total abdominal histerektomi olan hastalarda yara yeri enfeksiyonunun oluşumunda hastaya ait ...

98 Pages·2009·0.53 MB·Turkish

TÜRK(cid:1)YE CUMHUR(cid:1)YET(cid:1)
AFYON KOCATEPE ÜN(cid:1)VERS(cid:1)TES(cid:1)
SA(cid:2)LIK B(cid:1)L(cid:1)MLER(cid:1) ENST(cid:1)TÜSÜ

TOTAL ABDOM(cid:1)NAL H(cid:1)STEREKTOM(cid:1) OLAN HASTALARDA
YARA YER(cid:1) ENFEKS(cid:1)YONUNUN OLU(cid:3)UMUNDA HASTAYA
A(cid:1)T FAKTÖRLER(cid:1)N SAPTANMASI

Filiz Kabu HERGÜL

CERRAH(cid:1) HASTALIKLARI HEM(cid:3)(cid:1)REL(cid:1)(cid:2)(cid:1) ANAB(cid:1)L(cid:1)M DALI
YÜKSEK L(cid:1)SANS TEZ(cid:1)

DANI(cid:3)MAN: Doç. Dr. Sezgin YILMAZ

TEZ NO: 2009-017
2009-AFYONKARAH(cid:1)SAR
ii
iii

ÖNSÖZ

Bu çalı(cid:1)manın gerçekle(cid:1)mesinde katkılarından dolayı,
De(cid:2)erli ele(cid:1)tirileriyle yol gösteren ve ara(cid:1)tırmamın her a(cid:1)amasında destek
olan danı(cid:1)man hocam Sayın Doç. Dr. Sezgin YILMAZ’a,
Dr. Zekai Tahir Burak Kadın Sa(cid:2)lı(cid:2)ı E(cid:2)itim ve Ara(cid:1)tırma Hastanesi’nde
görevli tüm ekip üyeleri adına, Sayın Ba(cid:1)hekim Opr. Dr. Leyla
Mollamahmuto(cid:2)lu’na,
Her türlü destek ve yardımlarını esirgemeyen e(cid:1)ime ve aileme te(cid:1)ekkür
ederim.
iv

(cid:1)Ç(cid:1)NDEK(cid:1)LER

Kabul ve Onay………………………………………………………………….........ıı
Önsöz...………………………………………………………………………………ııı
(cid:3)çindekiler Dizini.……………………………………………………………………ıv
Kısaltmalar Dizini……………………………………………………………………vı
Tablolar Dizini………………………………………………………………………vıı
ÖZET………………………………………………………………………………. ıx
SUMMARY………………………………………………………………………….xı

1. G(cid:3)R(cid:3)(cid:4) ve AMAÇ..................................................................................................1
1.1.Giri(cid:1)....................................................................................................................1
1.2.Ara(cid:1)tırmanın Amacı............................................................................................2
2. GENEL B(cid:3)LG(cid:3)LER..............................................................................................4
2.1. Yara Yeri Enfeksiyonu.......................................................................................4
2.1.1. Yara Yeri Enfeksiyonlarında Tanı Kriterleri....................................................6
2.1.2. Kontaminasyon Derecesine Göre Yaraların Sınıflandırılması………………...8
2.1.3. Yara Yeri Enfeksiyonu Geli(cid:1)imini Etkileyen Risk Faktörleri…………………9
2.1.4. Cerrahi Antimikrobiyal Proflaksi…………………………………………….24
2.2. Histerektomi…………………………………………………………………….28
2.2.1. Tarihçe………………………………………………………………………..30
2.2.2. Teknik………………………………………………………………………...31
2.2.3. Histerektomi Endikasyonları…………………………………………………32
2.2.4. Histerektominin Seçenekleri………………………………………………….33
3.GEREÇ VE YÖNTEM........................................................................................35
3.1. Ara(cid:1)tırmanın Tipi.............................................................................................35
3.2. Ara(cid:1)tırmanın Yeri............................................................................................35
3.3. Ara(cid:1)tırmanın Evreni ve Örneklemi...................................................................35
3.4. Ara(cid:1)tırmanın Sınırlılıkları................................................................................35
3.5. Verilerin Toplanması.......................................................................................36
3.5.1. Veri Toplama Araçlarının Hazırlanması........................................................36
3.5.2. Veri Toplama Aracının Uygulanması............................................................36
v

3.6. Analiz ve De(cid:2)erlendirme..................................................................................37
4. BULGULAR......................................................................................................38
5. TARTI(cid:4)MA ve SONUÇLAR.............................................................................60
6. ÖNER(cid:3)LER........................................................................................................72
7. KAYNAKLAR...................................................................................................73
8. EKLER...............................................................................................................79
vi

KISALTMALAR D(cid:1)Z(cid:1)N(cid:1)

ASA: American Society of Anesthesiologist
BK(cid:1): Beden Kitle (cid:3)ndeksi
CDC: Centers for Disease Control and Prevention
MIC: Minimal inhibitör konsantrasyon
NNIS: National Nasocomial Infections Surveillance
vii

TABLOLAR D(cid:1)Z(cid:1)N(cid:1)

Tablo. 1. Ara(cid:1)tırma Grubunun Bazı Sosyo-Demografik Özellikler ve BK(cid:3)’lerine
Göre Da(cid:2)ılımı........................................................................................38
Tablo-2 Ara(cid:1)tırma Grubunun Tanı ve Yapılan (cid:3)(cid:1)lem Özelliklerine Göre
Da(cid:2)ılımı…............................................................................................39
Tablo-3 Ara(cid:1)tırma Grubunun Hikayesine Dair Yara Yeri Enfeksiyonuna Neden
Olabilecek Risk Faktörlerine Göre Da(cid:2)ılımı..........................................40
Tablo-4 Ara(cid:1)tırma Grubunun Ya(cid:1)am Ko(cid:1)ulları Özelliklerine Göre Da(cid:2)ılımı.......41
Tablo-5 Ara(cid:1)tırma Grubunun El Hijyeni Özelliklerine Göre Da(cid:2)ılımı................41
Tablo-6 Ara(cid:1)tırma Grubunun Pre-Op. Döneme Dair Yara Yeri Enfeksiyonuna
Neden Olabilecek Risk Faktörlerine Göre Da(cid:2)ılımı...............................42
Tablo-7 Ara(cid:1)tırma Grubunun Ameliyata ve Ameliyat Sonrasına (cid:3)li(cid:1)kin Bilgilerinin
Da(cid:2)ılımı................................................................................................43
Tablo-8 Ara(cid:1)tırma Grubunun Sa(cid:2)lık Personelinden Post-Op. E(cid:2)itim Alma
Durumuna Göre Da(cid:2)ılımı......................................................................44
Tablo-9 Ara(cid:1)tırma Grubunun Post-Op. Döneme Dair Yara Yeri Enfeksiyonuna
Neden Olabilecek Risk Faktörlerine Göre Da(cid:2)ılımı...............................44
Tablo-10 Enfeksiyon Görülen Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Belirtileri ve
Belirtilerin Fark Edilme Zamanına Göre Da(cid:2)ılımı.................................45
Tablo-11 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumlarının
Sosyodemografik Özellikler ve BK(cid:3)’lerine Göre Da(cid:2)ılımı.....................46
Tablo-12 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumlarının Tanı ve Yapılan
(cid:3)(cid:1)lem Özelliklerine Göre Da(cid:2)ılımı.........................................................47
Tablo-13 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumlarının Hikayesine Dair
Yara Yeri Enfeksiyonuna Neden Olabilecek Risk Faktörlerine Göre
Da(cid:2)ılımı................................................................................................48
Tablo-14 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumlarının Ya(cid:1)am Ko(cid:1)ulları
Özelliklerine Göre Da(cid:2)ılımı..................................................................50
Tablo-15 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumlarının El Hijyeni
Özelliklerine Göre Da(cid:2)ılımı..................................................................51
viii

Tablo-16 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumlarının Pre-Op. Döneme
dair Yara Yeri Enfeksiyonuna neden olabilecek risk faktörlerine Göre
Da(cid:2)ılımı................................................................................................52
Tablo-17 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumunun Ameliyata ve
Ameliyat sonrasına ili(cid:1)kin bilgilerine Göre Da(cid:2)ılımı.............................54
Tablo-18 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumunun Sa(cid:2)lık
Personelinden Post-Op. E(cid:2)itim alma durumuna Göre Da(cid:2)ılımı..............55
Tablo- 19 Ara(cid:1)tırma Grubunun Enfeksiyon Görülme Durumunun Post-Op. Döneme
dair Yara Yeri Enfeksiyonunana neden olabilecek risk faktörlerine göre
da(cid:2)ılımı………………………………………………………………….57
ix

ÖZET
Total Abdominal Histerektomi Olan Hastalarda Yara Yeri Enfeksiyonunun
Olu(cid:4)umunda Hastaya Ait Faktörlerin Saptanması.
Bu çalı(cid:1)ma, Total Abdominal Histerektomi sonrası yara yeri enfeksiyonu
geli(cid:1)en ve geli(cid:1)meyen olguların kar(cid:1)ıla(cid:1)tırılarak hastadan kaynaklanan risk
faktörlerinin belirlenmesi amacıyla planlanmı(cid:1)tır.
Çalı(cid:1)manın örneklemini, Ocak-Aralık 2008 tarihleri arasında Sa(cid:2)lık
Bakanlı(cid:2)ına Ba(cid:2)lı Dr. Zekai Tahir Burak Kadın Sa(cid:2)lı(cid:2)ı E(cid:2)itim ve Ara(cid:1)tırma
Hastanesi Jinekoloji ve Onkoloji Kliniklerinde histerektomi ameliyatı olan ve
çalı(cid:1)mayı kabul eden yara yeri enfeksiyonu geli(cid:1)mi(cid:1) 35 hasta ile basit rasgele
yöntemle seçilmi(cid:1) 35 hasta olu(cid:1)turmu(cid:1)tur.
Veri toplama aracı olarak “Hasta Bilgi Formu” kullanılmı(cid:1)tır. Ara(cid:1)tırma
sonucunda elde edilen veriler Statistics Package for Social Sciences (SPSS) 15.0
istatistiksel paket programı kullanılarak de(cid:2)erlendirilmi(cid:1)tir.
Bu çalı(cid:1)mada kullanılan temel de(cid:2)i(cid:1)kenler (cid:1)unlardır: Hastaların sosyo-
demografik özelliklerinin bulundu(cid:2)u “Ki(cid:1)isel Bilgiler”, ameliyat nedeni ve yapılan
ameliyatın özelliklerinin yeraldı(cid:2)ı “Tanı ve Yapılan (cid:3)(cid:1)lemler”, yara yeri enfeksiyonu
olu(cid:1)umunu etkileyebilecek hasta özelliklerini içeren “Hikaye”, hane özelliklerinin
belirlendi(cid:2)i “Ya(cid:1)am Ko(cid:1)ulları”, el hijyeninin yeterli olup olmadı(cid:2)ının bulundu(cid:2)u
“Hijyenik Durum”, ameliyat öncesi döneme dair yara yeri enfeksiyonuna neden
olabilecek risk faktörlerinin yeraldı(cid:2)ı “Pre-op Dönem”, hastaların ameliyat ve
ameliyat sonrası döneme dair bilgilerini içeren “Bilgi Düzeyi”, sa(cid:2)lık personelinden
post-op e(cid:2)itim alma durumunun belirlendi(cid:2)i “Post-op E(cid:2)itim”, ameliyat sonrası
döneme dair yara yeri enfeksiyonu’na neden olabilecek risk faktörlerinin bulundu(cid:2)u
“Post-op Dönem”, ve enfeksiyon belirtileri ve belirtilerin fark edilme zamanının
yeraldı(cid:2)ı “Enfeksiyon Belirtilerinin Farkedilmesi” bölümlerinden olu(cid:1)an “Hasta
Bilgi Formu” kullanılmı(cid:1)tır.
x

Sonuç olarak; hastaların özelliklerinin ve davranı(cid:1)larının yara yeri
enfeksiyonu’nun geli(cid:1)imini etkiledi(cid:2)i ve yapılan yanlı(cid:1) uygulamaların önlenmesi için
kapsamlı bir hem(cid:1)irelik bakımı ve e(cid:2)itimine gereksinimleri oldu(cid:2)u saptanmı(cid:1)tır.
Anahtar Kelimeler: Histerektomi, Risk faktörleri, Yara yeri enfeksiyonu