DOĞA & KÜLTÜR DERGİSİ TURAÇ Termessos Kral Gılgamış Toprak Kokan İnsanlar: Çobanla r 1 İçindekiler Turaç 3 Tanrım Beni Yavaşlat 4 Termessos 6 Özgür İspanyol Atlısı 12 Ahmet Amca 13 Toprak Kokan İnsanlar: Çobanlar 14 Ölümsüzlüğü Arayan Kral: Gılgamış 17 Odun Kömürü 18 Dağların Kudreti: Sedir Ağacı 22 Kazankaya Kanyonu 25 Bakır 32 Alakoç - Çamkoru Rotası 34 Uzaylılar Hoşgeldiniz 51 Tınaztepe Mağaraları 52 2 T U R A Ç Çukurova’nın nadir kuşlarındandır Turaç cm’dir Aşırı avlanma nedeniyle nesli Güneş bereketli Çukurova’nın üzerinde tehlike altındadır Erkeğine “mavru “, parlarken çıkar bir kayanın üzerine ve dişisine “bozca” denir Çok zeki bir atar nidasını O kadar güçlüdür ki ötüşü kuştur Yerin, asla belli etmez ve görmek çok uzaklardan duyulur Turaç türkülere neredeyse imkânsızdır Bir tehlike anında bozlaklara da konu olmuştur Şöyle yerden dik olarak havalanır, süzülerek anlatır Âşık Kul Mustafa Turaç’ı konar, konduktan sonra koşmaya başlar ve pamuk tarlaları içinde izini kaybettirir Çukurova turaç senin öz kuşun Doğal olarak Çukurova bölgesi başta Çiy yağarken garip garip ötmez mi? olmak Akdeniz sahil kesiminde yayılış Senin sesin ilkbaharın nişanı gösterir Bunun haricinde Hatay, Aşiretler yaylasına göçmez mi? Şanlıurfa, Kahramanmaraş’ta da Sülüngiller familyasından olan Turaç bulunmaktadır kuşunun boyu yaklaşık olarak 30-35 Ötme, turaç, ötme; işin var senin Şahan salıp avlanacak yer değil Vardım, gördüm, ağlar göçmüş yurdundan; Vatan tutup eğlenecek yer değil Güzel, senin ak saraylı yurdun var; Divitin var, kalemin var, ördün var; Güzel, senin türlü türlü derdin var; Hoşça sallan, karşındaki tor değil Bir düğme diktirem göğsün ağ ise Etrafı da lale, sümbül, bağ ise Eğer güzel bende gönlün yoğ ise, Benim işim minnet ile zor değil Karac`oğlan der: Gezelim yurtları, Söyleyelim başa gelen dertleri, Sevmeseydim senin gibi sertleri Ah, neyleyim, aklım başa yar değil KARACAOĞLAN 3 T ANR IM BENİ YAVAŞLAT Aklımı sakinleştirerek, kalbimi dinlendir Zamanın sonsuzluğunu göstererek, bu telaşlı hızımı dengele Günün karmaşası içinde, bana, sonsuza kadar yaşayacak tepelerin sükûnetini ver Sinirlerim ve kaslarımdaki gerginliği, belleğimde yaşayan akarsuların melodisiyle yıka, götür Uykunun o büyüleyici ve iyileştirici gücünü duymama yardımcı ol Anlık zevkleri yaşayabilme sanatını öğret Bir çiçeğe bakmak için yavaşlamayı, güzel bir köpek ya da kedi okşayabilmek için dur- mayı, güzel bir kitaptan birkaç satır okumayı, balık avlayabilmeyi, hülyalara dalabilmeyi öğret Her gün bana kaplumbağa ve tavşan masalını hatırlat Hatırlat ki, yarışı her zaman hızlı koşanın bitirmediğini, yaşamda hızı artırmaktan çok daha önemli şeyler olduğunu bileyim Heybetli meşe ağacının dallarından yukarıya doğru bakmamı sağla Bakıp göreyim ki, onun böyle güçlü ve büyük olması, yavaş ve iyi büyümesine bağlıdır Beni yavaşlat Tanrım ve köklerimi yaşam toprağının kalıcı değerlerine doğru gönderme- me yardım et Yardım et ki, kaderimin yıldızlarına doğru daha olgun ve daha sağlam olarak yükseleyim Ve hepsinden önemlisi Tanrım, bana değiştirebileceğim şeyleri değiştirmek için cesaret, değiştiremeyeceğim şeyleri kabullenmek için sabır, ikisi arasındaki farkı bilmek için akıl ve beni aşkın körlüğün- den ve yalanlarından koruyacak dostlar ver 4 5 T ER MES SOS V ar olanların mükemmelliğini anlamak için onları tekrar keşfetmeye gerek ulaşabilirsiniz Bölge aynı zamanda bir milli yoktur Şüphesiz fırsat verildiğinde onlar park olduğu için girişte bizi Doğa Koruma kendini size gösterecektir” diyor yazar ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün görev- Henri Charrière, Banko adlı kitabında Antal- lileri karşılıyor Cüzi bir giriş ücreti var Aynı ya’nın kuzeyinde sizden böyle bir fırsat bek- zamanda giriş noktasından, Türkiye’deki leyen bir antik kent var: Termessos Güllük tüm müze ve ören yerlerinde geçerli Müze- Dağları’nın yer yer çam ormanlarıyla kaplı kart’ı da tedarik edebilirsiniz kayalıklarına bir kartal gibi konmuş, var olan mükemmelliğini misafirlerine göstermek için can atan, yaşayan bir antik kent Termessos Türkiye’nin en iyi korunmuş antik kentlerin- den birisi olan Termessos’un girişine Antal- ya-Korkuteli yolundan sola dönerek rahatça 6 7 ANTİK TİYATRO Milli park içerisinde su, yalnızca girişte var İçeride bir şeyler satın alabileceğiniz hiçbir yer yok Bu yüzden yanınıza mutlaka suyunuzu ve yiyeceğinizi almanız gerekiyor Sorunsuz şekilde giriş yaptıktan sonra artık tırmanış için hazırız Milli park içerisinde 8 km’lik manzara- larla dolu asfalt yol bizi bekliyor Yol oldukça dönemeçli, o yüzden dikkatli olmakta fayda var Çevre- nizde yaban hayvanlarını da görme- niz oldukça olası Dağın yamacına asılmış giderken yol kenarındaki meşelikten çevik hareketlerle bir tavşan önüme çıkıyor Yaklaşık 50 metre bana eşlik ettikten sonra çalılıklarda- antik kente varıyoruz Arabamızı uygun bir ki yerine geri dönüyor Yol boyunca uygun yere park ettikten sonra milli park ofisindeki yerlerde durup fotoğraf çekiyorum İlerle- görevli ile beraber rotamıza karar veriyoruz dikçe kendinizi tarih atmosferi içerisinde Kent orman içerisinde geniş bir alan üzerine buluyorsunuz Yüzyıllar öncesinde Romalı kurulu bu yüzden gezimizi verimli geçirmek kralların, Mısırlı tüccarların, Büyük İsken- için haritaya ihtiyacımız var Haritanızı milli der’in ordusunun ilerlediği yolda şimdi siz park ofisinden alabilirsiniz ilerliyorsunuz Güzel duygularla beraber 6 7 Gymnasium Gynasium Çantamı sırtıma alıp orman içindeki sevimli kurulmuş Girişini kapatan 15 metre uzun- patikada kuş sesleri eşliğinde ilerliyorum luğunda bir duvar var Patikam beni sola Şehrin en iyi korunmuş yapılarından Gym- döndürüyor Agoraya doğru ilerliyorum nasium karşıma çıkıyor Gymnasiumlar antik Agoralar Antik Yunan’da pazar yeri olarak çağlarda yarışmalara katılacak atletlerin kullanılan alanlar Agorayı gezerken şehrin idman yaptıkları, aynı zamanda toplantılar su sarnıçlarını keşfediyorum Beş bölmeli ve diğer entelektüel etkinliklerin yapıldığı sarnıç olarak adlandırılan yapıları görüyo- yapılarıdır Sapasağlam duvarlarıyla zamana rum Sarnıçların üzeri, kazaları önlemek için meydan okuyan bu yapıyı hayranlıkla izli- demir kafeslerle kapatılmış yorum Kent içindeki tiyatroya doğru yola koyuluyorum “Zaman patikamda” ilerlerken şehrin üst tahkimat adı verilen esas yapıların bulundu- ğu alanına ulaşıyorum Burası iki dağ ara- sındaki vadinin sonundaki yüksek düzlüğe 8 9 ANTİK TİYATRO Rotamı takip ederek yıkıntılar arasındaki kü- Kararlarında doğru bir tercih yaptıklarını çük patikadan tekrar tiyatroya doğru ilerli- dilim döndüğünce anlatmaya çalışıyorum yorum Kulağıma yüzyıllar ötesinden süzü- Tiyatroyu diğer antik tiyatrolardan ayıran len opera sanatçısının sesi geliyor Tiyatroya özelliğine gelecek olursak, Termessos Tiyat- biraz daha yaklaşınca oldukça şık giyimli rosu uçurumun kenarına kurulmuş ve mü- bir kadının şarkı söylediğini görüyorum kemmel bir manzara sunuyor izleyicilerine Arkadaşlarıyla beraber İtalya’dan gelmişler Burada İtalyan arkadaşlarımla beraber öğle Tur ile gelmişler ancak turun programındaki yemeğimi yerken onlara hep İtalya’ya git- değişiklikleri beğenmedikleri için turdan ayrı mek istediğimden bahsediyorum ve harita- olarak gezmeyi seçmişler mı kontrol edip onlardan ayrılıyorum Antik Tiyatro 8 9 Kayalara oyulmuş tapınak Bu sefer hedefim Alcetas’ın mezarı Büyük İskender’in ölümünden son- ra ülkesi, komutanlarınca 7 bölgeye bölünmüş ve komutanlar arasında çatışmalar çıkmış Bunlardan bir tane- si olan Anadolu Bölgesi, İskender’in komutanları olan Antigonos ve Alcetas arasındaki çatışmalara sahne olmuştur Antigonos ile yaptığı savaşı kaybeden Alcetas, Termessos’a sığınmış, Termes- soslular yine bir cesaret örneği göste- rerek Komutan Alcetas’ı Antigonos’a vermek istememişler Bunun üzerine şehir yeniden kuşatılmış Bunun üzerine Termessos’un ileri gelenleri aralarında anlaşıp Alcetas’ı teslim etmeye karar vermişler Durumu haber alan cesur komutan Alcetas, kendini öldürerek esareti reddetmiştir Termessos’un ileri Alcetas’ın Kabartması gelenleri Alcetas’ın cesedini Komutan Antigonos’a teslim etmişler Antigo- çalanmış vücudunu alarak, onun için büyük bir nos, cesedi parçalara ayırarak kral yolu taştan kahraman anıt mezarı yapmışlar Ormanın boyundaki kazıklara geçirmiş Bu olayın içerisindeki uzun patikadan yürüyerek mezara üzerine Termessoslu gençler bu olaya varıyorum Mezar, kaya oyulmuş iki duvardan çok kızmışlar İçlerinde bazılarının ba- oluşuyor Duvarın birinde ata binmiş halde tasvir baları bile varken şehrin tüm ileri gelen- edilmiş Alcetas’ın heykeli, diğer duvarda ise çift lerini öldürmüşler ve Alcetas’ın par- başlı kartal kabartması bulunuyor 10 11
Description: