Topkapı Saray Arşivinden 19. Yuzyıl Fotoğrafları

191 Pages·2015·49.49 MB·Turkish

19. rOznaL v(yToç^(Fjcji<^
19. 'TOzm. T(m^T£Mi
Ankara 2008
ISBN No: 978-975-17-3319-1
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
Ana Yayın No: 127
Yayma hazırlayanlar:
Dr. Fahriye Bayram
Ülkü Altmdağ
Yeniden fotoğraf çekimi:
Bahadır Taşkın
Ön Kapak: Hokkabaz
Arka Kapak: Tatlıcı
Kültür ve Turizm Bakanlığı
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafmdan Mart 2008'de 1000 adet bastırılmıştır.
Ankara-Türkiye
Bu yapıtın tüm hakları saklıdır.
Kaynak gösterilmeden kitaptan almh yapılamaz. Genel Müdürlüğün yazılı izin olmadan, kısmen
veya tamamen basılamaz, başka bir dile çevrilemez, elektronik, mekanik, fotokopi ya da diğer bir
çoğaltma aracıyla yaymlanamaz ve kopya edilemez.
Kapak ve sayfa düzeni: Mustafa Üçgül
[email protected]
Baskı: Mert Basm Yaym San. Tic. Ltd. Şti.
Tel: [phone] Faks: 0312. 229 43 05
Topkapı Saray Arşivi'nden 19. Yüzyıl Fotoğraflan
vrenseC ^Ctür ve sanata özgün ^t^lhrcfa SuCunma^
isteyen her topCum, ^mCi ^Ctür ve sanat eserlerini ^ruma^ tanıtma^
ve SunCan insanCığın Hizmetine sunma^ yü^mCüdür. (DeğerCerini
evrenseCkştirme^isteyen her topCum 6u çaSayı gösterme^zorund'acfır.
Tür^topfumu da tarihseCve ^CtüreCdeğerkriyk insanCı^tarihinde
derinizkrSıra^ı^BirtopCumdur. İ)[^m.iz, Cumhuriyet'in^nıCuşundan
Seri İnsanCığın tarihseCve ^CtûreCdeğerCerini ^rumaya, tanıtmaya ve
SunCan sonra^ ^a^ra aparmaya Süyü^özen göstermekledir.
ÇeneC MüdürCüğümüz Bir yandan es^ uygarCı^n tanıtmaya
yöneCi^çaCı§maCannı sürdürürün, Şiryandan da aCtı asır sürmüş oCan
Sir imparatorCu^an geriye ^Can zengin ^Ctür mirasını değerCendirmeye
çaCışma^adır. (Bu ^Ctür mirasına iCi§^n yayınCar yapara^ insanCığın
yararına sunmayı en temeCgörev oCara^örme^edir.
ÇeneCMüdürCüğümüz Su SiCinçCe, T^opC:^pı Sarayı 9/LüzesiOsmanCı
JLrşivi'nde muhafaza ediCen 15 adet aCSümden ^. 7029 'Envanter 9io.Cu
MSümüyayınCamayı ^rarCaştırmıştır.
(Dönemin sosyaCyapısı, ^CtüreCyaşamı, mesCe^ri ve ^yafetCeri
ha^nda önemCi veriCer sunan Su aCSümün ^Ctür dünyamızı
zenginleştireceğine inanıyorum.
(Bu vesiCeyCe, aCSümûn hazırlanmasında veyayınCanmasında emeği
geçen her^si ^tCuyorunu
Orhan (D'ÜZÇ'Ü!^
ÇenedMüdür
5
/y0A*»0 '3* cf0*^/i^*j
^ ^ f 0 /0
T
>
. K*0f*^^0»
V if^r»^^0A.f^ ?' f»0<m
O •j' m**0 A
/*
V
*0' !/^^r ^ » ^ 0 *jf^
*,f5C>« « • •
.'«•'W t y ^ M^
' . < . 0 » ^ ^ t 0 * 0 .0
0^*t 9f0 t-A^ -*
»"¡00900 0,^ (f
T i* 00 A *t •% A>l . ? '*Jt r »0 f Aj, 't» 4» •»% 0^0 f *t0^.
o* ^000^0^0tr *.00^ /M«.#-tf°>
4.,
^ }0İ^0<b/,A
^•^^t 0t * 9 i r 0t
^0^^00^ *«
M ^ ^ * * * 0 . 0 * . t 0^ />
'it* 00-*
it »f0t • .¿'0% ^tr»m. > |[ V
Hr^ » V<r l'-0fm0
\0 Mj>000^0^*x ^L.0
indeks
Topkapı Saray Arşivi'nden 19. Yüzyıl Fotoğraftan
19. rözriL Œ'oroç^Kji^LAm
Œbp^pi Sarayı Müzesi OsmanCıSaray Jİrşivi'nde muhafaza editen
15 adet aChümden 'Y. 7029 Envanter !Nb.Cu aCSümde gündeCi^ hayatı
yansıtan satıcılar, as^r, rahip, çeşitCi miCktCere ait ^adın ve er^ğe
ait 181 adet fotoğraf yer aCma^adır Eotoğrafann Süyü^hir ^ısmı
saray fotoğrafçtsı JiSduCüıh Tréres hasta oCma^ üzere 'P'asilâ^ (Basile
%argopoulo, W. !Hammerschmidt, ^yer^Oiufiere, (Pas^CSeSah, Jules
(Derain, (D. CCaus, Jozefa Mirgurs^ego taraf ndan stüdyoda ya da açı^
havada çe^lmiştir
Totoğraf ^rtlannın ardasında fotoğrafçıCann isimleri iCe
stüdyolarının SuCunduğu şehirlerin ismiyazıCıdtr; JihduClah Tréres (Pera,
W. Jdammerschmidt IÇahire ve (BerCin, (RoyerdC^ufere %ahire, (Pas^C
Sehah (Pera, <D. Claus Xahire, Vasila^ (Basile %argopoulo İstanhuC,
Jozefa Migurs^go Odessa giSi
JilBümün hasında 129 cuCetfotoğrafa ait ^a öilgilerin SuCunduğu Sir
fihrist sunuCmuştur. Jinca^zamanCa aCSüm içinde^fotoğrafların yerCeri
değiştirildiğinden fihristte^ açılma iCe fotoğraflar uyuşmamağadır.
(Bu nedenCe SiCgiCer iCe fotoğrafların örtüşmesine çaCışıCmış; Su ^nuda
Sazıfotoğraflann aCtındaya da ardasında yer aCan OsmanCıca, Eransızca
ve Ermenice SiCgiCeryoCgösterici oCmuştur.
Saray fotoğrafçıCan ha^nda(Bahattin Öztuncay'ın "(Dersaadet'in
EotoğrafçıCan" SaşCı^ı yayınında geniş ^psamCı Silgi SuCunmahfadır;
MduCCah Eréres: Stüdyo, 1858yıCında Viçen MduCCah tarafından
kendi adıyCa kunıCmuş, h^rdeşCeri %evork^ ve Hoysep'in kcıtıCmasıyCa
7
genişCeyen işfetme, 1861 yıCından itiSaren "JLSduCM Treres-MduCfkfı
(Biraderler" adıyla andmıştır %arde§ler 1863 yıfında SuCtanJI Sdülaziz 'in
resmî fotoğrafçısı seçilmişler, sadrazama yakınlıktan nedeniyCe kaSinedeki
pek,ço{,kişinin fotoğrafını çekmiş ferdir Sultan JLödüCâamid döneminde
de görevlerini sürdürmüşler ancaki IÇevork^un fanatik^ milliyetçi
düşünce ve eylemleri sonucunda 1878 yıCında Büyük^darBe almışlardır
%^assilaki %argopoulo'nun saray fotoğrafçısı seçiCmesi üzerine "ABdullah
(Biraderler" portre fotoğrafçılığına yönelmiş ancak^ maddî zorCukfar
yaşamaya Başlamışlardır (Bunun üzerine %evork, ve Jdoysep Mdullah
%aliire'ye yerleşerek^ Bir stüdyo açmışlar ve 1887 yıCında !NiCseyaHati
süresince Mısır Jûdivi Tevfik^(Paşa'ya eşlik^etmişlerdir
IL JLBdülâamid 1893 yılında JLmerika (Birleşik^(Devletleri %pngre
IÇütüp Hanesine Osmanlı'yı tanıtan Sİ adet alBüm göndermiş. Bunlardaki
fotoğrafların Büyük,Bir kısmı ^içen JiBduClafı taraf ndan çekilmiştir.
Vasilaki ((Basile) %argopoulo: Mesleğe 1850 yılında portre
fotoğrafçısı olarak^ Başlamış, 1860'lardan itiBaren de şehri ziyaret eden
turistlere satmak^ amacıyla kıyafet ve meslekfer afBümü hazırlamaya
Başlamıştır
'Kargopoulo, "Mdullah (BiraderCer'in etnik^ sorunlardan
dolayı Sultan ıı. JlBdülhamid taraf ndan saray fotoğrafçılığından
azledilmelerinden sonra, sultan taraf ndan Bu göreve getirilmiştir 1880
yılından itiBaren fotoğraf kanlarının arkasına "Sultanın Totoğrafçısı"
unvanını ve sultanın tuğrasını, 1881 yılından itiBaren de kendisine
verilen "MecidîMşanı'nıve 1885yılında "Osmanî9{işanı"nı Basm^tır
8
(paskaC SeSaâ: 1857 yıCıncfa (Pera'cCa 'W Şarkü acfıyik stüdyo
açmış, 1873 yıCında katıldığı Viyana Evrensel Sergisinde ünCenmiştir.
Viyana Sergisi komisyonuna Başkanlık, eden dönemin !Nafia ve Ticaret
9{azın, Osman Jfamdi(Bey'in SaSası, İSrafvimEdhem(Paşanın taleSiyle
hazırlanan "1873 Yılında Türkiye'de !Halk, IÇıyafetleri-Les Costumes
(populaires de ta Turquie en 1873" haşCıkfı kıyafet aCSümünün fotoğraf
çekim işleri için 1872 yılında PaskalSeSah görevlendirilmiştir.
1881 yılında atölyesinde çıkan Sir yangın sonucunda yıllarca
İstanSul, (Bursa, Edirne ve Mina'da çek}iği fotoğrafların negatifleri
yanmış, 1898 yılında da (PoCycarpe Joailler ile ortaklık, kurarak^
stüdyosunun adını Se6ah€[Joai[ler olarak.değiştirmiştir.
SuCtan II. JiSdüChamid taraf ndan Amerika (Birleşik, (Devletleri
"Kongre Kjitüphane'sine gönderilen aCSümler arasında SehahdtJoailler
stüdyosuna ait iki alSüm de yer almıştır.
Jules (Derain: Transız asıClı (Derain stüdyosunu (Beyoğlu ŞarkjPasajı
içinde, 15 numarada açmıştır. 1859yıCında "İstanhuCun Tavsiye Edilen
(DükM^ '^e İşyerleri" SaşCığıyla verilen ilânda, (Derain'in stüdyosu da y er
almıştır JLncakjDerainfotoğrafçıCıkjarihine, SuCtan JLedülaziz'in portre
çekiminde ki Başarısızlığı ile geçmiştir. Sultan JLSdülaziz'in portresini
çekmek^ için izin alan (Derain'in çektiği fotoğraf suCtanın hoşuna
gitmemiş, sultan. Sadrazam Tuat Paşanın tavsiyesi üzerine, İzmit'teki
av köşkilne JiSdullah (Biraderleri çağırarakfotoğrafim çektirmiştir; artık,
sarayın fotoğrafçısı JLhduClah (Birederler'dir.
(Derain 1860'lı yıllarda stüdyosunu kapatmıştır
9
Topkapı Saray Arşivi'nden 19. Yüzyıl Fotografían
Topkapı Saray Arşivi'nden 19. Yüzyıl Fotoğrafları