Table Of Content

Kingdom of Thailand ≠ EDICT OF GOVERNMENT ± In order to promote public education and public safety, equal justice for all, a better informed citizenry, the rule of law, world trade and world peace, this legal document is hereby made available on a noncommercial basis, as it is the right of all humans to know and speak the laws that govern them. TCPS 451-2554 (2011) (Thai): BODY MASK PRODUCTS มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน THAI COMMUNITY PRODUCT STANDARD มผช.๔๕๑/๒๕๕๔ ผลิตภัณฑพอกตัว BODY MASK PRODUCTS สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ICS 71.100.70 ISBN 978-616-231-203-8 มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลิตภัณฑพอกตัว มผช.๔๕๑/๒๕๕๔ สํานักงานมาตรฐานผลิตภณั ฑอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ถนนพระรามที่ ๖ กรุงเทพฯ ๑๐๔๐๐ โทรศัพท ๐–๒๒๐๒–๓๓๔๔-๖ ประกาศสํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม ฉบับที่ ๑๖๘๒ (พ.ศ. ๒๕๕๔) เรื่อง ยกเลกิ และกําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑชมุ ชน ผลิตภัณฑพอกตัว โดยที่เปนการสมควรปรับปรุงมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลิตภัณฑพ อกตัว มาตรฐานเลขที่ มผช. ๔๕๑/๒๕๔๗ และคณะอนกุ รรมการพิจารณามาตรฐานผลิตภณั ฑชุมชน คณะที่ ๑ มีมติในการประชุมครั้งที่ ๒๒-๒/๒๕๕๔ เมื่อวันที่ ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ ใหยกเลิกมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลิตภัณฑพอกตัว มาตรฐานเลขที่ มผช.๔๕๑/๒๕๔๗ และกําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑชมุ ชน ผลิตภัณฑพอกตวั ขึ้นใหม สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมจึงออกประกาศยกเลิกประกาศสํานักงานมาตรฐาน ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม ฉบับที่ ๔๖๒ (พ.ศ. ๒๕๔๗) ลงวันที่ ๒๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๗ และออกประกาศ กําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลิตภัณฑพอกตัว มาตรฐานเลขที่ มผช.๔๕๑/๒๕๕๔ ขึ้นใหม ดังมี รายละเอียดตอทายประกาศนี้ ทั้งนี้ ใหมีผลบังคับใชนับแตวันที่ประกาศ เปนตนไป ประกาศ ณ วนั ที่ ๒๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๔ นายชัยยง กฤตผลชัย เลขาธิการสํานกั งานมาตรฐานผลิตภัณฑอตุ สาหกรรม มผช.๔๕๑/๒๕๕๔ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชน ผลิตภัณฑพอกตัว ๑. ขอบขาย ๑.๑ มาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ครอบคลุมผลิตภัณฑสําหรับพอกผิวกาย มีลักษณะเปนผง เกล็ด ของแข็งแชใน ของเหลว และของเหลวขน ๒. บทนิยาม ความหมายของคําที่ใชกับมาตรฐานผลติ ภัณฑชุมชนนี้ มีดังตอไปนี้ ๒.๑ ผลิตภณั ฑพอกตัว หมายถึง ผลิตภัณฑทมี่ ีสารดูดซับ เชน ดินสอพอง ดินโคลน ดนิ ขาว (kaolin) ผงถาน เปนสวนประกอบหลัก อาจผสมผงหรือสารสกัดสมุนไพร ใชสําหรบั พอกผิวกายเพื่อดูดซบั สิ่งสกปรกที่ ตกคาง ทําใหผ ิวนุม ๓. ชนิด ๓.๑ ผลิตภณั ฑพอกตัว แบงออกเปน ๓ ชนิด คือ ๓.๑.๑ ชนิดของแข็ง เชน ผง เกล็ด ๓.๑.๒ ชนิดของแข็งแชในของเหลว ๓.๑.๓ ชนิดของเหลวขน เชน ครีม เจล ๔. สวนประกอบ ๔.๑ สารที่ใชเปนสวนประกอบในผลิตภัณฑพอกตัว ใหเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขที่ออกตาม พระราชบัญญัติเครื่องสําอางฉบับที่มีผลบังคับใช -๑- มผช.๔๕๑/๒๕๕๔ ๕. คุณลักษณะที่ตองการ ๕.๑ ลักษณะทั่วไป ๕.๑.๑ ชนิดของแข็ง ตองแหง มกี ารกระจายตวั ของสวนผสมอยางสม่ําเสมอ ไมมีสิ่งแปลกปลอมและกลิ่นที่ ไมพึงประสงค  กรณีเปนผงตอ งไมหยาบจนเกินไป ไมจบั ตัวเปนกอน กรณีเปนเกล็ดตองไมคม ๕.๑.๒ ชนิดของแข็งแชในของเหลว ตองไมมีสิ่งแปลกปลอมและกลิ่นที่ไมพึงประสงค ๕.๑.๓ ชนิดของเหลวขน ตองเปนเนื้อเดียวกัน ไมแยกชั้นหรือจับตัวเปน กอน มีสีสม่ําเสมอ ไมมีสิ่งแปลกปลอม และกลิ่นที่ไมพ ึงประสงค การทดสอบใหทําโดยการตรวจพินิจและดม ๕.๒ สารปนเปอน ๕.๒.๑ ตะกั่ว ตองไมเกิน ๒๐ มิลลกิ รัมตอกิโลกรัม ๕.๒.๒ สารหนู (คาํ นวณเปน As O ) ตองไมเกิน ๒ มิลลิกรัมตอ กิโลกรัม 2 3 ๕.๒.๓ ปรอท ตองไมเ กิน ๐.๕ มิลลกิ รัมตอกิโลกรัม การทดสอบใหใชอะตอมิกแอบซอรปชันสเปกโทรโฟโตมิเตอรหรือวิธีทดสอบอื่นทเี่ ทียบเทา ๕.๓ ความเปนกรด-ดาง ตองอยูระหวาง ๔.๕ ถึง ๘.๐ การทดสอบใหปฏิบัตติ าม AOAC หรือวิธีทดสอบอื่นทเ่ี ทียบเทา ๕.๔ จุลินทรีย ๕.๔.๑ จํานวนแบคทีเรีย ยีสต และราทั้งหมดที่เจริญเติบโตโดยใชอากาศ ตองไมเกิน ๑ ๑๐๓ โคโลนตี อ × ตัวอยาง ๑ กรัม หรือ ๑ ลูกบาศกเซนติเมตร ๕.๔.๒ ซูโดโมแนส แอรูจิโนซา ตองไมพบ ๕.๔.๓ สตาฟโ ลค็อกคัส ออเรียส ตอ งไมพบ ๕.๔.๔ แคนดิดา อัลบิแคนส  ตองไมพบ ๕.๔.๕ คลอสตริเดียม ตองไมพบ การทดสอบใหปฏิบัตติ าม ISO หรือ BAM (U.S.FDA) หรือ USP หรือวิธีทดสอบอื่นที่เทียบเทา ๕.๕ การระคายเคอื ง (เบื้องตน) ตองไมทําใหเกิดอาการคัน ผื่นแดง หรืออาการขางเคียงอื่นทางผิวหนงั การทดสอบใหปฏิบัตติ ามขอ ๑๐.๑ ๕.๖ ความคงสภาพ (เฉพาะชนดิ ของเหลวขน) ลักษณะทั่วไปตองอยูในสภาพที่ด ีไมแปรสภาพหรือเสอื่ มคุณภาพ โดยความเปน กรด-ดา งตองแตกตา ง จากเดิมไมเกนิ ๑.๐ และตองอยูระหวาง ๔.๕ ถึง ๘.๐ ± การทดสอบใหปฏิบัตติ ามขอ ๑๐.๒ ๖. สุขลักษณะ ๖.๑ สุขลักษณะในการทําผลติ ภณั ฑพอกตัว ใหเปนไปตามภาคผนวก ก. -๒- มผช.๔๕๑/๒๕๕๔ ๗. การบรรจุ ๗.๑ ใหบรรจุผลิตภัณฑพอกตัวในภาชนะบรรจุที่เหมาะสม สะอาด ปดไดสนิท ไมรั่ว ไมแตก และสามารถ ปองกันสิ่งปนเปอนจากภายนอกได การทดสอบใหทําโดยการตรวจพินิจ ๗.๒ ปริมาตรสทุ ธหิ รือนา้ํ หนกั สทุ ธิของผลติ ภณั ฑพอกตัวในแตละภาชนะบรรจุ ตองไมนอ ยกวา ที่ระบไุ วที่ฉลาก การทดสอบใหใชเครื่องวัดปริมาตรหรือเครื่องชั่งที่เหมาะสม ๘. เครื่องหมายและฉลาก ๘.๑ ที่ฉลากหรือภาชนะบรรจผุ ลิตภัณฑพอกตัวทุกหนวย อยางนอ ยตอ งมเี ลข อักษร หรือเครื่องหมายแจง รายละเอียดตอ ไปน ี้ ใหเห็นไดงา ย ชัดเจน (๑) ชื่อผลิตภัณฑ (ตามชื่อ มผช.) อาจตามดวยชื่อเรียกผลิตภัณฑ เชน โคลนพอกตัว (๒) สวนประกอบทุกชนิด ใหเรียงปริมาณจากมากไปนอย (๓) ปริมาตรสุทธหิ รือน้ําหนักสทุ ธิ เปนลูกบาศกเซนติเมตรหรือกรัม (๔) เดือน ปที่ทํา หรือป เดือนทที่ ํา (๕) เดือน ปที่หมดอายุ หรือป  เดือนที่หมดอายุ สําหรับผลติ ภัณฑที่มีอายนุ อยกวา ๓๐ เดือน (๖) เลขที่แสดงครั้งที่ทําหรือรหัสรุนที่ทํา (๗) วิธีใช  (๘) คําเตือน ตองเปนไปตามที่ประกาศกระทรวงสาธารณสุขกําหนด (๙) การเก็บรักษา (ถามี) (๑๐) เลขที่ใบรับแจง (๑๑) ชื่อผูทําหรือสถานที่ทํา พรอมสถานที่ตั้ง และเครื่องหมายการคาที่จดทะเบียนหรือชื่อการคา ในกรณีที่ใชภาษาตา งประเทศ ตองมคี วามหมายตรงกับภาษาไทยทกี่ ําหนดไวขางตน หมายเหตุ (๑) ชื่อผลิตภณั ฑและชื่อทางการคาใหขนาดตัวอักษรใหญกวาขอความอื่น (๒) สวนประกอบใหใชภ าษาไทย หรือภาษาไทยทับศพั ทภาษาอังกฤษ หรือภาษาอังกฤษ ๙. การชักตัวอยางและเกณฑตัดสิน ๙.๑ รุน ในที่นี้ หมายถึง ผลิตภัณฑพอกตัวชนิดเดียวกัน มีสวนประกอบเดียวกัน ที่ทําในระยะเวลาเดียวกัน ๙.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับ ใหเปนไปตามแผนการชักตัวอยางที่กําหนดตอไปน ี้ ๙.๒.๑ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบลักษณะทั่วไป การบรรจุ และเครื่องหมายและ ฉลาก ใหชักตวั อยางโดยวิธสี ุมจากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เมื่อตรวจสอบแลว ทุก ตัวอยางตองเปนไปตามขอ ๕.๑ ขอ ๗. และขอ ๘. ทกุ รายการ จึงจะถือวาผลติ ภณั ฑพอกตัวรุนนั้น เปนไปตามเกณฑที่กําหนด -๓- มผช.๔๕๑/๒๕๕๔ ๙.๒.๒ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบสารปนเปอน ความเปนกรด-ดาง และการ ระคายเคือง (เบื้องตน) ใหใชตัวอยางที่ผานการการทดสอบตามขอ ๙.๒.๑ แลว จํานวน ๓ หนวย ภาชนะบรรจุ เพื่อทําเปนตัวอยางรวม โดยมีปริมาตรรวมหรือนํ้าหนักรวมไมนอยกวา ๑๐๐ ลูกบาศกเซนติเมตร หรือ ๑๐๐ กรัม กรณีตัวอยางไมพอใหชักตัวอยางเพิ่มโดยวิธีสุมจากรุน เดียวกันใหไดตัวอยางที่มีปริมาตรรวมหรือน้ําหนักรวมตามที่กําหนด เมื่อตรวจสอบแลวตัวอยาง ตองเปนไปตามขอ ๕.๒ ขอ ๕.๓ และขอ ๕.๕ จึงจะถือวาผลิตภัณฑพอกตัวรุนนั้นเปนไปตามเกณฑ ที่กําหนด ๙.๒.๓ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับการทดสอบจุลินทรีย ใหชักตัวอยางโดยวิธีสมุ จากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เพื่อทําเปน ตัวอยางรวม โดยมีปริมาตรรวมหรือน้ําหนักรวมไมนอ ย กวา ๑๐๐ ลูกบาศกเซนติเมตร หรือ ๑๐๐ กรัม กรณีตัวอยางไมพอใหช ักตัวอยางเพิ่มโดยวิธีสุมจาก รุนเดียวกันใหไ ดต ัวอยางที่มปี ริมาตรรวมหรือน้ําหนักรวมตามที่กําหนด เมื่อตรวจสอบแลวตัวอยาง ตองเปนไปตามขอ ๕.๔ จึงจะถือวาผลติ ภณั ฑพอกตัวรุนนั้นเปน ไปตามเกณฑที่กําหนด ๙.๒.๔ การชักตัวอยางและการยอมรับ สําหรับทดสอบความคงสภาพ (เฉพาะชนิดของเหลวขน) ใหชัก ตัวอยางโดยวิธีสุมจากรุนเดียวกัน จํานวน ๓ หนวยภาชนะบรรจุ เมื่อตรวจสอบแลวทุกตัวอยางตอง เปนไปตามขอ ๕.๖ จึงจะถือวาผลิตภัณฑพอกตัวรุนนั้นเปนไปตามเกณฑที่กําหนด ๙.๓ เกณฑตัดสนิ ตัวอยางผลิตภัณฑพอกตัวตองเปนไปตามขอ ๙.๒.๑ ขอ ๙.๒.๒ ขอ ๙.๒.๓ และขอ ๙.๒.๔ ทุกขอ จึงจะ ถือวาผลิตภัณฑพอกตัวรุนนั้นเปนไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑชุมชนนี้ ๑๐. การทดสอบ ๑๐.๑ การทดสอบการระคายเคือง (เบื้องตน) ๑๐.๑.๑ ใชอาสาสมัคร ๖ คน ท่ีมีสุขภาพแข็งแรง ไมเปนโรคผิวหนังและตองไมมีบาดแผลบริเวณทองแขน ทําความสะอาดบริเวณทองแขนขางใดขางหนึ่งของอาสาสมัครทุกคนใหสะอาดดวยน้ําสะอาดและ ซับใหแหงสนทิ ๑๐.๑.๒ กําหนดพื้นทที่ ดสอบขนาด (๓ × ๓) เซนติเมตร บริเวณผิวหนังทองแขนทดสอบของอาสาสมัคร ทาตัวอยางผลติ ภัณฑพ อกตวั ที่มีปริมาตรประมาณ ๑ ลูกบาศกเซนตเิ มตร หรือนา้ํ หนักประมาณ ๑ กรัม ใหทั่วบริเวณผิวหนังทดสอบ ทิ้งไวเปนเวลา ๑ ชวั่ โมง แลวสังเกตบริเวณผิวหนังทดสอบ โดย อาสาสมัครทั้ง ๖ คน ตองไมเกิดอาการคนั ผื่นแดง หรืออาการขางเคียงอื่นทางผิวหนัง จึงจะถือวา ผานการทดสอบการระคายเคือง ๑๐.๒ การทดสอบความคงสภาพ (เฉพาะชนิดของเหลวขน) เก็บตัวอยางผลิตภัณฑพอกตัวที่ไมเคยเปดฝาภาชนะบรรจุมากอนที่อุณหภูมิ (๔ ๒) องศาเซลเซียส เปน ± เวลา ๒๔ ชั่วโมง แลวนําไปเก็บที่อุณหภูมิ (๔๕ ๒) องศาเซลเซียส เปนเวลา ๒๔ ชั่วโมง ทําเชนนี้จนครบ ± ๔ ครั้ง นํามาวางไวใหเย็นที่อุณหภูมิหอง ตรวจสอบลักษณะทั่วไปเปรียบเทียบกับสภาพเดิมของผลิตภัณฑ และวัดความเปนกรด-ดาง -๔- มผช.๔๕๑/๒๕๕๔ ภาคผนวก ก. สุขลักษณะ (ขอ ๖.๑) ก.๑ สถานที่ตั้งและอาคารที่ทํา ก.๑.๑ สถานที่ตั้งตัวอาคารและที่ใกลเคียง อยูในที่ที่จะไมทาํ ใหผลิตภณั ฑทที่ ําเกิดการปนเปอนไดงาย โดย ก.๑.๑.๑ สถานที่ตั้งตัวอาคารและบรเิ วณโดยรอบ สะอาด ไมมีนา้ํ ขัง แฉะ และสกปรก ก.๑.๑.๒ อยูหางจากบรเิ วณหรอื สถานที่ที่มีฝุน เขมา ควัน ก.๑.๑.๓ ไมอยูใกลเคียงกับสถานทนี่ า รังเกียจ เชน บริเวณเพาะเลยี้ งสัตว แหลงเก็บหรือกําจัดขยะ ก.๑.๒ อาคารที่ทํามีขนาดเหมาะสม มีการออกแบบและกอสรางในลักษณะที่งายแกการบาํ รุงรักษา การทํา ความสะอาด และสะดวกในการปฏิบัติงาน โดย ก.๑.๒.๑ พื้น ฝาผนัง และเพดานของอาคารที่ทํา กอสรางดวยวัสดุที่คงทน เรียบ ทําความสะอาด และ ซอมแซมใหอยูในสภาพที่ดีตลอดเวลา ก.๑.๒.๒ แยกบริเวณที่ทําออกเปนสัดสวน สําหรับวัตถุดิบ วัสดุบรรจุ ผลิตภัณฑรอการบรรจุ และ ผลิตภัณฑสาํ เร็จรูป ไมอยูใกลหองสุขาซึ่งเปดสูบริเวณที่ทาํ โดยตรง ไมมีสิ่งของที่ไมใชแลว หรือไมเกี่ยวของกับการทาํ อยูในบริเวณท่ีทํา ก.๑.๒.๓ พื้นที่ปฏิบตั ิงานไมแออดั มีแสงสวางเพียงพอ และมีการระบายอากาศที่เหมาะสม ก.๑.๒.๔ หอ งสุขา อา งลางมือมีจํานวนเหมาะสม มีอุปกรณเครื่องใชสําหรับทาํ ความสะอาด หรอื ฆา เชื้อโรค ก.๒ เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณในการทํา ก.๒.๑ ภาชนะหรืออุปกรณในการทําที่สัมผัสกับผลิตภัณฑ  ทําจากวัสดุมีผิวเรียบ ไมเปนสนิม ลางทําความ สะอาดไดงาย ก.๒.๒ เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณที่ใช สะอาด กอนและหลังการใชงานตองทําความสะอาด เหมาะสมกับการใชงาน ไมกอใหเกิดการปนเปอน ติดตั้งไดงาย มีปริมาณเพียงพอ รวมทั้งสามารถ ทําความสะอาดไดงายและทวั่ ถึง และเก็บไวในที่เหมาะสม ก.๓ การควบคุมกระบวนการทํา ก.๓.๑ วัตถดุ บิ และสวนผสมในการทาํ ตองสะอาด มีคุณภาพด ี ไดจากแหลงที่เชื่อถือได ปลอดภัย จดั เก็บใน ภาชนะสะอาด ปองกันการปนเปอนได  แยกเก็บเปนสดั สวน ก.๓.๒ การทํา การเก็บรักษา การขนยาย และการขนสง ใหมีการปองกันการปนเปอนและการเสื่อมเสียของ ผลิตภัณฑ  ก.๓.๓ เครื่องชั่งที่ใชตองตรวจสอบไดเที่ยงตรง ก.๔ การสุขาภิบาล การบาํ รุงรักษา และการทาํ ความสะอาด ก.๔.๑ น้ําทใี่ ชลา งทาํ ความสะอาดเครื่องมือ เครอื่ งจักร อุปกรณ และมือของผูทํา เปนนา้ํ สะอาดและมปี ริมาณ เพียงพอ ก.๔.๒ มีวิธีการปองกนั และกําจัดสตั วนําเชื้อ แมลง และฝุนผงในบริเวณที่ทําตามความเหมาะสม ก.๔.๓ มีวิธีการปองกนั ไมใหสตั วเลยี้ ง เชน สุนัข แมว เขาไปในบริเวณที่ทํา ก.๔.๔ มีการกําจัดขยะ สิ่งสกปรก และน้ําทิ้ง อยางเหมาะสม เพื่อไมกอใหเกดิ การปนเปอนกลบั ลงสูผลิตภัณฑ -๕-