Türkçe Konuşanlar İçin Japonca Dil Bilgisi

281 Pages·1989·16.933 MB·Japanese, Turkish

by  A. Mete Tuncoku, Hayaşi Tooru, Ali Kaş

c
TURKCE KONUSANLAR I IN
JAPONCA 0I しBILGISI
ト Jレ コ 筈 苔 を 言 舌 す 一 ， 人 の た め の
日対丈言苔コ主ご主ま
A. Mete TUNCOKU HAYASI Tooru
AI i KAS' 1n ya rd 1 m 1 i1 e
Bu kitap; The Japan Foundation， Assistance to Japanese Language
Teaching Materials Program1 'n1n yard1ml ile yaYlnlanm15tlr.
Biblio Limited Yaylnlarl: 16
Birinci Baslm: Tem皿uz1989
Baskl: K Print; Tokyo' printed in Japan
Word Processor: KOA-TechnoMate
Printer: Kyocera L-880S
Copyright ~ 1989
Bu kitabln yay1n haklar1
∞
A.Mete TUN KU ve HAYASl Tooru'nundur.
Bibl io Limited
2-2-12 Misaki-cho，C hiyoda-ku
101 Tokyo
tel. [phone]
ISBN4-8286-0016-7 C3081
。
NSOZ
TUrkiye'de Japonya ve Japonca'ya duyulan i1gi oze11ik1e
son Ylllarda hlzla artmaktadlr. BUyUk sehirlerde Japonca kurs-
1arl dUzenlenirken，A nkara Universitesi Dil ve Tarih Cografya
FakU1tesi bUnyesinde 1984 Ylllnda kurulan Japon Dili ve Edebiyatl
Anabilim Dall da egitim vermektedir. lki Ulke araslnda giderek
yogunluk kazanan ekonomik， siyasal ve kUltUrel iliskiler bu
ilginin gelismesinde etkili olmaktadlr.
Ancak，J aponca'ya ilgi duyup bu dili ogrenmek isteyen
TUrkler icin TUrkce aclklamall sozlUk， ders kitabl veya Japon
dilinin yaplslnl ve tee1ozelliklerini isleyen bilimsel callsma-
皿
larln henUz bulunmaY1S1， uygulamada bUyUk slklntl yaratmakta，
duyulan ihtiyac artan ilgiyle birlikte her gecen gUn daha da
artmaktadlr. BugUn kullanllan kitaplar genelde !ngilizce veya
lngilizce'den cevrilmis olup， aclklamalar Japonca ve !ngilizce
karSllastlrllarak yapllmaktadlr. Boy1e olunca da dogaldlr ki， bu
kitaplar sadece lngilizce bilenlere yararll olabi1mektedir.
Callsmamlza baslarken hareket noktamlz bu oldu. Diger bir
deyisle amaCl lZ， Japonca ogrenmek veya bu dil hakklnda genel
血
bilgi edinekisteyen TUrklere， Japon di1inin teme1 kurallarlnl
皿
ve ozelliklerini， TUrkce ile karSllastlrarak orneklerle aclklayan
bir kitap hazlrlamaktlr. Bu nedenledir ki callsmamlz ozUnde， ders
kitabl olmaktan cok， yardlmcl kitap olar旦k okuyucuya yararll
olacaktlr kanlslndaYlz.
Kitapla ilgili ca11sma1arlmlza 1987 Ylllnda Tokyo Yabancl
Diller Universitesi，A sya Afrika Dil ve KUltUrlerini Arastlrma
EnstitUsU'nde baslaYlp， ilk tas1agl aynl Yl1 sonuna dogru hazlr-
ladlk. Docent Dr. Ali KAS callsma metninin gUnUmUz TUrkcesine
gore dUzgUn ve daha 並olay anlaSllabilmesi icin gerekli bUtUn
dUzeltmeleri yaptl. Docent Dr. Kaya CAN ve Docent Dr. Pulat
OTKAN， callsmanln geneli Uzerinde g口rUslerini bildirdi. Sonucta
metin， bu gorUs ve dUzeltmelerin lSlglnda yeniden yazllarak son
seklini aldl. Metnin son kontrolUnde Kamil TOPLAMAoCLU， indeksi
haZlrlamada SAWADA Sigeno buyUk yardlmda bulundular.
Yukarlda belirttigimiz gibi， kitablmlzln bir ozelligi，
Japonca'Yl TUrkce ile karSl1astlrarak aclklamaktlr. Bu yUzden，
sadece Japonca ile degil， Turkce ile ilgili saglam bilgilere de
ihtiyaclmlz vardl. Bu hususta， basta Prof. Dr. Muharrem Ergin
olmak Uzere， !stanbul Universitesi TUrk Dili ve Edebiyatl BolUmU
hocalarlnln verdikleri bilgiler， kitabl皿lZln temelini olusturdu
diyebiliriz.
Kuskusuz bu kitabln yaYlnlanmaSlnda da cesitli kurum ve
kisilerin buyUk yardl血 vedestegini gordUk. The Japan Foundatioπ
(Japon Vakfl)'nln bize yaptlgl皿a11yardl~， slklSlk bUtcemizi son
derece rahatlattl. Biblio Kitabevi sahibi SaYln KAWAMU札止 Mi tsuo
da， hiC kar getir皿eyecekteklifimizi severek kabul etti. TUrkiye-
nin Japonya BuyUkelcisi sayln Umut ARIK basta olmak Uzere Turk
BUyUkelciligi menSuplarl da ilgi ve yardlmlarlnl esirgemediler.
Gosterdigimiz bUtUn titizlik ve dikkatlere ragmen. cal1S-
mamlzda genelde eks~klikler ve hatalar kalmlS olabilir. AmaclmlZ
ileride kitabl gelistirerek ve eksiklerini tamamlaYlp yeniden
hazlrlamaktlr. 11eteceginiz elestiriler ve gorUsler bize bu
gorevimizde cok yardlmcl olacaktlr.
Ankara-Tokyo. MaYls 1989
A. Mete TUNCOKU HAYAS! Tooru
ii
GENEL ACIKLAMALAR
1. Japonca ornekleri， Japon harfleriyle
birlikte， TUrk Alfabesi'ne dayanan bir
transkripsiyon ile de gosterilmistir. Ancak
bu transkripsiyon， lngilizce yazllan
Japonca sozlUk ve dil bilgisi kitaplarlnda
yaygln 01an Hepourn sistemi i1e aynl
degildir. Ara!arlndaki farklar icin kitabln
4. ve 16. sayfaslna baklnlz.
2. Kitapta bolUa ve klslmiarl g口sterenlsaret-
ler， su sekilde kullanllml~tlr:
A.， B.， C.， 0.，
1.， 2.，3.，4.，
a)， b)，巴).，d)
3. Kitapta mUmkun oldugu kadar klsaltmalar
kullanmamaya cal1stlk. Kullanmak zorunda
kaldlglIDlZ klsaltmalar sunlardlr:
bk. Baklnl z.
vd. ve devaml (gosterilen sayfa ve
bir sonraki sayfa)
vdd. ve devamlnln devaml
(gosterilen sayfa ve sonraki
sayfalar)
vb. ve benzerleri
4. Japonca'daki 5an eki，h em erkek hem kadln
isimlerden sonra kullanllabildigi icin，h em
de genellikle soyadlnln sonuna geldigi ioin，
TUrkce'ye .saYln. seklinde cevirdik. Ancak
san eki， kibarllk aClslndan TUrkce'deki
.saYln.dan cok ・bey.ve・hanl・m.abenzemek-•
tedir.
lclNDEKILER
BIRINCI BOLUM: TELAPPUZ VE YAZl SJSTEMl
1.T ELAFFUZ ............................................... 3
A. TURKCE VE JAPONCA'DA HECE YAPlLARI .................. 3
B. JAPONCA HECE TABLOSU ................................ 4
c. KEL1MEDEKl VURGU .................................... 7
D. /1/ VE /U/ UNLULER1NtN DUSMESt ...................... 8
2. YAZI SiSTEMI 10
A. JAPONCA'DA KULLANlLAN YAZI SlSTEMLER1 ............... 10
B. H!RAGANA ............................................ 11
C. KATAKANA ............................................ 12
D. C!FT UNSUZLER!N YAZILISI ............................ 13
E. JAPONCA'DA BULllNMAYAN BAZI HECELER!N YAZILISI ....... 14
F. KANct (Cin Yazl Sistemi) .................... ........ 14
G. !S ARETLER ............................................ 16
∞
H. R MA-C/ (LATtN ALFABES!) ........................... 16
IKINCI BOLUM: TEMEL JFADELER .•...•... . ..... .... .. ... .•.... 17
3. FI I llER ................................................ 19
A. JAPONCA FllLLERLE tLG!Lt GENEL B!LG1LER ............. 19
∞
B. FllLLER1N RT TEMEL CEK1M SEKL1 ... ... • .. .• • ... . . • • . 20
C.F l1LLER!N CEKtMLER!NE GORE UC GRUBU ................. 21
D. FltLLER!N GRUPLARINI BULU町{END!KKAT ED!LMES! GER回{EN
NOKTALAR ............................................ 27
E. FtlLLERtN VUKLEM (PRED!KAT) SEKILLERt ........ ....... 27
1. DUz ve kibar Konusma Sekilleri ................... 27
2. Fiillerin Simdiki ve Gecmis Zamanlarl (Olumlu ve
Olumsuz Sekilleri) ............................... 28
a} Duz Konusma Sekilleri ......................... 28
b) Kibar Konusma Sekilleri ................. ...... 28
c} Simdiki ve Gecmis Zaman Ekleri ve Ornek1eri '" 29
lV
-". < __>-'..:.~'‘.→
3. Fii11erin Surek1ilik Kipi 。d'
A
n
a) Cekimi '
di
b) Japonca Surek1ilik Sek1inin Be1irttigi An1am 。d'
i
4. Emir Kipi qdnJ
a) Kibar ve Nazik Emir Sekli (Rica) 。n
dd
b) Kibar Ancak Zor1aYlcl Emir $ekli d内qd
n
c) Kaba Emir Sekli 。
dd
d) Kibar ve Nazik Emrin Olumsuzu nda&z
e) Kibar Ancak ZorlaYlcl Emrin 01umsuzu 。da
a
f) Kaba Emrin Olumsuzu nτ
dE
g) Fii11erin Emir Seki11eri (dzet) dのDR
D
5. lstek Kipi 。oF
D
a) lstek Kipinin DUz Soylenis Sek1i qn
dD
b) lstek Kipinin Kibar Soylenis Sek1i 。at内
。)Japonca !stek Kipinin Ku11anlllS1 。dI司
qn
F. FtlLLER!N SORU SEKL! u口
η門
G. ULACLAR (GERUND!UMLAR) d司
1. /ー(Y)ip/Ulaclnln KarS111g1 01an Japonca U1ac Sek1i
(Te Sek1 i) .......... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2. Te Sekl inin 01 umsuzu ............................. 41
3. /ー(Y)erek/UlaclnlD KarS111g1 01an Japonca U1ac
Sek1i ............................................ 42
4. /ー(Y)e ...ー(y)e/Ulaclnln KarS111g1 01an Japonca
Ulac Sek1 i ......... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
5. Fiillerin Sart Sekilleri ......................... 44
a) Birinci Sart Sek1i (Eba Sekli) ................ 44
b) lkinci Sart Sekli (Nara Sekli) ................ 45
c) UcUncU Sart Sek1i (Tara Sekli) ................ 47
H. ORTACLAR (PART!S!PLER， SIFAT-FltLLER) ............... 48
4. SI FA TLAR ............................................... 50
A.武双KCEVE JAPONCA SIFATLAR ................. ......... 50
1. Benzer Nokta1ar .................................. 50
2. Farkll dze11 ik1er ................................ 50
B. JAPONCA SIFATLARIN CEK1MLER1NE GdRE lKl AYRI TtPt
(t-SIFATLAR VE NA-SIFATLAR) ...... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
C. SIFAT CEKtMLERtNtN TEMEL SEKILLERt 52
'‘
D. t-SIFATLAR 53
1. 1-S1fatlarln DUz Konusma Seklinde YUklem Olarak
KullanlllSl ..............‘. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 53
a) Simdiki Zamanln Olum1u Dtiz Konusma Sekli ...... 53
・ b) Simdiki Zamanlfl 01umsuz DUz KOl1usma Sekli ..... 54
c)Gecmis Zamanln Olumlu Dtiz Konusma Sekli ....... 54
d) Gecmis Zamanln Olumsuz Dtiz Konusma Sek1i ...... 55
2. !-Slfatlarw Kibar Yuklem Olarak KullanlllSl ..... 56
a) Simdiki Zamanln Olumlu Kibar Konusma Sekli .... 56
b) Simdiki Zamanln Olumsuz Kibar Konusma Sekli ... 56
c) Gecmis Zamanln Kibar Konusma Sekli ............ 57
3. 1-S1fatlarln !simleri Tamlamada KullanlllSl ...... 57
E. NA-SIFATLAR ......................................... 59
1. Na-slfatlarln DUz Konusma Seklinde YUklem 01arak
Ku 11 an 111 S1 a r 1 ... . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
a) Simdiki Zamanln DUz Olumlu Sek1i .............. 59
b) Simdiki Zamanln DUz 01umsuz Sekli ............. 59
c) Gecmis Zamanln DUz Olum1u ve Olumsuz $ekilleri.・ 59
2. Na-Slfatlarln Kibar Konusma Seklinde YUklem Olarak
Kullaflllls~ .........・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・・ ・・ 60
e
a) Simdiki Zaman Seki11eri ....................... 60
b) Gecmis Zaman Seki11eri ........................ 61
3. Na-Slfatlarln lsim Netelemede KullanlllSl ........ 62
F.' !-SIFATLAR VE NA-SIFATLARIN CEK1M SEKILLER! (dZET) ... 63
G. SIFATLARDA KARSILA$TIRMA .........................・.• 64
H. SIFATLARIN Y必;YA NA KULLAN 1LM AS 1 65
5. ISIMLER VE ZAMIRLER 66
A. !SlMLER .............................・・・・・・・・・・・・・・・・ 66
1. lsim1er YU:k1emin Anlamlnl Ta皿amlamak1cin Kullanlllr-
lar ... .. .. . . . . .. . . .. . .. .. .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
2. Isimler YUklem Olarak Kul1anlllrlar .............. 66
B. S必HS ZAM1RLERl ... . .. . .. ‘ ・・・ ・・・・・・・ ・・・・ ・・・ ・・・・.. 68
a a e a
C. lSARET KEL1MELERl (ZAM1R. SIFAT VE ZARFLARI) ...... .. 68
1. lsaret Kelimelerinin Cesitleri ................... 68
2. tsaret Kelimelerinin Kul~anlllslarl ・・・・・・・・・・・・・ 69
3. 1saret Kelimelerinin Ayltlml ・・.." ， . . . ~ . • • . .・・・・・・ 71
.
.
vi
s
•
6. aiLOIRME EOATI: DA VE DESU 72
A. BILD!RME EDATININ BASLICA CEKtM SEK!LLERl ........... 72
B. B1LDIRME EDATININ OLUMSUZ SEKLl ..................... 73
1. DUz Olumsuz Sekli ................................ 73
2. Kibar Olumsuz Sekli .............................. 74
C. BtLDIRME EDATININ KULLANILISI 74
1. YUklem Gorevli !simleraen Sonra KullanlllSl ...... 74
2. Yuklem Gorevli Na-slfatlardan Sonra KullanlllSl .. 75
3. Yukle Gorevli1-s1fatlardan Sonra KullanlllSl ... 75
田
4. Fiillerden Sonra KullanlllSl ・・・・・・・・・・・・・・・・・・ ・ 76
D. NO DESU (NO DA) ..................................... 78
1. No desu (No da)'nln KullanlllSl .................. 78
2. No desu (No da)'nln Soru Zarflarlyla KullanlllSl .. 79
3. !simler ve No desu (No d且)AraSlna Konulan INal
Hecesi ........................................... 80
4. No desu{No da)'nln Konusma Dilindeki klsaltllmal包rl 81
7. OlEL FI IL L ER 82
A. ARU VE lRU FI1LLERl 6η
6
L
1. Aru ve Iru Fiillerinin Onemi 。Dn
2. Aru ve /ru Fiillerinin Cekim Ozellikleri noLn
3. Aru ve /ru Fiilleri Araslndaki Farklar ooLη
4. lru Fiili Yerine Aru Kullanllabilen Durumlar nJ
白4・
内
5. Aru ve lru'nun KullanlllSl 白RU
内
B. NARU FllLI 目bハ
白
1. Naru Fiilinin Cekimi ve Anlaml 目nD
2. Naru Fiilinin KullanlllSl nPD
E
n
C. SURll FI1L1 n
Do
1. SU7・ufiilinin Cekim Ozelligi non6
2. Suru Fiilinin KullanlllSl 。。0
0
8. HAL EDATLARI VE AYIRICI EDATLARI 90
A. EDATLARIN TEMEL FONKS!YONLARI ........... ............ 90
B. EDATLARIN CESITLERl ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . 91
、，.H
C. HAL EDATLARI 93
1.0 Edatl .......................................... 93
a) Temel Fonksiyonlarl ........................... 93
b) Yer Degistirme Bildiren Fiil1er ve 0 Edatl .... 94
c) Bir Yerden ClklS Hareketini Be1ir1eyen 0 ...... 95
d) 0 Edatlnln Japonca Yaz111S1 ............ ....... 95
2. De Edatl ......................................... 96
a) Yer Belir1emede Kullanl11Sl ................... 96
b) Arac ve Gerec Belir1emede KullanlllSl ......... 96
c) Hareketin VaplllS Seklini Gostermede KullanlllSl 97
d) Sebep Belirtmede KullanlllSl .................. 97
e) Zaman ve Deger Belirlemede Kul1anl1lSl ........ 98
3. Ni Ed at 1 ................. .. • • • • .. • .. . • .. . . . . . . . . . 98
a) Fii1in Belirttigi Hareketin Yontinu Gostermede
Ku11anlllSl ................................... 98
b) Yer Be1irtmede KullanlllSl ..................... 99
c) Saat，Ay ve Haftanln GUnunu Be1irtmede KullanlllSl 99
d) Duygu ve DU$uncelerin Nedenini Be1irtmede
Kul1anlllSl ................................... 100
e) Amac Belirtmede KullanlllSl 100
4. E Edatl 101
5. To Edatl 102
6. Kara Edatl 103
7. Yori Edatl 104
8. Made Edatl 104
9. No Edatl 105
10.Ga Edatl 109
II.Ha1 Edat1arlnln Kullanlllslarl (dzet) ............ 111
o. A Y 1 R 1 C 1 EDAT LAR ..................:.................. 11 2
1. Wa Eda t1 ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
a) Ana Konuyu Belirtmede Kullanl11Sl ............. 113
b) Karslla$tlrma Yaparken KullanlllSl ............ 115
c) Wa Edatlnln Vaz111S1 .......................... 116
2. Mo Edatl ......................................... 116
3. Demo ve Sae Edatlarl .. ........................... 117
4. Koso Edatl ....................................... 119
5. Dake ve $ika Edatlarl .... ........ ................ 119
6. 8akari Edatl ..................................... 120
7. Nado Edatl ............ ........ ........... ........ 121
E. lSlMLERl BAGLAYAN EDATLAR .. ......................... 122
1. To Edatl 122
2.Y a Edatl 123
3. Ka Edatl 123
V江i