tc mersđn valđlđğđ đl çevre ve orman müdürlüğü

350 Pages·2008·10.66 MB·Turkish

T.C.

MERSĐN VALĐLĐĞĐ

ĐL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ

Sayfa 0
T.C.
MERSĐN VALĐLĐĞĐ
ĐL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ

2007 YILI MERSĐN ĐL
ÇEVRE DURUM RAPORU

HAZIRLAYANLAR
Hasan SADAY Đl Müdürü
Zübeyir GÜVEL Đl Müdür Yardımcısı
Đshak BURAK ÇED ve Planlama Şube Müdürü
ÇED ve Planlama Şube Müdürlüğü Personeli

MERSĐN–2008

Sayfa 1
Çevre kirliliği 21. Yüzyılın en önemli sorunu olma özelliğini korumaktadır. Hızlı nüfus artışı,
çarpık kentleşme, sanayi ve teknolojide yaşanan gelişmelere paralel olarak, alt yapı yetersizliği,
doğal kaynakların aşırı ve yanlış kullanımı gibi faktörler bir dizi çevre problemini de beraberinde
getirmektedir.
Her ne kadar zeki ve teknoloji sahibi canlılar olsak da, biz insanlarda doğa kurallarının
esiriyiz. Bizim de bir gün kaynaklarımızı tamamıyla tüketeceğimiz aşikârdır. Bu nedenle kirletici
faaliyetlerin kontrolü ve kaynakların akılcı kullanımının yanında ülkemizde ve dünyada çevre
korumacılıkla ilgili temel hedef ve ilkelerin geliştirilmesi ve işbirliği içerisinde uygulanmasına yönelik
tedbirlerin alınması zorunlu hale gelmiştir.
Đlimizin sahip olduğu zengin doğal, tarihi ve kültürel değerlerimiz bizlere önemli
sorumluluklar yüklemektedir. Sağlıklı bir toplum yapısı oluşturarak insanlarımızın daha rahat ve
düzenli bir hayat sürdürebilmesi için; doğal kaynaklarımızın korunarak geliştirilmesi, sürdürülebilir
kullanımının sağlanması, çevresel duyarlılığın arttırılması, bilinçli tüketim alışkanlıklarının
kazandırılması büyük önem arz etmektedir.
Tahrip edilmiş ve kirletilmiş bir çevreyi eski haline getirmenin çok güç ve pahalı olduğu bir
gerçektir. Bu nedenle çevreyi tahrip etmeden ve kirletmeden doğal kaynakları en akılcı bir şekilde
kullanma gerekliliği açıktır. Bu amaçla Đlk baskısı 1994 yılında yapılan “Mersin Đli Çevre Durum
Raporu” nun son yıllardaki değişiklikleri de kapsayan bu baskısı Mersin’de çevre kirliliğinin
giderilmesinde başvuru kaynağı niteliğindedir. “Mersin Đli Çevre Durum Raporu” nun bundan sonra
yapılacak çalışmalara ışık tutacağı ve çevresel değerlerin korunmasına katkıda bulunacağı
inancındayım.
“Mersin Đli Çevre Durum Raporu” ndan ilgililerin istifade etmesini diliyor ve raporun
hazırlanmasında emeği geçen Đl Çevre ve Orman Müdürlüğü personeline teşekkür ediyorum.

Hüseyin AKSOY
Mersin Valisi

Sayfa i
Đçinde bulunduğumuz yüzyıl, pek çok teknolojik imkânları insanlığın hizmetine sunarken, bir
yandan da insanlığın ortak malı olan çevre değerlerinin hızla kirlenmesine yol açmaktadır. Hızla
artan nüfus ve buna bağlı olarak beslenme, barınma ve enerji ihtiyacı, çarpık kentleşme, sağlıksız
sanayileşme, azalan ve tükenen canlı türleri, artan kirlilik ve iklim değişiklikleri dünyamızın en
önemli çevre sorunlarını oluşturmaktadır. Bunun yanında doğal kaynaklarımız hızla tükenmekte ve
gün geçtikçe kişi başına düşen kaynaklar azalmakta, yaşadığımız ortam her geçen gün daha çok
kirlenmektedir.
Doğal kaynaklarımızın hızla tükenmesi çevre kirlenmesinin büyük boyutlara ulaşması, bu
gün insanları sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda hareket etmeye
zorlamaktadır.
Bu anlayışla doğa ile yeniden barışmak ve gelecek nesillere sahip olduğumuz zenginlikleri
bırakabilmek için Mersin Đl Çevre ve Orman Müdürlüğü olarak bizler üzerimize düşen görevi
layıkıyla yerine getirebilmek için; bilinçli bir anlayışla uygulamaya çalıştığımız Kanun ve
Yönetmelikler çerçevesinde büyük bir özveri ile çalışıyor ve bu çalışmalarımızda yalnız
olmadığımızı biliyoruz.
Çevre sorunlarının çözümünde temel hareket noktası, sorunları bilmek ve tanımaktır.
Sorunların tam olarak tespiti ayrıntılı bir envanter çalışması ile mevcut çevre şartlarının ortaya
konulması ve sürekli gözlenmesi ile mümkün olacaktır. Bu doğrultuda; Đlimizdeki çevre ile ilgili
konuların toplumun her kesimine ulaşması ve çevreye ilişkin iletişimin sağlanması amacıyla
hazırlanan bu raporun çevre bilincinin yerleşmesine ve yaygınlaşmasına katkıda bulunacağını
umuyor, raporun hazırlanmasında emeği geçen tüm arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.

Hasan SADAY
Đl Çevre ve Orman Müdürü

Sayfa ii
Sayfa iii
ĐÇĐNDEKĐLER

Sayfa No
A. COĞRAFĐK KAPSAM
A.1 Giriş 1
A.2 Đl ve Đlçe Sınırları 1
A.3 Đlin Coğrafi Durumu 2
A.4 Đlin Topografyası ve Jeomorfolojik Durumu 2
A.5 Jeolojik Yapı ve Stratigrafi 4
A.5.1 Metamorfizma ve Mağmatizma 17
A.5.2 Tektonik ve Paleocoğrafya 18
B. DOĞAL KAYNAKLAR
B.1 Enerji Kaynakları 21
B.1.1 Güneş 21
B.1.2 Su Gücü 21
B.1.3 Kömür 21
B.1.4 Doğalgaz 21
B.1.5 Rüzgar 21
B.1.6 Biyokütle 21
B.1.7 Petrol 21
B.1.8 Jeotermal Sahalar 24
B.2 Biyolojik Çeşitlilik 24
B.2.1 Ormanlar 24
B.2.1.1 Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları 25
B.2.2 Çayır ve Mera 25
B.2.3 Sulak Alanlar 25
B.2.4 Flora 27
B.2.5 Fauna 31
B.2.6 Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve
Diğer Hassas Yöreler 32
B.3 Toprak 32
B.4 Su Kaynakları 37
B.4.1 Đçme Suyu Kaynakları ve Barajlar 37
B.4.2 Yeraltı Su Kaynakları 38
B.4.3 Akarsular 38
B.4.4 Göller ve Göletler 39
B.5 Mineral Kaynakları 40
B.5.1 Sanayi Madenleri 40
B.5.2 Metalik Madenler 40
B.5.3 Enerji Madenleri 40
B.5.4 Maden Kanunu’na Tabi Olan Doğal Malzemeler 40
C. HAVA ( ATMOSFER VE ĐKLĐM )
C.1 Đklim ve Hava 42
C.1.1 Doğal Değişkenler 42
C.1.1.1 Rüzgar 42
C.1.1.2 Basınç 43
C.1.1.3 Nem 44
C.1.1.4 Sıcaklık 44
C.1.1.5 Buharlaşma 44

Sayfa iv
C.1.1.6 Yağışlar 44
C.1.1.6.1 Yağmur 44
C.1.1.6.2 Kar, Dolu, Sis ve Kırağı 45
C.1.1.7 Seller 45
C.1.1.8 Kuraklık 45
C.1.1.9 Mikroklima 46
C.1.2 Yapay Elementler 46
C.1.2.1 Plansız Kentleşme 46
C.1.2.2 Yeşil Alanların Azalması 46
C.1.2.3 Isınmada Kullanılan Yakıtlar 47
C.1.2.4 Endüstriyel Emisyonlar 49
C.1.2.5 Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 49
C.2 Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynaklar 51
C.2.1 Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 52
C.2.2 Partikül Madde (PM) Emisyonları 52
C.2.3 Karbonmonoksit Emisyonları 52
C.2.4 Azot Oksit (NO ) Emisyonları 52
x
C.2.5 Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları 52
C.3 Atmosferik Kirlilik 53
C.3.1 Ozon Tabakasının Đncelmesi 53
C.3.2 Asit Yağışlarının Etkileri 53
C.4 Hava Kirleticilerin Çevreye Olan Etkileri 53
C.4.1 Doğal Çevreye Etkileri 53
C.4.1.1 Su Üzerindeki Etkileri 53
C.4.1.2 Toprak Üzerine Etkileri 53
C.4.1.3 Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 54
C.4.1.4 Đnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 54
C.4.2 Yapay Çevreye Etkisi (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri 54
D. SU
D.1 Su Kaynaklarının Kullanımı 55
D.1.1 Yeraltı Suları 55
D.1.2 Jeotermal Kaynaklar 55
D.1.3 Akarsular 55
D.1.4 Göller, Göletler ve Rezervuarlar 57
D.1.5 Denizler 57
D.2 Doğal Drenaj Sistemleri 58
D.3 Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri 58
D.3.1 Yeraltı Suları ve Kirlilik 58
D.3.2 Akarsularda Kirlilik 58
D.3.3 Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 65
D.3.4 Denizlerde Kirlilik 68
D.4 Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları 69
D.5 Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri 71
E. TOPRAK VE ARAZĐ KULLANIMI
E.1 Genel Toprak Yapısı 72
E.2 Toprak Kirliliği 75
E.2.1 Kimyasal Kirlenme 75
E.2.1.1 Atmosferik Kirlenme 75
E.2.1.2 Atıklardan Kirlenme 75
E.2.2 Mikrobiyal Kirlenme 75

Sayfa v
E.3 Arazi 75
E.3.1 Arazi Varlığı 75
E.3.1.1 Arazi Sınıfları 75
E.3.1.2 Kullanım Durumu 77
E.3.2 Arazi Problemleri 77
F. FLORA - FAUNA VE HASSAS YÖRELER
F.1 Ekosistem Tipleri 81
F.1.1 Ormanlar 81
F.1.1.1 Ormanların Ekolojik Yapısı 81
F.1.1.2 Đlin Orman Envanteri 82
F.1.1.3 Orman Varlığının Yararları 83
F.1.1.4 Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları 84
F.1.2 Çayır ve Meralar 85
F.1.3 Sulak Alanlar 85
F.1.4 Diğer Alanlar ( Stepler vb.) 86
F.2 Flora 86
F.2.1 Habitat ve Toplulukları 86
F.2.2 Türler ve Popülasyonları 86
F.3 Fauna 102
F.3.1 Habitat ve Toplulukları 102
F.3.2 Türler ve Popülasyonları 104
F.3.3 Hayvan Yaşama Hakları 107
F.3.3.1 Evcil Hayvanlar 107
F.3.3.1.1 Sahipli Hayvanlar 107
F.3.3.1.2 Sahipsiz Hayvanlar 107
F.3.3.2 Nesli tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil ve Yaban
Hayvanlar 108
F.3.3.3 Hayvan Hakları Đhlalleri 108
F.3.3.4 Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla Đşbirliği 108
F.4 Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin
Đsteneceği Alanlar 108
F.4.1 Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 108
F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu
Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”,
“Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları” 108
F.4.1.1.1 Yerköprü Şelalesi Tabiat Anıtı 108
F.4.1.1.2 Ana Ardıç Tabiat Anıtı 110
F.4.1.1.3 Koca Katran Tabiat Anıtı 110
F.4.1.2 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca
Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme
Alanları” 111
F.4.1.3 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. Maddesinin
“a - Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür Varlıkları”,
“Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve Aynı
Kanun ile 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna
Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) Đlgili Maddeleri Uyarınca
Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar 112
F.4.1.4 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri Đstihsal
ve Üreme Sahaları 114

Sayfa vi
F.4.1.5 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirliliği
Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi
Gazete’de Yayımlanan Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde
Tanımlanan Alanlar 114
F.4.1.6 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava
Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan
“Hassas Kirlenme Bölgeleri” 115
F.4.1.7 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu
Tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve Đlan
Edilen Alanlar 115
F.4.1.8 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar 131
F.4.1.9 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler 131
F.4.1.10 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar 131
F.4.1.11 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında
Kanunda Belirtilen Alanlar 131
F.4.1.12 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 131
F.4.1.13 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe
Giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar 131
F.4.2 Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması
Gerekli Alanlar 132
F.4.2.1 20/2/1984 Tarih ve 18318 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe
Giren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi”
(BERN Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına Alınmış Alanlardan “Önemli
Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri,
“Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları” 132
F.4.2.2 12/6/1981 Tarih ve 17368 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe
Giren “Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” (Barcelona
Sözleşmesi) Uyarınca Korumaya Alınan Alanlar 136
F.4.2.2.1 23/10/1988 Tarihli ve 19968 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan
“Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” Gereği
Ülkemizde “Özel Koruma Alanı” Olarak Belirlenmiş Alanlar 136
F.4.2.2.2 13/9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gereği Seçilmiş Birleşmiş Milletler
Çevre Programı Tarafından Yayımlanmış Olan “Akdeniz’de Ortak Öneme
Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit” Listesinde Yer Alan Alanlar 136
F.4.2.2.3 Cenova Deklerasyonu’nun 17. Maddesinde Yer Alan “Akdeniz’e Has Nesli
Tehlikede Olan Deniz Türlerinin” Yaşama ve Beslenme Ortamı Olan
Kıyısal Alanlar 136
F.4.2.3 14/2/1983 Tarih ve 17959 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe
Giren “Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi” nin 1. ve 2.
Maddeleri Gereğince Kültür ve Turizm Bakanlığı Tarafından Koruma Altına
Alınan “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve
Doğal Alanlar 137
F.4.2.4 17/05/1994 Tarih ve 21937 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe
Giren “Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme
Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi” (RAMSAR Sözleşmesi)
Uyarınca Koruma Altına Alınmış Alanlar 137
F.4.3 Korunması Gereken Alanlar 137
F.4.3.1 Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak
Tespit Edilen ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri
Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar vb.) 137
F.4.3.2 Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkün
ve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yağışa Bağlı
Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf ile, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının
Tamamı 138

Sayfa vii
F.4.3.3 Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun
veya Akıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme
Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta Su Kuşları
Olmak Üzere Canlıların Yaşama Ortamı Olarak Önem Taşıyan Bütün Sular,
Bataklık Sazlık ve Turbiyeler ile Bu Alanların Kıyı Kenar Çizgisinden Đtibaren
Kara Tarafına Doğru Ekolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler 139
F.4.3.4 Göller, Akarsular, Yeraltısuyu Đşletme Sahaları 139
F.4.3.5 Bilimsel Araştırmalar Đçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Düşmüş
veya Düşebilir Türler ve Ülkemiz Đçin Endemik Olan Türlerin Yaşama Ortamı
Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları,
Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu
Alanlar 139
F.4.3.6 Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın
Rekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine
Neden Olmadan Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlar 139
F.4.3.6.1 Kuyuluk Mesire Yeri 139
F.4.3.6.2 100. Yıl Mesire Yeri 140
F.4.3.6.3 Erdemli Çamlığı (Talat Göktepe) Mesire Yeri 140
F.4.3.6.4 Şehitlik (Çamdüzü) Mesire Yeri 141
F.4.3.6.5 Đncekum Mesire Yeri 141
F.4.3.6.6 Pullu-1 Mesire Yeri 142
F.4.3.6.7 Pullu-2 (Dikilitaş) Mesire Yeri 142
F.4.3.6.8 Karaekşi Mesire Yeri 143
F.4.3.6.9 Morcakaya Mesire Yeri 143
F.4.3.6.10 Kemer Mesire Yeri 143
G. TURĐZM
G.1 Yörenin Turistik Değerleri 145
G.1.1 Yörenin Doğal Değerleri 145
G.1.1.1 Konum 145
G.1.1.2 Fiziki Özellikler 151
G.1.2 Kültürel Değerler 151
G.2 Turizm Çeşitleri 179
G.3 Turistik Altyapı 187
G.4 Turist Sayısı 190
G.5 Turizm Ekonomisi 190
G.6 Turizm Çevre Đlişkisi 190
H. TARIM VE HAYVANCILIK
H.1 Genel Tarımsal Yapı 192
H.2 Tarımsal Üretim 193
H.2.1 Bitkisel Üretim 194
H.2.1.1 Tarla Bitkileri 194
H.2.1.1.1 Buğdaygiller 195
H.2 1.1.2 Baklagiller 195
H.2.1.1.3 Yem Bitkileri 195
H.2.1.1.4 Endüstriyel Bitkiler 195
H.2.1.2 Bahçe Bitkileri 195
H.2.1.2.1 Meyve Üretimi 195
H.2.1.2.2 Sebze Üretimi 196
H.2.1.2.3 Süs Bitkileri 197
H.2.2 Hayvansal Üretim 197
H.2.2.1 Büyükbaş Hayvancılık 197
H.2.2.2 Küçükbaş Hayvancılık 197

Sayfa viii