Tarif, Analiz ve Birim Fiyatlar

29 Pages·2011·3.22 MB·Turkish

fwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmö
çqwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnm
öçqwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbn
möçqwertyuiopgüasdfghjklsizxcvb
nmöçqwertyuiopgüasdfghjklsizxcv
bnmöçqwertyuiopgüasdfghjklsizxc
vbnmöçqwertyuiopgüasdfghjklsizx
TARİF, ANALİZ
cvbnmöçqwertyuiopgüasdfghjklsiz
ve
BİRİM FİYATLAR
xcvbnmöçqwertyuiopgüasdfghjklsi
zxcvbnmöçqwertyuiopgüasdfghjkls
Fuat ARABACI Feridun DUYGULUER
izxcvbnmöçqwertyuiopgüasdfghjkl
sizxcvbnmöçqwertyuiopgüasdfghjk
lsizxcvbnmöçqwertyuiopgüasdfghj
klsizxcvbnmöçqwertyuiopgüasdfgh
jklsizxcvbnmöçqwertyuiopgüasdfg
hjklsizxcvbnmöçqwertyuiopgüasdf
ghjklsizxcvbnmöçqwertyuiopgüasd
fghjklsizxcvbnmöçqwertyuiopgüas
dfghjklsizxcvbnmöçqwertyuiopgüa
2
sdfghjklsizxcvbnmöçqwertyuiopgü
(cid:2)Ç(cid:2)NDEK(cid:2)LER

A G(cid:2)R(cid:2)(cid:12)
B TAR(cid:2)HÇE

C HUKUK(cid:2) DAYANAK

D DI(cid:12) ÜLKELERDE B(cid:2)R(cid:2)MF(cid:2)YAT VE MAL(cid:2)YET TESP(cid:2)T(cid:2) KONULARI

E TAR(cid:2)F, ANAL(cid:2)Zve B(cid:2)R(cid:2)M F(cid:2)YATLARIN ÜLKEM(cid:2)ZDE KULLANIMI

F B(cid:2)R(cid:2)MF(cid:2)YATLARIN HAZIRLIK ve TESP(cid:2)T SÜREC(cid:2)
G B(cid:2)R(cid:2)MF(cid:2)YATLARIN YAYIMLANMA SÜREC(cid:2)
H YAPI YAKLA(cid:12)IK B(cid:2)R(cid:2)MMAL(cid:2)YETLER(cid:2) veF(cid:2)YAT ARTI(cid:12) ORANI TESP(cid:2)TLER(cid:2)
I DE(cid:31)ERLEND(cid:2)RME VE SONUÇ

3
YÜKSEK FEN KURULU
BA(cid:12)KANLI(cid:31)I
F.ARABACI F.DUYGULUER

TAR(cid:2)F, ANAL(cid:2)Z ve B(cid:2)R(cid:2)M F(cid:2)YATLAR

A G(cid:2)R(cid:2)(cid:12)
(cid:5)n(cid:7)aat sektöründe, teknolojik geli(cid:7)melere paralel ortaya ç(cid:27)kan yeni malzeme ve yap(cid:27) elemanlar(cid:27) ile
yap(cid:27)m teknikleri, yap(cid:27) maliyet tahminlerinin her a(cid:7)amada yap(cid:27)lmas(cid:27)n(cid:27) gerekli k(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
Ülkemizde, maliyet belirleme yönteminin, ba(cid:7)ta Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k ve (cid:5)skân Bakanl(cid:27)$(cid:27) olmak üzere kamu
taraf(cid:27)ndan üretilen birim fiyat sistemine dayanmakta oldu$u ve sektörün maliyet analizlerini, büyük
oranda bu sistemle yapt(cid:27)$(cid:27) bilinmektedir.

Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k ve (cid:5)skân Bakanl(cid:27)$(cid:27) Yüksek Fen Kurulu Ba(cid:7)kanl(cid:27)$(cid:27)’nca her y(cid:27)l yay(cid:27)nlanan ‘(cid:2)n#aat ve
Tesisat Birim Fiyatlar,’, tarif ve analizleri ile yap(cid:27) yakla(cid:7)(cid:27)k birim maliyetleri ve fiyat art(cid:27)(cid:7)
oranlar(cid:27)n(cid:27)n tarihçesi, hukukî dayana$(cid:27), olu(cid:7)turma yöntemi, kullan(cid:27)m süreçleri ve d(cid:27)(cid:7) ülkelerde birim
fiyat uygulamalar(cid:27) bu çal(cid:27)(cid:7)man(cid:27)nkapsam(cid:27)n(cid:27) olu(cid:7)turmaktad(cid:27)r.

B TAR(cid:2)HÇE

(cid:5)n(cid:7)aat ve tesisatlarla ilgili imalatlar(cid:27)n belirgin tariflere ba$lanarak maliyetlere esas analizlerin
olu(cid:7)turulmas(cid:27) ve ihaleye esas tahmini bedel tespitlerinin, i(cid:7)in projesine dayal(cid:27) birim metrajlar(cid:27) ile
piyasada olu(cid:7)an rayiçler de dikkate al(cid:27)narak analizlerle bulunmu(cid:7) birim fiyatlar(cid:27) üzerinden yakla(cid:7)(cid:27)k
maliyetine esas ke(cid:7)if özetinin elde edilmesi sürecinin; malzemelerin yeni bulu(cid:7)larla çe(cid:7)itlenmesi,
imalat ve teknolojilerinin geli(cid:7)meye ba$l(cid:27) olarak farkl(cid:27)la(cid:7)mas(cid:27) sonucu, çe(cid:7)itli geli(cid:7)me
a(cid:7)amalar(cid:27)ndan geçti$i bilinmektedir.

Çimentonun ke(cid:7)finden önceki dönemde; toprak, kerpiç, ta(cid:7),kum, çak(cid:27)l, a$aç yontma ta(cid:7), yontma ta(cid:7)
boru, tu$la, kiremit, künk, kireç ve horosan harçlar(cid:27)n(cid:27)n, tonoz ve kubbe yap(cid:27)m(cid:27)nda kullan(cid:27)labildi$i;
tonoz ve kubbe özengi kuvvetlerini dengelemek için de, dövme imalat demir çubuklar(cid:27)n kullan(cid:27)lm(cid:27)(cid:7)
oldu$u; Yap(cid:27)lar(cid:27)n: “üstü üzerine”, “kabala” “götürü” bedel anla(cid:7)ma veya kalfa, usta, amele ekibi
veya bölü$ünün, bo$az toklu$una veya günlük, haftal(cid:27)k, ayl(cid:27)k ücret verilerek emanet in(cid:7)aat
yöntemi ile yap(cid:27)labildi$i ara(cid:7)t(cid:27)rmalardan ç(cid:27)kart(cid:27)lmaktad(cid:27)r. Bu dönemde yap(cid:27)larda, kalem say(cid:27)s(cid:27) çok
az olan malzemenin ocaklarda haz(cid:27)rlanmas(cid:27), ç(cid:27)kar(cid:27)lmas(cid:27) ve tüm i(cid:7)çiliklerin tahmini bedeli, ayr(cid:27)nt(cid:27)l(cid:27)
analizlere ihtiyaç duyulmadan bulunabilmektedir.

Demir çelik teknolojilerinin geli(cid:7)meye ba(cid:7)lad(cid:27)$(cid:27) dönemde ise, yap(cid:27) malzemeleri aras(cid:27)na sac, profil
ve çubuk çelikler girmi(cid:7)tir. Önce, putrelli tenoz dö(cid:7)emelerle ah(cid:7)ap dö(cid:7)emelerden vazgeçilmi(cid:7),
kolayl(cid:27)kla yanmayan çok katl(cid:27) binalar(cid:27)n yapabilme (cid:7)ans(cid:27) do$mu(cid:7)tur. Lokomotifin ke(cid:7)fi ile
demiryollar(cid:27) ve köprüler devreye girmi(cid:7), su (cid:7)ebekeleri ve isaleleri için font ve çelik boru kullan(cid:27)m(cid:27)
ba(cid:7)lam(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r. Yap(cid:27) teknolojileri geli(cid:7)tirilmi(cid:7), çimento ke(cid:7)fedilmi(cid:7) ve elektrik kullan(cid:27)m(cid:27)n(cid:27)n da devreye
girmesiyle fiyatland(cid:27)rmada kalem say(cid:27)lar(cid:27)n(cid:27)nartmas(cid:27) ile birim fiyata dayal(cid:27) tahmini bedel a(cid:7)amas(cid:27)na
geçilmi(cid:7)tir.

4
Bu dönemde, projelerin muhammen bedeli tespitle ilgili bölümü müellif firman(cid:27)n çok dikkatli ve
önem vererek düzenledi$i bölüm olmu(cid:7)tur. Projeye konu yap(cid:27)daki imalatlar mehaz gösterilerek ve
mahalli rayiçler veya di$er ülkelerin rayiçleri analiz edilerek imalatlar(cid:27)n ayr(cid:27)nt(cid:27)l(cid:27) metraj(cid:27)n(cid:27)n
yap(cid:27)lmas(cid:27)yla tahmini bedel ke(cid:7)ifnamesi düzenlendi$i, bu suretle i(cid:7)in birim fiyat esas(cid:27)na dayal(cid:27)
muhammen bedelle ihaleye konulabildi$i aktarma bilgilerden anla(cid:7)(cid:27)lmakta, Devletin birim fiyat ve
analiz sisteminin henüz olmad(cid:27)$(cid:27) görülmektedir.

Cumhuriyetin ilan(cid:27)ndan sonra 22 Nisan 1925 tarihinde 661 say(cid:27)l(cid:27) Hükümet Nam(cid:27)na Vuku Bulacak
Müzayede ve Münaka(cid:7)a ve (cid:5)halat Kanunu ile yasal çerçeve olu(cid:7)turulmu(cid:7) ve söz konusu düzenleme
ile idarenin yapaca$(cid:27) her türlü sat(cid:27)n alma, satma, kiraya verme, yap(cid:27)m, onar(cid:27)m, ke(cid:7)if, ta(cid:7)(cid:27)ma ve
benzeri i(cid:7)lerin hangi yöntemle yap(cid:27)labilece$i hükme ba$lanm(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r. Bu Kanunun 5. Maddesinde,
“…ve in(cid:7)aat ve tamirat ve imalat(cid:27)n bedeli ke(cid:7)fi erbab(cid:27) ihtisas marifetiyle teknik ve tespit
olunacak…Ancak in(cid:7)aat ve tamirat(cid:27)n…ke(cid:7)if nameleri mevcut oldu$u takdirde bunlarla iktifa
olunur.” denilmekte, 21. maddesinde de, “…bu heyetlerin derecei icazet ve salahiyetleri Heyeti
Vekillere tanzim edilerek talimat(cid:27) mahsusa ile tayin olunacakt(cid:27)r.” hükümleri çerçevesinde, birim
fiyat sistemi (Birim fiyat tarifleri ve analizleri, umumi fenni (cid:7)artnameler, hususi fenni (cid:7)artnameler)
kurulmas(cid:27)n(cid:27)n yolunun aç(cid:27)lm(cid:27)(cid:7) oldu$udü(cid:7)ünülmektedir.

2 Ekim 1914 tarihli Naf(cid:27)a Nezareti Te(cid:7)kilat(cid:27) Hakk(cid:27)nda Nizamnamede ise, birim fiyat ve
analizlerden söz edilmemekle beraber, ne kadar masraf gerekti$inin tahmini ke(cid:7)fiyat(cid:27) bütçe
ödene$ini öngörmek amac(cid:27)yla mecburi tutulmu(cid:7), i(cid:7)lerin maliyetlerinin ke(cid:7)fedilmek yoluyla
öngörülmesi benimsenmi(cid:7)tir.

Bakanl(cid:27)k, 26.05.1934 tarih ve 2443 s. Naf(cid:27)a Vekâleti’nin Te(cid:7)kilat ve Vazifelerine Dair Kanunu ile
günün (cid:7)artlar(cid:27)na uyarlanm(cid:27)(cid:7), Naf,a Yüksek Fen Heyeti Kurumu kurulmu(cid:7)tur. Bu Kanunun
uygulay(cid:27)c(cid:27) birimlerinin görevleri aras(cid:27)nda “…proje ve ke(cid:7)iflerini...” zikretmesi ile Naf(cid:27)a Yüksek
Fen Heyeti görevlerinde aç(cid:27)kça zikredilmemekle beraber, buradan birim fiyat tarif ve analizlerinin
düzenlenmesini kapsad(cid:27)$(cid:27) anla(cid:7)(cid:27)labilmektedir.

2.6.1934 tarihli 2490 say(cid:27)l(cid:27) Art(cid:27)rma, Eksiltme ve (cid:5)hale Kanunu yay(cid:27)m(cid:27) ile birlikte 661 say(cid:27)l(cid:27) Kanun
ilga olmu(cid:7)tur. Bu Kanunun 15. maddenin ikinci f(cid:27)kras(cid:27)nda, bedel tahmini ve ke(cid:7)if bedelleri nas(cid:27)l
tespit olunaca$(cid:27) hususunda, “...tahmin i(cid:7)lerinin nas(cid:27)l yap(cid:27)laca$(cid:27) hakk(cid:27)nda bir icra Vekilleri Heyeti
Kararnamesi yap(cid:27)l(cid:27)r.” denilmek suretiyle birim fiyat tarif ve analizlerinin olu(cid:7)turulmas(cid:27)n(cid:27)n önü
aç(cid:27)lm(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r.

(cid:5)(cid:7)te, 1969 Y(cid:27)l(cid:27)nda kabul olunup uygulamaya konulmu(cid:7) ve halen kulland(cid:27)$(cid:27)m(cid:27)z B(cid:5)R(cid:5)M F(cid:5)YAT
TAR(cid:5)F ve ANAL(cid:5)ZLER(cid:5) ile GENEL TEKN(cid:5)K IARTNAMELER(cid:5); 1934-35 y(cid:27)llar(cid:27)nda,
komisyonlar eliyle yap(cid:27)lan önceki birim fiyat tarif ve analizleri ile umumi fenni (cid:7)artnameleri, naf(cid:27)a
i(cid:7)ler genel (cid:7)artnamesi ve evvelki deneyimlerin de dikkate al(cid:27)nmas(cid:27) suretiyle haz(cid:27)rlanm(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r.

Birim fiyat analizlerinin son sat(cid:27)r(cid:27)nda gösterilen kâr ve genel masraf oran(cid:27) maliyet toplam(cid:27)n(cid:27)n %
15’i olarak benimsenmi(cid:7), 1957 y(cid:27)l(cid:27)nda al(cid:27)nan bir kararla müteahhitlerin in(cid:7)aat i(cid:7)lerine te(cid:7)viki
gerekçesiyle bu oran % 25 ‘e ç(cid:27)kar(cid:27)lm(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r. Halen analizlerimizde bu oran kullan(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
Di$er taraftan; 26.5.1939 tarih ve 3611 say(cid:27)l(cid:27) Naf(cid:27)a Vekâleti Te(cid:7)kilat ve Vazifelerine Dair Kanun’la
Bakanl(cid:27)k yeniden düzenlenmi(cid:7)tir. Bu kanunun 1 inci maddesinde Bakanl(cid:27)k görevleri aras(cid:27)nda “H-
Bu i(cid:7)lere müteallik her türlü (cid:7)artname, mukavelename talepleri ile nizamnameler ve talimatnameler
ihzam” bendinin, evvelkindeki gibi birim fiyat tarif ve analizlerini kapsad(cid:27)$(cid:27) anla(cid:7)(cid:27)lmaktad(cid:27)r.

13.7.1972 tarih ve 1609 say(cid:27)l(cid:27) Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k Bakanl(cid:27)$(cid:27) Kurulu(cid:7) ve Görevleri Kanunu’nun 1. maddesi
(g) bendinde “ Bu i(cid:7)lerle ilgili tüzük, yönetmelik, tip sözle(cid:7)me, (cid:7)artname, rayiç, fiyat analizleri ve
birim fiyatlar(cid:30) haz(cid:30)rlanarak ve yay(cid:30)mlanarak” hükmüyle görev; aç(cid:27)k, net ve anla(cid:7)(cid:27)l(cid:27)r (cid:7)eklini
alm(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r.
5
Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k ve (cid:5)mar ve (cid:5)skân Bakanl(cid:27)klar(cid:27)n(cid:27)n birle(cid:7)tirilmesi kurulan Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k ve (cid:5)skân Bakanl(cid:27)$(cid:27)
(KHK/180, 209) te(cid:7)kilat görevleri aras(cid:27)nda zikredilen hüküm (2. Maddenin (n) bendi) aynen
mevcut bulunmaktad(cid:27)r.

C HUKUK(cid:2) DAYANAK
2443 say(cid:27)l(cid:27) Naf(cid:27)a Vekâletinin Te(cid:7)kilat ve Vazifelerine Dair Kanun ile 1934 y(cid:27)l(cid:27)ndan itibaren
Bakanl(cid:27)k bünyesinde yer alan Yüksek Fen Kurulu Ba#kanl,6, (YFK); Bakanl(cid:27)$(cid:27)n Te(cid:7)kilat ve
Görevleri Hakk(cid:27)ndaki 180 say(cid:27)l(cid:27) Kanun Hükmündeki Kararname’nin 2 inci maddesinin (n)
bendinde Bakanl(cid:27)k görevleri aras(cid:27)nda say(cid:27)lan ‘Bu i(cid:7)lerle ilgili tüzük, yönetmelik, tip sözle(cid:7)me,
(cid:7)artname, rayiç, analizleri ve birim fiyatlar(cid:27) haz(cid:27)rlamak ve yay(cid:27)mlamak’ görevini, 15 inci
maddesinin (d) bendinde yer alan ‘Bay,nd,rl,k ve iskân i#leri ile ilgili #artnamelerle, tip
sözle#me, y,ll,k rayiç, birim fiyat, birim fiyatlara ait analiz ve tariflerini haz,rlamak ve
yay,mlamak’ hükmü çerçevesinde üstlenmi(cid:7) bulunmaktad(cid:27)r.

Ayr(cid:27)ca, Kararname’nin ‘Kamu Kurum ve Kurulu#lar,n,n Yükümlülü6ü’ ba(cid:7)l(cid:27)kl(cid:27) 32 inci
maddesinde ‘Kamu Kurum ve Kurulu(cid:7)lar(cid:27); katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler; 2
inci maddenin n bendinde belirtilen tüzük, yönetmelik, tip sözle(cid:7)me, (cid:7)artname, rayiç, fiyat analizleri
ve birim fiyatlar(cid:27)nauymak ve uygulamakla yükümlüdürler…’ hükmü mevcuttur.

Bu hükümlere dayal(cid:27) olarak belirlenen “(cid:2)n#aat ve Tesisat Birim Fiyatlar,” ile birim fiyatlar(cid:27)n
dayand(cid:27)$(cid:27) imalat tarif ve analizleri, 2886 say(cid:27)l(cid:27) Devlet (cid:5)hale Kanununa göre ihale edilen ve halen
yürütülmekte olan yap(cid:27)m i(cid:7)lerinde zorunlu olarak kullan(cid:27)lmak ve uygulanmak üzere Yüksek Fen
Kurulu Ba(cid:7)kanl(cid:27)$(cid:27) taraf(cid:27)ndan her y(cid:27)l kitap halinde yay(cid:27)mlanmakta ve ayr(cid:27)ca internet ortam(cid:27)nda
abonelik yoluyla kullan(cid:27)c(cid:27)lar(cid:27)nhizmetine sunulmaktad(cid:27)r(Ek:1).
Ba(cid:7)kanl(cid:27)kça yay(cid:27)mlanan (cid:5)n(cid:7)aat Tesisat Birim Fiyatlar(cid:27), genel olarak B(cid:5)NA niteli$indeki üst
yap(cid:27)lar(cid:27)n ihtiyaç duydu$u imalat kalemlerini kapsayacak çe(cid:7)it ve özelliktedir. Alt yap(cid:27) niteli$indeki
di$er in(cid:7)aatlara ili(cid:7)kin imalat kalemleri ilgili idareleri taraf(cid:27)ndan yay(cid:27)mlanmaktad(cid:27)r.

Birim fiyat belirleyen di$er idari kurumlar(cid:27)n, bu yetkilerinin hukuki dayanaklar(cid:27)n(cid:27)n tespitine ili(cid:7)kin
olarak Yüksek Fen Kurulu Ba(cid:7)kanl(cid:27)$(cid:27)’n(cid:27)n 20.04.2005 günlü yaz(cid:27)s(cid:27)na istinaden kurulu(cid:7)lardan gelen
cevap yaz(cid:27)lar(cid:27)na göre tanzim edilen tablo a(cid:7)a$(cid:27)dad(cid:27)r.

Tablo.1
Ad, Birim Fiyat Yapma Yetkilerinin Dayanaklar,
(1950) 5539/1737 KGM GM Kurulu(cid:7) ve Görevleri Hakk(cid:27)nda
Karayollar,Genel Müdürlü6ü
Kanunun 2. maddesi; 31.03.1997 günlü B(cid:5)B/YFK yaz(cid:27)s(cid:27);
8/2574 say(cid:27)l(cid:27), 88/13181 say(cid:27)l(cid:27) kararnameler ve Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k (cid:5)(cid:7)leri
(cid:2)ller Bankas,Genel Müdürlü6ü
Genel Iartnamesinin 20. maddesine istinaden yap(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
88/13181 say(cid:27)l(cid:27) Kararnamenin tan(cid:27)mlar ba(cid:7)l(cid:27)$(cid:27)nda madde 3 i
Demiryollar,,Limanlar ve Hava
bendinde "analiz" ve 3 k bendinde "birim fiyat" yapabilecek
Meydanlar,(cid:2)n#aat,Genel Müd.
Resmi Kurumlar aras(cid:27)ndayer ald(cid:27)$(cid:27) nedeniyle yap(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
Yay(cid:27)nlanan birim fiyatlar, Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k Bakanl(cid:27)$(cid:27) rayiçlerinden
Devlet Su (cid:2)#leri Genel Müdürlü6ü
faydalanarak yap(cid:27)lmaktad(cid:27)r. Ayr(cid:27)ca rayiç bulunmamaktad(cid:27)r.
Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k ve Iskan Bakanl(cid:27)$(cid:27)ndan al(cid:27)nan 13.03.1984 tarih ve B-
Vak,flar Genel Müdürlü6ü
06/B-05/B-04 say(cid:27)l(cid:27)yetkiye dayan(cid:27)larak yap(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
209 say(cid:27)l(cid:27) Kanun Hükmünde Kararname ile de$i(cid:7)ik 180 say(cid:27)l(cid:27)
Milli Savunma Bakanl,6,
Kanun Hükmünde Kararname gere$iyap(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
6
21.07.1983 tarih ve 2863 say(cid:27)l(cid:27) Kültür ve Tabiat Varl(cid:27)klar(cid:27)n(cid:27)
Kültür Varl,klar,ve Müzeler Genel
Koruma Kanunu'nun 21. maddesine göre haz(cid:27)rlanan
Müdürlü6ü
Yönetmeli$in 10. maddesine istinaden yap(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
21.12.1998/439 say(cid:27)l(cid:27) Türk Telekomünikasyon A.I. Yönetim
Kurulu Karar(cid:27) ile onaylanan Türk Telekomünikasyon A.I. Yap(cid:27)
Türk Telekomünikasyon A.(cid:12).
(cid:5)(cid:7)leri Yönetmeli$iesaslar(cid:27)na göre ihale edilen i(cid:7)ler sözle(cid:7)mesi eki
in(cid:7)aat özel (cid:7)artnamesine göre yap(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
TEDA(cid:12)Türkiye Elektrik Da6,t,m Ekonomik (cid:5)(cid:7)ler Yüksek Koordinasyon Kurulunun 30.01.1986
A.(cid:12).Genel Müdürlü6ü tarih ve 86/5 karar nolu yaz(cid:27)s(cid:27)gere$iyap(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
(cid:2)stanbul Büyük#ehir Belediyesi Gerekçeleri yoktur
Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k (cid:5)(cid:7)leri Genel Iartnamesinin 20. Maddesine istinaden
(cid:2)SK(cid:2)Genel Müdürlü6ü
yap(cid:27)lmaktad(cid:27)r.
Görüldü$ü üzere baz(cid:27) yetkilerin Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)k ve (cid:5)skân Bakanl(cid:27)$(cid:27)nca devredilmesi yan(cid:27)nda,
kurumlar(cid:27)n kurulu(cid:7) kanunlar(cid:27)ndan gelen yetkileri de bulunmaktad(cid:27)r. Bu arada, DS(cid:5) için, kendi
kurulu(cid:7) kanununda aç(cid:27)kça birim fiyat yapabilme yetkisinin ifade edilmemi(cid:7) olmas(cid:27), Say(cid:27)(cid:7)tay Genel
Kurulunun 17.4.1986 Tarih ve 4562 Say(cid:27)l(cid:27)Karar(cid:27)ile çok önemli görülmemi(cid:7)tir.
Birim fiyat konusu, ülkemizde çok çe(cid:7)itli kanunlarda ve yönetmeliklerde hüküm ifadesi olarak yer
almaktad(cid:27)r. Yönetmelikleri bu a(cid:7)amada ele almadan, sadece kanun düzeyinde yapt(cid:27)$(cid:27)m(cid:27)z
ara(cid:7)t(cid:27)rmaya göre “birim fiyat” ifadesinin yer ald(cid:27)$(cid:27) kanunlar,m,z ise a(cid:7)a$(cid:27)daki tabloda
belirtilmektedir.

Tablo.2
KANUNLAR Bay. ve
Konusu (cid:2)skan
Ad, (cid:2)lgili madde Bak.l,6,
ile ilgisi
BELED(cid:2)YE GEL(cid:2)RLER(cid:2) Madde 89 –(De6i#ik: 4/12/1985 -3239/121md.) Harcamalara Hizmet
KANUNU kat(cid:27)lma paylar(cid:27)için belirlenecek hizmet giderleri, Bay(cid:27)nd(cid:27)rl(cid:27)kve giderlerinin
2464 (RG:29/5/1981) (cid:5)skan Bakanl(cid:27)$(cid:27) ile (cid:5)ller Bankas(cid:27)taraf(cid:27)ndan tespit edilen ve hesab(cid:27). var
yay(cid:27)nlanan rayiç ve birim fiyatlara göre hesaplanan tutarlar(cid:27)
a(cid:7)amaz.
BAZI KAMU KURUM VE Madde 4-Sosyal Sigortalar Kurumuna ait sa$l(cid:27)kbirimlerinin Ta(cid:7)(cid:27)nmazlar(cid:27)n
KURULU(cid:12)LARINA A(cid:2)T (ta(cid:7)(cid:27)n(cid:27)rve ta(cid:7)(cid:27)nmaz) bedelin hesab(cid:27)nda kullan(cid:27)lacak fiyatlar(cid:27), bedeli.
SA(cid:31)LIK B(cid:2)R(cid:2)MLER(cid:2)N(cid:2)N belediye, ticaret odas(cid:27),sanayi odas(cid:27),borsa gibi kurulu(cid:7)lardan veya
SA(cid:31)LIK BAKANLI(cid:31)INA bilirki(cid:7)ilerden soru(cid:7)turur. Ta(cid:7)(cid:27)nmazlarda bu i(cid:7)ler için kanunlar(cid:27)n var
verdi$iyetkiye dayan(cid:27)larak ilgili dairelerce tespit edilmi#birim
DEVRED(cid:2)LMES(cid:2)NE DA(cid:2)R
fiyatlar varsa, bunlar da dikkate al(cid:27)n(cid:27)r.
KANUN
5283 (RG: 19/1/2005 )
DEVLET (cid:2)HALE KANUNU Madde 9 –Tahmin edilen bedel, idarelerce tespit edilir veya Tahmin edilen
2886 (RG: 10/9/1983 ) ettirilir. ..yap(cid:27)mi(cid:7)lerinde bu i(cid:7)ler için kanunlar(cid:27)nverdi$iyetkiye bedelin tespiti) var
dayan(cid:27)larak ilgili dairelerce tespit edilmi#birim fiyatlar,varsa,
bunlar uygulan(cid:27)r.
ELEKTR(cid:2)KP(cid:2)YASASI Mükerrer Geçici Madde 14 -.Elektrik üretimi amac(cid:27)yla yap(cid:27)lacak Yat(cid:27)r(cid:27)m
KANUNU yat(cid:27)r(cid:27)mlar(cid:27)ngerçekle(cid:7)tirilmesi için demiryolu ula(cid:7)(cid:27)m bedelinin
4628 (RG: 3/3/2001) güzergahlar(cid:27)n(cid:27)nde$i(cid:7)tirilmesinin zorunlu oldu$uhallerde, TCDD hesaplanmas(cid:27)
(cid:5)(cid:7)letmesi Genel Müdürlü$ünce, demiryolu ula(cid:7)(cid:27)mgüzergahlar(cid:27)n(cid:27)n

de$i(cid:7)tirilmesi i(cid:7)i, enerji yat(cid:27)r(cid:27)m(cid:27)n(cid:27)gerçekle(cid:7)tirecek firmaya, ilgili
idareye ait birim fiyatlarla hesaplanacak yer de$i(cid:7)tirmeye ili(cid:7)kin
yat(cid:27)r(cid:27)mbedelinden yüzde yirmibe(cid:7)oran(cid:27)nda indirim yap(cid:27)larak
belirlenen ve ilgili Bakan taraf(cid:27)ndan onaylanan bedelle yapt(cid:27)r(cid:27)l(cid:27)r.
F(cid:2)K(cid:2)RVE SANAT Madde 42/A-Meslek birlikleri..sözle(cid:7)me yap(cid:27)labilmesi için gerekli Eserlerle ilgili
ESERLER(cid:2)KANUNU ücret tarifelerini belirlemesi: Tarifelerin tespit edilmesinde; .. sözle(cid:7)meler
5846 (RG:13/12/1951) rilegkialib seetik btöorzleurcdue k(cid:7)ai rütlraürn o fliuy(cid:7)attularur(cid:27)lmvea mbua ss(cid:27)e,kytaöpr(cid:27)llearnin s g(cid:27)na(cid:27)yflraisnadf(cid:27)ir mmail,l î için.

hâs(cid:27)ladaki pay(cid:27),eser, icra, fonogram, yap(cid:27)mve yay(cid:27)nlar(cid:27)nkullan(cid:27)m
ve/veya iletim s(cid:27)kl(cid:27)$(cid:27),birim fiyat veya götürü usulü ödeme, ödeme
plân(cid:27)ve benzeri hususlar esas al(cid:27)n(cid:27)r.
GÜMRÜK KANUNU Madde 25 –.E(cid:7)yan(cid:27)ngümrük k(cid:27)ymeti a(cid:7)a$(cid:27)daki yöntemlere göre E(cid:7)yan(cid:27)ngümrük
(4458 RG: 4/11/1999) belirlenir: a), b), c) (cid:5)thal e(cid:7)yas(cid:27)n(cid:27)nveya ayn(cid:27)ya da benzer e(cid:7)yan(cid:27)n de$erinin
Türkiye içinde sat(cid:27)c(cid:27)lardan müstakil ki(cid:7)ilere yap(cid:27)lan en büyük
belirlenmesi.
miktardaki sat(cid:27)(cid:7)(cid:27)na ait birim fiyata dayal(cid:27)k(cid:27)ymet,..d) ..
7
KAMU (cid:2)HALE KANUNU Madde 37-Tekliflerin de$erlendirilmesinde Birim fiyat teklif (cid:5)hale
(4734 RG: 22/1/2002) cetvellerinin incelenmesi ; tekliflerinin
Madde 63-Yap(cid:27)mi(cid:7)lerinde ,.. ..uygulama projesi yap(cid:27)lamayan var
de$erlendirilme
..durumlarda.. her bir kalem i(cid:7)için birim fiyat teklif almak suretiyle
ihale yap(cid:27)labilir si ve teklif türü.
KAMU (cid:2)HALE Birim fiyat sözle(cid:7)me) Sözle(cid:7)me türü.
SÖZLE(cid:12)MELER(cid:2)KANUNU var
4735 (RG. 22.01.2002 )
KAMULA(cid:12)TIRMA Madde 11-…kamula(cid:7)t(cid:27)r(cid:27)lacak ta(cid:7)(cid:27)nmaz mal(cid:27)nde$eri (belirlenen Kamula(cid:7)t(cid:27)rma
KANUNU (2942 RG: kriterler içinde) … Yap(cid:27)larda, ..resmi birim fiyatlar,ve yap(cid:27) bedelinin tespiti. var
8/11/1983) maliyet hesaplar(cid:27)n(cid:27)ve y(cid:27)pranma pay(cid:27)n(cid:27),..esas tutarak tespit edilir.
Ayr(cid:27)ca, çok say(cid:27)da Yönetmelikte Bakanl(cid:27)k ve ilgili kurumlar(cid:27)n birim fiyatlar(cid:27)na at(cid:27)f yap(cid:27)lmak
suretiyle, çe(cid:7)itli bedel tespitlerinde kullan(cid:27)lmaktad(cid:27)r.

D DI(cid:12) ÜLKELERDE B(cid:2)R(cid:2)MF(cid:2)YAT VE MAL(cid:2)YET TESP(cid:2)T(cid:2) KONULARI
Ülkemizdeki “birim fiyat” konular(cid:27)n(cid:27)n de$erlendirilmesi için kullan(cid:27)lmak üzere, di$er ülkelerdeki
kullan(cid:27)m birim fiyat hususlar(cid:27)n(cid:27)n ara(cid:7)t(cid:27)r(cid:27)lmas(cid:27) amac(cid:27)yla, internet ortam(cid:27)nda yap(cid:27)lan inceleme ve
de$erlendirmeler çok özet olarak a(cid:7)a$(cid:27)da sunulmaktad(cid:27)r.

I Piyasa (cid:2)çin Fiyat Belirleme:

Mal ve hizmetlerin, piyasa içindeki de$i(cid:7)im de$erinin belirlenmesi için, bir “de$i(cid:7)im ölçüsü” olarak
“fiyat belirleme” usullerine her ülkede ba(cid:7)vurulmaktad(cid:27)r.

Piyasalar her ne kadar serbest b(cid:27)rak(cid:27)lsalar da, kamu yönetimleri “fiyat belirleme” hususundaki
politikalar(cid:27)n(cid:27) terk etmemi(cid:7)lerdir.

“Rekabet” politikalar(cid:27)n(cid:27)n ülkeler nezdinde a$(cid:27)rl(cid:27)kl(cid:27) olarak benimsenmesiyle birlikte, rekabet
ko(cid:7)ullar(cid:27)n(cid:27)n düzenlenmesi için uygulanan çe(cid:7)itli yöntemler içinde, “birim fiyat” konusu da yer
almaktad(cid:27)r.

Tarih boyunca, piyasalardaki fiyat de$i(cid:7)melerinin veya arz/talep dengelerinin olumsuz olarak
etkilendi$i dönemlerde, mal veya hizmetlerin al(cid:27)m ya da sat(cid:27)m fiyatlar(cid:27)n(cid:27)n belirlenmesi için özel
kurallar geli(cid:7)tirilmi(cid:7)tir. Osmanl(cid:27) (cid:5)mparatorlu$u döneminde de kad(cid:27)l(cid:27)k ve ihtisab müesseselerinin,
“narh” uygulamalar(cid:27) hepimizce bilinmekte olup, bu uygulama baz(cid:27) mallarda halâ devam etmektedir.

II (cid:2)n#aati#lerinde birim fiyat:

Yabanc(cid:27) ülkelerde ve bölgesel birliklerde (Avrupa Birki$i, NAFTA, Güney Asya, vs..) kabul edilen
ko(cid:7)ullar içinde, “birim fiyat” konusu, aynen bizim ülkemizde oldu$u gibi, iki ortamda
kullan(cid:27)lmaktad(cid:27)r.

Birinci ortam ((cid:5)hale öncesi) :(cid:5)n(cid:7)aat maliyelerinin tahmin edilmesi için kullan(cid:27)lan yöntemler içinde,
birim fiyat esas(cid:27)na göre kullan(cid:27)lan hesaplama (maliyet tahmini) yöntemi kapsam(cid:27)nda;

(cid:5)kinci ortam (Sözle(cid:7)me için) :(cid:5)n(cid:7)aat sözle(cid:7)melerinin tiple(cid:7)tirilmesinde kullan(cid:27)lan, “birim fiyat
sözle(cid:7)mesi” olarak;

8
III (cid:2)n#aatlarda maliyet yönetimi (Construction Cost Management):

Bu yaz(cid:27) içinde, sözle(cid:7)me konular(cid:27)na girilmeyece$inden, maliyet tahmin usulleri için kullan(cid:27)lan
“birim fiyat” konusu üzerinde durulacakt(cid:27)r.

Fabrika üretim süreci esas(cid:27)na dayanan imalat ürünlerinin maliyetleri için, bir “hesaplama standard(cid:27)”
veya bir “tahmin standard(cid:27)” (cid:7)ekliyle piyasa güvenirlili$ini sa$layan usuller bulunmas(cid:27)na kar(cid:7)(cid:27)l(cid:27)k,
in(cid:7)aat süreçleri ile ilgili hesaplama standard(cid:27) geli(cid:7)tirme hususu bir ortak kabule ula(cid:7)t(cid:27)r(cid:27)lamam(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r.

(cid:5)n(cid:7)aat a(cid:7)amalar(cid:27)ndaki proje de$i(cid:7)ikli$i, malzeme farkl(cid:27)la(cid:7)mas(cid:27), i(cid:7)çilik detaylar(cid:27), ula(cid:7)(cid:27)m faktörleri,
yerel özellikler, iklim ko(cid:7)ullar(cid:27) ve piyasa de$i(cid:7)imleri nedeniyle, in(cid:7)aat maliyetlerini tahmin etme
süreçlerinde önemli zorluklarla kar(cid:7)(cid:27)la(cid:7)(cid:27)lmaktad(cid:27)r.

Dünya uygulamalar(cid:27) kapsam(cid:27)nda, geli(cid:7)mi(cid:7) ülkelerdeki in(cid:7)aat süreçlerinde, “birim fiyat” konusu,
“(cid:2)n#aatMaliyet Yönetimi” ba(cid:7)l(cid:27)$(cid:27) ile ifade edilen ihtisas ortamlar(cid:27)ndaele al(cid:27)nmaktad(cid:27)r.

(cid:5)n(cid:7)aat maliyetlerinin hesaplanmas(cid:27) (veya tahmin edilmesi) için proje süreci çe(cid:7)itli dönemlere
(a(cid:7)amalara) ayr(cid:27)labilmektedir.

Bu yakla(cid:7)(cid:27)ma göre tahmin a(cid:7)amalar(cid:27) için;

(cid:5)n(cid:7)aat proje safhalar(cid:27)na göre “ön tahmin”, “ara tahmin” ve “final tahmin” olarak üç tip tahmin
a(cid:7)amas(cid:27) bulunmaktad(cid:27)r:

(cid:127) Proje öncesi yap(cid:27)lan ön maliyet tahmini;
(cid:127) Proje sürecindeki ara maliyet tahmini;
(cid:127) Proje kesinlik kazand(cid:27)ktan sonras(cid:27) yap(cid:27)lan final maliyet tahmini;

olarak, ayr(cid:27)nt(cid:27)l(cid:27) uzmanl(cid:27)kgerektiren bir konu olmaktad(cid:27)r.

Projenin tüm tasar(cid:27)m ve hesap i(cid:7)lerinin bitirilmesinden sonra kullan(cid:27)lan “final tahmin” a(cid:7)amas(cid:27)nda
en güvenilir bilginin elde edilmesi sa$lan(cid:27)r.

Tahmin etmenin amac(cid:27), (cid:5)n(cid:7)aat maliyeti ile ilgili kabul edilebilir nitelikte bir fikir (bir bilgi)
vermektir. Tahmin sonuçlar(cid:27) gerçek uygulamalar(cid:27) belirleyebilmelidir. Projeye esas te(cid:7)kil eden
ihtiyaçlar(cid:27)n kar(cid:7)(cid:27)lan(cid:27)p kar(cid:7)(cid:27)lanmad(cid:27)$(cid:27)n(cid:27)n, eldeki kaynaklara göre de$erlendirilmesi için, maliyet
hesaplamalar(cid:27) vazgeçilmez bir uzmanl(cid:27)kkonusudur.

Bu nedenle in(cid:7)aat faaliyetlerinde, özellikle müteahhitlik ekibinin içinde yer almas(cid:27)nda fayda
görülen, “maliyet mühendisi” (cost engineer) ve “metraj mühendisi “(quantity surveyor) olarak
yetkinli$i olan uzmanlar bulundurulmaktad(cid:27)r. “Sistem mühendisli$i” denilen bran(cid:7) da bu konulara
entegre olmaktad(cid:27)r. Bu uzmanlar(cid:27)nolu(cid:7)turduklar(cid:27) kurulu(cid:7)lar(cid:27)nüretti$i veriler, piyasa için (üreticiler
ve tüketiciler için) önemli bir referans kayna$(cid:27) olurken, di$er taraftan kamu kurumlar(cid:27)n(cid:27)n da destek
ald(cid:27)$(cid:27) öncelikli veri kaynaklar(cid:27) olarak kabul edilmektedir.

(cid:5)n(cid:7)aat maliyetlerinin tahmin edilme usulleri:

i Ortalama (genel) tahmin yöntemleri: (K(cid:27)sa bir zaman aral(cid:27)$(cid:27) içinde ortalama
maliyet hesap edilmesi)

ii Detayl, tahmin yöntemleri: Projenin istenildi$i gibi tamamlanmas(cid:27) için her türlü
girdi faktörlerini (faktör birimleri ve faktör miktarlar(cid:27)n(cid:27)) hesap eden yöntemler; Bu yöntemlerde
genel olarak iki alt gruba ayr(cid:27)l(cid:27)rlar:
9
a Birim miktar yöntemi (Unit quantity method): ilk önce metraj ve faktör birimler
belirlenir. Devam(cid:27)nda, her birim için (malzeme, ihzarat, i(cid:7)çilik vs..) analizler yap(cid:27)larak, birim
maliyetler belirlenir.(Burada, daha önce ba(cid:7)ka bir i(cid:7) için yap(cid:27)lm(cid:27)(cid:7) analiz de$il, sadece o i(cid:7)e özgün
analiz yap(cid:27)l(cid:27)r). Sonra birim maliyetlerle birim metrajlar çarp(cid:27)larak, toplam maliyet hesplan(cid:27)r.

Bu yöntemin avantaj(cid:27), bir birim maliyetin farkl(cid:27) i(cid:7)ler için kolayca kar(cid:7)(cid:27)la(cid:7)t(cid:27)r(cid:27)lmas(cid:27) ve proje
de$i(cid:7)ikli$inde tekrar hesaplaman(cid:27)nkolayl(cid:27)$(cid:27)d(cid:27)r.

b Toplam miktar yöntemi (Total quantity method). (cid:5)lk önce proje 5 bölüme ayr(cid:27)l(cid:27)r:
1-malzeme, 2-i(cid:7)çilik, 3-araç gereç, 4-genel giderler ve 5- kâr. Bu bölümlerin toplam miktarlar(cid:27)
belirlenir ve birim maliyetlerle çarp(cid:27)l(cid:27)r. Bölüm maliyetleri toplanarak toplam tahmini maliyet
bulunur.

Yukar(cid:27)da belirtilen tahmin a(cid:7)amalar(cid:27)nda ve tahmin yöntemlerinin ço$unlu$unda, “birim fiyat”
verileri vazgeçilmez faktör girdileridir.

Ayr(cid:27)ca, yap(cid:27)lan tahminlerin, in(cid:7)aat(cid:27)n bitirilmesinden sonra da de$erlendirilmesine özen
gösterilmektedir. Maliyet performanslar(cid:27) yönünden ve gelecekte kullan(cid:27)lacak fiyat veri tabanlar(cid:27)n(cid:27)n
temel yönlendirici olan bu tür de$erlendirmeler, özellikle veri taban(cid:27) (cid:7)irketlerince kullan(cid:27)lmaktad(cid:27)r.

IV Uluslararas, ortamdan bir özet:

Bir projenin temel çerçevesini, “(cid:5)(cid:7) Bölümleme Yap(cid:27)s(cid:27)” (WBS: Work Breakdown Structure)
denilen, projenin ana i(cid:7) kalemlerinin anlat(cid:27)ld(cid:27)$(cid:27) doküman olu(cid:7)turur. (cid:5)n(cid:7)aat i(cid:7)leri, elektrik i(cid:7)leri,
mekanik i(cid:7)ler, ula(cid:7)(cid:27)m i(cid:7)leri vs gibi bölümlerle projenin ana elemanlar(cid:27) belirlenir.

Tahmin metotlar,:
Tahmin metodu olarak ba(cid:7)l(cid:27)ca 4 model kullan(cid:27)lmaktad(cid:27)r.

1 Genel de$erlendirme için veya proje kar(cid:7)(cid:27)la(cid:7)t(cid:27)rmalar(cid:27) yapmak için kullan(cid:27)lan “Büyüklük
Düzeni” tahmin: Bir in(cid:7)aat ile ilgili genel bilgi vermek veya projeler aras(cid:27) kar(cid:7)(cid:27)la(cid:7)t(cid:27)rma yapmak
için kullan(cid:27)lan ön tahmindir. “Peçete tahmini” olarak da adland(cid:27)r(cid:27)lmaktad(cid:27)r. Çünkü bir müteahhit ile
mü(cid:7)terisinin bir ö$le veya ak(cid:7)am yeme$i esnas(cid:27)nda aralar(cid:27)ndaki konu(cid:7)ma sonucu birkaç dakikada
kararla(cid:7)t(cid:27)r(cid:27)lan ve bir peçeteye yaz(cid:27)lan maliyettir. Hata pay(cid:27) %20-30 civar(cid:27)ndad(cid:27)r.

2 Alan ve/veya Hacim esas,na göre tahmini (Area & Volume Estimating), Planlanan
in(cid:7)aat(cid:27)n miktar bilgileri (ölçüleri) varsa, bu metot kullan(cid:27)labilecektir. Küçük bir bilgi yeterlidir.
Yap(cid:27)n(cid:27)n kullan(cid:27)m amac(cid:27)na göre yap(cid:27) maliyet hesab(cid:27) yap(cid:27)labilir. Kullan(cid:27)m amac(cid:27)na (fabrika, hastane,
okul, apartman vb), temel çe(cid:7)idine (mütemadi temel, kaz(cid:27)k vb), üstyap(cid:27) tercihine (çelik, beton, vb.)
göre yap(cid:27)lan yakla(cid:7)(cid:27)kmaliyet hata pay(cid:27) ±%15’dir.

3 Derlenmi# tahmin ve sistem tahmini (Assembly & System Estimating) Projenin
planlama a(cid:7)amalar(cid:27)nda, bütçe olanaklar(cid:27)na göre düzenlenen yakla(cid:7)(cid:27)k maliyet hesab(cid:27)nda tercih
edilen modeldir. Bu yöntemde yap(cid:27)m 12 alt sisteme ayr(cid:27)lm(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r (kaz(cid:27), temel alt(cid:27), üst yap(cid:27), d(cid:27)(cid:7) cephe,
çat(cid:27), ince i(cid:7)ler, nakliye i(cid:7)leri, mekanik, elektrik, genel giderler ve kâr, özel i(cid:7)ler ve (cid:7)antiye i(cid:7)leri).
Projeye göre ilgili alt sistemlerin maliyetleri Iekil 3.1’den anla(cid:7)(cid:27)laca$(cid:27) üzere yakla(cid:7)(cid:27)k 1 günde
tahmin edilebilmektedir. Bu metotta hata pay(cid:27) ±%10’dur.

4 Birim fiyat usulü tahmin ve program tahmini (Unit Price & Schedule Estimating).
Birim fiyat tahmin yönteminde projenin tüm ayr(cid:27)nt(cid:27)l(cid:27) planlar(cid:27)na ve (cid:7)artnamelere ihtiyaç vard(cid:27)r.
10
Bütün modeller aras(cid:27)nda do$ruluk pay(cid:27) en yüksek olan metottur. Ancak hesaplamas(cid:27) zaman
gerektirir. Bu metot en do$ru sonucu veren ve dört metot içinde en detayl(cid:27) olan(cid:27)d(cid:27)r. (cid:5)n(cid:7)aat
dokümanlar(cid:27)n(cid:27)nhaz(cid:27)rlanmas(cid:27),teklif verme ve in(cid:7)aat süreçlerinde kullan(cid:27)l(cid:27)r. Hata pay(cid:27) ±%5’dir.

Her tahmin metodunun güvenirlilik düzeyi de farkl(cid:27)d(cid:27)r. John Bledsoe’nun, güvenirlilik
düzeylerinin kar(cid:7)(cid:27)la(cid:7)t(cid:27)rmal(cid:27) olarak kolayca anla(cid:7)(cid:27)labilmesi için çizdi$i grafik anlat(cid:27)m a(cid:7)a$(cid:27)dad(cid:27)r.
Birim fiyat yöntemine do$ru gidildi$inde maliyet tahmin süresi artmakta ancak do$ruluk (kesinlik)
derecesi artmaktad(cid:27)r.

En az kesinlik
Büyüklük Düzeni tahmin yöntemi
Alan ve hacim esas(cid:27)na göre tahmin yöntemi
Kesinlik
Derlenmi(cid:7) tahmin yöntemi
durumu
Birim fiyat tahmin usulü
En çok kesinlik
Saatler Günler Haftalar
Tahmin hesaplar(cid:17)n(cid:17)nyap(cid:17)ld(cid:17)(cid:19)(cid:17) süre
V Ülkelerden örnekler:

ABD’de kullan(cid:27)lan birim fiyat bilgileri ile ilgili olarak, kamu sektörü içinde özellikle silahl(cid:27)
kuvvetler (ordu) için yap(cid:27)lan i(cid:7)ler için federal düzeyde çe(cid:7)itli düzenlemeler bulunmaktad(cid:27)r. Federal
bakanl(cid:27)klar(cid:27)n d(cid:27)(cid:7)(cid:27)nda yer alan, “Genel Hizmetler (cid:5)daresi” isimli ba$(cid:27)ms(cid:27)z kurum, federal binalarla
ilgili ihaleler için fiyat belirlemeleri yapt(cid:27)$(cid:27) gibi, özel firmalarca üretilen veri tabanlar(cid:27)ndan da
yararlanmaktad(cid:27)r.

Maliyet mühendisli$i ile ilgili baz(cid:27) tan(cid:27)mlar(cid:27)n ve yöntemlerin standartla(cid:7)t(cid:27)r(cid:27)lmas(cid:27)na çal(cid:27)(cid:7)(cid:27)lmaktad(cid:27)r,
fakat bunlar(cid:27)n ço$u referans olarak haz(cid:27)rlanm(cid:27)(cid:7)t(cid:27)r. Zorunlu de$ildir. Buna kar(cid:7)(cid:27)n özel firmalar
taraf(cid:27)ndan üretilen fiyat verileri ve in(cid:7)aat bilgileri, hem kamu hem de özel sektör kurumlar(cid:27)nca
yayg(cid:27)n olarak kullan(cid:27)lmaktad(cid:27)r. Bu (cid:7)irketler “veri satarak” para kazanmaktad(cid:27)rlar. “Birim fiyat”
(unit price) verileri de bu kapsamdad(cid:27)r.

Kamu kurumlar(cid:27)nca kullan(cid:27)lan “Genel (cid:5)n(cid:7)aat Maliyet Klavuzu”(General Construction Cost Review
Guide), “Ticari Birim Fiyat Katalogu” (The Commercial Unit Price Book) ve çe(cid:7)itli yaz(cid:27)l(cid:27)mlar
bulunmaktad(cid:27)r.

Yay(cid:27)nlar(cid:27)naen çok itibar elden firmalar BNI ve RSMeans (cid:7)irketleridir.

RSMeans firmas(cid:27), REED (cid:5)n(cid:7)aat firmas(cid:27)n(cid:27)nbir alt kurulu(cid:7)udur.
11