ebook img

tc selçuk üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü tarih ana bilim dalı PDF

172 Pages·2012·11.4 MB·Turkish
by  
Save to my drive
Quick download
Download
Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.

Preview tc selçuk üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü tarih ana bilim dalı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANA BİLİM DALI ATATÜRK İLKELERİ VE İNKİLAP TARİHİ BİLİM DALI ALMAN KAYNAKLARINA GÖRE II. DÜNYA SAVAÍI YILLARINDA TÜRK DIÍ POLİTİKASI Latif Çelik YÜKSEK LİSANS TEZİ Danışman Prof. Ramazan Çalık Konya - 2012 iii ÖNSÖZ II. Dünya Savaşı yılları Türk tarihinin çok yakın bir dönemi ve bu zaman dilimini yaşayan canlı tanıkların hala aramızda olmasına rağmen, kısıtlı arşiv bilgileri ile 1939-1945 arası dönemin resmini bir bütün olarak görmek mümkün değildir. Dönemin sıkıntı ve zorluklarını iç siyasete alet eden bakış açısı da, bahse konu yılların önemli dış politika deneyimlerinin net olarak araştırılmasındaki zorluklardan birisi olarak öne çıkmaktadır. Tez konusu araştırma ile gelecek nesillere bilimsel süzgeçten geçmiş sağlam bilgiler bırakmak için savaş yıllarının Türkiye Cumhuriyeti yöneticilerini siyaset tarihi disiplini altında incelenmesine çalışılmıştır. Alman tarihi ve toplumunu çok iyi tanıyan tez danışmanı hocam Prof. Ramazan Çalık‟a, bu ülkede yaşayan biri olarak beni, dönem ile ilgili Alman arşiv belgelerini araştırmaya yönlendirmesine geldiğim noktada teşekkür etmek istiyorum. Bundesarchiv (Federal Almanya Dışişleri Bakanlığı Resmi Arşivi) yetkilisi Bay Bäumle ve Bayan König‟e araştırmalarım sırasında gösterdikleri kolaylık ve sağladıkları imkanlar, Bundesbildstelle (Federal Almanya Tarihi Fotoğraf Resmi Dairesi) yetkilisi Bay Dr. Sander‟e dönemin resimleri ve Bundeszentrale für Politische Bildung‟a (Federal Almanya Politik Araştırmalar Merkezi) II. Dünya Savaşı yıllarına ait bilgiler için içtenlikle teşekkür ediyorum. Tez çalışması boyunca çeviri, resim ve araştırma-dosyalama konularında bana sürekli destek olan IKG - Kültür, Tarih ve İntegrasyon Araştırmaları Enstitüsü sekreteri sevgili eşim Aysel Çelik‟e de içtenlikle teşekkür ediyorum. iv ÖZET 70 yıl önce dünya genelinde 70 milyon insanın hayatına mâlolan II. Dünya Savaşı‟nda tarafsız kalmayı başaran genç Türkiye Cumhuriyeti‟nin diplomatik kazanımları siyasal bilim açısından hâlâ önemini korumaktadır. Bu yüksek lisans tez çalışması ile, II. Dünya Savaşı‟nı saldırarak başlatan ve teslim olarak bitiren Almanya‟nın arşivlerindeki döneme ait belgelerin ışığında Türkiye‟nin dış politikasına yeni bir bakış açısının getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu dönemi araştırırken Türkiye‟nin değişik ülkeler ile olan ilişkilerinin üçüncü ülkeler ile olan ilişkilerine domino etkisi yapacağı göz önüne alındığından, mümkün olduğunca fazlaca batılı kaynak kullanılmaya özen gösterilmiştir. Çalışmanın I. Bölümünde Türk Alman ilişkilerine genel bakış başlığı altında I. Dünya Savaşı dönemi ve iki milletin müttefik olmalarının tarihî sürece etkileri incelenirken II. Bölümde yenilginin taraflar üzerindeki etkileri incelenmiştir. III. Bölümde Türkiye‟nin güvenlik çemberi, IV. Bölümde savaşta rol oynayan ülkeler ile olan ilişkileri ve nihayet V. Bölümde savaşın ortasındaki Türkiye‟nin dış politikası Alman arşiv belgeleri ışığında incelenmeye çalışılmıştır. VI. Bölümde ise sonuç olarak, Alman kaynaklarına yansıyan yönü ile Türkiye‟nin savaşa girmesi ve girmemesi durumunda olmuşlar ve olabilecekler yorumlanmaya çalışılmıştır. v ABSTRACHT Die diplomatischen Bemühungen und die Neutralität der zu dieser Zeit des Zweiten Weltkriegs noch sehr jungen Republik Türkei verdienen zweifelsohne eine grundlegende Erforschung. Der Zweite Weltkrieg, der vor 70 Jahren mit mehr als 70 Mio. Toten endete, prägte auch die Beziehungen zwischen Deutschland und der Türkei grundlegend. Vorliegende Arbeit versucht anhand von zeitgenössischen Quellen ein neues Licht auf die Außenpolitik der Türkei während der Kriegsjahre und die Auswirkungen dieser Position auf die deutsch-türkischen Beziehungen werfen. Weiter spielen auch die Beziehungen zu den anderen europäischen Staaten während dieser Zeit eine zentrale Rolle, worin auch der eigentliche Grund für die vergleichsweise breite Palette an deutschen Quellen und Literatur bei der Arbeit liegt. Im ersten Abschnitt der Arbeit geht es um eine allgemeine Darlegung der deutsch-türkischen Beziehungen zur Zeit des Ersten Weltkriegs während im zweiten Part der Untersuchung insbesondere auf die gemeinsam erlebte Niederlage aus diesem ersten großen Krieg eingegangen wird. Der dritte Abschnitt widmet sich der türkischen Sicherheitsarchitektur und dem Sicherheitsempfinden während des Zweiten Weltkriegs, wobei die Beziehungen zu den einzelnen Ländern im vierten Teil näher untersucht werden. Der fünfte Abschnitt geht zentralen Aspekten der türkischen Außenpolitik im Krieg auf den Grund und legt den Hauptschwerpunkt auf die Beziehungen zum Dritten Reich. Im letzten Fazit-Part der Studie wird der Frage nach den Vor- und Nachteilen des sehr späten Kriegseintritts auf der Seite der Alliierten aus Sicht der Türkei behandelt. vi Kısaltmalar Auswertiges Amt Federal Almanya Arşivleri Dışişleri Bakanlığı Dairesi a.g.e. Adı geçen eser Bundesarchiv Federel Almanya Arşivleri c. Cilt çev. Çeviren M.C. Milletler Cemiyeti M.B.S. Möntroux Boğazlar Sözleşmesi s. Sayfa ss. Sayfadan sayfaya Sancak Hatay SSCB Sovyetler Birliği TDP Türk Dış Politikası TTK Türk Tarih Kurumu Üniv. Üniversite vii İÇİNDEKİLER Bilimsel Etik Sayfası ................................................................................................. i Tez Kabul Formu ...................................................................................................... ii Önsöz / Teşekkür ...................................................................................................... iii Özet ........................................................................................................................... iv Abstracht.................................................................................................................... v Kısaltmalar ve Simgeler Sayfası .............................................................................. vi İçindekiler..................................................................................................................vii Giriş .......................................................................................................................... 1 I.BÖLÜM 1. Türk - Alman İlişkilerine Genel Bakış ........................................................... 5 1.1. Türkiye‟de Alman İzleri ....................................................................... 6 1.2. Almanya‟da Türk İzleri ........................................................................ 9 1.3. Türk Kültürünün Alman Kültürüne Etkisi ........................................... 11 1.4. Osmanlı-Prusya Siyasi İlişkileri .......................................................... 14 1.5. 1878 Berlin Kongresi‟nin İkili İlişkilere Etkisi ................................... 18 1.6. Alman Danışmanlar Türkiye‟de ........................................................... 21 1.6.1. Osmanlı Ordusunun Yeniden Dizaynı .................................. 23 1.6.2. Osmanlı İmparatorluğu‟nda Demiryolu İnşaatları ................ 25 1.6.3. Osmanlı Alman Eğitim İlişkileri ........................................... 27 II.BÖLÜM 2. Birinci Dünya Savaşı ve Sonrası..................................................................... 30 2.1 Türkiye Üzerinde Alman Menfaatleri ..................................................... 32 2.2. Kaybedilen Savaşın Türkler Üzerindeki Etkileri................................... 35 2.3. Savaş Yenilgisinin Almanlar Üzerindeki Etkileri................................... 37 2.4. Kalkınan Almanya´da Kısıtlanan Demokrasi ........................................ 41 III. BÖLÜM viii 3. Türkiye‟nin Uluslararası Güvenlik Çenberi.................................................. 46 3.1. Türkiye Milletler Cemiyeti‟ne Üye Oluyor.......................................... 48 3.2. Balkan Antantı Paktı ............................................................................ 49 3.3. Montreux Boğazlar Konferansı ............................................................ 51 3.4. Türkiye‟nin İmza Koyduğu Uluslararası Taahhütler ........................... 53 IV. BÖLÜM 4. Savaşan Ülkeler ile Savaş Öncesi İlişkiler ...................................................... 56 4.1. Türkiye – İtalya İlişkileri ....................................................................... 57 4.2. Türk – Sovyet İlişkileri .......................................................................... 59 4.3. Türkiye – Fransa İlişkileri ..................................................................... 62 4.4. Türkiye - İngiltere İlişkileri ................................................................... 65 4.5. Türkiye - Almanya İlişkileri .................................................................. 68 V. BÖLÜM 5. Savaşanların Ortasında Savaşa Karşı 1939 - 1945 ......................................... 70 5.1. Türkiye´nin Müttefikler Safında İttifak Arayışı .................................... 71 5.2. Türkiye üzerinde Alman-Sovyet Pazarlığı ............................................ 78 5.3. Herkesin Gözü Türk Boğazlarında ........................................................ 80 5.4. Batı Avrupa‟yı Teslim Alan Hitler Balkanlar‟a İniyor ......................... 82 5.4.1. Türkiye‟nin Yeni Komşusu: Hitler ......................................... 83 5.4.2. Türk - Alman Saldırmazlık Paktı İmzalanıyor ........................ 86 5.4.3. Almanya‟nın Turancılık Oyunları ........................................... 91 5.4.4. Almanya‟nın Türkiye‟deki İstihbarat Çalışmaları .................. 98 5.4.5. Alman Hayallerinin Sonuna Doğru ...................................... 100 VI. SONUÇ .......................................................................................................... 106 Kaynakça.................................................................................................................. 110 Ekler......................................................................................................................... 117 EK-1 1923 - 1939 Döneminde Türkiye‟nin İmzaladığı........................... ix Uluslararası Anlaşmalar...................................................................117 EK-2 1923 - 1939 Yılları Arasında Türkiye‟nin İhracat ve İthalatı...........120 EK-3 Dönemin Önemli Íahsiyetlerinin Görev Süreleri.............................121 EK-4 1930 - 1939 Arası Döneme Ait Resimler......................................... 122 EK-5 1939 - 1945 Ankara Berlin Arasındaki Arşiv Belgeleri................... 142 EK-6 Adolf Hitler‟in İsmet İnönü‟ye Mektubu......................................... 163 EK-7 İsmet İnönü‟nün Adolf Hitler‟ Mektubu.......................................... 164 GİRİÍ

Description:
imkan sağlamak amacıyla evrensel bir örgüt olarak Milletler Cemiyeti‟ni ( Ringelmann Beatrix, Deutsch-Türkische Beziehungen 1939 – 1945“
See more

The list of books you might like

Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.