tc kara harp okulu savunma bilimleri enstitüsü güvenlik bilimleri ana bilim dalı göçmen ...

293 Pages·2014·3.1 MB·Turkish

T.C.
KARA HARP OKULU
SAVUNMA BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜVENLİK BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI

GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞIYLA MÜCADELEDE
İNSAN GÜVENLİĞİ YAKLAŞIMI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

DOKTORA TEZİ

Hazırlayan
J. Bnb. Yusuf AY

Tez Danışmanı
Doç.Dr. Müge KINACIOĞLU

ANKARA – 2014

TEZ TANITIM FORMU
TEZİN TARİHİ : 02.07.2014

TEZİN TİPİ : Doktora Tezi

TEZİN BAŞLIĞI : Göçmen Kaçakçılığıyla Mücadelede İnsan Güvenliği
Yaklaşımı: Türkiye Örneği

TEZİN YAPILDIĞI BİRİM : Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü
Güvenli Bilimleri Ana Bilim Dalı

SPONSOR KURULUŞ : -

DAĞITIM LİSTESİ : Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Tez
Hazırlama, Onay, Dağıtım ve Muhafaza Esasları Kılavuzunda Belirtilen
Yerlere

TEZİN ÖZETİ : Güvenliğin zaman içinde genişlemesi ve derinleşmesi ile
çevrenin bozulması, sınıraşan suçlar, ekonomik istikrarsızlık, kitlesel göç ve
bununla ilişkili olarak göçmen kaçakçılığı vb. yeni güvenlik tehditleri ortaya
çıkmıştır. Bu çalışmada ülkelerin göçmen kaçakçılığı ile mücadele ederken,
realist bir yaklaşımla sadece kendi sınırlarını korumak yerine, insan güvenliği
yaklaşımı ile kaçak göçmenlerin de güvenliğini de dikkate alan bir mücadele
yürütebilecekleri savı, Türkiye özelinde incelenmiştir.

ANAHTAR KELİMELER: Güvenlik, realist güvenlik, eleştirel güvenlik, insan
güvenliği, göçmen kaçakçılığı, göçmen kaçakçılığıyla mücadele

SAYFA SAYISI: 291

GİZLİLİK DERECESİ: Tasnif Dışı
T.C.
KARA HARP OKULU
SAVUNMA BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜVENLİK BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI

GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞIYLA MÜCADELEDE
İNSAN GÜVENLİĞİ YAKLAŞIMI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

DOKTORA TEZİ

Hazırlayan
J. Bnb. Yusuf AY

Tez Danışmanı
Doç.Dr. Müge KINACIOĞLU

ANKARA – 2014

TEŞEKKÜR

Bu tez çalışması, çok fazla insanın emeği ile ortaya çıkmış bir
çalışmadır. Bu kapsamda, çalışmanın başından beri beni yönlendiren
danışmanım Doç. Dr. Müge KINACIOĞLU’na, altı aylık periyotlarla çalışmaya
yön veren Doç.Dr.Hv.Svn.Alb. Mehmet GÜNEŞ’e, Yrd. Doç. Dr. Özlem
KAYGUSUZ KUZUCU’ya, ilk üç tez izleme komitesindeki katkılarından dolayı
Doç. Dr. Haldun YALÇINKAYA’ya, idari konularda bana rehberlik eden Ana
Bilim Dalı Başkanım Yrd.Doç.Dr.Öğ.Alb. Ertan EROL’a teşekkürlerimi
sunmayı bir borç bilirim.

İstatistiksel verilerin elde edilmesindeki gayretlerinden dolayı J. Bnb.
Arkın EKEN’e, verilerin analizini benim için basit hale getiren Doç. Dr. Serhat
BURMAOĞLU’na, teze şekil açısından katkılarından dolayı J.Yb. Burhan
ONAÇ’a, uzun sürmüş bir çalışma boyunca benden desteğini esirgemeyen
sevgili eşim Ebru OLGUN AY’a, “bitmez tükenmez bir ödev hazırladığımı”
iddia etse de, onu ihmal etmeme çok da sızlanmayan oğlum Yusuf Arda AY’a
minnettarım.

Son olarak, bu çalışmayı yapabilmem için bana gerekli şartları
sağlayan Jandarma Genel Komutanlığı’nın tüm personeline şükranlarımı
sunarım.

i
T.C.
KARA HARP OKULU
SAVUNMA BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÜVENLİK BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI
ANKARA-2014

GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞIYLA MÜCADELEDE
İNSAN GÜVENLİĞİ YAKLAŞIMI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
DOKTORA TEZİ
J.BNB.YUSUF AY
ÖZET

Güvenlik ilk çağlardan beri temel insan ihtiyaçlarından biri olmuştur.
Bu önemli kavram, tanımlayanın tehdit algısı ve bu tehditlere karşı alınacak
tedbir önerilerinin çeşitliliğine bağlı olarak çok çeşitli şekillerde tanımlanmıştır.
Soğuk Savaş’ın bitimine kadar Uluslararası İlişkiler disiplinine hâkim olan
realist güvenlik anlayışı devletin güvenliğini ve askerî tehditleri öne
çıkarırken, Soğuk Savaş sonrasında güvenlik derinleşmeye ve genişlemeye
başlamıştır. Bu gelişme ile bireyin güvenliği de tartışılmaya başlanmış ve
insan güvenliği yaklaşımı gibi, bireyi öne çıkaran güvenlik yaklaşımlarından
daha sık bahsedilir olmuştur.

İnsan Güvenliği yaklaşımı, 11 Eylül saldırılarına kadar Kanada,
Japonya ve Norveç gibi ülkelerin dış politikasında bariz bir şekilde belirleyici
olmuş, diğer ülkelerde ise insanın ve haklarının yüceltilmesine katkı
sağlamıştır. Saldırılar, ABD’nin büyük çaplı terör olaylarından kaynaklanan
tehdide karşı kuvvet kullanma yönündeki istekliliğini tetiklemiş, insan
haklarının yüceltilmesini sekteye uğratmış, insan güvenliği alanındaki
kazanımların bir kısmının kaybedilmesine ve yaklaşım aleyhinde görüşlerin
artmasına neden olmuştur. 11 Eylül saldırıları sonrasında başta ABD,
ii
İngiltere ve Kanada olmak üzere, pek çok ülke terörle mücadele gerekçesi ile
göçü zorlaştırmış, iltica yasalarını sıkılaştırmış, kaçak göçmenleri sınır dışı
etmiş, kısaca devletin güvenliği tekrar insanın güvenliğinin önüne geçmiştir.

Göçmen kaçakçılığı açısından oldukça kritik bir coğrafyada yer alan
Türkiye’de ise, 2002 yılından beri devam eden dönüşümler devletin güvenliği
lehine insan güvenliğinin yok edilmediğini, aksine bir dengenin sağlanmaya
çalışıldığını göstermektedir. Bu sonuca nasıl ulaşıldığı çalışmada detaylı
olarak anlatılmış olup, bazı örnekler vermek gerekirse, 2002 yılından beri
insan güvenliğini öne çıkaran yasal düzenlemeler yapılmış 2005’ten beri 35
adet geri gönderme merkezi açılmıştır. 2013 yılında ise Türkiye kapılarını
insanî gerekçelerle Suriyelilere açmış olup bu uygulama 2014’te de halen
devam etmektedir.

Yasama alanında kaydedilen gelişmelerin uygulamaya yansıması
ise, bilgisine başvurulan, hâkim, savcı, polis ve jandarmalardan oluşan (835)
kamu görevlisinin ifadelerine göre, olumlu olmuştur. Birleşmiş Milletler
Mülteciler Yüksek Komiserliği ve Uluslararası Göç Örgütü’nün Türkiye
ofislerinden yetkililer de, henüz istenen seviyede olmasa da, Türkiye’nin
yaklaşık olarak son 10 yıldır, göçmenlerin güvenliği açısından olumlu adımlar
attığını, devlet güvenliği ile insan güvenliğini dengelemeye başladığını ifade
etmişlerdir. Sonuç olarak, 2000’li yıllarda birçok ülke terörle mücadele,
anavatan güvenliği gibi gerekçelerle, göç politikalarını devlet güvenliği
lehinde değiştirirken, göç açısından hassas bir coğrafyada yer alan Türkiye,
2002 yılından beri insan onurunu yücelten, devlet güvenliği ile insan
güvenliğini dengelemeye çalışan idarî ve yasal değişimler gerçekleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler : Güvenlik, realist güvenlik, eleştirel güvenlik, insan
güvenliği, göçmen kaçakçılığı, göçmen kaçakçılığıyla mücadele

Tez Yöneticisi : Doç.Dr.Müge KINACIOĞLU

Sayfa Sayısı : 291
iii
T.R.
TURKISH MILITARY ACADEMY
DEFENSE SCIENCE INSTITUTE
DEPARTMENT OF SECURITY MANAGEMENT
ANKARA 2014

HUMAN SECURITY APROACH IN COMBATING MIGRANT
SMUGGLING: TURKEY CASE
DISSERTATION
MAJ. YUSUF AY
ABSTRACT

Security is the one of the most basic human needs since the early
ages. Based on the threat perception of the one who defines it and the wide
variety of possible measures that can be taken against these threats, this
important concept has been defined in many different ways. Until the end of
the Cold War, realist understanding of security which centered upon state
security and military threats, dominated the study of International Relations.
In the Post-Cold War era, the security concept’s broadened and deepened
interpretation has become more popular. With this development, individual’s
security become a popular topic in security discussions and security
approaches like human security which emphasizes the individual have begun
to be mentioned more today.

Human Security approach was influential in determination of the
foreign policies of some countries such as Canada, Japan and Norway while
in other countries, it has contributed to the promotion of human rights. The
September 11 attacks triggered the US willingness to apply to use of force
and disrupted the process of promoting human rights while at the same time
it caused to the loss of some gains in the field of human security and to an
increase in opposing views towards it. Following the September 11 attacks,
many countries, especially USA and Canada, made the migration process
more difficult under the pretext of fight against terrorism and preferred to
iv
tighten their asylum laws and deport illegal migrants. In short, they favored
state security over human security.

In Turkey, located in a critical geography with regard to migrant
smuggling, ongoing transformations demonstrate clearly that human security
is not wasted for the sake of state security and rather there is a substantial
effort to balance the both. This study presents how this outcome was
reached but to name some, legal transformations highlighting human security
have been done since 2002, 35 Repatriation Centers have been opened
Since 2005. In 2013 Turkey has opened its borders for humanitarian reasons
to the Syrians fleeing their country’s civil war and this practice still continues
in 2014.

The impact of the developments in the legislative arena to the field is
positive according to the 835 public officials (composed of judges,
prosecutors, police and gendarmerie) surveyed in this study. Offices of
United Nations High Commissioner for Refugees and the International
Organization for Migration in Turkey, state that the country has taken positive
steps and has begun to balance state security with human security with
regard to migrants’ security in the last decade though not at the desired level.

As a result, Turkey, located at the geographical intersection between
East and West and so on a major migration route, has made important
administrative and legal changes which try to balance state security with
human security and respect human dignity since 2002 while many countries
have changed their migration policies in favor of state security under some
pretexts such as fight against terrorism and homeland security.

Keywords : Security, realist security, critical security, human security,
migrant smuggling, combating migrant smuggling

Advisor : Doç.Dr.Müge KINACIOĞLU

Number of Pages : 291
v