Türkiye'de Doğal Olarak Yetişen Hymenobrycis Seksiyonuna Ait Bazı Onobrychis Türlerinin ...

68 Pages·2013·2.6 MB·Turkish

i

Türkiye’de Doğal Olarak Yetişen Hymenobrycis Seksiyonuna Ait Bazı Onobrychis
Türlerinin Karyolojik Özellikleri

Yasemin ABUŞ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Tarla Bitkileri Anabilim Dalı

Ekim 2013
ii

Karyological Properties of Some Onobrychis Species Belonging to Hymenobrychis
Section Naturally Growing in Turkey

Yasemin ABUŞ

MASTER OF SCIENCE THESIS

Department of Field Crops

November 2013
iii

Türkiye'de Doğal Olarak Yetişen Hymenobrychis Seksiyonuna Ait Bazı Onobrychis
Türlerinin Karyolojik Özellikleri

Yasemin ABUŞ

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Lisansüstü Yönetmeliği Uyarınca
Tarla Bitkileri Anabilim Dalı
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Olarak Hazırlanmıştır.

Danışman: Yrd. Doç. Dr. Süleyman AVCI

Ekim 2013
iv

ONAY

Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans öğrencisi Yasemin ABUŞ’un
YÜKSEK LİSANS tezi olarak hazırladığı “Türkiye'de doğal olarak yetişen
Hymenobrychis seksiyonuna ait bazı Onobrychis türlerinin karyolojik özellikleri”
başlıklı bu çalışma, jürimizce lisansüstü yönetmeliğin ilgili maddeleri uyarınca
değerlendirilerek kabul edilmiştir.

Danışman : Yrd. Doç. Dr. Süleyman AVCI
İkinci Danışman : -

Yüksek Lisans Tez Savunma Jürisi:

Üye : Prof. Dr. Ali KOÇ
Üye : Doç. Dr. Mehmet Demir KAYA
Üye : Doç. Dr. Murat OLGUN
Üye : Yrd. Doç. Dr. Muhammet KAYA
Üye : Yrd. Doç. Dr. Süleyman AVCI

Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu’nun ....................................tarih ve
.........................sayılı kararıyla onaylanmıştır.

Prof. Dr. Nimetullah BURNAK

Enstitü Müdürü
v

ÖZET
Bu çalışmada, Türkiye’de doğal olarak yetişen Onobrychis cinsi Hymenobrychis
seksiyonunda yer alan 2 tanesi endemik olmak üzere 6 farklı korunga türünün (O.
tournefortii, O. galegifolia, O. radiata, O. hypargyrea O. meschetica ve O. albiflora)
kromozom sayıları ve morfolojileri ezme preparasyon metodu ile incelenmiştir. 2 çeşit
boyama metodu kullanılmıştır (Feulgen ve Hematoxylin-iron). O. tournefortii türünde
Feulgen boyama metodu, diğer türlerde ise Hematoxylin-iron boyama metodu
kullanılmıştır. Araştırmada incelenen türlerin tamamında mitotik metafaz kromozom
sayıları, 2n=14 ve temel kromozom sayısı x=7 olarak tespit edilmiştir. Ancak,
kromozomlar sentromer pozisyonlarına göre median’dan submedian’a kadar
değişmiştir. Genel olarak türlerin hepsinde I veya IV numaralı kromozomlar üzerinde
satelit bulunurken, O. meschetica türünde satelite rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler: Onobrychis, kromozom, karyotip, idiogram
vi
SUMMARY

In this study, chromosome numbers and morphologies were investigated with
squash preparation method in six different Onobrychis species belonging to
Hymenobrychis section including two endemic species naturally grown in Turkey. All
species of mitotic metaphase and basic chromosome numbers were determined in 2n =
14 and x= 7, respectively. However, chromosomes showed differences as median to
submedian according to centromer position. Although all of the species generally
included satellite on chromosome I or IV, satellite was not found in O. meschetica.

Key Words: Onobrychis, chromosome, karyotype, idiogram
vii
TEŞEKKÜR

Yüksek Lisansım boyunca derslerimde ve tez çalışmalarımda bana gereken bilgiyi
ve imkanı sağlayan, beni yönlendiren tez danışmanım çok değerli hocam Sayın Yrd.
Doç. Dr. Süleyman AVCI’ya içtenlikle teşekkür ederim.
Değerli zamanlarından ayırarak çalışmalarım boyunca ihtiyaç duyduğum her anda
bana yardımcı olan Araş. Gör. Onur İLERİ’ye ve İsmail ÖZAŞIK’a teşekkürlerimi
sunarım.
Hayatım boyunca beni her anlamda destekleyen ve çalışmalarım boyunca her
zaman yanımda olduklarını bildiğim sevgili aileme, ayrıca çalışmalarımın son aylarında
hayatımı birleştirdiğim ve desteğini hiç esirgemeyen değerli eşime de sonsuz teşekkür
ederim.
viii
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖZET.................................................................................................................................. v
SUMMARY........................................................................................................................ vi
TEŞEKKÜR……………………………………………………………………………... vii
İÇİNDEKİLER………………………………………………………………………….. viii
ŞEKİLLER DİZİNİ........................................................................................................... x
ÇİZELGELER DİZİNİ..................................................................................................... xi
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ.................................................................... xii

1. GİRİŞ.............................................................................................................................. 1

2. ONOBRYCHIS CİNSİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ VE KAYNAK
ÖZETLERİ…………………………………………………………………………… 5
2.1. Onobrychis Cinsinin Genel Özellikleri…………………………………………... 5
2.1.1. Onobrychis tournefortii (Willd.) Desv…………………………………….… 6
2.1.2. Onobrychis albiflora (Hub-Mor)…………………………………………….. 7
2.1.3. Onobrychis hypargyrea (Boiss.)……………………………………………... 8
2.1.4. Onobrychis radiata (Desf.) Bieb…………………...………………….…….. 9
2.1.5. Onobrychis meschetica Grossh………………………………………………. 11
2.1.6. Onobrychis galegifolia Boiss……………………………………………...… 12
2.2. Kaynak Özetleri…………………………………………………………………... 13

3. MATERYAL VE METOT........................................................................................... 19
3.1. Materyal…………………………………………………………………………… 19
3.2. Metot………………………………………………………………………………. 19
3.2.1. Materyal Temini………………………………………………………………. 19
3.2.2. İlk İşlem……………………………………………………………………….. 20
3.2.3. Tespit………………………………………………………………………….. 20
3.2.4. Muhafaza İşlemi………………………………………………………………. 21
3.2.5. Hidroliz………………………………………………………………………... 21
3.2.6. Boyama………………………………………………………………………... 21
3.2.7. Preparatın Hazırlanması……………………………………………………….. 22
ix
İÇİNDEKİLER (devam)
Sayfa
3.2.8. Preparatın Devamlı Hale Getirilmesi………………………………………….. 22
3.2.9. Kromozomların İncelenmesi ve Karyotip Analizi…………………………….. 23
3.2.9.1. Fotoğraf Çekimi…………………………………………………………… 23
3.2.9.2. Kromozom Boylarının Ölçülmesi…………………………………………. 23
3.2.9.3. Kromozom Kollarının İndeksleri ve Nispi Boyları……………………….. 23
3.2.9.4. Sentromer İndekslerinin Hesaplanması………………………………….. 24
3.2.9.5. İdiogramların Çizilmesi…………………………………………………… 25
3.2.9.6. Karyogramların Hazırlanması…………………………………………..… 25

4. ARAŞTIRMA BULGULARI…………….………………………………………… 26

5. TARTIŞMA……………..…………………………………………………………… 43

6. SONUÇ VE ÖNERİLER……...……………………………………………………. 47

7. KAYNAKLAR…………………………………………………………………...... 51
x
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil Sayfa
2.1.1. O. tournefortii’nin genel görünüşü 7
2.1.2. O. albiflora’nın genel görünüşü 8
2.1.3. O. hypargyrea’nın genel görünüşü 9
2.1.4. O. radiata’nın genel görünüşü 10
2.1.5. O. meschetica’nın genel görünüş 12
2.1.6. O. galegifolia’nın genel görünüşü 13
4.1.1. O. tournefortii’nin a) hücre fotoğrafı, b) karyogramı ve c)idiogramı 27
4.1.2. O. albiflora’nın a) hücre fotoğrafı, b) karyogramı ve c) idiogramı 30
4.1.3. O. hypargyrea’nın a) hücre fotoğrafı, b) karyogramı ve c) idiogramı 32
4.1.4. O. radiata’nın a) hücre fotoğrafı, b) karyogramı ve c) idiogramı 35
4.1.5. O. meschetica’nın a) hücre fotoğrafı, b) karyogramı ve c) idiogramı 38
4.1.6. O. galegifolia’nın a) hücre fotoğrafı, b) karyogramı ve c) idiogramı 41