mpleet TaalCo ÍSÑMI mpleet TaalCo Kennis van de Nederlandse Maatschappij Maatschappil Kennis van de Nederlandse Met dit boek kun je je voorbereiden op het onderdeel KNM van het inburgerings- examen. De eindtermen KNM uit de Wet lnburgering vormen de rode draad van de methode. Het behalen van het KNM-examen is niet het enige doel van TaalCompleet KNM. Een even zo belangrijk doel is je te ondersteunen bij je werkelijke inburgering en je op je gemak te laten voelen in de Nederlandse maatschappij. r r I \ / \ lrrr ro^pleet en verzorgÅ.Voorrl de lessuggesties .n *.rLbirden uind iL vernieuw.nd. Z. ,¡n lerL .n I a ä t ç_, gevarieerd. lL b.n h..l bl¡ dat er.ind.l¡k ...n bo.L it Fõ I I a. Jat geschiLt i, uoo, ,rrrist.n op A1-niu.ar.' I E I I F.tnelett, Nl"2-cloce¡rt "iam¡ret TaalCompleet KNM biedt: ' alle thema's van de eindtermen lnburgeringsexamen KNM . veel aandacht voor wat anderstaligen tegenkomen in hun dagelijks leven . teksten en opdrachten vanaf taalniveau A1 ' blended methode: boek en online leeromgeving ' de mogelijkheid om zelfstandig of in groepsvorm te werken r een toets bij elk thema . opdrachtvormen die gericht voorbereiden op het inburgeringsexamen [' r proefexamens KNM .r- ' uitgebreide docentenhandleiding met veel extra opdrachten Klassikaal leren . Zelfstudie Online leren woordenlijsten in verschillende steuntalen o De serie TaalComPleet bestaat uit: rE¡NT@ KLEURRIJKER ,tlluü|il|ililililil[ltil EDUCATIEVE UITGEVERII z" lnleiding voor de cursist lnleiding voor de docent r ry g Voor je ligt TaalCompleet KNM, een lesmethode over de Nederlandse maatschappij. Bijdit boek Voor je ligt TaalCompleet KNM, een lesmethode over kennis van de Nederlandse maatschappij. Bij dit z hoort een e-learning omgeving (ELO). Deze vind je op www.taalcompleef.n/. Met TaalCompleet boek hoort een e-learning omgeving (ELO). Deze vind je op www.taalcompleet.nl. 6) KNM kun je je voorbereiden op het KNM-examen (Kennis van de Nederlandse Maatschappij)van Serie TaalCompleet het inburgeringsexamen. Naast dit boek kun je de boeken TaalCompleet Al-, TaalCompleet A2 en Met TaalCompleet KNM kun je je cursisten voorbereiden op het onderdeel KNM (Kennis van TaalCompleet ONA gebruiken om je voor te bereiden op het hele inburgeringsexamen. de Nederlandse Maatschappij)van het inburgeringsexamen. Naast dit boek kun je de boeken l-loe werk je met TaalCompleet KNM? TaalCompleet 4L, TaalCompleet A2 en TaalCompleet ONA gebruiken om ze voor te bereiden op het Op het examen KNM krijg je vragen over Nederland. ln dit boek vind je de antwoorden op deze hele i n burgeri ngsexa men. vragen. De informatie is verdeeld over acht thema's. Aan het begin van iederthema maak je in de ELO een begintoets. Daarna bespreek je in de groep Boek de teksten en opdrachten in het boek. Je krijgt niet alleen informatie die belangrijk is voor het KNM- ln het boek TaalCompleet KNM vind je alle informatie die de cursisten nodig hebben om het examen examen. Je krijgt ook informatie over andere dingen in je dagelijkse leven in Nederland. Je praat KNM te kunnen halen. Het behalen van het KNM-examen is niet het enige doel van TaalCompleet daarover met je docent en met de andere cursisten. KNM. Een even zo belangrijk doel is de cursisten te ondersteunen bij hun werkelijke inburgering en ln de ELO kun je daarna alle informatie herhalen. Je sluit af met een eindtoets. Natuurlijk kun je ook zich op hun gemak te laten voelen in de Nederlandse maatschappij. Enerzijds bereik je dat door ze zelfstandig met de ELO werken en je op die manier voorbereiden op het KNM-examen. kennis te laten nemen van diverse facetten van de Nederlandse maatschappij, anderzijds vooral ook De blauwe woorden in de teksten in het boek zijn studiewoorden. 7e zijn belangrijk voor je kennis van door met ze in gesprek te gaan. Op die manier kunnen cursisten ervaringen uitwisselen en wordt de Nederlandse maatschappij. De woordenlijsten in verschillende talen vind je in de ELO. de kennis op hun eigen dagelijkse leven betrokken. Dit houdt tevens in dat in TaalCompleet KNM onderwerpen aangesneden worden die niet in de eindtermen staan, maar die wel relevant zijn. lcoontjes Bij de opdrachten staan icoontjes: Therna's De volgorde waarin de thema's worden aangeboden wijkt af van de volgorde in de eindtermen, @ lezen 8 een kruisje zetten Ë spreken met de groep maar sluit meer aan bij de leefwereld van de cursisten. De thema's sluiten zo aan bij de thema's luisteren zetten uit TaalCompleet AL en A2 en de eerste thema's kunnen bovendien al aangeboden worden als de ßl 8 een rondje Ð spel cursisten niveau Al" hebben. @ nf mp.¡" A een streep zetten & praktijk leder thema wordt geïntroduceerd met een filmpje. De belangrijkste informatie wordt in teksten aangeboden. Bij deze teksten horen bespreekvragen. Deze vragen borduren voort op de tekst en computer werkblad 8 op de Ø¿ @| oo leggen de link van de tekst naar de ervaringen en het dagelijks leven van de cursisten. schrijven tweetallen ! Å E spreken in Let op! ELO ln de ELO is een uitgebreide docentenhandleiding beschikbaar. ln deze docentenhandleiding geven Online we algemene informatie over de methode en hoe je deze kunt inzetten. Daarnaast geven we Via de ELO van KNM kun je de informatie uit het boek nog een keer lezen. Er zijn veel extra lessuggesties per paragraaf; als docent maak je daaruit zelf een keuze, afhankelijk van onder meer de opdrachten om te oefenen. Je vindt er ook de introductiefilmpjes, begintoetsen, eindtoetsen, samenstelling en het niveau van de groep, beschikbare tijd en/of interessegebieden. vertaalde woordenlijsten en de proefexamens. Op www.taalcompleet.nl/hetp vind je een uitleg hoe je online met TaalCompleet kunt werken. De Via de ELO van KNM kan de cursist de informatie uit het boek nog een keer doornemen. Er zijn veel uitleg is in meerdere talen te lezen. extra opdrachten om te oefenen met de stof. Je vindt er ook de introductiefilmpjes, begintoetsen, Ga naar www.taalcompleet.nlen log daar in met je inloggegevens. eindtoetsen, vertaalde woordenlijsten en de proefexamens. 2 3 Thema 5 Opvoeding en onderwíjs 53 z lnhoudsopgave - 5.1" Opvoeden 54 o C 5.2 Kinderopvang 55 U Thema 1 Nederland 7 5.3 Onderwijs in Nederland 57 U) o t.t 8 5.4 Naar school s8 T De kaart van Nederland f) 9 5.5 Vervolgonderwijs 60 L.2 De Randstad tt 1.3 Nederland waterland m t2 Thema 6 Werk 63 r.4 Willem van Oranje L.5 De Gouden Eeuw 13 6.1" Werk zoeken 64 L4 6.2 Solliciteren 66 L.6 Nederlandse koloniën r.7 Het begin van de democratie 16 6.3 Het contract 67 t7 6.4 Op het werk 68 1.8 De Tweede Wereldoorlog 1.9 Van L945 tot nu L8 6.5 Meer dan werken 69 6.6 Een eigen bedrijf 70 Thema 2 Nederlandse gewoonten 23" 6.7 Uitkeringen 71, 22 2.1 Gewoonten 23 Thema 7 lnstanties 73 2.2 Feestdagen 2.3 Het Wilhelmus 25 7.1" De gemeente 74 2.4 Familiedagen 26 7.2 De politie 75 2.5 Vrije tijd 27 7.3 De Belastingdienst 78 2.6 Vrijheid 29 7.4 Hulpverlening 79 Thema 3 Wonen 31 Thema 8 Regering en wet B3 3.L Een huis vinden 32 8.L Democratie 84 3.2 Energie, water en internet 34 8.2 Het bestuur 85 3.3 Veiligheid in huis 37 8.3 Wetten en taken 87 3.4 Verzekeringen 38 8.4 Vrijheid en respect 88 40 3.5 Afval Het inburgeringsexamen KNM 89 43 l-hema 4 Gezondheid Bijlage L - De kaart van Nederland 90 4.t Gezond blijven 44 Bijlage 2 - Het bestuur van Nederland 91 45 4.2 De huisarts en de aPotheek 46 4.3 Naar het ziekenhuis 48 4.4 De tandarts, fysiotherapeut en psycholoog 49 4.5 Een kind krijgen 50 4.6 Zorg voor ouderen 51 4.7 De zorgverzekering \. ti rii/ f --:--:- E:.&_: ._ .'i: 5 4 z r m q z L N EDERLAN D 6) Dit thema gaat over: t.r De kaart van Nederland 8 1,,2 De Randstad 9 t.3 Nederland waterland TL t2 1,.4 Willem van Oranje 1.5 De Gouden Eeuw 13 1,,6 Nederlandse koloniën L4 1..7 Het begin van de democratie 16 t7 L.8 De Tweede Wereldoorlog 1_.9 Van L945 tot nu 18 6 o --{ I Ga naar www.toalcompleet.nl en kiik naar het filmpie. 3 Bespreek samen. E m Welke plaatsen ken je nog meer? ln welke provincies liggen die? Schrijf de namen op de kaart o 2 in tekst 1'1. Wat weet je al? @ Weet je niet waar een plaats ligt? Ga dan naar www.zoekploats.nlen typ de plaatsnaam. Ga naar www.taolcompleet.nlen maaktoets L. Je ziet nu waar de plaats op de kaart ligt. T OEE z 4 L.! De kaart van Nederland Zoek oP. m wilt van Den Haag naar Amersfoort. Zoek de antwoorden van de vragen op internet. cl Je m t. Kijk op www.google.nl/maps. Ð Hier zie je de kaart van Nederland. Nederland heeft twaalf provincies. Elke provincie heeft a. Hoeveel kilometer is de reis? z een hoofdstad. Die stad is belangrijk voor de provincie. De hoofdstad van Nederland is b. Hoelang duurt de reis met de auto? U Amsterdam. - c. En hoelang duurt de reis met het openbaar vervoer? ./- Z. Je wilt met het openbaar vervoer. Kijk op www.ns.nl. a. Welke trein moet je nemen? I Ì','lr,ri Lj i I \ Texel b. Hoelang duurt de reis? Friesland lAsson I a Den Helder c. Hoe vaak moet je overstappen? * 3. Bespreek samen. a. Hebben jullie dezelfde antwoorden? Wat zijn de verschillen? Wie heeft er gelijk? b. Reis je liever met de trein of met de auto van Den Haag naar Amersfoort? Waarom? ti AMSTERDAM o Noord ¡ O Haarlem Overiissel Ga naar www.taalcompleet.nl en maak de opdrachten b¡j 1.1. West Oost rl L.2 De Randstad Zuid ln Nederland wonen meer dan t7 miljoen mensen. Nederland is dichtbevolkt. Dat betekent: er wonen veel mensen op een klein stuk land. De meeste mensen wonen in Duitsland l,fillldrlolbrlrg grote steden. De vier grote steden van Nederland zijn Amsterdam, Den Ha?g, Rotterdam en Utrecht. a Amsterdam is de hoofdstad van Nederland. Bij deze stad ligt het grootste vliegveld van Nederland: Schiphol. België a ln Den Haog zit de Nederlandse regering. Daarom noemen we Den Haag ook wel de politie.ke hoofdstad van Nederland. a ln Rotterdom is de grootste haven van Nederland. De haven is belangrijk voor de handel met andere landen. Nederland ligt in Europa. De buurlanden van Nederland zijn Duitsland en België. ln het a Utrecht ligt in het midden van Nederland. Hier komen veelwegen en spoorwegen bij elkaar. westen ligt Nederland aan de Noordzee. Nederland is niet zo groot. De afstand van Groningen naar Maastricht is ongeveer 300 kilometer. En de afstand van Den Haag naar Enschede is ongeveer 200 kilometer. Het gebied met deze steden heet de Randstad. Dit gebied lijkt één grote stad. ln de Randstad wonen meer dan 7 miljoen mensen. 9 8 ,.l. -:-- Nederland waterland L.3 - rfl Nederland is een heel plat land. De naam 'Nederland' betekent: laag land. Een groot deel van Nederland ligt lager dan de zee. ln Nederland zijn veel dijken en duinen. Zo houdt L Nederland het water tegen. Zonder duinen en dijken overstroomt een groot deel van Nederland. Het water komt dan over het land. z çFr - m g Polders m Een polder is een stuk land. Vroeger was dit stuk 7 pa r { land water. Nederlanders maakten het land droog. tr t- ln Noord-Holland en Flevoland vind je veel polders z U Amste De Afsluitdijk Het water is voor Nederland vaak gevaarlijk. ,t' Daarom bouwden Nederlanders de Afsluitdijk. Den Haag -r Deze dijk ligt tussen Friesland en Noord-Holland. t I De Afsluitdijk beschermt Nederland tegen het ú q u- t. ú water van de Waddenzee. I ll i¡ De watersnoodramp ln februari 1953 stormde het hard in Zeeland en Zuid-Holland, De dijken gingen kapot. Het land stond onder water. Veel mensen en dieren overleden. Dit noemen we de watersnoodramp. Na de ramp maakten Nederlanders de dijken hoger. Ze bouwden ook de Deltawerken in Zeeland. De Deltawerken houden het water tegen bij een storm. Buiten de Randstad zijn minder steden. Mensen wonen in kleine steden en dorpen. Daar zijn minder fabrieken en bedrijven. Er is meer landbouw en veeteelt. 6 samen. E E Bespreek 1. Vind je het gevaarlijk dat een groot deel van Nederland lager ligt dan de zee? Waarom wel E 5 of waarom niet? Bespreek samen. 2. Nederland heeft veel water; polders en dijken. Vind je dat mooi? Wat vind jij mooie natuur? 1. Waarom wonen veel mensen in de Randstad, denk je? Wat zijn de voordelen? En wat zijn 3. Wat zie je? Schrijf de goede woorden erbij. Waar ben jij weleens geweest? Wat vond je de nadelen? ervan? Z. Waar zijn de meeste files in Nederland, denk je? Wat kun je doen, als je niet in de file wilt komen? Noem twee dingen. o Ga naar www.tcrølcompleet.nl en maak de opdrachten biiL.2. 10 TL Þ I E 7 Bespreek samen. :E m t. ls er een kerk in jouw buurt? Weet jij wat voor soort kerk het is? 2. Een kerk hoort bij het christelijk geloof. Ken je nog meer godsdiensten in Nederland? Welke godsdiensten zijn er in jouw land? 3. Willem van Oranje was erg belangrijk voor Nederland. Welke mensen zijn heel belangrijk 1, geweest voor jouw land? z 4. Wat zie je op de foto? Waarom dragen deze mensen oranje kleding, denk je? Wanneer m dragen Nederlanders nog meer oranje kleding? (f rn v o z Ga naar www.tqolcompleet.nl en maak de opdrachten bii 1.3. (f L.4 W¡llem van Oran¡e De middeleeuwen (500-1500) ln de middeleeuwen waren veel mensen Ga naar www.tsalcompleet.nl en maak de opdrachten b¡j 1.4. @ in Nederland christelijk: ze gingen naar de katholieke kerk. De meeste mensen waren boer. Er was handel met andere landen in 1.5 De Gouden Eeuw Europa en er kwamen steden en kastelen. Nederland was nog geen onafhankelijk land De zestiende eeuw (1500-1600) De tijd van de republiek was een goede tijd voor Nederland. Je noemt deze tijd de Gouden ln de zestiende eeuw had de koning van Spanje de macht in Nederland. De koning van Eeuw. Dat is de zeventiende eeuw van 1600 tot L700. Spanje was katholiek. Maar er kwam een nieuwe christelijke groep in Nederland: de protestanten. De koning van Spanje was tegen de protestanten. Handel De koning van Spanje wilde ook meer geld van Nederland. De mensen moesten extra ln de Gouden Eeuw werd Nederland rijk belasting betalen. door handel: producten kopen en verkopen. Nederlanders bouwden veel schepen. De ln L568 kwam Nederland in opstand schepen gingen over de hele wereld. tegen de Spaanse koning. De leider van Een bekend bedrijf was de V.O.C.: de tu de opstand was Willem van Oranje. Hij Verenigde Oost-l ndische Compagnie. Veel was protestant. Willem van Oranje wilde schepen van de V.O.C. gingen naar het dat Nederland onafhankelijk werd. Hij oosten. wilde ook dat er vrijheid van godsdienst Andere schepen gingen naar het westen. De <,,q+ kwam. Nederlandse schepen namen producten uit Afrika, Azië en Amerika mee naar Nederland. Willem van Oranje: Koning van Spanje Bijvoorbeeld pepeç koffie, thee, cacao, suiker protestant katholiek en tabak. Ze brachten ook slaven van Afrika en Azië naar Amerika, Willem van Oranje begon een oorlog tegen de koning van Spanje. De oorlog tussen Nederland en Spanje duurde 80 jaar, Daarna was Nederland onafhankelijk, Nederland werd een republiek. Willem van Oranje is familie van koning Willem-Alexander. I L2 13 R¡jk De Nederlandse koloniën waren: Nederland was één van de rijkste landen van " Nederlands-lndië . de wereld. De rijke mensen bouwden mooie Suriname . huizen en kochten mooie spullen voor in hun de Nederlandse Antillen (een groep eilanden bij Zuid-Amerika) L huizen. ln Amsterdam zie je vandaag nog veel grote huizen aan de grachten. De huizen staan z aan grachten, want de handelaren vervoerden veel spullen met schepen. m g rn n De rijke mensen lieten ook schilderijen maken. Er waren veel bekende schilders, zoals z 1-*- Rembrandt van Rijn. Het bekendste schilderij suriname U van Rembrandt is De Nachtwocht. Nederlandse Antillen N ederla n ds- ln d ië ,I ,/ E 8 Bespreek samen. L. Nederlandse handelaren namen veel producten mee uit andere landen. ln de supermarkt Slavernii kun je vandaag veel producten uit andere landen kopen. Welke producten komen uit jouw Nederlanders handelden in slaven. Ze kochten mensen in Afrika en Azië en brachten hen als land? 2. Kijk naar de drie schilderijen hieronder. Welk schilderij is van Rembrandt, denk je? Waaraan slaven naar de koloniën. Slaven waren niet vrij.Ze moesten hard werken en hun leven zie je dat? Vind je het mooi? Waarom wel of waarom niet? was vaak moeilijk. ln L863 werd de slavernijverboden. Vanaf nu kregen de mensen geld voor hun werk. Pas na lange tijd waren echt alle mensen vrij. De koloniën hoorden meer dan 300 jaar bij Nederland. ln de twintigste eeuw werden de koloniën onafhankelijk. Nederland was niet langer de baas. Nederlands-lndië werd in L945 onafhankelijk. Het land heette daarna lndonesië. ln L975 werd Suriname onafhankelijk. Vanaf 2OL0 zijn de Antillen geen koloniën meer. Drie o eilanden horen nog wel bij Nederland. Ga naar www.tøqlcompleet.n/ en maak de opdrachten b¡j 1.5. 9 samen. E Bespreek 1.6 Nederlandse koloniën L. Veel Nederlanders zijn niet trots op de Nederlandse geschiedenis van de slavernij. Waarom niet, denk je? 2. Waar brachten Nederlanders veel slaven naartoe? Zet een rondje om die landen op de Koloniën kaart in tekst 1.6. ln de Gouden Eeuw gingen Nederlanders met grote schepen over de hele wereld. Nederland was rijk en wilde nog rijker worden. Daarom nam Nederland de macht in o sommige landen. Die landen werden de Nederlandse koloniën. Ga naar www.tadlcompleet.nl en maak de opdrachten b¡j 1.6. 15 T4 I *,| !.7 Het begin van de democratie L.8 De Tweede Wereldoorlog T m Þ De koning (1813) ln 1939 begon een grote oorlog in de wereld: Nederland kreeg in L8L3 een koning: koning willem I van oranje. de Tweede Wereldoorlog. Duitsland wilde een l" De koning kwam uit de familie van Oranje-Nassau. groot land worden met veel macht. De Duitsers ,¿( bezetten veel landen in Europa. Zij waren in deze z" De Grondwet (1848) landen de baas. Duitsland bezette Nederland van mË Na Koning Willem I kwam Koning Willem ll. Hij had veel macht. rF¡ L940 tot L945. rxrl Het voll< mocht weinig zeggen. Zelfs de ministers hadden weinig r macht. Hitler was de baas in Duitsland. Hij wilde veel Þz ln 1848 vonden veel mensen dat niet meer goed' mensen doden, bijvoorbeeld Joden, mensen met -.fE Ze wilden ook besluiten nemen in de politiek. Koning w¡llä.m.î andere politieke ideeën en gehandicapten. Veel Ë mensen gingen da a rom on derd u i l< en. 7e verstopten De koning gaf minister Thorbecke de opdracht zich. Bijvoorbeeld op een zolder of in een kelder bij ONT$IBAP J'l om een nieuwe grondwet te schrijven. De andere mensen. GRONDW'ET grondwet is de belangrijkste wet van het land. ln de grondwet schreef Thorbecke wat de Heel bekend is het Joodse meisje Anne Frank. Zij was koning mag besluiten. En ook wat de ministers met haar familie ondergedoken in Amsterdam. De KONINGRIJK. DER NEDDRLANDEN, mogen besluiten. I Duitsers brachten haar naar een concentratiel<amp. TOICf,NS Dtr YßßAtIDITÑCß¡I, COBDGßKDUßN il l Daar is ze overleden. Anne Frank heeft een dagboel< Dn SBlnß ¡(¿l¡tDtìS DEn ST¡ITEN-ûENßIìAÂL llI geschreven. Ze schreef daarin over haar leven en over de oorlog. Dit dagboek heet 'Het Achterhuis' en I is nu heel bekend. Democratie Door de grondwet kreeg de koning minder macht. De ministers kregen meer macht. Er De laatste winter van de oorlog heet de hongerwinter kwam ook een parlement: deze groep mensen controleert de ministers. ln deze winter was er bijna geen eten in Nederland. Veel mensen gingen toen dood door de honger. De Grondwet van L848 was het begin van de moderne democratie in Nederland. ln thema 8 Regering en wet leer je meer over de grondwet en over de democratie. Op 5 mei L945 bevrijdden de geallieerden Nederland. Dit waren landen zoals Engeland, Amerika en Canada. De geallieerden vochten samen tegen Hitler. Ë 3t samen" Bespreek Elk jaar denken Nederlanders terug aan deze oorlog. Op 4 mei denken we aan de 1.. Wie heeft de macht in jouw land? Het volk, een koning, een partij of een president? slachtoffers, de overleden mensen. Om acht uur's avonds is iedereen dan twee minuten 2_. De familie van Oranje-Nassau is al eeuwen belangrijk in Nederland. Ken je mensen uit deze stil. Dat is dodenherdenking. Op 5 mei is het Bevrijdingsdag. Op deze dag vieren familie die nu leven? Nederlanders hun vrijheid. @ t<i¡t in tekst l-.4 over Willem van Oranje' 3. Nederland kreeg in L848 een grondwet. Wat veranderde er voor de mensen? En wat tr r'ã es veranderde er voor de koning? Wat vind je daarvan? 3"Æ il$espreek sämen. 1. Waaraan denken Nederlanders op 4 mei? Wat ME 3"n zoeå< op. vieren ze op 5 mei? Zijn er in jouw land ook zulke dagen? Waar denk je dan aan? Wat doe je dan? Wat voor taken heeft koning Willem-Alexander? Schrijf drie voorbeelden op 2' Heb je weleens naar de dodenherdenking [l[ zoek op internet op Wøt doet de koning? NOS Jeugdiournøol' gekeken op tv? Wat doe jij op a en 5 mei? Waarom? 1. 3. Op 4 mei hangt in Nederland de vlag halfstok. j I 2 Dat betekent dat Nederland verdrietig is. Wat l doen jullie in jullie land, als jullie verdrietig zijn? 3 & Ga naar wwïÃl"t&üfean*ffeet.nd en maak de opdrachten b¡i L"7. @ üa sraar www.tsúlearnpleef.nf en ¡fiæâk de opdrachten b¡j f..S. î7 L6 *l tot - OEE f: 1.9 Van L945 nu L4 zoek oP. rn -S 1." Zoekviil doelen op die de VN belangrijk vindt. Þ @ fi;l< bijvoorbeeld op wikikids.nl/Verenigde_Naties, hoofdstuk L0 Na de oorlog I Na de Tweede Wereldoorlog waren veel huizen kapot. Er was geen geld. Nederland kreeg hulp van Amerika. Met Amerikaans geld bouwden Nederlanders huizen en fabrieken. z De wereld wilde geen nieuwe oorlogen. Daarom kwam er in m l-945 een nieuwe organisatie: de Verenigde Naties (VN)' De ç7 m landen in de VN willen samenwerken in plaats van oorlog ru r voeren. Þ z ln Europa gingen de landen ook samenwerken. ln l-957 werd ü dit de Europese Unie (EU). ln20t7 ziin23 landen lid van de z. Welk van deze doelen vind jij het belangrijkst? Waarom? *** Europese Unie. Deze landen maken afspraken met elkaar' * * Bijvoorbeeld over geld, veiligheid, gezondheid en politiek. Veel * * Ga naan www.tsslcompleeú"nf en maak de opdrachten b¡j L.9" @ landen hebben dezelfde munt: de euro. * * *** 6 Nederland is lid van de Verenigde Naties en de Europese Unie Ga naar wtvtv.tøslcompleet"ml en rnaak toets Í.. Gastarbeiders en vluchtelingen Na de Tweede Wereldoorlog was er veel werk in Nederland. Er waren te weinig mensen voor al het werk. Daarom kwamen er in de jaren '60 en'70 gastarbeiders: werknemers uit andere landen. Eerst kwamen er mannen uit ltalië, Spanje en Portugal. Daarna ook uit Marokko en Turkije. Ze werkten meestal in de fabrieken. De gastarbeiders wilden een paar jaar in Nederland werken. Daarna wilden ze weer terug naar hun eigen land. Veel gastarbeiders zijn altijd in Nederland gebleven. Hun familie kwam later ook naar Nederland. Vanaf 1980 komen er vluchtelingen naar Nederland. Zij komen hier omdat het in hun land niet veilig is. Emancipatie Vroeger mochten vrouwen weinig zelf beslissen. Vrouwen mochten bijvoorbeeld niet studeren en niet stemmen. Mannen mochten dit wel. Vanaf de negentiende eeuw wilden vrouwen gelijkheid. Ze wilden dezelfde dingen kunnen doen als mannen. Dit heet emancipatie. Vanaf L919 mogen vrouwen stemmen. Later kregen vrouwen meer rechten. Vrouwen mogen nu ook studeren, werken en zelf dingen beslissen. E L3 Bespreek samen. t. Welke andere landen uit Europa ken je? Weet je of ze lid zijn van de EU? Z. Wat vind jij belangrijk voor vrouwen? Welke rechten en plichten moeten ze hebben? 3. Wat vind jij belangrijk voor mannen? Welke rechten en plichten moeten ze hebben? 18 1_9