Türklerin Dini Tarihçesi PDF
Preview Türklerin Dini Tarihçesi
türk kültür yayını Prof. HİKMET TANYU TÜRKLERİN DİNÎ TARİHÇESİ TÜRK KÜLTÜR YAYINI Beyazsaray Nu: 41 Beyazıt - İSTANBUL Tel : 26 43 52 TÜRK KÜLTÜR YAYINI: 24 BÎRtNCÎ BASKI Dizgi - Baskı: Özdemir Basımevi 19 7 8 Prof. HİKMET TANYU TÜRKLERİN DİNÎ TARİHÇESİ TÜRK KÜLTÜR YAYINI Beyazsaray Nu: 41 Beyazıt - İSTANBUL Tel : 26 43 52 Genel dizini hazırlayan sayın Bilgin Ihsan înan’a ve de- ğerli asistanlarım Dr. Günay Tümer ve Dr. Mehmet Ay- dm’a basımevi tashihleri için, bazı kısımları makine ile yazan Seçkin ve Reşat’a teşekkürlerimi sunarım. H.T. tÇÎNDEKÎLER Sahife GİRİŞ .................................................................................. ... 7 Eski Türk Dinî üzerinde yeni bir araştırma ...... 7 I. BÖLÜM Tarihçe ............................................................................. ... 17 1 — Gök Tanrı inancı; Budda dini, diğer inançlar, Taoizm, Maniheizm .................................. 17 2 Türkler ve Araplar ............................. ... ... ... 30 3 — Hazarlar ve Yahudilik ... ... ...................... ... 33 4 — Araplar ve Hazar Türkleri .............................. 38 5 — Hazar tarihine umumî bir bakış ... ............... 39 6 — Hazar Hakanları 44 7 -— Hazarların İslâmiyeti kabullerine dair olaylar ve rivayetler .................................................. 45 8 — Araplarla Hazar Türkleri arasında savaş -18 9 — Teodora’lar, Hazarlar ve Bizansla ilgi ........ 5.1. 10 — Hazarların Yahudiliği meselesi ve Karaî ve Karaim Türkleri ......................................... 52 11 ■— Bizans ve Yahudiler .................................... ... 55 12 —■ Bazı Türklerin Yahudiliği meselesi: Karai (Ka raim): Koestlerin yanlışları .................... 57 13 — Karailerin ırkı, siması ve dili meselesi ........ 68 14 — Karaîliğin inanç eşasları .................................... 71 15 — Karnilerle Yahudiler arasındaki diğer farklar ... 72 16 — Karaim (Karai) inançlarına umumi bir bakış ve tamamlayıcı özetleme 74 17 — Karailerin tarihçesi ve yayılması 76 Sahife 18 — Zamanımızda da Karaim gelenekleri Yahudilik ten çok farklıdır .................... 79 Sonuç ........................................................................... 82 19 — Ebu Müslim Horasan! ve İslâmiyet ............... 83 20 — Uygurların dinî durumları: Türkistan: Budizm ve Manilıeizm ... ........................................ 85 21 —‘ Hristiyan Türkler meselesi ............................. 88 22 — Gagavuzların tarihçesi: Yaşadıkları yerler ... 90 23 — Gagavuzların soyları 92 24 — Gagavuz adının kaynağı ....................................... 95 25 — Gagavuzca .................................................................... 98 26 -- Gagavuz inançlarının Hristiyanlardan ayrıldığı noktalar 98 27 Gagavuz köy ve kasabaları ve nüfusları ...... 99 28 l'lııvcr l’aşa'mn Ata soyu Gagavuz muydu? ... 100 29 .... Gagavuz milli edebiyatından örnekler ...... 102 30 — Gagavuz edebiyatı ve folkloru 104 31 — Gagavuzlardan pek azı Türkiye’ye göç edebil miştir .............................................................. 106 32 — Gagavuzlar’ın sayısı ve halen yaşadıkları yerler 107 II. BÖLÜM 1 — Çeşitli dinler arasında kalan Türkler ve Islâm dinini ilk kabul edenler meselesi . 107 2 — Kırgızlar ve diğer Türk kabileleri arasındaki dini durumda gelişme ve etkilere bakış 110 ili. BÖLÜM 1 — Türklerin İslâm dinini benimsemesi ve Müslüman Türk olarak tarih alanına çıkışı 115 2 t—< Türklerin Müslümanlığı kabul etmelerinin sebep leri .120 İlk Müslüman Türk devletleri 123 Tarihin iki büyük dönüm noktası 124 3 — Türklerin Islâm oluşlarının sonucu 125 4 — 12. ve 14 Yüzyıllarda durum 128 IV. BÖLÜM Din ve Medeniyet 133 Sonuç .................................................... 136 — GİRİŞ — Eski Türk Dini Üzerinde Yeni Bir Araştırma Bu araştırma daha geniş şekilde dikkate alına cak olursa Mitoloji, ve dînî hikâye ve masalları, dinî söylentileri ve dinî halk inançları konularını da ihtiva etmelidir (kapsamalıdır). Bütün bunlardan önce. Din ler Tarihi, Din Fenomenoiojisi ve İslâm Dini ve ta rihinin mukayeseli olarak iyi bilinmesi gerekir. Bir va kitler Hıristiyan bilginlerce veya misyoner seyyahla rınca, -Yahudi dini bir dereceye kadar hariç-, Hıris tiyanlık dininin dışındaki her din şirktir, sapıktır, bâtıldır, denilip saldırılmıştır. Keza diğer din men supları da çok zaman kendi inançları dışındaki din lere, gerçeğe uygun bir gözle bakmamışlar ve on ların hakikî yüzünü tanıyıp anlamaktan Bakınmışlar dır. Bu psikolojik durum, bu tutum ve zihniyet yüz yıllarca süregelmiş ve İlmî araştırmalar, hakikatte olana sadık kalınarak tanıtma ve tasvirler ancak ya kın zamanlarda mümkün olmaya başlamıştır. 7 Günümüze kadar Eski Türk Dinî üzerinde yapılan tahlil ve yorumlarda daima Türk Mitolojisi ve dinî hikâye ve masallar, eski halk inançları (örf, âdet ve inanmalar) ve türlü kalıntılar umumiyetle bir arada ele alınmıştır. Bilhassa Eski Türk Dinî Tarihi üzerinde gereken ciddî ve sabırlı monografik araştırmalar ol madan, bazı gözlemler çok şumullendirilerek (yay gınlaştırılarak), bir takım yakıştırmalarla yorumlara, genellemelere girişilmiş ve artık yanlışlığı ve hataları ortaya çıkan sonuçlara ulaşılmıştır. Bunda Umumî Mukayeseli Dinler Tarihini, Din Fenomenolojisini, ve Mukayeseli Mitolojiyi (Esâtir) yeteri kadar bilmeden dar, Çin, Arap ve batı kaynakları (Bizans, Rus v.b.) yetersizliğinin de rolü olmuştur. Esasen her ne ka dar bir bakış içinde değerlendirme aceleciliğinin ve bazı bilgiler vermekte ise de bunlar pek az, yetersiz ve çok zamanda dağınık, kopuk ve duygusal bilgi lerden ibaret kalmıştır. Ayrıca 19. yüzyılda Avrupa'da birden büyüyen maddecilik (materyalizm), din düş manlığı, tabiatçılık yanında 20. yüzyılın ilk yarısında Avrupa'da gelişen ve her dini olayı totemle, fetişle, şamanhkla açıklama gayretleri katılınca din konusu ve kaynakları karışıklığa uğramıştır. Bunların moda sı Türkiye'ye de bulaşarak fikir hayatını etkilemiş, ba zı toplumbilimciler (sosyologlar), hatta tarihçiler, ay nı yanlışlara ve hatalara kendi özel ve derin araştır maları olmadığından ve Eski Türk Dinî Tarihi üze rinde geniş ve derin şahsî araştırmalar yapılmadığın dan, onların çözüm şekilleri, İlmî gerçeğinden şüphe lenilmeden hemen benimsenivermiş ve böylece ya yınlanan makale ve kitaplar aynı yanlışları ve hata- ’arı -doğru sanılarak- devam ettirmiştir. Bu yerleş miş, kökleşmiş hataları, yanlışları ilim hayatımızdan 8
The list of books you might like
