Tús Áite do Leanaí: Treoir Náisiúnta um Chosaint agus Leas Leanaí AN ROINN LEANAÍ AGUS GNÓTHAÍ ÓIGE Tús Áite do Leanaí: Treoir Náisiúnta um Chosaint agus Leas Leanaí 2011 AN ROINN LEANAÍ AGUS GNÓTHAÍ ÓIGE Cóipcheart © An tAire Leanaí agus Gnóthaí Óige, 2011 An Roinn Leanaí agus Gnóthaí Óige 43-49 Bóthar Mespil Baile Átha Cliath 4 Teileafón: +353 (0)1 647 3000 Facs: +353 (0)1 667 0826 Ríomhphost: [email protected] Láithreán Gréasáin: www.dcya.ie Arna fhoilsiú ag Oifig na bhFoilseachán Rialtais, Baile Átha Cliath ISBN: 978-1-4064-2602-1 Gach ceart ar cosaint. Ní cheadaítear aon chuid den fhoilseachán seo a atáirgeadh, a stóráil i gcóras aisghabhála, ná a tharchur i bhfoirm ar bith nó trí mhodhanna ar bith eile, bídís leictreonach, meicniúil, fótachóipeáilte, taifeadta nó eile, gan réamhchead i scríbhinn a fháil ó shealbhóir an chóipchirt. Maidir le cearta aistriúcháin nó atáirgthe, ba chóir iarratais a dhéanamh chuig an gCeann Cumarsáide, an Roinn Leanaí agus Gnóthaí Óige 43-49 Bóthar Mespil, Baile Átha Cliath 4, Éire. Tá an t-eagrán seo de Tús Áite do Leanaí á chur in áit gach aon eagrán eile agus is é seo an t-aon cheann atá le húsáid. Is é an t-eagrán seo an pointe tagartha le haghaidh sonraí cleachtais. Clár an Ábhair Réamhfhocal an Aire ix CUID I: Príomhtheachtaireachtaí 1 Príomhtheachtaireachtaí 2 1. Prionsabail, Aidhmeanna agus Úsáid Tús Áite do Leanaí: Treoir Náisiúnta 4 1.1 Príomhphrionsabail dea-chleachtais maidir le cosaint agus leas leanaí 4 1.2 Aidhmeanna Tús Áite do Leanaí: Treoir Náisiúnta 4 1.3 Úsáid Tús Áite do Leanaí: Treoir Náisiúnta 5 CUID II: Sainmhínithe agus Drochúsáid Leanaí a Aithint; Bunús maidir le hábhair imní a thuairisciú agus Nós Imeachta Tuairiscithe Caighdeánach; Comhoibriú Idirghníomhaireachta 2. Sainmhíniú agus Drochúsáid Leanaí a Aithint 8 2.1 Cineálacha drochúsáide leanaí 8 2.2 Sainmhíniú ar ‘faillí’ 8 2.3 Sainmhíniú ar ‘drochúsáid mhothúchánach’ 8 2.4 Sainmhíniú ar ‘drochúsáid chorpartha’ 9 2.5 Sainmhíniú ar ‘drochúsáid ghnéasach’ 9 2.6 Faillí nó drochúsáid leanaí a aithint 10 2.7 Treoirlínte chun drochúsáid leanaí a aithint 10 2.8 Leanaí a bhfuil leochaileacht bhreise ag baint leo 11 2.9 Drochúsáid mharfach leanaí 11 2.10 Pointí nach mór cuimhneamh orthu 12 3. Bunús maidir le hábhar imní a thuairisciú agus Nós Imeachta Tuairiscithe Caighdeánach 14 3.1 Cuspóir 14 3.2 Freagracht maidir le drochúsáid nó faillí leanaí a thuairisciú 14 3.3 Teagmhálaithe Ainmnithe chun faillí nó drochúsáid a thuairisciú 15 3.4 Nós Imeachta Tuairiscithe Caighdeánach 15 3.5 Faisnéis atá le cur san áireamh agus tuairisc á déanamh 16 3.6 Nochtadh faisnéise atá ag dul siar píosa fada ag daoine fásta 16 3.7 Cinneadh maidir le hábhar imní faoi chosaint leanaí a nochtadh 17 3.8 Cásanna nár tuairiscíodh do FSS ná don Gharda Síochána 17 3.9 Rúndacht 17 3.10 Cosaint dhlíthiúil 18 3.11 Saoráil faisnéise 18 4. Comhoibriú idirghníomhaireachta: Róil agus na freagrachtaí gníomhaireachtaí agus daoine a bhíonn ag obair le leanaí 19 4.1 Cuspóir 19 4.2 Róil agus freagrachtaí an Rialtais Láir 19 4.3 Buntáistí a bhaineann le comhoibriú idirghníomhaireachta agus malartú faisnéise i ndáil le cosaint agus leas leanaí 19 4.4 Róil agus freagrachtaí Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh FSS 20 4.5 Róil agus freagrachtaí an Gharda Síochána 21 4.6 Comhoibriú idir an Garda Síochána agus Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh FSS 22 4.7 Róil agus freagrachtaí Gníomhaireachtaí Reachtúla agus Eagraíochtaí Neamhreachtúla Eile 22 4.8 Róil agus freagrachtaí Scoileanna 23 RÓIL AGUS FREAGRACHTAÍ NA hEARNÁLA SLÁINTE 4.9 Róil agus freagrachtaí Liachleachtóirí Ginearálta agus Foirne Cúraim Phríomhúil 25 4.10 Róil agus freagrachtaí Ospidéal 25 4.11 Róil agus freagrachtaí na Seirbhísí Meabhairshláinte agus Andúile 26 4.12 Róil agus freagrachtaí na Seirbhísí Síciatrachta do Leanaí agus Ógánaigh 27 4.13 Róil agus freagrachtaí na Soláthraithe Cúram Sláinte Príobháideacha agus Soláthraithe Neamhreachtúla seirbhísí do leanaí 27 4.14 Róil agus freagrachtaí Gairmithe Sláinte Eile 27 4.15 Róil agus freagrachtaí Gníomhaireachtaí Reachtúla Eile 27 CUID III: Treoir do Sheirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh FSS agus do Ghairmithe Eile; Prótacal don Idirchaidreamh idir an Garda Síochána agus FSS 5. Ábhair imní maidir le cosaint agus leas leanaí a Mheasúnú agus a Bhainistiú 30 TREOIRLÍNTE GINEARÁLTA 5.1 Cuspóir 30 5.2 Atreorú agus Measúnú 30 5.3 Scagadh agus Réamhfhiosrúcháin 31 5.4 Measúnú Tosaigh 31 5.5 Ábhair imní gan bhunús 32 5.6 Soláthar seirbhísí leasa leanaí 32 5.7 Cruinniú Straitéise 33 5.8 Comhdháil um Chosaint Leanaí 34 5.9 Plean um Chosaint Leanaí 34 5.10 Oibrí bunriachtanach a cheapadh 36 5.11 Comhdháil Athbhreithnithe um Chosaint Leanaí 36 5.12 Beart éigeandála chun leanbh a chosaint 37 5.13 Dúnadh cásanna 38 5.14 An fhreagracht atá ar Sheirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh FSS 38 5.15 Rúndacht agus neamhainmníocht 39 5.16 Freagra ar dhaoine a thuairiscíonn ábhair imní 39 5.17 Córas Fógartha um Chosaint Leanaí 39 5.18 Scrúduithe Leighis nó Speisialtóra 40 5.19 Aistriú cáis 41 5.20 Athbhreithnithe ar Theagmhais Thromchúiseacha 41 5.21 Coimeád taifead 42 6. Maoirseacht, Tacaíocht agus Treoir Bhreise maidir le hobair um chosaint agus leas leanaí FSS 44 6.1 Straitéis riosca corparáidí agus beartas maoirseachta agus tacaíochta foirne i FSS 44 6.2 Treoir maidir le líomhaintí in aghaidh fostaithe agus oibrithe deonacha 44 6.3 Treoir maidir le hagallaimh a chur ar thuismitheoirí nó ar chúramóirí 45 6.4 Treoir maidir le hagallaimh a chur ar leanaí 45 6.5 Coimhlint idir tuismitheoirí nó cúramóirí agus leanaí 46 7. Prótacal don Idirchaidreamh idir an Garda Síochána agus FSS 47 7.1 Réamhrá 47 7.2 Pearsanra ainmnithe 47 7.3 Córais rianaithe 47 7.4 Cásanna atá le fógairt go foirmiúil ag FSS don Gharda Síochána 47 7.5 Comhairliúchán neamhfhoirmiúil 48 7.6 Idirghabháil éigeandála 48 7.7 Cásanna atá le fógairt go foirmiúil ag an nGarda Síochána do FSS 49 7.8 Comhairliúchán neamhfhoirmiúil 50 7.9 Idirghabháil éigeandála 50 7.10 Cásanna a Mheasúnú agus a Imscrúdú 50 7.11 Ceisteanna atá le cíoradh ag an nGarda Síochána agus FSS le linn cásanna amhrasta i dtaca le drochúsáid leanaí a mheasúnú, a imscrúdú agus a bhainistiú 50 7.12 Rúndacht 51 7.13 Idirchaidreamh leanúnach 52 7.14 Cruinniú Straitéise 52 7.15 Comhdháil um Chosaint Leanaí 52 7.16 Dálaí speisialta 53 7.17 Socruithe chun leanaí atá i mbaol i gceantair nó i ndlínsí eile a chosaint 54 7.18 Socruithe chun leanaí i mbaol a thagann ar imirce go hÉirinn ó dhlínse eile a chosaint 55 CUID IV: Dálaí Speisialta 8. Leanaí an-leochaileach 58 8.1 Cuspóir 58 8.2 Ról FSS 58 8.3 Ról an Údaráis um Fhaisnéis agus Cáilíocht Sláinte (HIQA) agus na Cigireachta Seirbhísí Sóisialta 58 8.4 Leanaí in ionaid chónaithe, oideachais agus áineasa 58 8.5 Leanaí in ionaid chónaithe a chosaint 59 8.6 Drochúsáid a thugann cuairteoirí do leanaí in ionaid chónaithe 59 8.7 Drochúsáid a thugann an fhoireann do leanaí in ionaid chónaithe nó faillí a dhéanann siad orthu 59 8.8 Leanaí i gcúram an Stáit faoin Acht um Chúram Leanaí, 1991 60 8.9 Leanaí eile atá an-leochaileach 60 8.10 Leanaí gan dídean 61 9. Drochúsáid Phiara 62 9.1 Cuspóir 62 9.2 Treoirlínte ginearálta 62 9.3 Drochúsáid ghnéasach ag leanaí agus daoine óga 63 9.4 Bulaíocht 63 10 Oiliúint maidir le cosaint agus leas leanaí 65 10.1 Cuspóir 65 10.2 Na cuspóirí atá le hoiliúint um chosaint agus leas leanaí 65 10.3 Cur chuige maidir le hoiliúint um chosaint agus leas leanaí 65 10.4 Spriocghrúpaí 66 10.5 Oiliúint idirghníomhaireachta 66 Tagairtí agus Láithreáin Ghréasáin Oifigiúla 69 Aguisíní 73 Aguisín 1: Comharthaí agus airíonna na drochúsáide leanaí 74 Aguisín 2: Teagmhálaithe Náisiúnta le haghaidh Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh FSS 79 Aguisín 3: Foirm Thuairiscithe Chaighdeánach chun ábhair imní maidir le cosaint nó leas leanaí a thuairisciú do FSS 82 Aguisín 4: Foirm Fhógartha Chaighdeánach le húsáid ag FSS chun cásanna a chur in iúl don Gharda Síochána 85 Aguisín 5: Foirm Fhógartha Chaighdeánach le húsáid ag an nGarda Síochána chun cásanna a chur in iúl do FSS 86 Aguisín 6: Foirm Thaifeadta Idirchaidrimh An Gharda - FSS 87 Aguisín 7: An Reachtaíocht Ábhartha 94 Aguisín 8: Treoir chun nósanna imeachta áitiúla um chosaint agus leas leanaí a fhorbairt 97 Aguisín 9: Treoir d’fhostóirí atá ag déileáil le líomhain drochúsáide 98 Aguisíní 10: Liosta d’Oifigigh Ainmnithe FSS - An tAcht um Chosaintí do Dhaoine A Thuairisceoidh Drochúsáid Leanaí, 1998 99
Description: