziminin kodlandığı gen... CYP19A1 • GnRH salınımını uyaranlar... • Streoidogenezde non-P450 enzimler... - Nöradrenalin - Kispeptin - 17- beta hidroksisteroid dehidrogenaz - 5 alfa redüktaz • GnRH salınımını inhibe edenler... • SHBG ile en fazla taşınan steroid hormonlar... - Endojen opiadlar Estradiol ve testosteron - Dopamin - Östrojen • SHBG‛ye en az bağlanan seks steroidi... Progesteron - Progesteron • Dolaşımda progesteronun ana taşınma şekli... Albümine - CRH bağlı olarak • Devamlı verilen GnRH agonisti ile GnRH antagonistleri arasındaki fark... GnRH antagonistlerinde flaire-up etki • Transkortine bağlanarak dolaşımda taşınabilen tek seks (alevlenme etkisi) yokken, agonistlerde vardır. steroidi... Progesteron • Gonadotropinlerin sentez yeri... Adenohipofizin • SHBG ile taşınmayan steroid hormon... Kortizol bazofilik hücreleri 278 279 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR • Serbest fraksiyonu en fazla olan seks steroidi... - Memede östrojenik Androstenedion - Kemikte östrojenik - Lipid profili üzerine östrojenik • SHBG düzeyini arttıranlar... - Ovulasyon indüksiyonunda kullanılır - Hipertiroidi ve tiroid hormonu • Tamoksifen... - Östrojen - Gebelik - Memede antiöstrojenik (meme kanserinde kullanılır) - Kombine oral kontraseptif - Endometriyumda östrojenik (Endometriyal polip, - Siroz hiperplazi ve kanser riski) - Luteal faz - Kemikte östrojenik • SHBG düzeyini azaltanlar... - Lipid profili üzerine östrojenik - Hipotiroidi - Progesteron, androjen, kortikosteroidler • Raloksifen, Bazedoksifen... - Hiperprolaktinemi - Osteoprozda kullanılır - Hiperinsülinemi, IGF ve obezite - En sık yan etkisi vasomotor semptomlardır • Reprodüktif dönemde hakim olan östrojen... Estradiol - Meme ve genitalde antiöstrojenik (E2) - Kemik ve lipid üzerine östrojenik • Postmenopozal ve prepubertal dönemde hakim olan • Menopozda genitoüriner semptomların (Vulvo-vajinal östrojen... Östron (E1) atrofi) tedavisinde kullanılan SERM... Ospemifen • Östrojenlerin potenslerine göre sıralaması... E2 > E1 > • Saf antiöstrojen... Fulvestrant E3 Selektif östrojen reseptör • E1 ve E2 nin periferik metaboliti (Direkt olarak overde sentezlenmeyen östrojen)... Östriol (E3) modülatörlerinin dokular üzerindeki • Androstenedionun aromatizasyonu ile oluşan östrojen... etkileri Östron (E1) Meme Genital Kemik Lipid • Testosteronun aromatizasyonu ile oluşan östrojen... Estradiol (E2) Klomifen (+) (-) (+) (+) • Östrojen metabolizması... Karaciğerde metabolize olur, safra ile atılır Tamoksifen (-) (+) (+) (+) • Vajinal epitel... Raloksifen (-) (-) (+) (+) - Östrojen süperfisiyal hücre hakimiyeti - Progesteron intermediate hücre hakimiyeti Bazedoksifen (-) (-) (+) (+) • Vajinal pH... - Östrojen azaltır Ospemifen Nötral Parsiyel (+) Nötral - Progesteron arttırır agonist • Servikal pH... - Östrojen arttırır • Progesteronun metabolizması... Karaciğerde metabolize - Progesteron azaltır olur, idrarla atılır • Servikal mukus; • Progesteronun metaboliti... Pregnandiol - Östrojen: Vizkozite azalır, elastikiyeti artar (SPINNBARKEIT testi), fern görüntüsü oluşur • 17 hidroksi progesteronun metaboliti... Pregnantriol - Progesteron:Vizkozite artar, kalın mukus tıkacı • Adrenal bezin majör androjenik ürünü... DHEA-S oluşturur, fern görüntüsü kaybolur • Testosteronun üretim yerleri... % 25 over, % 25 adrenal, • Uterin kontraktilite; % 50 periferik dönüşüm - Östrojen: Kontraktiliteyi arttırır • Tamamı periferde oluşan androjen... Dihidrotestosteron (DHT) - Progesteron: Kontraktiliteyi azaltır (Gebeliğin devamı için gereklidir) • Overden sentezlenmeyen androjenler... • Endometriyum... - DHEA-S - Östrojen: Gland ve stromada proliferasyon - Dihidrotestosteron (DHT) - Progesteron: Gland ve stromada mitozun azalması • Adrenal bezde sentezlenmeyen androjen... • Tubal silier aktivite... Dihidrotestosteron (DHT) - Östrojen: Silier aktiviteyi arttırır • En potent androjen... Dihidrotestosteron (DHT) - Progesteron: Silier aktiviteyi azaltır • Androjenlerin potenslerine göre sıralaması... DHT> • Meme... Testosteron > Androstenedion > DHEA-S - Östrojen: Duktal sistemin uyarılması • Androjenlerin metabolik ürünü... 17 ketosteroid - Progesteron: Alveoler sistemin uyarılması • Klomifen... • Dihidrotestosteronun metabolik ürünü... 3 alfa androstenediol glukronid - Genitalde antiöstrojenik 278 279 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR Androjenler Östrojen ve progesteron etkilerinin karşılaştırılması (devamı) Androjenler Potens Over Adrenal Perifer Östrojen Progesteron DHEA - % 25 % 50 % 25 SHBG’yi arttırır SHBG’yi azaltır DHEA-S 5 - % 100 - Bağlayıcı globülin - sentezini arttırır Androstenedion 10 %50 %50 - Anjiyotensinojeni - Testosteron 100 % 25 % 25 % 50 arttırır DHT 300 - - % 100 Pıhtılaşma faktörlerini - arttırır Karaciğer Antitrombini azaltır - Östrojen ve progesteron etkilerinin Trigliseridleri arttırır - karşılaştırılması Total kolesterolü Östrojen Progesteron arttırır (HDL artar, LDL - azalır) Ürogenital epitel - proliferasyonu Safra tuzu konsantrasyonunu - Vajende Vajende yüzeyel hücre arttırır intermediate hücre hakimiyeti hakimiyeti Su ve tuz tutulumu Su ve tuz tutulumu Vajinal pH’yı azaltır Vajinal pH’ı arttırır - Natriüretik etkili Diğer (yüksek dozlarda) Servikal mukus pH’sını Servikal mukus arttırır pH’nı azaltır - Termojenik Servikal mukusun Servikal mukus elastikiyetini arttırır tıkacı oluşturur Genital Sistem Endometriyal Endometriyal SORULAR proliferasyon sekresyon Progesteron Östrojen 11. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Gonadotropin reseptörünü arttırır reseptörünü azaltır serbestleştirici hormon (GnRH) ile ilgili olarak doğru Uterin değildir? Uterin kontraktiliteyi relaksasyona arttırır A) Hipotalamik arkuat nukleuslardan sentezlenmektedir. neden olur B) Hipotalamus ve hipofiz arasındaki portal dolaşıma Tubal silier aktiviteyi Tubal silier pulsatil olarak salınmaktadır. arttırır aktiviteyi azaltır C) Uzun, kısa veya ultra kısa feed back mekanizmalarla salgı kontrol edilir. Overde follikül - D) GnRH’nin yarı ömrü 2-4 saattir. gelişimini kolaylaştırır. E) GnRH salgılayan nöronal hücrelerin olfaktör alandan göçünün olmaması durumunda Kallman Sendromu Lobül ve alveolar Meme Duktal gelişim ortaya çıkar. gelişim Doğru cevap: D Osteoblastik aktiviteyi Kemik yoğunluğunu Kemik arttırır arttırır 12. Aşağıdakilerden hangisi, gonadotropin releasing Deri Vaskülarite ve - hormon salgılanmasını uyarır? kollajen artışı A) Endojen opioidler B) Kortikotropin releasing hormon FSH üzerine (-) FB LH üzerine (-) FB C) Melatonin D) Noradrenalin Feed E) Gama-aminobütirik asit back etki LH üzerine (+) FB FSH üzerine (+) FB (ovulasyon öncesi) (ovulasyon öncesi) Doğru cevap: D devamı→→ 13. Folliküler stimülan hormonun (FSH) fonksiyonu olmayan aşağıdakilerden hangisidir? A) Teka internanın uyarılması B) Follikül hücrelerinin uyarılması C) Androjenlerin östrojenlere dönüşümünün artırılması D) Aromataz enzimi aktivasyonu E) Granüloza hücrelerinde LH reseptörünün artırılması Doğru cevap: A 280 281 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR 14. Steroid sentezindeki indirgenme sırası aşağıdakilerden hangisindeki gibidir? A) Kolesterol - androstenedion -pregnenolon - östron B) Kolesterol - pregnenolon- androstenedion - östron C) Kolesterol - estradiol - testosteron - pregnenolon D) Kolesterol - pregnenolon - kortizol - estradiol E) Kolesterol - pregnenolon- östron- androstenedion Doğru cevap: B 15. Aşağıdakilerden hangisi Seks hormonu bağlayıcı globülini (SHBG) arttırarak serbest testosteronu azaltır? A) Glukokortikoidler B) Tiroid hormonları C) Prolaktin D) Büyüme hormonu E) İnsulin Doğru cevap: B 16. Premenopozal dönemde adrenal glandda yapımı Cinsiyet gelişimi olmayan androjen aşağıdakilerden hangisidir? A) Androstenedion • Cinsiyet gelişimde farklılaşmamış evre... Gebeliğin ilk B) Testosteron 6 haftası C) Dehidroepiandrosteron • Primordial germ hücrelerinin kökeni... Primitif yolk D) Dihidrotestosteron sac‛a komşu endoderm E) Dehidroepiandrosteron sülfat • Primitif gonadın testise farklışabilmesi için gerekli Doğru cevap: D olan... Testis Determining Faktör (TDF); TDF sentezlenebilmesi için Y kromozomunun kısa kolu 4.KADIN GENİTAL SİSTEM üzerinde SRY gen bölgesi işlev gösteriyor olmalı EMBRİYOLOJİSİ • Oogoniumların en fazla olduğu dönem... İntrauterin 20. hafta • Doğumda kız çocuğunda over korteksinde bulunan Embriyolojik farklılaşma follikül... Primordial follikül • Primordial follikül içerisinde bulunan germ hücresi... Farklılaşmamış Primer oosit Dişi Erkek Dönem • Primer oositin oogenezde durakladığı evre... 1. mayozun Primitif gonad Over Testis profazının diploten evresi • Sekonder oositin oogenezde durakladığı evre... 2. Primordial germ Oogonia Spermatogonia mayozun metafazı hücreleri • Sekonder oosit oluşma zamanı... Ovulasyondan hemen Çölomikepitel Granüloza hücreleri Sertoli hücreleri önceki LH piki sayesinde 1. mayozun tamamlanması ile Ürogenital çıkıntı Teka hücreleri Leydig hücreleri • Oogenez de 1. polar cisimciğin atılma zamanı... Epididim, Ovulasyondan hemen önceki LH piki sayesinde 1. mayozun Wolf kanalı Epooforon, duktus deferens tamamlanması ile (mezonefrik paraooforon, vezikula kanal) Gartner kisti • Oogenez de 2. polar cisimciğin atılma zamanı... seminalis Fertilizasyon Tuba uterina, Müller kanalı • Oogenezde 46 kromozomlu (diploid) olan yapılar... uterus, serviks, Testis appendiksi, (paramezonefrik - Oogonia vajen 2/3 üst kısmı, prostatik utrikül kanal) - Primer oosit Morgagni kisti • Oogenezde 23 kromozomlu (haploid) olan yapılar... Vajen 1/3 alt kısmı, vulva, Üretra, prostat, - Sekonder oosit Ürogenital sinüs üretra, mesane, bulboüretral - I. polar cisimcik paraüretral bezler, bezler, mesane - II. polar cisimcik hymen • Erkeklerde iç genitallerin oluşumunu belirleyen... AMH Genital tüberkül Klitoris Glans penis ile birlikte MUTLAKA testosteron varlığı • Dişide iç genitallerin oluşumunu belirleyen... AMH ve Ürogenital Labia minora Prepisyum testosteronun yokluğu katlantı • Testiste Anti-Müllarian Hormon sentezi yapan hücre... Labioskrotal Labia majora Skrotum Sertoli hücresi şişkinlik • Dişi iç genital sistemin geliştiği duktal yapı... Lig. ovarii proprium Gubernakulum Gubernakulum Paramezonefrik kanal (MÜLLER Kanalı): Tuba, uterus, Lig. rotundum testis serviks, vajen 2/3 üst kısmı 280 281 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR • Erkek iç genital sistemin geliştiği duktal yapı... SORULAR Mezonefrik kanal (WOLF Kanalı): D.Deferens, V.Seminalis, Epididimis 17. Embriyonik yapılar ve kadın yetişkindeki karşılıkları • Mezonefrik (Wolf) kanal artıkları... ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? - Paraovaryan Kistler A) Mezonefrik kanal – Gartner kisti a. Epoophoron (Rosenmüller Organı) B) Ürogenital katlantı – Labia minor b. Paraoophoron C) Gubernakulum - Round ligament - Gardner Kanal Kisti: Vajen yan duvarında D) Ürogenital sinüs – Paraüretral bezler • Paramezonefrik (Müller) kanal artığı... Morgagni kisti E) Genital tüberkül – Labia major • Dişide ürogenital sinüsten gelişen yapılar... Doğru cevap: E - Vajen 1/3 alt kısmı, 18. Genital sistemin embriyolojik gelişimiyle ilgili - Vulva, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? - Üretra, - Mesane, A) Wolf kanallarının gelişimi testosteron salgılanımına - Paraüretral bezler bağlıdır. - Hymen B) Farklılaşmamış gonadın testis olmasını belirleyen faktör, • Erkekte ürogenital sinüsten gelişen yapılar... Y kromozomundaki testis- determining faktördür. C) Dihidrotestosteron erkekte eksternal organların - Üretra, farklılaşmasında önemlidir. - Prostat, D) Kadında overler Müller kanallarından gelişir. - Bulboüretral bezler, E) Genital sistem ve üriner sistem anomalileri birlikte - Mesane olabilirler. • Klitorisin kökeni... Genital tüberkül Doğru cevap: D • Labium minusun kökeni... Ürogenital katlantı • Dış genital sistemin maskülinizasyonu için mutlak gerekli 19. Ovülasyona kadar oositlerin bekledikleri mayoz evresi olan hormon... DHT (Dihidrotestosteron) aşağıdakilerden hangisidir? • DES‛e bağlı en sık görülen uterin anomali... Hipoplazik A) Leptoten B) Zigoten uterus (en sık) ve T şeklinde uterin kavite C) Pakiten D) Diakinezis • Müller kanal anomalisi bulunan kadınlarda en sık eşlik E) Diploten eden anomali... Üriner sistem anomalisi Doğru cevap: E • Uterin anomalilerden füzyon defektleri... Bikornu uterus, arcuat uterus , unicorn uterus, didelfis 20. Ovulasyondan hemen önce I. mayozun tamamlanması • Uterin anomalilerden tek rezorbsiyon defekti... Uterin ile aşağıdaki gametlerden hangileri atılır? septum A) Primer oosit ve 1. polar cisimcik • Obstetrik komplikasyonlarla en az ilişkisi olan uterin B) Primer oosit ve 2. polar cisimcik anomali... Arcuat uterus C) Sekonder oosit ve 1. polar cisimcik • Tekrarlayan gebelik kayıplarına en sık eşlik eden D) Sekonder oosit ve 2. polar cisimcik ve cerrahi onarımdan en fazla fayda gören uterin E) Matür oosit ve 2. polar cisimcik anomali... Septa Uterus Doğru cevap: C • Uterin anomali tanısında ve müllerian yapıların olup olmadığını belirlemede en etkili yöntem... MRG 21. Aşağıdaki konjenital uterin anomalilerden hangisine • Septa uterus ile bikornu uterus ayırıcı tanısında üriner sistem anomalisi eşlik etme ihtimali en azdır? yapılması gereken... MRG veya histereskopi ile birlikte A) Uterus didelfis B) Bikorn uuterus laparoskopi C) Unikorn uuterusq D) Arkuat uterus E) Septa uterus Doğru cevap: E 5.SEKSÜEL GELİŞİM BOZUKLUKLARI • Turner Sendromunun (45X0) olmazsa olmazları... - Streak (Çizgi) gonad - İç ve dış genitaller dişi - Primer amenore (hipergonadotropik) - Ekzojen hormon ile uterin kanama olur. - Kısa boy - Sekonder seks karakterleri infantil (meme gelişimi yok) - Barr cisimciği yok - Zeka gelişimi normal • Saf gonadal disgenezinin olmazsa olmazları... - Streak (Çizgi) gonad - İç ve dış genitaller dişi - Primer amenore (hipergonadotropik) Üreme fizyoloji ve nöroendokrinoloji 282 283 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR - Ekzojen hormon ile uterin kanama olur. - Primer amenore (Normogonadotropik) - Sekonder seks karakterleri infantil (meme yok) - Pubik ve aksiller kıllanma yoktur - Boy NORMAL - Meme gelişimi var • Seksüel gelişim patolojilerinde, Y kromozomu taşıyıp • 5 alfa redüktaz enzim eksikiğinin olmazsa uterusu bulunan tek istisna... Swyer sendromu olmazları... • Disgenetik gonad zemininden en sık gelişen gonadal - Otozomal resesif geçiş tümör... Gonadoblastom (benign) - Gonad testis - İç genitaller erkek • Disgenetik gonad zemininden en sık gelişen malign - Dış genitaller yetersiz maskülinize (Dişi) gonadal tümör... Disgerminom (malign) - Primer amenore (Hipogonadotropik) • Gonadektomi yapılması gereken cinsiyet gelişim - Testosteron/DHT oranı artmış bozuklukları... - Meme gelişimi yok, pubik ve aksiller kıllanma vardır - 46 XY Saf gonadal disgenezi (Swyer Sendromu):Tanı • Ekzojen östrojen + progesteron verilmesini takiben konar koymaz uterin kanaması olmayan cinsiyet gelişim anomalileri.. - Testiküler feminizasyon - 45X0/46XY mozaik Turner: Tanı konar konmaz - 5 alfa redüktaz eksikliği - 5 alfa Redüktaz Eksikliği: Tanı konar konmaz - RKHM Sendromu (Müllerian agenezi) - Testiküler Feminizasyon: Pubertede • Uterusun izlenmediği cinsiyet gelişim anomalileri... • Dış genital yapıların gonadın tersi yönünde gelişmesi... - Testiküler feminizasyon Psödohermafroditizm - 5 alfa redüktaz enzim eksikliği • Dişi pseudohermafroditizm nedenleri denilince - Rokitansky- Küsthner - Hauser - Mayer Sendromu hatırlanması gerekenler... (Müllerian agenezi) - Konjenital adrenal hiperplazi (EN SIK) - Klinifelter Sendromu - Gebelikte annenin androjenik ilaç kullanması - Gebelikte androjen salgılayan tümör • Kör vajen yapan hastalıklar... - Plasental aromataz eksikliği - Testiküler feminizasyon • Erkek pseudohermafroditizm nedenleri denilince - 5 alfa redüktaz eksikliği hatırlanması gerekenler... - RKHM Sendromu (Müllerian agenezi) - Testiküler Feminizasyon - 5 alfa Redüktaz Eksikliği • Konjenital adrenal hiperplazinin olmazsa olmazları (46 XX olanlar için)... - Otozomal resesif - Gonad over - İç genitaller dişi - Dış genitaller maskülinize - Primer amenore (hipogonadotropik) - Kısa boy - Kortizol düşük, ACTH yüksek, androjenler yüksek • Gebelik sırasında maternal kullanım sonucunda kız çocukta dişi pseudohermafrodizme yol açma potansiyeli olan ilaçlar... - Danazol Seksüel gelişim bozuklukları - Noretindron • Gebelik sırasında maternal kullanım sonucunda kız çocukta dişi pseudohermafrodizme yol açma potansiyeli SORULAR olmayan ilaçlar... - Noretindrel - Medroksiprogesteron asetat 22. Primer amenoresi olan dişi fenotipli bir hastada • Gebelikte virilizasyona en sık yol açan tümör... Gebelik östrojen ve progesteron vererek çekilme kanaması yapılabiliyor ise öncelikle hangisi düşünülmelidir? luteoması • Testiküler feminizasyonun olmazsa olmazları... A) Reifenstein sendromu B) 5-alfa redüktaz eksikliği - Maternal X‛e bağlı resesif C) Rokitansky-Küstner-Hauser-Maier sendromu - Androjen reseptör defekti D) Swyer sendromu - Gonad testis E) Komplet androjen insensitivitesi sendromu - İç genital sistemi gelişmemiş (İÇİ BOŞ) Doğru cevap: D - Dış genital sistem yetersiz maskülinize (Dişi) - Kör vajen (ürogenital sinüsten oluşmuş 1/3‛lük alt vajen kısmı) 282 283 TUS HAZIRLIK MERKEZLERİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM HIZLI TEKRAR Seksüel gelişim bozukluklarının karşılaştırılması Turner 46 XX Saf Swyer Komplet 5-α redüktaz RKMH Sendromu Gonadal Sendromu Androjen enzim Sendromu Disgenezi İnsensitivitesi defekti Karyotip 45, X0 46, XX 46, XY 46, XY 46, XY 46, XX Fenotip Dişi Dişi Dişi Dişi Dişi Dişi Kalıtım Sporadik/ X’e X’e bağlı resesif Otozomal Sporadik bağlı resesif resesif Gonadotropin Hiper Hiper Hiper Normo Hipo Normo Duktal Gelişim Müller Müller Müller Yok Wolff Yok Meme Gelişimi Yok Yok Yok Var Yok Var Pubik / Aksiller Yok Yok Yok Yok Var (fazla) Var (normal) Kıllanma Boy Kısa Normal Normal Normal Normal Normal Gonadektomi Hemen Puberte sonunda Hemen 23. Primer amenoresi olan 20 yaşındaki hastanın yapılan 26. Hiç âdet görmeme şikâyetiyle başvuran 16 yaşındaki muayene ve tetkiklerinde; fenotipi dişi, pubik kıllanması bir kız çocuğunun fizik muayenesinde; yaşıtlarına göre mevcut, vajen, serviks ve uterusu normal, gonadları daha uzun olduğu, meme gelişiminin tamamlandığı, pubik oldukça küçük ve gelişmemiş bulunuyor. Mental ve aksiller kıllanmanın olmadığı ve vajenin kısa olarak retardasyonu olmayan hastanın FSH düzeyi: 40 IU/L ve sonlandığı saptanıyor. karyotipi: 46, XY olarak saptanıyor. Bu hasta için en olası tanı aşağıdakilerden Bu hasta için aşağıdaki tanılardan hangisi en hangisidir? olasıdır? A) Testiküler feminizasyon A) Turner sendromu B) Polikistik over sendromu B) Swyer sendromu C) Frajil X sendromu C) Otoimmün poliglandüler sendrom D) Asherman sendromu D) Frajil X sendromu E) Turner sendromu E) Aromataz eksikliği Doğru cevap: A Doğru cevap: B 24. Yenidoğan bir bebeğin dış genital organlarına bakılarak 6. PUBERTE VE NORMALLİKLERİ erkek ya da kız olduğu kesin olarak belirlenememektedir. • Normal puberte yaşı... Kızlarda 8-13, erkeklerde 9-14 Bu durumda aşağıdakilerden hangisi olası tanılardan yaşlar arası biri olamaz? • Pubertenin başlamasında sorumlu tutulanlar... Kispeptin A) Konjenital adrenal hiperplazi ve Nörokinin B B) Plasental aromataz eksikliği • Puberte prekoks... Pubertal değişikliklerin 8 yaşından C) 5α-redüktaz eksikliği önce ortaya çıkması D) Swyer sendromu E) Androjen insensitivite sendromu • Puberte tarda... Doğru cevap: D - 13 yaşında sekonder seks karakterlerinin oluşmaması veya 25. Aşağıdaki olgulardan hangisine gonadektomi - 15 yaşında menarşın olmaması yapılmalıdır? - Pubertal gelişimin başlamasından itibaren 5 yıl A) 46,XX Saf gonadal disgenezi geçmesine rağmen menarşın olmaması B) Androjen insensitivitesi • En sık puberte prekoks nedeni... İdiopatik C) Konjenital adrenal hiperplazi D) Kallmann sendromu • En sık GnRH bağımlı (Gerçek, santral) puberte prekoks E) RKMH Sendromu nedeni... İdiopatik Doğru cevap: B • Gerçek puberte prekoks nedeni olan en sık intrakranial tümör... Hamartom