TC ERC YES ÜN VERS TES ECZACILIK FAKÜLTES KAP LER ELEKTROFOREZ N LAÇ ANAL ...

57 Pages·2011·0.61 MB·Turkish

1
T.C.
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ
ECZACILIK FAKÜLTESİ

KAPİLER ELEKTROFOREZİN İLAÇ ANALİZLERİNE
UYGULANMASI

Hazırlayan
Çiğdem TOKAT

Danışman
Prof. Dr. İbrahim NARİN

Analitik Kimya Anabilim Dalı
Bitirme Ödevi

MAYIS 2011
KAYSERİ
2
3
T.C.
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ
ECZACILIK FAKÜLTESİ

KAPİLER ELEKTROFOREZİN İLAÇ ANALİZLERİNE
UYGULANMASI

Hazırlayan
Çiğdem TOKAT

Danışman
Prof. Dr. İbrahim NARİN

Analitik Kimya Anabilim Dalı
Bitirme Ödevi

MAYIS 2011
KAYSERİ
i
BİLİMSEL ETİĞE UYGUNLUK

Bu çalışmadaki tüm bilgilerin, akademik ve etik kurallara uygun bir şekilde elde
edildiğini beyan ederim. Aynı zamanda bu kurallar ve davranışların gerektirdiği gibi, bu
çalışmanın özünde olmayan tüm materyal ve sonuçları tam olarak aktardığımı ve
referans gösterdiğimi belirtirim.

Çiğdem TOKAT
ii
“Kapiler Elektroforezin İlaç Analizlerine Uygulanması” adlı Bitirme Ödevi Erciyes
Üniversitesi Lisansüstü Tez Önerisi ve Tez Yazma Yönergesi’ne uygun olarak
hazırlanmış ve Analitik Kimya Anabilim Dalında Bitirme Ödevi olarak kabul
edilmiştir.

Tezi Hazırlayan Danışman
Çiğdem TOKAT Prof. Dr. İbrahim NARİN

Analitik Kimya Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. İbrahim NARİN

ONAY :
Bu tezin kabulü Eczacılık Fakültesi Dekanlığı’nın …/…/…… tarih ve …………..……
sayılı kararı ile onaylanmıştır.

…/…/……

Prof. Dr. Müberra KOŞAR
Fakülte Dekanı
iii
TEŞEKKÜR
Bu tezin hazırlanmasında bana destek olan ve hiçbir zaman yardımlarını esirgemeyen
danışmanım Prof. Dr. İbrahim NARİN’e tezimi hazırlarken bana her zaman destek olan
aileme teşekkür ederim.

Çiğdem TOKAT
iv
KAPİLER ELEKTROFOREZİN İLAÇ ANALİZLERİNE UYGULANMASI

ÖZET

Çiğdem TOKAT
Erciyes Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi
Analitik Kimya Anabilim Dalı
Bitirme Ödevi, Mayıs 2011
Danışman: Prof. Dr. İbrahim NARİN

İlk kez Arne Tiselius tarafından geliştirilmiş olan elektroforez, elektriksel bir alanın
etkisi altında yüklü taneciklerin tampon çözeltideki bağıl göç hızına dayanan bir ayırma
yöntemidir. Bu teknik uzun yıllar makromoleküllerin ayrımı ve tanımlanmasında
kullanılmıştır. Fakat bu yöntemin uzun analiz süresi, otomasyon ve dedeksiyon
sorunları gibi problemleri bulunmaktadır. Bu nedenle elektroforez’in bu
dezavantajlarını yok eden bir sisteme ihtiyaç duyulmuştur. Kapiler elektroforezin
geliştirilmesiyle bu dezavantajlar ortadan kalkmıştır.

Kapiler elektroforez son on yılda genetik, mikrobiyoloji, biyokimya, klinik ve adli tıp
gibi birçok alanda protein, ilaç, nükleik asit vb. moleküllerin ayırımında etkin ve
ekonomik bir yöntem olarak geniş kullanım alanı bulmuştur. Ayrıca küçük moleküllü
iyonların tayinleri de bu metotla yapılabilmektedir.

Metot ilaçların kantitatif ve kalitatif analizleri, safsızlıkların saptanması, ilaç
moleküllerinin fizikokimyasal ölçümleri gibi alanlarda giderek artan bir kullanıma
sahiptir.

Bu tez çalışmasında elektroforez ve kapiler elektroforez yöntemleri, kapiler elektroforez
tekniklerinin avantajları ve bu tekniklerin ilaç analizlerine uygulanması ile ilgili literatür
bilgileri özetlenmiştir.

Anahtar kelimeler: Elektroforez, Kapiler Elektroforez, İlaç Analizleri
v
APPLICATION OF DRUG ANALYSIS BY CAPILLARY ELECTROPHORESIS

ABSTRACT

Cigdem TOKAT
Erciyes University, Pharmacy Fakulty
Department of Analytical Chemistry
Final Project, Mayıs 2011
Supervisor: Prof. Dr. Ibrahim NARIN

Electrophoresis, was firstly developed by Arne Tiselius, is a separation method based
on the relative migration rate of electrically charged particles under the influence of a
field in the buffer solution. This technique is used separation and identification of
macromolecules for many years. However, some disadvantages of methods have been
such as long analysis time, automation and detection difficulties. Therefore, a system
that do not have the disadvantages of electrophoresis become necessary. The
development of capillary electrophoresis has been eliminated these disadvantages.

Capillary electrophoresis in last ten years, in many areas such as genetics, microbiology,
biochemistry, clinical and forensic medicine, is an effective and economical method has
found wide usage for separation of proteins, drugs, nucleic acid molecules. This method
also can be used in the determination of small-molecule ions.

This method has an increasing use in areas such as quantitative and qualitative analysis
of drugs, detection of impurities and physicochemical measurements of drug molecules.

In this study, methods of electrophoresis and capillary electrophoresis, advantages of
capillary electrophoresis techniques and application of these techniques for drug
analysis are summarized by literature.

Keywords: Electrophoresis, capillary electrophoresis, drug analysis.
vi
İÇİNDEKİLER
BİLİMSEL ETİĞE UYGUNLUK..................................................................................i
KABUL ONAY................................................................................................................ii
TEŞEKKÜR...................................................................................................................iii
ÖZET...............................................................................................................................iv
ABSTRACT.....................................................................................................................v
İÇİNDEKİLER..............................................................................................................vi
KISALTMALAR...........................................................................................................ix
TABLOLAR VE ŞEKİLLER LİSTESİ........................................................................x
1. GİRİŞ VE AMAÇ.......................................................................................................1
2.GENEL BİLGİLER.....................................................................................................3
2.1. ELEKTROFOREZ..................................................................................................3
2.2. ELEKTROFORETİK TEKNİKLERİN UYGULAMA ALANLARI....................7
2.3.ELEKTROFOREZ TÜRLERİ.................................................................................8
2.3.1.Kâğıt elektroforezi.............................................................................................8
2.3.2.Selüloz asetat elektroforezi................................................................................8
2.3.3. Jel elektroforezi.................................................................................................8
2.3.3.1. Poliakrilamid jel elektroforezi (PAGE)......................................................8
2.3.3.2. Agaroz jel elektroforezi...............................................................................8
2.3.4.Kapiler Elektroforez...........................................................................................9
2.3.5.Kapiler elektroforez çeşitleri............................................................................12
2.3.5.1.Kapiler Zon Elektroforez...........................................................................12
2.3.5.2.Kapiler Jel Elektroforez.............................................................................13
2.3.5.3.Kapiler İzotakoforez...................................................................................14
2.3.5.4.Kapiler İzoelektrik Odaklama....................................................................14
vii
2.3.5.5.Miseller Elektrokinetik Kromatografi........................................................15
2.4. KAPİLER ELEKTROFOREZ YÖNTEMİNDEKİ AYIRIM PARAMETRELERİ
VE ELEKTROFORETİK PARAMETRELERİN AYIRIM PARAMETRELERİ
ÜZERİNE ETKİSİ..........................................................................................................16
2.4.1.Göç Zamanı......................................................................................................16
2.4.2.Yöntemin Verimi.............................................................................................17
2.4.3.Seçicilik............................................................................................................17
2.4.4.Ayırıcılık..........................................................................................................18
2.5. KAPİLER ELEKTOFOREZ CİHAZININ KISIMLARI.....................................19
2.5.1.Örnek Enjeksiyonu...........................................................................................19
2.5.2.Kaynak ve Hedef Vialleri.................................................................................21
2.5.3.Kapiler Tüp Sistemleri.....................................................................................21
2.5.4.Kapiler Termostat.............................................................................................23
2.5.5.Dedektörler.......................................................................................................23
2.5.5.1.Absorbans Dedektörleri.............................................................................24
2.5.5.2.Floresans Dedektörleri...............................................................................25
2.5.5.3.Kütle Spektrometrik Dedektörleri..............................................................25
2.5.5.4.Elektrokimyasal Tayin (EC)......................................................................25
2.5.5.5.Potansiyometri ...........................................................................................26
2.5.6.Güç Kaynağı..................................................................................................27
2.6. KAPİLER ELEKTROFOREZDE AYIRIM İLKELERİ......................................27
2.6.1. Elektroforetik mobilite....................................................................................27
2.6.2.Elektroosmotik Akış........................................................................................28
2.7.ELEKTROOSMOTİK AKIŞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER................................29
2.7.1.Uygulanan Potansiyel.......................................................................................29
2.7.2. Tampon Sisteminin pH’sı...............................................................................32