tc. adnan menderes üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü tarih ana bilim dalı tar yl 2008 PDF
Preview tc. adnan menderes üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü tarih ana bilim dalı tar yl 2008
TC. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANA BİLİM DALI TAR YL 2008 - 0005 I. SÜLEYMAN DÖNEMİNDE AYDIN SANCAĞI’NIN DEMOGRAFİK YAPISI YÜKSEK LİSANS TEZİ HÜSEYİN DEMİR Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Bülent ÇELİK AYDIN 2008 TC. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANA BİLİM DALI TAR YL 2008 - 0005 I. SÜLEYMAN DÖNEMİNDE AYDIN SANCAĞI’NIN DEMOGRAFİK YAPISI YÜKSEK LİSANS TEZİ HÜSEYİN DEMİR Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Bülent ÇELİK AYDIN 2008 TC ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ESNTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ’NE AYDIN Enstitümüz Tarih Anan Bilim Dalı Yüksek Lisans Programı öğrencilerinden Hüseyin DEMİR, 10.07.2008 tarihinde “I.Süleyman Döneminde Aydın Sancağının Demografik Yapısı” isimli tezini aşağıda belirtilen juri önünde savunmuş, kabul edilmiştir. UNVANI-ADI VE SOYADI: KURUMU: İMZASI: Yrd.Doç.Dr. Bülent ÇELİK Adnan Menderes Üniversitesi …………. Yrd.Doç.Dr. Müslime GÜNEŞ Adnan Menderes Üniversitesi …………. Yrd.Doç.Dr Tanju DEMİR Adnan Menderes Üniversitesi …………. Jüri üyeleri tarafından kabul edilen bu yüksek lisans tezi, Enstitü Yönetim Kurul’unun ………………………………………………………………………. sayılı kararıyla onaylanmıştır. Doç.Dr. Aslı SARAÇOĞLU Enstitü Müdürü Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne sunduğum I.SÜLEYMAN DÖNEMİNDE AYDIN SANCAĞI’NIN DEMOGRAFİK YAPISI adlı yüksek lisans tezinin tarafımdan bilimsel, ahlak ve normlara uygun bir şekilde yazıldığını, tezimde yararlandığım kaynakları kaynakça ve dipnotlarda gösterdiğimi onurumla doğrularım. 10.07.2008 Hüseyin DEMİR i ÖZET Tapu Tahrir Defterleri’nin araştırılmasıyla, Osmanlı Devleti’nin tımar sistemini uyguladığı yörelerin sosyal, ekonomik ve kültürel tarihi konularında önemli katkılar yapılmaktadır. Bu tür çalışmalarla; kitap ve makale halinde yayınlanmış monografilere ilaveten, yayınlanmamış bazı defterlerle sınırlanmış bir değerlendirmenin, defteroloji alanının en önemli meselelerinden birisi olan tahrir verilerinin istatistikî konusu yeterli derecede yansıtılmaktadır. Ancak çalışmanın konusu olan Aydın’la ilgili araştırmalar yetersiz kalmaktadır. Yoğunluk XIX. yüzyıl ve sonrasına aittir ve bunlar da bunlar da Aydın’la ilgili yeterli ve ayrıntılı bilgi vermemektedir. Evvelden beri Anadolu’da önemli bir yeri olan Aydın’ın, Osmanlı hakimiyeti altında önemi daha da artmıştır. Çalışmamızın amacı da bu doğrultuda şekillenmiştir. Bu çalışma Aydın Liva’sının, kaynak ve bilgi konusunda kısır bir dönem geçirdiği XVI. yüzyılına ışık tutmakta; askeri, ticari, nüfus hareketleri ve tarımsal faaliyetleri konusunda önemli bilgiler vermektedir. Anahtar kelimeler: Aydın Liva’sı, nüfus, Tapu Tahrir Defteri, Tımar Sistemi, Osmanlı İmparatorluğu. ii ABSTRACT In Ottoman Empire where the application of history of social, economic and culturel subjects of commendary systems district has been improved by researching of Tapu Tahrir Defteri ( Title Composition Boks). In addition to monography that published such book or paper, whith these studied, Commendary data statistic subject which is one of the most important reason of the literature that is evaluate of some limited nonpublished literature area hasn’t been reflected enough yet. However, application about Aydın that is the subject of the study, isn’t enough. İntension is belongs to XIX. Century and post XIX. Century but these aren’t give enough information about Aydın. For many years Aydın has been an important place in Anatolia and its importance has been increased under the Ottoman Empire Command. This study clarifies the XVI. Century of Aydın when Aydın was abortive in information and source at that time and this study also gives information about military, commercial, agriculturel and population subjects. Keywords: Aydın Flag, Population, The Composition Book, Commendary System, Otoman Empire iii KISALTMALAR a.g.e. : Adı geçen eser a.g.m.: Adı geçen makale a.g.t. : Adı geçen tez A.Ü. : Ankara Üniversitesi Ayr. : Ayrıca Bk.: Bakınız DTCF: Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Haz. : Hazırlayan İ. A. : İslam Ansiklopedisi İ.Ü. : İstanbul Üniversitesi Mad: Madde s: sayfa S: Sayı Yay.: Yayıncılık iv ÖNSÖZ Ege bölgesinin ortasında yer alan, ilkçağlardan itibaren önemli bir yerleşim merkezi olan Aydın’ın Osmanlı sınırlarına dâhil olduktan sonra önemi daha da artmıştır. Ele alınan bu araştırma konusunda, büyük ölçüde tapu tahrir defterlerinden yararlanılmıştır. Tapu tahrir defterleri, Osmanlı tarihinin sayısal verilerini içeren temel kaynakların büyük çoğunluğunu, vergi tabanının tespitine yönelik olan en kapsamlı defterlerdir. 15. ve 16. yy’larda önemli bilgiler veren bu defterler, 17. yy’larda da önemini korumuştur. İncelediğimiz bu defterlerde, Aydın’da bulunan Tire, Bayındır, Ortakçı (Kuyucak), Balyanbolu, Keles, Sard, Alaşehir, İnegöl (Bu dönemde Aydın’a bağlı değil). Vakf, Arpas, Amasiye, Bozdoğan, Sultanhisarı, Köşk, Güzelhisar, İne (Kuşadası), Ayasluğ gibi birçok kaza, ayrıntılı bir şekilde tablolar halinde yorumlanmıştır. Defterlerin transkripsiyonunda benden yardımlarını esirgemeyen değerli hocam Yrd. Doç. Dr. Bülen ÇELİK’e teşekkürü bir borç bilirim. Aydın 2008 v İÇİNDEKİLER ÖZET…………………………………………………………………………… i ABSTRACT…………………………………………………………………….ii KISALTMALAR………………………………………………………………iii ÖNSÖZ………………………………………………………………………….ıv İÇİNDEKİLER………………………………………………………………….v GİRİŞ……………………………………………………………………………1 BİRİNCİ BÖLÜM……………………………………………………………..13 DFE. TD. 148 NO’LU DEFTERİN TRANSKRİPSİYONU…………………..14 İKİNCİ BÖLÜM …………………………………………………………….157 DFE. TD. 87 NO’LU DEFTERİN TRANSKRİPSİYONU…………………..158 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM…………………………………………………………..240 TAHRİR DEFTERLERİNDEKİ SAYISAL VERİLERİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ……………………………………………………………………...241 A-DFE. TD. 148 No’lu Defterdeki Sayısal Verilerin Analizi…………241 B-DFE. TD. 87 No’lu Defterdeki Sayısal Verilerin Analizi ………….254 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME……………………………………………260 KAYNAKÇA…………………………………………………………………269 HARİTALAR………………………………………………………………....271 EKLER………………………………………………………………………..276 ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………...283 1 GİRİŞ 1.KONU Çalışmanın temel amacı, Aydın yöresine ait 1528 tarihli Tapu Tahrir defteri ve Kanuni dönemine ait olan Tahrir defterleri esas alınarak, bu defterlerin karşılaştırmalı sureti ile elde edilen verilerden hareketle Tahrir defterlerinin kaynak değer üzerinden bir tahlil denemesi yapmak ve daha önce Aydın yöresi ile ilgili yapılan incelemelere destek olmak1 ve bundan sonra yapılacak olan çalışmalara da ışık tutmaktır. Tezin ana kaynaklarını oluşturan ilgili defterler, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde DFE. TD. 87 ve TT. 148 numaralı defterlerdir. 2.TAHRİR DEFTERLERİ XVI. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda artığı çekme ilişkileri ve köylü ekonomisinin dinamiği üzerine yapılan çalışmalar, Osmanlı Tahrir defteri verilerine dayanmaktadır. Bu veriler ışığında bu dönem Osmanlı topraklarında nüfus eğilimleri, tarımsal ve sınaî üretim düzeyleri, kentsel gelişme ve vergi gelirlerin farklı gruplar arasında dağılım konularında bilgi edinmek mümkün. Bu tez çalışmasında, bu “ bilgi edinme” sürecinin teknik boyutlarına değinilmeye çalışılacaktır. Daha açıklayıcı olmak gerekirse; Tahrir Defterleri vergilendirmek için nüfusun sınıflandırılması gibi görece sınırlı bir amaca hizmet etmekteydiler. Burada bu vergi defterlerinden en geniş anlamıyla iktisadi ve toplumsal ilişkilere yönelik verilerin üretilme yöntemleri üzerinde durulacaktır.2 1 TC. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı Yayın No:27; 166 Numaralı Muhâsebe-î Vilâyet-i Anadolu Defteri (937/1530), Hudâvendigâr, Biga, Karesi, Saruhân, Aydın, Menteşe, Teke ve Alâiye Livâları; Dizin ve Tıpkıbasım, Ank. 1995. 2 Huricihan İslamoğlu-İnan; Osmanlı İmparatorluğunda Devlet Ve Köylü, s. 55, İst., İletişim Yay., 1991.
Description:The list of books you might like
