Table Of Content

Doğan Özlem 1944’te İzmir’de doğdu. İzmir Atatürk Lisesi’nde başladığı lise öğrenimini tamamlayamadan kunduracı kalfası ve tezgâhtar olarak çalışmak zo runda kaldı. 1965’te Sivas’a er olarak askere gitti. Liseyi askerliği sırasında dışarı dan sınavlara girerek bitirdi. Yine askerliği sırasında üniversite giriş sınavını kazan dı. 1967’deki terhisinden sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde yükseköğrenimine başladı ve bu bölümden 1971’de mezun oldu. 1971-1974 arasında Almanya’da bulundu ve çeşitli işlerde çalıştı. Mezun olduğu bölüm de 1974’te başlayıp daha sonra Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji (1990) adıyla ya yımlanan doktora tezini 1979’da tamamladı. Yükseköğrenimi ve doktora çalışma sı sırasında (1967-1979) Almanya’da ve Türkiye’de işçi, büro memuru, sendikacı, muhasebeci ve yönetici olarak çalıştı. 1980’de, otuz altı yaşındayken, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde asistan olarak göreve başladı. 1988’de do çent, 1993’te profesör oldu. 2001’de kendi isteğiyle emekliye ayrıldıktan sonra, ay nı yıl içinde, Muğla Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde yeniden akademik hayata döndü ve uzun süre bölüm başkanlığı yaptı. Halen Yeditepe Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde öğretim üyesidir. 2003’te adına armağan kitap yayımlandı. 2004’te TÜBA – Türkiye Bilimler Akademisi Hizmet Ödülü’nü aldı. Halen Yeditepe Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde öğretim üyesidir. Doğan Özlem’in Notos Kitap’tan çıkmış kitapları Bilim Felsefesi Hermeneutik ve Şiir Mantık Çeviri Kitapları Wilhelm Dilthey, Hermeneutik ve Tin Bilimleri No tos Ki tap 060 Kuram 008 Felsefe ©Doğan Özlem, Tarih Felsefesi, 1993 ©No tos Ki tap Ya y› ne vi, 2010 Bi rin ci Ba s›m Mart 2012 ISBN 978-605-5904-49-4 Ser ti fi ka 16343 Editör Kaan Özkan Kapak Resmi Paul Klee Carnival in the Mountains, 1924 No tos Ki tap Ya y› ne vi ‹nö nü Cad de si, Emek tar So kak, 18/1 Gü müşsu yu, Beyoğlu 34427 ‹s tan bul 0212 243 49 07 notoskitap.blogspot.com Bas k› ve Cilt Pasifik Ofset Baha İş Merkezi, Haramidere ‹s tan bul 0212 412 17 77 Doğan Özlem Tarih Felsefesi Felsefe ON İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ Bu kitap, 1994’te Dokuz Eylül Üniversitesi yayını olarak da ayrıca yayımlanmıştı. Kitabın yeni baskıları sıralamasında yedinci sırada yer alması gereken bu baskı, sıralamada ne var ki sehven atlanmıştır. Atlanan bu baskı, itibari olarak 11. baskı sayılabilir. Sevgili Kaan Özkan’ın titiz editörlüğünde Notos Kitap yayını olarak çıkan bu yeni baskıda eski baskıdaki bazı dizgi ve yazım yanlışları da düzeltildi; ad ve kavram dizini ise genişletilerek yeniden düzenlendi. Üsküdar, İstanbul Şubat 2012 BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ Bu kitap, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ nde vermekte olduğum “Tarih Felsefesi” dersi için bir kaynak ve başvuru kitabı olması amacıyla hazırlanmış ve birkaç yıldan beri öğrencilere teksir, fotokopi gibi yollarla ulaştırmaya çalıştığım ders notlarımın derlenmesinden meydana gelmiştir. Bu dersler için öğrenciye yine teksir, fotokopi gibi yollarla ulaştırmaya çalıştığım tarih felsefesine ilişkin filozof metinlerine de kitabın “Ekler” bölümünde yer verilmiştir. Bu bölümde, klasik tarih filozoflarından çevirmiş olduğum metinlerin (Herder, Hegel, Nietzsche’nin metinleri ve Karl Löwith’in Vico incelemesi) yanı sıra tarih biliminin (ve daha genel olarak, tarih ve toplumbilimlerinin) teorik sorunlarını ele alan filozofların metinleri de (Raymond Aron’un Max Weber incelemesi, Dilthey ve Apel’in metinleri) yer almaktadır. “Giriş”te de belirttiğim gibi, kitap bu haliyle tarih felsefesine ilişkin çalışmalarımın bir kısmını kapsamaktadır ve bu felsefe disiplininin ortaya çıkışını ve gelişimini, belli başlı sistem, anlayış ve akımları, betimleyici bir tarihsel anlatımla tanıtmayı amaçlamaktadır. Bu kitabın devamı sayılabilecek bir başka çalışmamda, bu disiplinin konu ve sorunlarını sistematik ve karşılaştırmacı bir tutumla ve bilim felsefesi ağırlıklı bir inceleme tarzıyla işlemeyi amaçlamaktayım. Tarih felsefesini tarihsel/betimleyici bir tarzda tanıtmakla yetinen bu çalışmamın, bu haliyle bile Türkçede bu konudaki boşluğun doldurulmasında bir katkısı olacağına inanıyorum. Karşıyaka, İzmir Ağustos 1984 İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ Üç yıldır tükenmiş olan Tarih Felsefesi’nin bu ikinci baskısı, bazı eklemeler dışında birinci baskının tıpkıbasımı olarak yayımlanıyor. Birinci baskıda İbn Haldun’un yer almaması bir eksiklikti. Bu baskıda İbn Haldun’a geniş yer vermekle bu eksikliği gidermeyi amaçladım. Ayrıca kitaba, “Ekler” bölümünden önce, “Bir Toplu Bakış” başlığı altında kısa bir bölüm eklemeyi gerekli buldum. “Ekler” bölümünde ise, ilk baskıda yer almayan Karl Löwith’in “Hegel Felsefesi” adlı yazısına yer verdim. Kitabın ilk baskısı bir üniversite yayınıydı; bu nedenle akademik çevre ve öğrenciler dışındaki okuyucuya ulaşma olanağı pek kısıtlı kaldı. Ara Yayıncılık’tan çıkan bu ikinci baskının, ülkemizde tarih üzerine daha yaygın bir düşünme ortamının oluşmasında olumlu katkı getirmesini diliyorum. Ara Yayıncılık’tan çıkan telif ve çeviri diğer kitaplarımın basımında olduğu gibi, bu kitabın basımında da her zamanki özen ve titizliğini gösteren sevgili Vedat Çorlu’ya teşekkür ederim. Karşıyaka, İzmir Eylül 1991 ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ Kitabın ikinci baskısı da kısa sürede tükendi ve yeni baskısının acilen yapılması gereği ortaya çıktı. Bu nedenle herhangi bir genişletmeye başvuramadım. Bu baskının tarihe özel ilgisini bildiğim dostum Mehmet Atay’ın sahibi bulunduğu Anahtar Kitaplar’dan yapılmasından ayrı bir memnuniyet duyuyorum. Karşıyaka, İzmir Mart 1994 ALTINCI BASKIYA ÖNSÖZ Kitabın Anahtar Kitaplar’dan yapılan üçüncü, dördüncü ve beşinci baskıları, herhangi bir değişiklik ve ekleme olmaksızın art arda tükendi. Dördüncü ve beşinci baskılar, üçüncü baskının tıpkıbasımları olduklarından, bu baskılar için önsöz yazmadım. Bu baskıda terimlerle ilgili birkaç değişiklik yaptım ve bazı yerlerde açıklayıcı birkaç cümle ekledim. Kitap, ikinci baskıdaki eklerden sonra ilk kez, yeni eklerle genişletildi. Eklenen filozof metinleri, “Romantizm ve Eleştirel Tarih Biliminin Başlangıçları; Tarihsel İdeler Kuramı: Niebuhr, Ranke, Humboldt – Ernst Cassirer” ve “Tarih Yazıcılığının Temelleri Olarak Politik ve Anayasal Teori: Mommsen – Ernst Cassirer”dir. Karşıyaka, İzmir Haziran 1998 YEDİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ İnkılâp Kitabevi yayını olarak yayımlanan bu yeni baskı dolayısıyla kitap tümüyle yeniden gözden geçirildi. Eski baskılarda bölüm sonlarına konulan notlar, bu baskıda sayfa altlarına alındı. “Kaynaklar”a, Türkçede son yıllarda yayımlanan bazı kitaplar eklendi. Yabancı terimlerin bazılarına daha önceki baskılarda karşılık olarak konulan Türkçe terimlerin yerine daha yerleşik hale geldiği görülen diğer karşılıkları konuldu. Metin gözden geçirilirken bazı yeni yazım kurallarına uygun değişiklikler yapıldı. Kitabın gördüğü ilgi, bundan sonraki muhtemel yeni baskıda genişletme ve eklemeler yapma (belki kitabı iki cilt halinde yayımlama) konularında yeterince teşvik edicidir. Karşıyaka, İzmir Kasım 2000 DOKUZUNCU BASKIYA ÖNSÖZ Kitabın bu yeni baskısı baştan sona yeniden gözden geçirildi. Yazım ve dizgi hatalarının en aza indirilmesine çalışıldı. Bunun sağlanmasında sevgili öğrencim, meslektaşım Güçlü Ateşoğlu’nun özel bir çabası oldu. Kendisine teşekkür ediyorum.

Description:

Tarihi anlamak ve kullanmak için, vazgeçilmez... "İnsan 'hatırlıyorum' der ve hemen unutan, bir geçmişi olmayan, her an gerçekten ölen hayvana gıpta eder." Friedrich Nietzsche Tarih, unut(a)mayan bir hayvanın geçmişi. İnsanın dışına çıkamadığı bir gerçeklik. Şimdinin olayl