TÜRKİYE'DE 1960-1969 DÖNEMİNDE İŞÇİ SINIFI EYLEMLERİ

35 Pages·2012·0.32 MB·Turkish

Tarihten Bir Sayfa:
TÜRKİYE’DE 1960-1969 DÖNEMİNDE İŞÇİ SINIFI EYLEMLERİ

Canan Koç, Yıldırım Koç 1

SUNUŞ

Ülkemizde işçi sınıfı ve sendikacılık hareketinin tarihi yazılırken en önemli bölümlerden biri
eylemlerdir. Ancak grevler, miting ve yürüyüşler, iş durdurma veya yavaşlatmalar, işgaller
veya daha değişik biçimlerdeki eylemlerin güvenilir ve toplu bir dökümünü bulmak
olanaksızdır. 1960-1969 dönemine ilişkin bu çalışmamız, bu doğrultuda bir çabadır.

Bu konudaki ilk çabamız 23 yıl önce, 1976 yılında yayınlandı. O tarihlerde, işçi sınıfı ve
sendikacılık hareketi ile 6-7 yıldır ilgilenen kişiler olarak, Türkiye İşçi Sınıfı ve Mücadeleleri
Tarihi2 isimli 332 sayfalık bir kitabı yazmaya cesaret edebilmiştik. O tarihte elimizde bulunan
sınırlı kaynaklardan ve Cumhuriyet Gazetesi kolleksiyonlarından çıkardığımız eylemler
listelerini de her bölümün sonuna ekledik. Bugün geriye dönüp baktığımızda, 22 yıl önceki bu
ortak kitabımızın eylemler açısından çok yetersiz olduğunu görüyoruz. Ancak bu yetersiz
çalışma bile, bu doğrultudaki ilk ciddi çabaydı ve daha sonraki yıllarda birçok araştırma bu
çalışmamızda yer alan eylem bilgilerini kullandı.

Bu konuda önemli bir çalışma, Türkiye Denizciler Sendikası tarafından Tunç Tayanç
yönetiminde bir ekibe yaptırılan ve 1987 yılında yayımlanan Türkiye'de Yapılan Grevlerin
Nicel ve Nitel Değerlendirmesi (1963-1980)'dir. Yalnızca grevlerle ilgili bu önemli
çalışmada da çok ciddi ve büyük eksiklikler olduğunu saptadık.

TÜRK-İŞ tarafından 1997 yılında yayınlanan Türkiye Çalışma Yaşamı Kaynakçası3
çalışmamızın ve Kebikeç Dergisi'nde4 yayımlanan "Türkiye’de Grev ve Eylemlere İlişkin
Kaynakça" araştırmamızın incelenmesinde de görüleceği gibi, bu konuda başka kapsamlı
döküm yoktur.

Çeşitli ansiklopedilerde yer alan eylem dökümlerinin de yetersiz olduğu kanısındayız.

Yayımlanan çalışmaların önemli bir eksikliği de, memur statüsünde istihdam edilen
ücretlilerin mücadelelerinin yer almamasıdır. Memur ve sözleşmeli personel statülerinde
istihdam edilen ücretliler veya kamu çalışanları da işçi sınıfının bir parçasını oluşturmaktadır.
Bu nedenle, çalışmamızda işçi sınıfının bu kesiminin eylemlerine de yer verildi.

Tüm çeşitliliğiyle eylemlerin saptanmasında en önemli kaynak, Devletin güvenlik ve istihbarat
birimleridir. Ancak bu kaynaktan yararlanmak olanaklı değildir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın bu konudaki bilgileri son derece yetersizdir.
Bakanlık, görevi gereği grevleri ve lokavtları izlemek zorundadır. Ancak bu konudaki Bakanlık
bilgileri bile güvenilmezdir. Ayrıca, Devlet İstatistik Enstitüsü, Devlet Planlama Teşkilatı ve
Maliye Bakanlığı'nın yayınladığı grev verilerinde büyük farklılıklar söz konusudur. Bazı yıllara
ilişkin bilgiler, bu farklılığın boyutlarını gösterecektir.

1972 yılında, Maliye Bakanlığı'na göre 122, Çalışma Bakanlığı'na göre 48 ve Devlet İstatistik
Enstitüsü'ne göre de 14 grev oldu. Aynı yıl, greve katılan işçi sayısı, Maliye Bakanlığı'na göre

1 Canan Koç, Tarım-İş Genel Başkan Danışmanı; Yıldırım Koç, TÜRK-İŞ Genel Başkan Danışmanı ve
Yol-İş Eğitim ve Araştırma Dairesi Müdürü.
2 Bu çalışmamız o tarihte yazarların ismi belirtilmeden yayınlanmıştı: Türkiye İşçi Sınıfı ve Mücadeleleri
Tarihi, Tüm İktisatçılar Birliği Yay.No.16, Ankara, 1976.
3 Koç, C. - Koç, Y., Türkiye Çalışma Yaşamı Kaynakçası, TÜRK-İŞ Yay., Ankara, 1997, 254 s.
4 Koç, C. - Koç, Y., "Türkiye’de Grev ve Eylemlere İlişkin Kaynakça," Kebikeç, Sayı 5, 1997, s. 117-124.
1
15.879, Çalışma Bakanlığı'na göre 14.879, Devlet İstatistik Enstitüsü'ne göre ise 7.158 idi.
Grevde geçen işgünü ise, her üç kaynakta da 659,4 bindi 5.

1980 yılındaki grevlerde de benzer bir durum söz konusudur. Maliye Bakanlığı'na ve DPT'ye
göre 1980 yılında 220 grev olmuştur. Ancak, greve katılan işçi sayısı, Maliye Bakanlığı'na
göre 33,8 bin, DPT'ye göre 84,8 bindir. Grevde geçen işgünü ise, Maliye Bakanlığı'na göre
4,3 milyon, DPT'ye göre de 7,7 milyondur 6.

1963-1980 döneminde Bakanlık'ta grev ve lokavtların işlenmesi gereken defterlere ulaşmak
büyük ölçüde olanaksızdır.

İşçi ve sendikacılık hareketine iişkin olarak çıkarılan bültenler genellikle 1970 ve sonrasına
aittir. Gökçe Enis tarafından 14 Ocak 1965 tarihinde yayınlanmaya başlayan TİHA Türkiye
İşçi Haber Ajansı gibi çoğaltma ve yalnızca abonelere gönderilen bültenlere bugün ulaşmak
ise hemen hemen olanaksızdır 7. 1970'li yılların ikinci yarısından itibaren ise, TÜBA İş, İşçi
ve Çalışma Bülteni güvenilir bir kaynak oluşturmaktadır.

1960-1969 dönemine ilişkin eylemler dökümünde, sendikaların döneme ilişkin çalışma
raporlarına, dergi ve gazetelerine, kitap ve broşürlerine ve erişebildiğimiz durumlarda da,
yazışma ve bildiri gibi belgelerine öncelik verdik. İşveren sendikalarının rapor ve süreli
yayınlarından yalnızca TİSK ve MESS'inkilere ağırlık verebildik; diğer sendikaların
yayınlarında önemli eksikliklerimiz oldu. Ayrıca, yıllardır derlediğimiz gazete kesiklerinden
yararlandık. Bu çalışmalarımız sırasında, ulusal gazetelerin yanı sıra, yerel gazetelerde de
özgün haberler bulunduğunu saptadık. Bu dönemde yayınlanan Türk İş Gücü, İşçi Postası,
Türk Gücü, İşçinin Sesi, Çalışanlar, Gündem gibi gazetelerin bazı sayılarını taradık. Çeşitli
dergilerde yer alan işçi eylemleri haberlerine başvurduk. Sendika tarihlerinden ve az sayıdaki
anıdan yararlandık. Ayrıca, eski sendikacılarla yapılmış görüşmelerde anlatılanlar da ek
bilgiler sağladı. Bazı yıllar için ajans bültenlerinden yararlandık. Bu listelerin hazırlanmasına
olanak veren kaynakların büyük bir çoğunluğuna, arşive değer veren sendikacı ve sendika
çalışanı arkadaşlarımız sayesinde ulaşabildik. Kendilerine teşekkür ediyoruz.

Bu dönemde karşılaştığımız diğer bir sorun, konunun uzmanı olmayan ve gereken titizliği
göstermeyen muhabirlerin yazdıkları haberlerin içinden çıkabilmekti. Diğer taraftan, çalışma
mevzuatını yeterince bilmeyen muhabirler, bazan yeterli bilgi vermemekte, bazan da
kavramları karıştırmaktadır.

Bu çalışmayı, bu konuda yapılacak ayrıntılı çalışmalarda yardımcı olacağı umuduyla,
eksikliklerinin herkesten fazla bilincinde olarak, yayınlıyoruz. Soru işaretleri, elde edilen bilgi
konusundaki kuşkularımızı ifade etmektedir. Aynı eyleme ilişkin birden fazla tarih ve katılan
işçi sayısı ise, farklı kaynaklardaki çelişkilerin sonucudur. Eylemler, işyerine göre abecesel
sırayla sunulmaktadır. Bu çalışmada yayınlanmamakla birlikte, herbir eylemin kaynağı
kaydedilmiştir. Umudumuz, Türkiye işçi sınıfı ve sendikacılık tarihiyle ilgilenenlerin, genel
tarih yazmaya kalkmak yerine, belirli bir işkolunu veya belirli bir yöreyi ve hatta belirli bir
işyerini alarak, derinlemesine araştırmalar yapmalarıdır. 1960-1969 dönemine ilişkin eylemler
dökümünü yaparken, bu eylemlerin bir bölümünü ayrı birer makale olarak yazma
hazırlıklarını da ihmal etmedik. 1970-1980 dönemi için de benzer bir çalışma sürdüreceğiz.
Belirli işkolları, yöreler ve işyerlerine ilişkin yapılacak çalışmalar, birçok yeni eylemi
günışığına çıkaracak ve Türkiye'nin geleceğine damgasını vuracak olan işçi sınıfının
yapısının ve dinamiklerinin kavranmasına katkılarda bulunacaktır.

5 1972 yılı verileri: Maliye Bakanlığı, Yıllık Ekonomik Rapor-1974, Ankara, 1974, s.133; Çalışma
Bakanlığı, Çalışma Dergisi, 1974, Cilt 1, Sayı 1, s.197-199; Devlet İstatistik Enstitüsü, 1973 Türkiye
İstatistik Yıllığı, Ankara, s.178-179.
6 Maliye Bakanlığı, Yıllık Ekonomik Rapor-1980, s.151; DPT, 1981 Yılı Programı, s.358.
7 Bu Bülten'in, örneğin, yalnızca ilk 14 sayısını bulabildik.
2
Özellikle yerel gazetelerin ve bir dönem işçilerle ilgili olarak çıkarılan günlük gazetelerin
taranması bu konudaki eksiklerimizin büyük ölçüde giderilmesini sağlayacaktır. Sendikaların
1950'li ve 1960'lı ve hatta 1970'li yıllara ilişkin rapor ve belgeleri konusunda pek umutlu
değiliz. Her yönetim veya bina değişikliğinde tasfiye edilen arşivlerde kimbilir hangi eylemlere
ilişkin bildiriler veya diğer belgeler yokoldu gitti. Bir sendikanın bir hurda kağıtçıdan kiloyla
satın aldığımız yazışmaları ve diğer evrakı, bu konudaki umutsuzluğumuzun nedenlerinden
biridir. Ancak yine de günümüzde hayatta bulunan eski sendikacıların katkılarıyla, bazı
eksikliklerin giderilmesi olanaklıdır. Ayrıca, işveren sendikalarının rapor ve süreli yayınlarının
sistemli bir biçimde taranması da yeni eylemlerin saptanmasında yararlı olacaktır.

1960-1969 dönemine ilişkin eylemler dökümünde bazı bilgi eksiklikleri vardır. Bunları
giderme çabalarımız sürüyor. Ayrıca, bazı tarihlerden de, gazetelerdeki bilgi yetersizliği
nedeniyle, emin değiliz.

1960’lı yıllardaki işçi sınıfı eylemleri, eylem sayısı, eylem türü, eylemin amacı ve programı,
katılan işçi-memur sayısı, ülkeye ve işkollarına yaygınlığı açılarından, 1950’li yılların fersah
fersah ilerisindedir; 1989 yılından itibaren başlayan eylemlerin ise fersah fersah gerisindedir.
1960’lı yıllardaki eylemler, yalnızca bugüne bakılarak değerlendirilirse, küçümsenebilir;
yalnızca 1950’li yıllara bakılarak değerlendirilirse, abartılabilir. 1960’lı yıllar, Türkiye işçi sınıfı
ve sendikacılık hareketi tarihinde bir dönüm noktasıdır; ancak, son derece doğal olarak,
bugünden geridir.

Çalışmamızda yer almayan eylemlere dikkatimizi çekenlere, yayınlanan dökümlerdeki
eksiklikleri tamamlayanlara ve hatalarımızı düzeltenlere şimdiden teşekkür ediyoruz.
3
EYLEME
KATILAN
İŞÇİ BAŞL. BİTİŞ
İŞYERİ VE EYLEM ADI İL SAYISI SENDİKA EYLEM TÜRÜ TARİHİ TARİHİ
24 TEMMUZ YÜRÜYÜŞÜ Sivas 24 Temmuz "İşçi Bayramı" yürüyüşü 24/7/65
5 TEMMUZ EKMEK FIRINI İskend 5 Grev 5/5/67 12/5/67
A.OKUR SANDALYE İML. Susrlk 2 Ağaç-İş Grev 14/8/65 27/8/65
A.TURGUT İTİL (ORHANELİ, 26 Tunçbilek Maden Grev 26/11/69 8/12/69
HARMANCIK) İşçileri Send.
AÇLARIN YÜRÜYÜŞÜ Ank 5000 Yapı-İş Fed. İşsizliği protesto yürüyüşü. Meclis'e yürümeye çalışan 3/5/62
işçiler polisle çatıştı.
AÇLIK GREVİ Adana Üç günlük açlık grevi 1964
ADALET MENSUCAT FAB. İst 500 Tekstil Oturma eylemi 13/5/63 16/5/63
ADALET MENSUCAT FAB. İst 700 Tekstil İş durdurma 27/6/60 27/6/60

ADANA BEL. BAKIM TAMİR ATL. Adana 64 Genel-İş Grev 29/5/68 29/5/68
ADANA BEL. FEN İŞL. Adana 57 Genel-İş Grev (Mah. durdurdu) 10/6/67 10/6/67
ADANA BEL. FEN İŞL. Adana 148 Genel-İş Grev 29/5/68 29/5/68
ADANA BEL. İŞÇİLERİ Adana 500 Genel-İş İstasyondan Valiliğe kadar protesto yürüyüşü 11/5/67
YÜRÜYÜŞÜ
ADANA BEL. MÜCADELE Adana 35 Genel-İş Grev (Mah. durdurdu) 10/6/67 10/6/67
ADANA BEL. OTOBÜS İŞL. Adana 233 Genel-İş Grev (Mah. durdurdu) 10/6/67 10/6/67
ADANA BEL. OTOBÜS İŞL. Adana Genel-İş 9 saat süreyle iş durdurma 29/3/64
ADANA BEL. OTOBÜS İŞL. Adana 61 Tümtis Grev (hak grevi ) 4/8/66 10/9/66
ADANA BEL. PARK BAHÇELER Adana 792 Genel-İş Grev (Mah. Durdurdu) 10/6/67 10/6/67
ADANA BEL. SİNEK MÜC. Adana 32 Genel-İş Grev 29/5/68 29/5/68
ADANA BEL. TEMİZLİK İŞL. Adana 456 Genel-İş 29/5/68 29/5/68
ADANA BEL. TEMİZLİK İŞL. Adana 482 Genel-İş Grev 5/11/67 8/11/67
ADANA BELEDİYESİ Adana Genel-İş İş durdurma (7 saat) 26/5/68 26/5/68
ADANA ÇİMENTO FAB. Adana Yemek boykotu 2/4/63
ADANA EKMEKÇİLİK KOMANDİT Adana 541 Tütün Müskirat Lokavt ve 6.12.1968 günü Yeni İstasyon'dan Valiliğe 16/11/68 6/12/68
ŞİRKETİ (72 FIRIN) İşçileri Sendikası ve bir sessiz yürüyüş
Tüm Gıda-İş
Sendikası
ADANA KOMÜNİZMİ TEL'İN Adana TÜRK-İŞ'e bağlı 11 sendika şubesi ve ayrıca Milli 1962
MİTİNGİ Mensucat Sanat İşçileri Sendikası TÜRK-İŞ Bölge
Temsilciliği önünde toplanarak Atatürk anıtına
yürüdüler.
ADİL KIRAÇ YÜN İPLİĞİ FAB. İst 24 Teksif Grev 29/3/69 29/4/69
AHMET KELEŞ MERMER FAB. İst 5 Grev 28/2/66 4/3/66
4
AHMET ZİYA ÇETİNTAŞ VE Kırklar 24 Trakya, Marmara ve Grev 7/10/68 28/10/68
OĞULLARI KOLL.ŞTİ. UN VE Havalisi Müskirat,
YAĞ FABRİKALARI Tütün, Gıda ve
Yardımcı İşçi Send.
AKALIN MERMER FAB. Ank 25 Çimse-İş Grev 12/8/68 17/8/68
AKBAŞOĞLU BOYA FABRİKASI İst Petrol-İş İş durdurma 00/00/69
AKBİL FIRINI Kays 19 Grev 27/7/64 12/8/64
AKDENİZ MENSUCAT FAB. Adana Teksif Grev 22/11/66 6/12/66
AKDENİZ MENSUCAT FAB. Teksif Adliye'de sessiz gösteri 2/12/66
GREVCİ İŞÇİLERİ
AKDENİZ MENSUCAT FAB. Adana Teksif Greve katılmayan işçiler ile grevci işçiler arasında 23/11/66
GREVCİ İŞÇİLERİ büyük bir kavga çıktı. 2 Işçi yaralandı.
AKDENİZ MENSUCAT FAB. Adana Teksif Grevci işçiler işyerine girmek isteyen kamyonu taşladı. 24/11/66
GREVCİ İŞÇİLERİ Bir işçi jandarma dipçiğiyle yaralandı.
AKDENİZ MENSUCAT FAB. Adana Teksif Grevciler işverene ait otomobili taşladı. 25/11/66
GREVCİ İŞÇİLERİ
AKDENİZ MENSUCAT FAB. Adana Teksif Grevci işçiler işverenin mal kaçıracağı duyumları 26/11/66
GREVCİ İŞÇİLERİ üzerine fabrikayı taşladı
AKDENİZ NEBATİ YAĞ FAB. Adana 1416 Grev 22/11/66 7/12/66
AKDENİZ TEKSTİL Adana Teksif Grev 22/11/66 00/12/66
AKFA KONSERVE FAB. Çkale 101 Ege Tütün Müskirat Grev 10/10/64 4/5/65
Gıda ve Yardımcı
İşçileri Sendikası
AK-HAN BOYACILIK Uşak 7 Teksif Grev 15/1/69 24/1/69
AKİŞ DOKUMA VE İPLİK FAB. Antkya 800 Teksif İşçiler 6 aydır ücretlerinin ödenmemesini protesto için 18/4/68
miting yaptı
AKİŞ DOKUMA VE İPLİK FAB. Antkya 200 Kapalı olan fabrikanın hurdalarının satışa çıkarıldığını 30/5/68
duyan işçiler fabrika önünde toplandılar. Polisin
müdahalesi üzerine fabrikayı taşladılar.
AKİŞ DOKUMA VE İPLİK FAB. Antkya 800 Teksif 15 aydan beri kapalı bulunan fabrikanın mallarının bazı 13/4/69
bankalar tarafından haczedilmesi üzerine, işyerinde
çalışan işçiler ve büro elemanları fabrikayı işgal ederek
alacaklarının ödenmesini istediler.
AKÜMÜLATÖR SAN. İst 12 Grev 6/4/66 7/4/66
ALANKAYA TUĞLA VE KİREMİT İzm 24 Tocis-İş Grev 19/9/66 00/12/66
FAB.
ALEKO DULO DERİ İst 103 Deri-İş Grev 20/4/65 14/5/65
ALİ BİLCANLI KİREMİT FAB. Blkesr 70 Yapı İmar-İş Grev 24/6/64 7/7/64
ALİ GÜNER YÜN FAB. G.Ant 71 Teksif Grev 8/6/64 2/8/64
ALİ KARACAGİLOĞLU İPEKLİ Bursa 50 Teksif Grev 10/10/68 30/11/68
DOKUMA FAB.
ALSANCAK LİMAN İŞL. İzm 202 Grev 13/9/65 16/9/65
5
ALTINBAŞ ÇİVİ FAB. İst 154 Maden-İş Grev 24/8/64 3/9/64
ALTINBAŞAK FIRINI Kays 18 Tomis Grev 27/7/64 12/8/64
ALTINBAŞAK UN FABRİKASI G.Ant Türkiye Birleşik Gıda Grev 20/2/69 1/3/69
Sanayii İşçileri
Sendikası
ALTINEL PRES SANAYİİ İst 100 Lastik-İş İşçilerin bir bölümünün Lastik-İş'e üye olması üzerine 18/8/68
27 işçinin işten çıkarılmasını protesto eden işçiler
fabrikayı işgal ettiler.
ALTINYAĞ KOMBİNALARI A.Ş. İzm 1500 Ege Tüm Gıda-İş Grev 11/11/66 5/1/67
AMERİKAN EMPERYALİZMİNİ İzm DİSK'e bağlı 5 İşçiler Amerikan emperyalizmini, 6.filonun İzmir'i 19/12/69
PROTESTO YÜRÜYÜŞÜ sendika ziyaretini ve DMMA cinayetini protesto için bir gösteri
yürüyüşü düzenlediler.
ANADOLU AJANSI Adana 9 Fikir-İş Grev 10/3/69 18/3/69
ANADOLU AJANSI İst 17 TGS Grev 10/3/69 18/3/69
ANADOLU AJANSI İzm 14 Fikir-İş Grev 10/3/69 18/3/69
ANADOLU AJANSI Ank 130 Fikir-İş Grev 10/3/69 18/3/69
ANADOLU BASIMEVİ 22 Basın-İş Grev (Durduruldu) 3/6/69 5/6/69
ANAFARTALAR FIRINI Blkesr 4 Ege Tütün,Müsk, Grev 1/7/64 5/7/64
Gıda ve Yard.İş.S.
ANCAKLI KÖYÜ K.KÖPRÜ İNŞ. Adana 8 Grev 30/9/68 3/10/68
ANKARA BEL. FEN İŞLERİ Ank 450 İşten atılmalarını protesto etmek Için sessiz yürüyüş 1/3/61
ANKARA BEL. İMAR MD. Ank 71 Genel-İş Grev 1/8/69 5/8/69
ANKARA BEL. MAKİNE Ank 120 Genel-İş 3,5 saat oturma grevi 0/7/68
TAMİRHANE MÜDÜRLÜĞÜ
ANKARA BEL. TEMİZLİK Ankara Genel-İş Grevin mahkeme kararıyla durdurulmasını protesto 15/6/67
İŞÇİLERİ yürüyüşü
ANKARA BEL. TEMİZLİK İŞL. Ank 1200 Genel-İş Grev 3/6/67 8/6/67
ANKARA BEL. TEMİZLİK İŞL. Ank 1200 Türkiye-İş Grev 3/6/67 8/6/67

ANKARA ÇİMENTO SANAYİİ Ankara 200 DP'li fabrika müdürünün DP döneminde çeşitli 18/8/60
GÜVERCİN ÇİMENTO baskılara rağmen Ocak üyesi olmayan memuru işten
FABRİKASI çıkarmasını protesto amacıyla Milli Birlik Komitesi'ne
toplu dilekçe verme
ANKARA KOMÜNİZMİ TEL'İN Ank TÜRK-İŞ TÜRK-İŞ'in Komünizmi Tel'in Mitingi 22/12/62
MİTİNGİ
ANKARA MİTİNGİ Ank TÜRK-İŞ Sosyal sigorta haklarını korumak ve geliştirmek 24/8/69
amacıyla miting
ANKARA OTELİ ŞANTİYE Ank 211 Yapı-İş Grev 19/11/64 15/12/64
ŞEFLİĞİ
ANKARA ÖĞRETMEN Ank Şub 62
YÜRÜYÜŞÜ
6
ANKARA ŞİŞE VE CAM Ank 50 İş durdurma Ocak 1961
FABRİKASI (İSKİTLER) ilk yarısı
ANKARA TEMİZLİK İŞÇİLERİNİN Ank 1500 Memur statüsüne geçmek istemeyen Ankara 3/2/66
YÜRÜYÜŞÜ Belediyesi temizlik işçileri sessiz yürüyüş yaptı.
ANTALYA EKMEK FIRINI İskend 5 Grev 5/5/67 12/5/67
AR FİLM STÜDYOSU İst 14 Türkiye Sine-İş Grev 29/9/64
ARCA KARDEŞ EKMEK FIRINI İskend 5 Grev 5/5/67 12/5/67
ARCA KUMAŞLARI KOLL.ŞTİ. İst 67 Teksif Grev 10/2/69 12/3/69
(TOPKAPI) 10/3/69
ARÇELİK İst 226 Maden-İş Grev 10/8/64 23/10/64
ARÇELİK İst 200 Toplu dilekçe 0/9/64
ARI EKMEK FAB. Kays 13 Top.Mah.ve Gıda Grev 27/7/64 7/8/64
San.İşçl.S.
ARI KONTRPLAK FAB. İst 59 Ağaç-İş Grev 18/2/64 16/3/64
ARIOĞULLARI İPLİK FAB. Uşak 16 Teksif Grev 31/10/69 9/11/69
ARSLANKÖY ÇİMENTO FAB. İzmit 300 Darıca Çimento Fab. Sendika başkanının işten çıkartılmasını protesto için 5/1/62
(DARICA) İşçileri Send. yemek boykotu ve açlık grevi
ASMALI FIRIN Kays 1 Tomis Grev 27/7/64 12/8/64
ASRİ EKMEK FIRINI Maraş 3 Grev 15/5/65 18/5/65
ASRİ EKMEK FIRINI İskend 4 Grev 5/5/67 12/5/67
ASRİ EKMEK FIRINI İzmit 11 Tüm Gıda-İş Grev 27/7/68 10/8/68
ASRİ FIRIN Blkesr 22 Ege Tütün,Müsk, Grev 1/7/64 5/7/64
Gıda ve Yard.İş.S.
ATAŞ RAFİNERİSİ İçel 200 Anadolu Rafineri Grev (Bakanlar Kurulu'nca ertelendi) 22/12/63 12/1/64
İşçileri Send. (B)
ATAŞ RAFİNERİSİ BAHÇE İçel 18 Petrol-İş Grev 24/11/69 7/12/69
BAKIMI
ATAŞ RAFİNERİSİ İçel 44 Petrol-İş Grev 24/11/69 3/12/69
KAFETERYASI
ATIF DÖNER KEBAP SALONU İzm 9 Grev 29/5/68 26/6/68
ATIF ŞEHİR LOKALİ İzm 30 Grev 29/5/68 26/6/68
ATLAS LASTİK FAB. İst Lastik-İş Grev (Hak grevi) 29/9/69 3/11/69
ATLAS OTELİ İzm 20 Grev 29/5/68 26/6/68
ATOM BOYA VE KİMYA FAB. Ank 73 Kimya-İş Grev 19/10/67 4/1/68
AVRAM SEFEROĞLU PAM.FAB. İst 76 Grev 9/3/65 29/3/65
AYKUT EKMEK FIRINI İskend 5 Grev 5/5/67 12/5/67
AYNALI EKMEK FIRINI İzmit 15 Tüm Gıda-İş Grev 27/7/68 10/8/68
AYVANSARAY CİVATA FAB. İst Maden-İş Grev 1964
B.A. GOMEL VE ŞÜREKASI İzm Ege Tüm Gıda-İş Grev 11/11/66 5/1/67
NEBATİ YAĞLAR FAB.
B.WENDA VE ŞÜREKASI İst 47 Deri-İş Grev 20/4/65 14/5/65
BAHARAT HUBUBAT Sams 9 Grev 15/6/66 20/6/66
7
BAHARİYE MENSUCAT FAB. İst 86 İş durdurma 29/8/62 29/8/62
BAKKALLAR EKMEK FIRINI Maraş 5 Grev 15/5/65 25/6/65
BALİNA LASTİK SAN. İst 143 Lastik-İş Grev 26/5/66 26/5/66
BANBASER YAĞ KEÇELERİ İzm 27 Maden-İş Grev 14/10/68 13/2/69
FAB.
BANDIRMA BELEDİYESİ Blkesr 63 Genel-İş Grev 3/3/67 9/3/67
(TEMİZLİK, MEZBAHA,
MEZARLIK, FEN MD.)
BAŞAK EKMEK FIRINI İzmit 15 Tüm Gıda-İş Grev 27/7/68 10/8/68
BAŞARAN UN FABRİKASI G.Ant Türkiye Birleşik Gıda Grev 20/2/69 1/3/69
Sanayii İşçileri
Sendikası
BAŞBAKANLIK MATBAASI Ank 66 Basın-İş Grev 21/7/64 10/8/64
BATMAN-İSKENDERUN Dbakır 1200 Yapı İşçileri İşçiler Hükümetin erteleme kararına karşın greve çıktı. 27/9/66 8/10/66
(DÖRTYOL) BORU HATTI Sendikası (YİS) Jandarmayla çatışma oldu. İşçiler adliyeye verildi.
İNŞAATI Sendika Genel Sekreteri tutuklandı. Erteleme kararı
1.10.1966'da Danıştayca ertelendi.
BEDEN TERBİYESİ Adana 27 Oleyis Grev (Mah. Durdurdu) 5/5/67 6/5/67
SPOR/KAYAK SALONU İNŞAATI
BELL KİMYA VE AMBALAJ SAN. İst Sendikasız İş durdurma ve işyeri işgali. 26/12/68 27/12/68
VE TİC.A.Ş. (TOPKAPI)
BEREC PİL BATARYA SAN. A.Ş. İst 960 Petrol-İş Grev 7/12/64 15/1/65
BEREKET EKMEK FIRINI İskend 4 Grev 5/5/67 12/5/67
BESİ EKMEK FIRINI İzmit 7 Tüm Gıda-İş Grev 27/7/68 10/8/68
BETONTAŞ BETON DİREK FAB. İzm 230 Grev 15/11/64 17/11/64
BETONTAŞ BETON SAN. İzm 260 Yapım-İş Grev 16/9/68 18/11/68
BEYAZ ÇİMENTO İŞÇİLERİNİN Tarsus Yürüyüş 1968
YÜRÜYÜŞÜ
BEYKOZ DERİ VE KUNDURA İst 2000 Yemek boykotu 0/6/65
FAB.
BEYOĞLU, ÜSKÜDAR VE İst Kuledibi bekçi bürosundan Taksim'e doğru yürüyüş 12/5/62
EMİNÖNÜ İLÇELERİNE BAĞLI
MAHALLE BEKÇİLERİNİN
YÜRÜYÜŞÜ
BİFA BİSKÜVİ FAB. Konya 39 Tüm Gıda-İş Grev 31/1/69 17/2/69
BİLFER TİC.SAN. Hkmhn 364 Grev 16/8/65 17/8/65
BİLGER SAN.TİC.KOLL.ŞTİ. İskend 6 Grev 13/7/68 13/7/68
BİRLEŞİK ALMAN İLAÇLARI İst Kimya-İş 2 saat iş durdurma 1/2/68 1/2/68
TÜRK.LTD.ŞTİİ.
BİRLİK FIRINI Blkesr 2 Ege Tütün,Müsk, Grev 1/7/64 5/7/64
Gıda ve Yard.İş.S.
8
BİSAN BİSİKLET İzm 252 İzmir Metal-İş Grev 31/3/69 27/5/69
(Ege Bölgesi Metal-
İş)
BOĞAZİÇİ LASTİK FAB. İst Lastik-İş İşten çıkarılan işçiler fabrika önünde gösteri yaptılar. 2/6/63
BORNOVA BEL. OTOBÜS İŞL. İzm 85 TÜMTİS Grev 5/6/68 13/7/68
BOSSA BASMA FAB. Adana 300 Teksif İş durdurma, protesto yürüyüşü 26/1/63
BOZKURT MENSUCAT İst 1053 T.Teknik İdeal İş durdurma 13/11/63 15/11/63
Mensucat-İş
BOZKURT MENSUCAT İst 796 T.Teknik İdeal Grev 10/1/64 20/1/64
Mensucat-İş
BÖLÜK FIRINI Blkesr 1 Ege Tütün,Müsk, Grev 1/7/64 5/7/64
Gıda ve Yard.İş.S.
BUDAKLAR PİPO FAB. Adapz Baş.180 Ağaç-İş Grev 00/4/66 14/3/67
Son 23
BURSA BEL. ORMAN FİDANLIĞI Bursa 86 Grev 30/4/67 23/5/67
BURSA BEL. OTOBÜS İŞL. Bursa 218 Elektrik ve Motorlu Grev 7/11/63 27/11/63
Taşıt ve Tamir İşçileri
Send.
BURSA BELEDİYESİ Bursa 200 Genel-İş Genel-İş Bursa Şube Başkanı Osman Dalkoparan, 6/8/67
İŞÇİLERİNİN EYLEMİ belediye işçilerince protesto edildi ve sendika görevlisi
işçilerce dövüldü.
BURSA KAPALI SALON İNŞAATI Bursa 37 Belden yukarısı çıplak olarak işyerinden Atatürk anıtına 0/11/66
kadar yürüyüş ve çelenk bırakma
BÜYÜK AKPINAR FIRINI Band 5 Tütün,Müsk,Gıda ve Grev 13/6/64 13/7/64
Yard.İşçl.S.
BÜYÜK EFES OTELİ İzm 436 Ege Bölgesi Toreyis Grev 19/7/69 30/7/69
BÜYÜK EĞİTİM MİTİNG VE Ank 13-14 bin Türkiye Öğretmen Çeşitli illerden 340 öğretmen derneğini temsilen 5000 20/2/63
YÜRÜYÜŞÜ Dernekleri Milli civarında öğretmen, öğretmenlere yapılan saldırıları ve
Federasyonu eğitim şurası kararlarının uygulanmamasını protesto
amacıyla Anıt Kabri ziyaret edip ardından Tandoğan
Meydanı'nda miting yaptılar ve Bakanlıklar'a kadar
yürüdüler
BÜYÜK EĞİTİM YÜRÜYÜŞÜ Ank TÖS Büyük Eğitim Yürüyüşü 15/2/69
BÜYÜK ÖĞRETMEN BOYKOTU TÖS ve İLK-SEN Büyük Öğretmen Boykotu 15/12/69 18/12/69
CALTEX-1 TANKERİ (TÜRKER İst İşçiler tankeri işgal ederek tankerin boşaltılmasını 20/1/67
ŞİRKETİNE AİT) engellediler ve şirket yöneticilerini demir çubuklarla
gemiden kovdular
CAM FABRİKASI İst 300 Cam fabrikasının kapanması nedeniyle işsiz kalan 22/1/61
işçiler bir kapalı salon toplantısı düzenleyerek işvereni
protesto ettiler
CAMİ-İ KEBİR FIRINI Blkesr 3 Ege Tütün,Müsk, Grev 1/7/64 5/7/64
Gıda ve Yard.İş.S.
9
CCI BARAJ İNŞ.ŞTİ. (KEBAN Elzğ 1570 Yapı-İş Grev 21/11/68 20/1/69
BARAJI)
COCA COLA BOYKOTU İzm TÜRK-İŞ İzmir'deki Coca Cola işvereninin Tez Büro-İş 7/8/69
Sendikası'na üye işçileri istifaya zorlaması ve bu
amaçla işyerine noter getirmesini protesto eden Türk-İş
3. Bölge Temsilcisi Burhanettin Asutay, işçileri Coca
Cola'yı boykot etmeye çağırdı.
CONSTRUCTİON Hatay 37 Yapı-İş Grev 6/12/66 24/12/66
METALLİQUOS DE PREVNCE
ET DES ARDANAES
DEPARTMENTE MOTAGE
(CMP) (DÖRTYOL TANK
İNŞAATI)
ÇALDIRAN SANDALYE İML. Susrlk 2 Ağaç-İş Grev 14/8/65 6/9/65
ÇAN SERAMİK FAB. Çkale 351 Çimse-İş Grev 13/5/65 3/6/65
ÇAVUŞOĞLU BOYA SANAYİİ İst Petrol-İş Türpek-İş'in yetkiye itirazı nedeniyle yetkinin iptali 00/12/69
üzerine işyerindeki işçiler oturma grevi yaptılar
ÇAVUŞOĞLU BOYA SANAYİİ İst 200 200 kadar Petrol-İş üyesi Türpek-İş Genel Merkezini 22/11/69
İŞÇİLERİ bastı
ÇELİK EŞYA FAB. İst 47 Grev 5/4/67 5/4/67
ÇELİK HALAT İzmit 185 Bir işçinin işten çıkarılmasını protesto eden işçiler 11/11/69 14/12/69
sabah iş elbiselerini giydikten sonra işbaşı yapmayarak
fabrikayı işgal ettiler. Fabrikada yatıp kalkan işçiler
jandarmanın müdahalesi üzerine 23 Kasım'da bu
eyleme son vererek, direnişi fabrika önünde
sürdürdüler.
ÇELİK MONTAJ TİC. VE SAN. İst 262 Otomobil-İş Grev 2/6/69 15/7/69
A.Ş.
ÇELİK SAN. A.Ş. İzmit 47 Maden-İş Grev 23/1/67 17/3/67
ÇELTİK FAB. Sams 344 Grev 5/7/67 8/7/67
ÇİFTÇİ MALLARINI KORUMA Blkesr 9 Grev 17/6/68 21/6/68
(GÖNEN)
ÇINAR FIRINI Kays 4 Tomis Grev 27/7/64 12/8/64
ÇİNEF ÇİÇEK VE NEBATAT Antly 127 Tarım-İş Grev 21/9/68 13/8/69
ESANSLARI FAB.
ÇORUM BELEDİYE İŞÇİLERİNİN Çorum 73 Genel-İş Çorum Belediyesi'nce işlerine son verilen işçiler 27/7/66 28/8/66
YÜRÜYÜŞÜ Çorum'dan Ankara'ya yalınayak yürüdü. 3.8.1966'da
Ankara'ya varan işçiler, 15.8.1966'da Ankara'dan
İstanbul'a yürümeye başladılar ve 34 gün sonra
31.8.66'da İstanbul'a vardılar. Taksim anıtına çelenk
koyma sırasında polisle olay çıktı.
ÇORUM LİNYİT İŞLETMELERİ Çorum 700 Hürriyet Meydanı'ndan Atatürk Anıtı'na kadar yürüyüş 13/12/68
10