PROF. DR. FRANZ RUPPERT Almanya, Münih’te Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nde psikoloji profesörüdür. Doktorasını, 1985’te Münih Teknik Üniversitesi, Ça lışma ve Organizasyon Psikolojisi bölümünde tamamlamıştır. 1995’ten beri psikoterapi çalışmalarına, özellikle de psikoz, şi zofreni ve diğer ciddi ruhsal rahatsızlık biçimlerinin nedenlerine yoğunlaşmıştır. Bunu, bağlanma teorilerine ve modem travma çalışmalarına olan ilgisiyle birleştirmiş ve sadece travmatik bir olaydan mustarip olanlar açısından değil, tüm bağlanma sistem lerini, özellikle de aileler açısından travmatik olayların etkisini daha iyi anlamaya çalışmıştır. Ruppert, Almanya ve pek çok ülkede çalışma gruplan yürüterek farklı kültürlerde travmanın nesiller boyu süren derin etkilerine dair içgörülerini ileriye taşımakta ve aile konstelasyonu yönte minin danışanlar üzerindeki güçlü etkisini daha iyi anlamak için araştırmalar yapmaktadır. kaknüs yayınlan: 552 psikoloji serisi: 26 ısbn: 978-975-256-345-2 yayıncı sertifika no: 11216 1. basım, İstanbul, 2011 2. basım, İstanbul, 2014 kitabın özgün adı: trauma, bonding & family constcllations kitabın adı: travma, bağlanma ve aile konstelasyonlan Ruhun Yaralarını Anlamak ve İyileştirmek yazan: prof. dr. franz ruppert İngilizceden çeviren: fatma zengin copyright©franz ruppert, 2008 türkçe yayın hakları: kaknüs yayınlan© 2011 not: almanca oıjinali birtakım yerel örnekler içerdiğinden yazann tavsiyesiyle İngilizce baskısından çeviri yapılmışur. yayın yönelmeni: seda darcan çiftçi teknik hazırlık: mahmut ali akay kapak düzeni: mehmed koçak baskı ve cilt: alemdar ofset kaknüs yayınları kızkulesi yayıncılık tanıtım eğitim hiz. san. ve dış tic. ltd. şti. nıerkez: mimar sinan mah. selami ali efendi cad. no: 5 Üsküdar, İstanbul tel: (0 216) 492 59 74/75 faks: 334 61 48 [email protected] dağıtım: çatalçeşme sk. defne han no: 27/3 cagaloglu, İstanbul tel: (0 212) 520 49 27 faks: 520 49 28 [email protected] f t www.kaknus.com.tr /kaknusyayinevi (jpkaknusyayinevi PROF. DR. FRANZ RUPPERT Travma, Bağlanma ve Aile Konstelasyonları Ruhun Yaralarını Anlamak ve îyileştinnek Türlıçes i: Uzm. Psik. Dan. Fatma ZENGİN İçindekiler Türkçe Basıma Önsöz..............................................................................9 Teşekkürler................................................................................................13 Sunuş ..........................................................................................................15 I. Kısım: Travma, Bağlanma ve Çok-nesilli bir bakış açısı 1. Bölüm: Ruhsal Bozukluklar 1.1. Ruhsal Bozuklukların Açıklanamayan Kökenleri ................21 1.2. Yetersiz Teoriler Ve Tedaviler.....................................................27 2. Bölüm: Çok-Nesilli Sistemik Psikotravmatoloji (MSP) 2.1. Çok-Nesilli Sistemik Psikotravmatoloji İçin Temel Varsayımlar..................................................................41 2.2 Bağlanma Ve Travma: Üç İlke.....................................................43 3. Bölüm: Ruhsal Ve Duygusal Bağlanma 3.1. İnsan Varlığının Temeli Olarak Bağlanma İlişkileri ...........51 3.2 Bağlanmış İlişkilerin Türleri ........................................................69 3.3 Ruhsal Sağlık ve “İlişkisel Ruh”un Dolaşıklıktan..................88 4. Bölüm: Ruhsal Travma 4.1 Giriş......................................................................................................93 4.2 Bir Travma Tanımı .........................................................................94 4.3. Travma Tipleri ................................................................................96 4.4. Travma Deneyimi Ve Davranışları............................................99 4.5. Travma Sonrası Sonuçlar ...........................................................101 4.6. Travma Deneyimlerinin Nesilden Nesile Aktarımı ......... 120 4.7. Travmanın Dört Tipi Ve Bunların Temel Duygusal Çatışmaları .................................................. 125 5. Bölüm: Varoluşsal Travma 5.1 Giriş....................................................................................................129 5.2 Gelecek Nesil Üzerindeki Etkiler .............................................140 5.3 Varoluşsal Travmanın Mirası Olan Özel Meseleler 142 6. Bölüm: Kayıp Travması 6.1. Giriş ..................................................................................................149 6.2. Kayıp Travmasının Farklı Türleri .....................................150 6.3 Kayıp Travması Ve Sonraki Nesillere Etkisi.........................164 7. Bölüm: Bağlanma Travması 7.1. Giriş .............................................................. 175 7.2 Bağlanma Travmasının Gelişimi ............................................. 176 7.3 Bağlanma Travmasına Özel Bazı Meseleler............................178 7.4 Bağlanma Travmasının Sonuçlan ............................................196 7.5 Bağlanma Travmasının Sonraki Nesiller Üzerindeki Etkileri .......................................................................201 8. Bölüm: Bağlanma Sistemi Travması 8.1 Giriş: Aile Sırlannı Saklamak ya da Açıklamak ..................211 8.2 Bütün Bağlanma Sisteminin Travmaya Uğraması 213 8.3 Bağlanma Sistemi Travmasının Sonraki Nesiller Üzerindeki Etkileri ......................................................225 8.4 Çoklu ve Ardışık Travmalar ......................................................243 II. Kısım: Sistem Konstelasyonları Metodolojisi 9. Bölüm: Sistem Konstelasyonlanna Giriş 9.1 Konstelasyon Süreci .....................................................................251 9.2 Bert Hellinger ve Aile Konstelasyonlannın Gelişimi ........261 9.3 Bir Konstelasyon Kolaylaştırıcısı Olarak Benim Maceram ............................................................................264 9.4 Yöntem, Bağlam, Teori ve Kolaylaştırıcı................................267 9.5 Konstelasyonlann Etkinliği Üzerine Küçük bir Araştırma ...................................................................................292 10. Bölüm: Bağlanma Bozuklukları ve Travma Terapisinde Konstelasyon 10.1 Bağlanma Bozukluklan Terapisi ............................................304 10.2 Travma Terapisi .........................................................................310 11. Bölüm: Gelecekle ilgili Düşünceler.......................................321 Ekler: Ek 1: Post Travmatik Stres Bozukluğu - DSM IV 309.81 .... 331 Ek 2: Panik Bozukluğu DSM IV 300.01 .......................................333 Ek 3; Depresyon ...................................................................................334 Ek 4: Toplama Kamplarının Dehşet Verici Gerçekliği Üzerine Uzmanlar Arasındaki Fikir Ayrılıkları Ek 5: Travma Teorileri ve Travma Terapisi ................................334 Kaynakça .............................................................................................. 341 İndeks.......................................................................................................347 Türkçe Basıma Önsöz Bu kitap, insanın ilişkisel ruhu hakkında daha çok netlik kazanmak ve bu bilginin verimli bir psikoterapi için nasıl uy gulanacağı sorusunu cevaplamak amacıyla yazılmış beş kitabın üçüncüsüdür. İnsan ruhunu keşif yolcuğuma, Bert Hellinger’in geliştirdiği aile konstelasyonu yöntemiyle ilk kez karşılaştığım 1994’te başla dım. O yıllarda hâlen Çalışma ve Organizasyon Psikolojisi alanıy la uğraştığım için, şu soruya yoğunlaştım: Çalışma ortamında iyi ilişkiler nelerdir? Organizasyonel konstelasyonlarla çalışmamın ürünü Berujliche Beziehungswelten (Carl-Auer-Systeme Verlag, Heidelberg) adlı kitabım oldu. Çalışma ortamlarındaki ilişkiler bağlamında, aile geçmişimizin mesleki ilişkilerimizi ne kadar güçlü bir biçimde etkilediğini giderek daha çok fark ettim. İş iliş kilerinin görece basit kurallarının doğruluğunu kabul etmekle çözüm bulunamayan tüm çatışmalarda, kişinin geçmişine geri dönmek ve çocukluğunun erken dönemindeki yaşam olaylarına bakmak zorunludur. 9 FRANZ RUPPERT 2003’te basılan ikinci kitabım Verwinte Seelen (Kösel Verlag, Münih) ile, “psikoz”, “şizofreni” veya “sınırda kişilik bozuklu- gu”gibi ruhsal hastalıkları, danışanların köken ailelerindeki setn- biyotik dolaşıklıkların sonuçları olarak açıklama yönünde ilk adı mımı attım. Bu hastalıkların nihai nedeni, ruhsal olarak sindirile- meyen travmadır ve travma enerjisi nesilden nesile geçebilir. Dört nesile kadar uzanan travma dolaşıklığı olabilir ve bu durum aile üyelerini fiziksel ve ruhsal olarak hasta edebilir. Her ruhsal hastalığın gelişiminde karşılıklı olarak temel rolü oynayan ruhsal ilkeler “bağlanma” ve “ıravma”dır. 2005’te Klett- Cotta Verlag (Stuttgart) tarafından basılan ve elinizdeki, Türk- çeye çevrilmiş olan Trauma, Bindutıgund FamiliensteUen kitabının asıl mesajı budur. Dördüncü kitabım Seelische Spaltung und Iııtıere Heilutıg (yine Klett-Cotta tarafından basıldı)'da, travmatik bir yaşantıdan sonra ortaya çıkan farklı kişilik yapılarını daha iyi anlamak üzere bir teorik çerçeve geliştirdim. Bu kişilik yapısında, sağlıklı yapılar, travmatize kısımlar ve hayatta kalmaya çalışan kısımlar vardır. Hayatta kalmaya çalışan kısımlar, ilk başta travma durumunda hayatta kalmaya yardımcı olur ama uzun vadede gerçekliğe karşı bir körlük oluşturur ve yeni bir travma tehlikesini artırır. Trav manın ürettiği bölünmelerin üstesinden gelmek için, içsel bir iyi leşme sürecinden geçmek zorunludur. Bu süreç, geliştirmiş oldu ğum “travma konstelasyonu” yöntemi ile belirgin bir şekilde des teklenebilir. 2010’da beşinci kitabım Symbiose and Autoııomie, Klett-Cotta tarafından basıldı. Burada, “sembiyoz travması” dediğim teorimi ve sembiyoz travmasının hayatımızdaki tüm ilişkilerdeki çok yönlü sonuçlarını sundum. Ayrıca, konstelasyonlarla çalışmanın yeni bir yöntemini de gösterdim. Bu yöntemi “mesele konstelas yonu” olarak adlandırmaktayım. 10