tc inönü üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü eğitim bilimleri ana bilim dalı eğitim yönetimi PDF
Preview tc inönü üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü eğitim bilimleri ana bilim dalı eğitim yönetimi
T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI EĞİTİM YÖNETİMİ VE DENETİMİ BİLİM DALI OKULU GELİŞTİRMEDE VELİLERİN ROLÜ (Sivas İl Merkezinde Bir Durum Çalışması) DOKTORA TEZİ İhsan TOPCU Malatya, 2013 T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI EĞİTİM YÖNETİMİ VE DENETİMİ BİLİM DALI OKULU GELİŞTİRMEDE VELİLERİN ROLÜ (Sivas İl Merkezinde Bir Durum Çalışması) DOKTORA TEZİ İhsan TOPCU Danışman: Prof. Dr. Burhanettin DÖNMEZ Malatya, 2013 i 2012 Yılında Hayata Peş Peşe Veda Eden Anneme ve Babama… ii ÖN SÖZ İnsanoğlunun var olma ve gelişim sürecinde önemli bir role sahip olan ve tarihsel süreç içerisinde bireylere önceleri ailede ve çevrede verilen eğitim öğretim işleri zamanla özel olarak oluşturulmuş kurumlarda verilmeye başlanmıştır. Bu kurumların en önemlisi kuşkusuz, eğitim öğretim işlerinin aktif olarak yapıldığı okullardır. Eğitim ve öğretim hizmetlerinin kalitesinin artırılması bir bakıma bu okulların geliştirilmesine bağlıdır. Okulların geliştirilmesi süreci, başka bir ifadeyle, okul geliştirme eğitimin tüm paydaşlarının etkili bir şekilde sürece dâhil edilmesiyle sağlanabilir. Etkili okul ve okul geliştirme çalışmaları eğitim bilimlerinde yeni bir çalışma alanıdır. Okul geliştirme, tüm paydaşların aktif katılımını gerektiren ve sürekli devam eden bir süreçtir. Başta ABD’de olmak üzere, yabancı ülkelerde eğitimin paydaşlarının bu sürece daha etkili nasıl katılabileceğine ilişkin yoğun çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmada da okul geliştirmede önemli görev ve sorumluluklar üstlenmesi gereken velilerin okul geliştirme adına neler yaptıkları, nelerin eksik kaldığı ve eksikliklerin giderilmesi için neler yapılabileceği konusu araştırılmıştır. Her çalışmada olduğu gibi, doktora tezi olarak yürütülen bu çalışma sürecinde de yorucu, zorlayıcı, öğretici ve heyecan verici anlar yaşanmıştır. Doğal olarak, çok değerli hocalarımın, akademisyen olarak çalışan arkadaşlarımın ve diğer birçok kişinin bu sürece önemli katkıları olmuştur. Bu süreçte gerek yüksek lisans gerekse doktora ders döneminde bizlere çok önemli şeyler öğreten; daha sonra danışmanım olarak sürekli desteğini gördüğüm, görüş ve önerilerinden yaralandığım, umutsuz anlarımda bana umut ve cesaret vermiş olan hocam Prof. Dr. Burhanettin DÖNMEZ’e en içten teşekkürlerimi sunmak isterim. iii Tez önerisinden itibaren çalışmayı izleyerek görüş, öneri ve olumlu eleştirileriyle araştırmanın bu hale gelmesinde önemli katkıları olan Doç. Dr. Hasan DEMİRTAŞ ve Yrd. Doç. Dr. Vehbi BAYHAN’a; gerek ders gerekse tez döneminde kendilerinden çok şey öğrendiğim, değerli hocalarım Prof. Dr. Battal ASLAN, Doç. Dr. Mehmet Üstüner, Yrd. Doç. Dr. Necdet KONAN, Yrd. Doç. Dr. Mahire ASLAN ve Yrd. Doç. Dr. Sevim ÖZTÜRK’e; tezin yazılması sürecinde her türlü yardımını gördüğüm Yrd. Doç. Dr. Celal Tayyar UĞURLU’ya çok teşekkür ederim. Araştırmanın yürütülmesinde önemli bir aşama olan uygulama iznini sağlayan Sivas İl Milli Eğitim Müdürlüğü yöneticilerine ve AR-GE biriminde görev yapan değerli öğretmenlere; bu araştırmanın yürütüldüğü okullarda uygulama aşamasında yardımlarını ve teşviklerini esirgemeyen yönetici ve öğretmenlere; bu araştırmaya gönüllü olarak katılarak önemli katkılar sağlayan değerli velilere müteşekkirim. Yazımı ve raporlaştırılması sırasında araştırmamızı dil ve yazım bakımından kontrol eden Türk Dili okutmanı Mahmut İNAT’a, bu tezin ortaya çıkmasında katkıları olan diğer tüm arkadaş ve meslektaşlarıma da şükranlarımı sunuyorum. Çalışmalarımın başından itibaren sürekli yanımda olan, moral veren, beni teşvik eden, onsuz bu çalışmanın asla tamamlanamayacağına inandığım sevgili eşim İlkay’a ve onca katkılarına rağmen burada isimlerini yazamadığım herkese sonsuz teşekkürler. İhsan TOPCU Malatya, 2013 iv ÖZET OKULU GELİŞTİRMEDE VELİLERİN ROLÜ (Sivas İl Merkezinde Bir Durum Çalışması) TOPCU, İhsan Doktora, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Burhanettin DÖNMEZ Ekim-2013, XVIII+235 sayfa Bu araştırmanın konusu Sivas merkez ilçede bulunan üç ilköğretim okulunda velilerin okulu geliştirmedeki rolüdür. Araştırmanın amacı; belirlenen okullarda, eğitimin temel paydaşları olan yönetici, öğretmen ve velilerin okul geliştirmeye ilişkin algılarını açığa çıkarmak; bu okullarda velilerin okulu geliştirme adına yaptıkları çalışmaları belirlemek ve okul geliştirmeye daha etkin veli katılımı sağlamak için neler yapılabileceği konusunda yönetici, öğretmen ve velilerin görüşlerini ortaya koymaktır. Bu çalışmada nitel ve nicel yöntemler bir arada kullanılmıştır. Araştırmada sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde yaygın olarak kullanılan durum çalışması seçilmiştir. Araştırma konusu olarak, Sivas il merkezinde bulunan üç ilköğretim okulu seçilmiştir. Bu okullar üst (ÜSED) ve alt (ASED) sosyoekonomik düzeye sahip velilerin çocuklarının devam ettiği iki devlet okulu ile bir özel ilköğretim okulu (ÖZEL) dur. Araştırmada veriler hem nicel hem de nitel yöntemlerle toplanmış, görüşmeler yoluyla elde edilen veriler anket formu aracılığıyla toplanan verilerle birlikte değerlendirilmiştir. Ayrıca, elde edilen veriler gözlemlerle desteklenmiştir. Böylelikle araştırmada veri çeşitlemesi yapılarak daha gerçekçi sonuçlara ulaşmaya ve güvenilirliğin sağlanmasına çalışılmıştır. Araştırmanın amaçlarına ulaşmak için, nitel boyutta her okuldan iki yönetici, üç öğretmen ve beş veli, yani her bir okuldan 10 katılımcı olmak v üzere, toplam 30 katılımcı ile görüşmeler yapılmıştır. Nicel boyutta ise bu okullara devam eden, birden beşinci sınıfa kadar, tüm öğrencilerin velilerine araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu uygulanmıştır. Anketler öğrenciler eliyle velilere ulaştırılmış ve aynı yolla geri dönüşü sağlanmıştır. Araştırmanın nicel verileri betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Bu amaçla, önce anketler tek tek incelenerek numaralandırılmıştır. Sonra bu anketlerdeki veriler bilgisayar ortamına aktarılmış ve SPSS 17 paket programı yardımıyla ilgili analizler yapılmıştır. Elde edilen bulgular yüzde ve frekans değerleri şeklinde tablolarla sunulmuştur. Araştırmanın nitel verileri betimsel analiz ve içerik analizi yoluyla analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Görüşme metinleri, önce “word” dosyası şeklinde bilgisayar ortamına aktarılmış ve NVivo 8 programı için uygun tanımlamalara ve kodlamalara hazır hale getirilmiştir. Son olarak bu kodlamalardan frekans tabloları oluşturulmuştur. Araştırmada, bazı öğretmen ve yöneticilerin okul geliştirme kavramını, okulun içinde bulunduğu durumu analiz ederek, planlı çalışmalar yapma olarak ifade ettikleri, katılımcıların büyük çoğunluğunun ise okulun fiziki yapısını iyileştirme olarak gördükleri ortaya çıkmıştır. Tüm katılımcılar arasında okulu geliştirmede paydaşlar arası iletişim ve etkileşimin önemine işaret edenler olmuştur. Velilerin, okulu geliştirme ve eğitime katılım konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları anlaşılmıştır. Her üç okulda da velilerin en çok yaptıkları etkinliğin toplantılara katılım olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, okulu geliştirme çalışmaları kapsamında veli katılımı bakımından okullar arasında bazı farklılıklar görülmüştür. ÜSED’e sahip devlet okulunda veli katılım çalışmalarının diğer okullara göre daha fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Paydaşlar arası iletişim ve etkileşimin de diğer okullara göre bu okulda daha etkili olduğu görülmüştür. Özel okulda ise velilerin birçok şeyi okuldan ve öğretmenlerden bekledikleri, kendilerinin ise daha çok okulun düzenlediği sosyal etkinliklere katılmayı tercih ettikleri anlaşılmıştır. vi Öğretmen ve veliler okul geliştirme çalışmalarına veli katılımını daha etkili hale getirmek için bu konuda velilere yönelik toplantı, seminer gibi bilgilendirici ve teşvik edici çalışmalar yapılması gerektiğini düşünmektedirler. Bazı katılımcılar ise okul geliştirme konusunda uzmanlardan yardım alınması gerektiğini düşünmektedirler. Velilerin büyük çoğunluğu kendilerine yönelik çalışmaların zamanı konusunda görüş ve önerilerinin dikkate alınmasını istemektedirler. Aile katılımını gerektiren etkinliklerin zamanı konusunda her üç okulun velilerinin büyük oranda hafta sonu gündüzü tercih ettikleri anlaşılmıştır. Velilerin büyük bölümünün okuldaki çalışmalara katılmak istedikleri ve bu katılımın onları mutlu edeceği anlaşılmıştır. Ancak velilerin bu konuda okul yönetimi ve öğretmenler tarafından yönlendirilmeye ve teşvik edilmeye ihtiyaç duydukları sonucuna varılmıştır. Veliler kendileri tarafından yapılabilecek çalışmaları; sosyal ve sportif etkinlikler düzenlemeye yardımcı olma, okulla iletişim içersinde bulunma, maddi destek verme, kararların alınmasına katılım, fiziki imkânları geliştirmeyi destekleme olarak sıralamışlardır. Elde edilen bulgular ve varılan sonuçlar doğrultusunda bazı öneriler geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Okul geliştirme, etkili okul, aile katılımı, eğitime veli desteği, okul aile ilişkileri vii
Description:The list of books you might like
