tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü ilköğretim ana bilim dalı ilköğretim altıncı sınıf tür

421 Pages·2009·2.69 MB·Turkish

T.C.
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

İLKÖĞRETİM ANA BİLİM DALI

İLKÖĞRETİM ALTINCI SINIF TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
OKUMA ALANININ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE

DEĞERLENDİRİLMESİ

Başak KARAKOÇ ÖZTÜRK

YÜKSEK LİSANS TEZİ

ADANA 2008
T.C.
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

İLKÖĞRETİM ANA BİLİM DALI

İLKÖĞRETİM ALTINCI SINIF TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
OKUMA ALANININ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE

DEĞERLENDİRİLMESİ

Başak KARAKOÇ ÖZTÜRK

Danışman: Yrd. Doç. Dr. Faruk YILDIRIM

YÜKSEK LİSANS TEZİ

ADANA 2008
Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğüne,

Bu çalışma, jürimiz tarafından İlköğretim Anabilim Dalında YÜKSEK LİSANS TEZİ
olarak kabul edilmiştir.

Başkan: Yrd. Doç. Dr. Faruk YILDIRIM
(Danışman)

Üye: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DOĞANAY

Üye: Yrd. Doç. Dr. Ayten İFLAZOĞLU

ONAY
Yukarıdaki imzaların, adı geçen öğretim elemanlarına ait olduklarını onaylarım.
...../..../2008

Prof. Dr. Nihat KÜÇÜKSAVAŞ
Enstitü Müdürü

Not: Bu tezde kullan ılan özgün ve ba şka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil
ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullan ımı, 5846 Say ılı Fikir ve Sanat Eserleri
Kanunu’ndaki hükümlere tabidir.
ii
ÖZET
İLKÖĞRETİM ALTINCI SINIF TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
OKUMA ALANININ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE
DEĞERLENDİRİLMESİ
Başak KARAKOÇ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans Tezi, İlköğretim Ana Bilim Dalı
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Faruk YILDIRIM
Ağustos 2008, 397 sayfa
Bu araştırmanın amacı, 2006-2007 öğretim yılında uygulanan altıncı sınıf TDÖP
(Türkçe Dersi Ö ğretim Program ı) okuma alan ını öğretmen görü şleri do ğrultusunda
değerlendirmektir.
Araştırma tarama modelinde betimsel bir çal ışmadır. Araştırma evrenini Adana
ili merkez ilçelerindeki (Seyhan ve Yüreğir) resmi ve özel ilköğretim okullarında görev
yapan ve alt ıncı sınıflara giren Türkçe ö ğretmenleri olu şturmaktadır. Ara ştırmada
veriler, nicel ve nitel veri toplama yöntemleri kullan ılarak toplanmıştır. Bu nedenle
örneklem seçimi de iki a şamada yapılmıştır. Nicel verilerin elde edildi ği örneklem,
olasılığa dayalı küme örnekleme yöntemi ile belirlenmiş tir. Evrendeki her bir okul bir
küme kabul edilerek yans ız küme örnekleme yoluyla belirlenen 129 ilkö ğretim
okulundan, amaçlı örnekleme yöntemi kullan ılarak, alt ıncı sınıf derslerine giren 214
Türkçe öğretmeni seçilmi ştir. Nitel verilerin topland ığı, 17 Türkçe ö ğretmeninden
oluşan örneklem ise kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılarak belirlenmiştir.
Araştırmada nicel veriler ara ştırmacı tarafından geliştirilen “İlköğretim Altıncı
Sınıf Türkçe Dersi Ö ğretim Program ı Okuma Alan ını De ğerlendirme Anketi”
kullanılarak, nitel veriler ise ö ğretmen görü şme formu kullan ılarak toplanm ıştır.
Öğretmenlere uygulanan anket sonucunda elde edilen veriler, betimsel istatistik
tekniklerinden frekans ve yüzde kullan ılarak analiz edilmi ştir. Yap ılan görü şmeler
sonucunda elde edilen nitel verilerin analiz edilmesinde ise içerik analizi tekni ği
kullanılmıştır.
iii
Araştırmanın sonucunda, alt ıncı sınıf TDÖP okuma alan ına yönelik olarak
belirlenen amaç ve kazan ımlar, temalar, etkinlikler, programda kullan ılması önerilen
yöntem ve teknikler, araç-gereçler ve ölçme-de ğerlendirme ögesi hakk ında öğretmen
görüşleri öğrenilerek, programın okuma alanı değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan
öğretmenlerin tamam ı okuma alan ına yönelik amaçlar ı, toplumun beklenti ve
ihtiyaçlarına uygun bulurken, tamam ına yakını altıncı sınıf seviyesindeki öğrencilerin
okuma becerisi ile ilgili ihtiyaçlar ına uygun bulmu ştur. Ayn ı zamanda, öğretmenler
amaç ve kazanımların açık ve anla şılır bir şekilde ifade edildiğini, okuma kurallar ını
uygulama, okuduğu metni anlama ve çözümleme ve söz varl ığını zenginle ştirme
amaçlarına farklı ölçülerde olmakla birlikte, ulaşıldığını belirtmişlerdir. Ancak okuduğu
metni değerlendirme ve okuma al ışkanlığı kazanma amaçlar ına ise az say ıda olmakla
birlikte hiç ulaşılmadığını düşünen öğretmenler bulunmaktadır. Öğretmenlerin tamamı,
okuma alanı yönelik olarak belirlenen amaçlar ı, büyük ço ğunluğu da temalar ı yeterli
bulmuştur. Temaları yeterli bulmayan ö ğretmenlerin eklenmesini önerdikleri temalar;
ahlaki değerler, milli değerler, yardımseverlik, bilimsel geli şmeler, Türk halk kültürü
ürünleri, aile sevgisi, dostluk ve sayg ı temalarıdır. Öğretmenlerin çoğu, Türkçe Dersi
Öğretim Program ı ile birlikte okuma alan ına yönelik olarak yap ılması önerilen
etkinliklerin ve kullan ılması önerilen yöntem-tekniklerin okuma çal ışmalarını olumlu
yönde etkilediğini düş ünmektedir. Öğretmenlerin en çok kulland ıkları araç-gereçler
öğretmen kılavuz kitab ı, ders kitab ı ve ö ğrenci çal ışma kitab ı olmakla birlikte,
yarısından ço ğunun, okuma alan ına yönelik olarak yeterince araç ve gereç
kullanmadıkları, bunun en önemli nedeninin okullar ındaki araç-gereç eksikliği olduğu
saptanmıştır. Ara ştırmaya kat ılan öğretmenlerin tamamı taraf ından kullanılan ölçme
araçlarının ise yazı lı sınavlar, performans ve proje ödevleri olduğu saptanm ıştır.
Öğretmenler, program do ğrultusunda kullan ılan ölçme araçlar ının okuma alan ının
değerlendirilmesini olumlu yönde etkilediği gibi, kendilerine yük de getirdiğini, ölçme-
değerlendirmenin daha karmaşık ve zor hale geldiğini belirtmişlerdir.
Sonuç olarak, araştırmaya katılan öğretmenlerin tamamı okuma alanında yapılan
birçok değişikliği olumlu bulduklarını ve okuma alanının uygulanabilir olduğunu ifade
etmişlerdir. Ancak daha etkili ve verimli uygulanabilmesi için s ınıf mevcutlar ının
azaltılması, ölçme-de ğerlendirmede kullan ılan form say ısının azalt ılması, okullar ın
teknolojik imkânlarının geliştirilmesi gibi koşullar öne sürmüşleridir.
iv
Anahtar Sözcükler: Program Değerlendirme, Türkçe Dersi Öğretim Programı, Okuma
Becerisi, Öğretmen Görüşleri
v
ABSTRACT
EVALUATION OF THE FIELD OF READING IN TURKISH LANGUAGE
TEACHING CURRICULUM FOR 6TH GRADE OF ELEMENTARY SCHOOL
ACCORDING TO TEACHERS’ VIEWS
Başak KARAKOÇ ÖZTÜRK
Master Thesis, Department of Elementary Education
Supervisor: Asst. Prof. Dr. Faruk YILDIRIM
August 2008, 397 pages
The aim of this research is to evaluate the Turkish Language Teaching
Curriculum (TLTC) -which has been valid since 2006-2007 academic years for the 6 th
grade of elementary schools - according to teachers’ views.
The research is a descriptive survey study. The population of the research is the
teachers who teach in state and private elementary schools in central districts (Seyhan
and Yüreğir) of Adana. The data of the study was collected through quantitative and
qualitative data collection tools. Therefore, the sampling was performed in two phases.
The sampling for the quantitative data was determined via random stratified sampling.
Each school in the population was regarded as a group and 214 teachers who teach
Turkish to the 6 th grade were selected with purposeful sampling out of 129 schools
which are determined through random stratified sampling. The 17 Turkish teachers,
which constitutes the sampling for qualitative data was determined through convenience
sampling.
The quantitative data of the study were collected through “The Questionnaire to
Evaluate the Field of Reading in Turkish Language Teaching Curriculum for 6 th Grade
of Elementary School” which was developed by the researcher and the qualitative data
was collected through “teacher interview form”. The data of the questionnaire which
was applied to teachers was analyzed with the techniques of descriptive statistics,
namely frequencies and percentages. The qualitative data which was obtained from the
interviews was analyzed with the techniques of content analysis.
vi
As the result of the study, teachers’ views were gathered on purposes and
attainments, themes, activities, the methods and techniques, materials and tools,
measurement and evaluation elements for the field of reading in the 6 th grade Turkish
Language Teaching Curriculum and the field of reading in the program was evaluated.
While all of the teachers who have participated in the study find the purposes for the
field of reading was complying with the needs and expectations of the society, almost
all of them found it appropriate for the needs of 6 th graders for their reading skills. In
addition, teachers mentioned that the purposes and attainments were clearly stated; the
purposes of applying reading rules, comprehending and analyzing a text, and enriching
the vocabulary were achieved in various levels. On the other hand, a few teachers
thought that the purpose of evaluating a text and gaining a habit of reading were not
achieved at all. All of the teachers found the purposes for the field of reading sufficient
and most of the teachers thought that themes were sufficient. The teachers who were not
agree that themes are not sufficient suggest some additional themes such as; moral
values, national values, benevolence, scientific developments, the products of Turkish
folk culture, the love for family, friendship and respect. The majority of teachers
thought that the suggested activities, methods, and techniques in the curriculum for the
field of reading had a positive effect on reading studies. The frequently used materials
of teachers were; the teachers’ guidance book, the course book and the students’ activity
book. More than half of the teachers did not use sufficient materials for the field of
reading and it was stated that the main reason for this situation was the lack of materials
in schools. Written exams, performance and project assignments were the most
frequently used evaluation by all of the teachers in the study. The teachers thought that
the evaluation tools which were suggested by the curriculum had positive effects on the
evaluation of the field of reading but these tools also caused additional burden for
teachers and complicate evaluation process.
Consequently, all of the teachers in the research found the changes positive and
they stated that the field of reading was applicable. However, in order to apply it more
efficiently, they suggested requirements like decreasing the number of the students in
the classrooms, decreasing the number of the forms in the evaluation process, and
developing the technological facilities in the schools.
Keywords: Curriculum Evaluation, Turkish Language Teaching Curriculum, Reading
Skill, Teachers’ views
viii
ise Türkçe öğretim programlarıdır. Bu ba ğlamda, okuma becerisine, yeni uygulanan
altıncı sınıf Türkçe Dersi Ö ğretim Program ında nasıl yer verildi ği önem kazanm ış,
program ögelerinin okuma alan ı açısından incelenmesi ve okuma alan ında bu ögelerle
ilgili olarak yapılan yeniliklerin etkilerinin araştırılması gereği ortaya çıkmıştır.
Bu düş ünceden hareketle yap ılan ara ştırmada, alt ıncı sınıf TDÖP okuma
alanının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Araştırma sürecinde pek çok ki şinin katkısı ve deste ği olmu ştur. Öncelikle,
araştırmam boyunca de ğerli fikirlerini esirgemeyen dan ışmanım sayın Yrd. Doç. Dr.
Faruk YILDIRIM’a çok te şekkür ediyorum. Ayr ıca bana sonsuz bir sab ır ve ilgiyle
yardımcı olan, ara ştırmaya değerli katkılarda bulunan hocalar ım sayın Yrd. Doç. Dr.
Ahmet DOĞANAY’a ve Yrd. Doç. Dr. Ayten İFLAZOĞLU’na, bu süreçte beni sürekli
yüreklendiren sevgili hocam Yrd. Doç. Dr. Gülden MERS İNLİGİL’e ve de ğerli
arkadaşım Öğr. Gör. Zekeriya KAZANCI’ya sonsuz teşekkürler.
Araştırma sürecinde de ğerli görü şlerinden yararlandığım bütün ö ğretmenlere,
araştırmayı destekleyen Ç. Ü. Ara ştırma Fonu Saymanlığı’na(EF 2006 YL 49 ), Ç. Ü.
Sosyal Bilimler Enstitüsü çal ışanlarına, araştırmada emeği geçen ismini sayamad ığım
hocalarıma ve arkadaşlarıma teşekkür ederim.
Son olarak her zaman olduğu gibi, ara ştırmamın her aşamasında yanımda olan,
büyük deste ği ve sevgisiyle bana güç veren sevgili e şim Erhan ÖZTÜRK’e; beni
bugünlere getiren aileme çok teşekkür ediyorum.
Başak KARAKOÇ ÖZTÜRK
viii
gerekmektedir. Öğretim sürecinde, bu amaca ulaşma yolunda kullanılan en önemli araç
ise Türkçe öğretim programlarıdır. Bu ba ğlamda, okuma becerisine, yeni uygulanan
altıncı sınıf Türkçe Dersi Ö ğretim Program ında nasıl yer verildi ği önem kazanm ış,
program ögelerinin okuma alan ı açısından incelenmesi ve okuma alan ında bu ögelerle
ilgili olarak yapılan yeniliklerin etkilerinin araştırılması gereği ortaya çıkmıştır.
Bu düş ünceden hareketle yap ılan ara ştırmada, alt ıncı sınıf TDÖP okuma
alanının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Araştırma sürecinde pek çok ki şinin katkısı ve deste ği olmu ştur. Öncelikle,
araştırmam boyunca de ğerli fikirlerini esirgemeyen dan ışmanım sayın Yrd. Doç. Dr.
Faruk YILDIRIM’a çok te şekkür ediyorum. Ayr ıca bana sonsuz bir sab ır ve ilgiyle
yardımcı olan, ara ştırmaya değerli katkılarda bulunan hocalar ım sayın Yrd. Doç. Dr.
Ahmet DOĞANAY’a ve Yrd. Doç. Dr. Ayten İFLAZOĞLU’na, bu süreçte beni sürekli
yüreklendiren sevgili hocam Yrd. Doç. Dr. Gülden MERS İNLİGİL’e ve de ğerli
arkadaşım Öğr. Gör. Zekeriya KAZANCI’ya sonsuz teşekkürler.
Araştırma sürecinde de ğerli görü şlerinden yararlandığım bütün ö ğretmenlere,
araştırmayı destekleyen Ç. Ü. Ara ştırma Fonu Saymanl ığı’na(EF 206 YL 49 ), Ç. Ü.
Sosyal Bilimler Enstitüsü çal ışanlarına, araştırmada emeği geçen ismini sayamad ığım
hocalarıma ve arkadaşlarıma teşekkür ederim.
Son olarak her zaman olduğu gibi, ara ştırmamın her aşamasında yanımda olan,
büyük deste ği ve sevgisiyle bana güç veren sevgili e şim Erhan ÖZTÜRK’e; beni
bugünlere getiren aileme çok teşekkür ediyorum.
Başak KARAKOÇ ÖZTÜRK