REGGIO EMILIA TEMELLİ PROJELERİN ANAOKULUNA GİDEN ÇOCUKLARIN YARATICI DÜŞÜNME BECERİLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ EXAMINATION OF THE IMPACT OF PROJECTS BASED ON REGGIO EMILIA APPROACH ON THE CREATIVE THINKING SKILLS OF PRESCHOOL CHILDREN Arzu AKAR GENÇER Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin İlköğretim Anabilim Dalı, Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı İçin Öngördüğü Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanmıştır. 2014 REGGIO EMILIA TEMELLİ PROJELERİN ANAOKULUNA GİDEN ÇOCUKLARIN YARATICI DÜŞÜNME BECERİLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Arzu AKAR GENÇER ÖZ Bu çalışmada Reggio Emilia Yaklaşımı temelli projelerin anaokuluna giden çocukların yaratıcı düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Kırklareli ilinde bulunan bir anaokulunun bir sınıfında 6 yaş, 18 çocukla gerçekleştirilen çalışmada, 3 ay boyunca çocuklarla birlikte Reggio Emilia yaklaşımı temelli projeler geliştirilmiştir. Nitel ve nicel açıdan analiz yapılan çalışmada karma model kullanılmıştır. Nicel veri analizi boyutunda Torrance Yaratıcı Düşünme Becerisi Ölçeği Şekilsel A formu kullanılmış ve öntest- sontest yapılarak çocukların yaratıcı düşünme becerileri arasındaki farklılıkları incelenmiş ve çocukların öntest- sontest sonuçları arasında sontest lehine farklılık görülmüştür. Nitel veri analizi boyutunda ise, araştırma süresince çocuklara uygulanan projelerin yaratıcı düşünme boyutları açısından (akıcılık, orjinallik, esneklik, uygunluk) analiz yapılmıştır. Reggio Emilia yaklaşımı temelli projelerin çocukların ilgi ve merakından ortaya çıkmış olmasıyla ve mevcut sınıf kültüründen ortaya çıkmasıyla yaratıcılık boyutları açısından da çocukların yaratıcılıklarına etki ettiği söylenilebilir. Anahtar sözcükler: Reggio Emilia yaklaşımı, Proje, Yaratıcılık, Danışman: Prof. Dr. Mübeccel GÖNEN, Hacettepe Üniversitesi, İlköğretim Anabilim Dalı, Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı iii EXAMINATION OF THE EFFECTS OF REGGIO EMILIA BASED PROJECTS ON KINDERGARDEN CHILDREN’S CREATIVE THINKING SKILLS Arzu AKAR GENÇER ABSTRACT The objective of the study is to investigate the impact of the projects based on Reggio Emilia Approach, on the creative thinking skills of preschool children. The study is carried out with eighteen 6 years old children in a class of a preschool in the province of Kırklareli, and entailed the development of projects based on Reggio Emilia approach with the children, for a period of 3 months. The study employs a mixed model. Quantitative data analysis makes use of Torrance Creative Thinking Skill Scale Formal Form A, in order to analyze the differences between the creative thinking skills of children, compared on the basis of pretest and posttest results. The results achieved by the children in pretest and posttest indicate positive gains in the posttest. In terms of qualitative data analysis, the children were analyzed with reference to the creative thinking aspects (rationality, originality, flexibility, applicability) of the projects applied. As the projects based on Reggio Emilia approach arose out of the interests and curiosity of the children, and had their roots in the existing class culture, it is possible to conclude that they have an impact on the creativity of the children with reference to the aspects of creative thinking. Keywords: Reggio Emilia approach, project, creativity Advisor: Prof. Mübeccel GÖNEN Hacettepe University, Department of Primary Education, Division of Early Childhood Education iv İÇİNDEKİLER ÖZ…………………….. ............................................................................................ iii ABSTRACT……… ................................................................................................. iv İÇİNDEKİLER ......................................................................................................... vi ÇİZELGELER DİZİNİ ............................................................................................ viii ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................... ix SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ ................................................................... x 1. GİRİŞ……….. ...................................................................................................... 1 1.1. Problem Durumu ........................................................................................... 1 1.2. Araştırmanın Amacı ve Önemi ...................................................................... 3 1.3. Problem Cümlesi .......................................................................................... 4 1.3.1. Araştırmanın Alt Problemleri .................................................................. 4 1.4. Araştırmanın Sayıltıları ................................................................................. 5 1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları .............................................................................. 5 1.6. Tanımlar........................................................................................................ 6 1.7. Araştırmanın Kuramsal Temeli .................................................................... 7 1. 7. 1. Reggio Emilia Yaklaşımı ...................................................................... 7 1. 7. 1. 1. Reggio Emilia Yaklaşımının Tarihçesi ......................................... 7 1.7.1.2. Reggio Emilia Yaklaşımının Dayandığı Temel Görüşler ................. 8 1.7.1.3. Reggio Emilia Yaklaşımına Göre Çocuk İmajı ...............................11 1.7.1.4.Reggio Emilia Yaklaşımına Göre Öğretmen ...................................12 1.7.1.5. Reggio Emilia‟ da Çevre ................................................................16 1.7.1.6.Reggio Emilia‟ da Dokumantasyon (Belgeleme) .............................22 1.7.1.7. Reggio Emilia‟ da Program ............................................................25 1.7.2. Yaratıcılık ............................................................................................. 32 1.7.2.1.Yaratıcılık Kuramları .......................................................................35 1.7.2.1.1. Psikoanalitik Kuram .................................................................35 1.7.2.1.2. İnsancıl Kuram ........................................................................37 1.7.2.1.3. Çağrışımsal Kuram .................................................................39 1.7.2.1.4. Algısal Yaklaşım ......................................................................39 1.7.2.1.5. Gestalt Kuramları ....................................................................40 1.7.2.1.6. Çoklu Zekâ Kuramı .................................................................40 1.7.2.2. Erken Çocukluk Eğitiminde Yaratıcılık ve Geliştirilmesi .................42 1.7.2.3.Reggio Emilia Yaklaşımında Yaratıcılık ..........................................44 1.7.2.4.Yaratıcılığın Boyutları .....................................................................46 2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR .................................................................................... 49 2.1.Reggio Emilia Yaklaşımı ile İlgili Çalışmalar ................................................ 49 2.2. Yaratıcı Düşünme Becerileri ile ilgili Çalışmalar .......................................... 53 3. YÖNTEM ........................................................................................................... 55 3.1. Araştırmanın Yöntemi ................................................................................. 55 3.2. Araştırma ortamı ......................................................................................... 56 3.3. Çalışma Grubu ............................................................................................ 56 vi 3. 4. Katılımcılarla İlgili Demografik Bilgiler ........................................................ 57 3. 4. 1. Katılımcıların Cinsiyete Göre Dağılımları ........................................... 57 3. 5. Veri Toplama Araçları ................................................................................ 57 3. 5. 1. Nicel Veri Toplama Araçları ................................................................ 57 3. 5. 2. Nitel Veri Toplama Araçları ................................................................ 59 3. 6. Veri Toplama Süreci .................................................................................. 59 3.7. Verilerin İşlenmesi ve Çözümlenmesi ......................................................... 64 3.8. Araştırmanın Geçerliliği ve Güvenirliği ........................................................ 65 4. BULGULAR VE TARTIŞMA .............................................................................. 67 4.1. Nicel Veri Analizi ......................................................................................... 67 4.1.1. Araştırma Grubundaki Çocukların Yaratıcı Düşünme Faktörleri Açısından Değerlendirilmesi ....................................................................... 67 4.1.1.1. Yaratıcı Düşünme Faktörlerinin Eğitim Öncesi ve Sonrasına Göre Karşılaştırılması ............................................................................ 67 4.1.2. Yaratıcı Düşünme Faktörlerinin, Eğitim Öncesi ile Sonrasında, Kız ve Erkek Çocuklara Göre Karşılaştırılması ................................................. 69 4.2. Nitel Veri Analizi .......................................................................................... 72 4.2.1.Orjinallik Boyutu Açısından Nitel Veri Analizi Sonuçları ............................ 72 4.2.2. Uygunluk Boyutu Açısından Nitel Veri Analizi Sonuçları .......................... 88 4.2.3. Akıcılık Faktörü Açısından Nitel Veri Analizi Sonuçları ............................ 89 4.2.4. Esneklik Faktörü Açısından Nitel Veri Analizi Sonuçları ......................... 96 5. SONUÇ VE ÖNERİLER .................................................................................. 104 5.1.Sonuç ........................................................................................................ 104 5.2. Öneriler .................................................................................................... 105 5.2.1. Araştırmaya Dönük Öneriler ............................................................... 105 5.2.2. Uygulamaya Dönük Öneriler .............................................................. 105 KAYNAKLAR ....................................................................................................... 106 EKLER DİZİNİ ..................................................................................................... 116 EK-1: Eğitim Süreci ve Projeler ........................................................................ 117 EK-1.1: Renk Projesi .................................................................................... 117 EK-1.2: Bitki projesi ...................................................................................... 129 EK-1.3: Koku Projesi .................................................................................... 148 EK-1.4: Ses Projesi ...................................................................................... 161 EK-1.5: Gökyüzü Projesi .............................................................................. 171 EK-1.6: Atıklar Projesi .................................................................................. 192 EK-1.7: Böcek Projesi .................................................................................. 193 EK-2: Proje Okulundan Fotoğraflar .................................................................. 218 ÖZGEÇMİŞ.. ....................................................................................................... 220 vii ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge 3.1. Araştırma grubundaki çocukların cinsiyetlerine göre dağılımı............58 Çizelge 3.2. Araştırma kapsamındaki çocukların sosyoekonomik düzeylerine göre dağılımı………………………………………………………………………….. 58 Çizelge 3.3. Reggio Emilia Yaklaşımından Esinlenmiş Projeler Nasıl Oluştu?..... 62 Çizelge 3.4. Çocuklarla Birlikte Gerçekleştirilen Reggio Emilia Temelli Projeler……………………………………………………………………………63 Çizelge 4.1: Yaratıcı düşünme faktörlerinin, eğitim öncesine ve sonrasına göre istatistikleri………………………………………………………………………. 68 Çizelge 4. 2: Kız ve Erkek Çocukların, Eğitim Öncesinde ve Sonrasında Yaratıcı Düşünme Faktörlerine Göre İstatistikleri…………………………………….. 70 viii ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 3.1. Karma Model Veri Toplama Süreci ........................................................ 55 Şekil 3.2. Reggio Emilia Yaklaşımı Temelli Projelerin Oluşumuna İlişkin Şekil………………………………………………………………….…………………...62 ix SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ TÜİK: Türkiye İstatistik Kurumu N: Sayı %: Yüzde H: Hipotez α:Alfa x
Description: