T rkiye-AB Geri Kabul Anla mas ve Vize Diyalo u PDF
Preview T rkiye-AB Geri Kabul Anla mas ve Vize Diyalo u
v RAPOR RAPOR U Ğ O L A Y TÜRKİYE-AB Dİ TÜRKİYE-AB E GERİ KABUL ANLAŞMASI Z Vİ E VE VİZE DİYALOĞU SI V GERİ KABUL A M Ş A MEHMET UĞUR EKİNCİ L ANLAŞMASI N A L Son on yıldır inişli-çıkışlı bir grafik çizen Türkiye-AB ilişkileri, 2013 yı- U B lının sonlarında imzalanan Geri Kabul Anlaşması (GKA) ve başlatılan A VE VİZE K vize diyalog süreciyle farklı bir boyut kazanmıştır. Böylece iki taraf Rİ arasında üyelik müzakerelerinin dışında bir ilişki düzlemi oluşmuş, E G karşılıklı taahhütlerin yerine getirilmesine yönelik birçok adım atıl- B A DİYALOĞU mıştır. 2015 yılında Avrupa’nın büyük bir mülteci kriziyle karşı karşı- - E ya kalması, geri kabul ve vize serbestisi süreçlerini siyasi gündemin KİY önemli bir maddesi haline getirmiş, 29 Kasım 2015 tarihinde yapılan R Ü Türkiye-AB zirvesinde bu iki sürecin hızlandırılmasına karar verilmiş- T tir. Mart 2016’da gerçekleşen zirvelerde yapılan güncellemelerin so- MEHMET UĞUR EKİNCİ nucunda, GKA’nın tam olarak uygulanmasına 1 Haziran 2016’da baş- lanması ve aynı tarihte Türk vatandaşlarına vizesiz seyahat hakkının tanınması üzerinde anlaşılmıştır. Bununla birlikte yerine getirilmesi gereken kriterler üzerinden tartışma devam etmektedir. Türkiye’nin AB ile imzaladığı GKA ve bunun karşılığında Türk vatan- daşlarına önerilen vize serbestisi, iki tarafa önemli getiriler sağlamakla beraber bazı belirsizlik ve riskleri de içinde barındırmaktadır. GKA’nın Avrupa’ya yönelik yoğun göç dalgaları karşısında uygulanabilirliği, mültecileri kapsayıp kapsamadığı gibi konularda farklı görüşler or- taya atılmakta, anlaşmayı üçüncü ülke vatandaşları için uygulamaya koymanın uzun vadede Türkiye için doğurabileceği riskler konusun- da tartışmalar devam etmektedir. Mülteci krizinin ortaya çıkmasının ardından AB ile Türkiye arasında yaşanan siyasi yakınlaşma vize ser- bestisinin kısa vadede uygulamaya konacağı yönündeki beklentileri artırmış olmakla beraber, vize diyalog sürecinin nasıl sonuçlanacağı konusundaki belirsizlik tamamen ortadan kalkmış değildir. ANKARA • İSTANBUL • WASHINGTON D.C. • KAHİRE 9 786054 023615 TÜRKİYE-AB GERİ KABUL ANLAŞMASI VE VİZE DİYALOĞU COPYRIGHT © 2016 Bu yayının tüm hakları SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’na aittir. SETA’nın izni olmaksızın yayının tümünün veya bir kısmının elektronik veya mekanik (fotokopi, kayıt ve bilgi depolama, vd.) yollarla basımı, yayını, çoğaltılması veya dağıtımı yapılamaz. Kaynak göstermek suretiyle alıntı yapılabilir. SETA Yayınları 64 I. Baskı: 2016 ISBN: Uygulama: Hasan Suat Olgun Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul SETA | SİYASET, EKONOMİ VE TOPLUM ARAŞTIRMALARI VAKFI Nenehatun Cd. No: 66 GOP Çankaya 06700 Ankara TÜRKİYE Tel: +90 312 551 21 00 | Faks: +90 312 551 21 90 www.setav.org | [email protected] | @setavakfi SETA | İstanbul Defterdar Mh. Savaklar Cd. Ayvansaray Kavşağı No: 41-43 Eyüp İstanbul TÜRKİYE Tel: +90 212 395 11 00 | Faks: +90 212 395 11 11 SETA | Washington D.C. 1025 Connecticut Avenue, N.W., Suite 1106 Washington D.C., 20036 USA Tel: 202-223-9885 | Faks: 202-223-6099 www.setadc.org | [email protected] | @setadc SETA | Kahire 21 Fahmi Street Bab al Luq Abdeen Flat No: 19 Cairo EGYPT Tel: 00202 279 56866 | 00202 279 56985 | @setakahire TÜRKİYE-AB GERİ KABUL ANLAŞMASI VE VİZE DİYALOĞU Mehmet Uğur EKİNCİ İÇİNDEKİLER ÖZET | 7 GİRİŞ | 9 SÜREÇLERİN ANA HATLARI | 11 AB’NİN GKA VE VİZE DİYALOĞU MEKANİZMALARI | 11 TÜRKİYE-AB GKA VE VİZE DİYALOĞUNUN TARİHÇESİ | 16 GERİ KABUL ANLAŞMASI (GKA) | 21 ANLAŞMANIN İÇERİĞİ | 21 UYGULAMALAR VE BEKLENTİLER | 23 VİZE DİYALOĞU | 37 VİZE SERBESTİSİ YOL HARİTASI | 37 TÜRKİYE’NİN ANLAŞMAYA KOYDUĞU MEŞRUHATLAR | 38 AB’NİN DEĞERLENDİRMELERİ | 40 VİZE SERBESTİSİ TANINMAZSA NE OLACAK? | 49 SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER | 53 EK: TÜRKİYE-AB GERİ KABUL ANLAŞMASININ TAM METNİ | 61 ÖZET 16 Aralık 2013 tarihinde Türkiye ve Avrupa Birliği arasında Geri Kabul Anlaşması imzalanmış ve 1 Ocak 2014 tarihinde kısmen yürürlüğe girmiştir. 2015 yılında başlayan mülteci krizi üzerine AB, Türkiye’den anlaşmayı tamamen yürürlüğe koyması talebinde bulunmuştur. Müzakereler sonucunda 29 Kasım 2015 tarihin- de kabul edilen Ortak Eylem Planı uyarınca anlaşma 1 Haziran 2016’da tam ola- rak uygulanmaya başlayacaktır. İki taraf arasında bu anlaşmaya ve bir yol harita- sına bağlı olarak yürütülen vize diyaloğu da böylelikle hızlandırılmış, Türkiye’nin yol haritasındaki kriterleri büyük ölçüde yerine getirmesi üzerine Avrupa Komis- yonu, Türk vatandaşlarının Schengen bölgesine vizesiz seyahat edebilmeleri için tavsiye kararını 4 Mayıs 2016’da yayımlamıştır. AB Konseyi ve Avrupa Parlamen- tosu’nda yapılacak oylamaların neticesinde bu kararın Haziran 2016’da yürürlüğe girmesi öngörülmekle birlikte konuyla ilgili tartışmalar devam etmektedir. Türkiye-AB Geri Kabul Anlaşması ve vize diyaloğunu konu alan bu çalışma, iki sürecin geçirdiği aşamaları, anlaşma ve yol haritasının kapsamını, AB’nin Tür- kiye’den beklentilerini ve Türkiye’nin atmış olduğu adımları değerlendirmekte, uygulamaların geleceğine dair tartışma ve öngörülerde bulunmaktadır. 7 GİRİŞ Son on yıldır inişli-çıkışlı bir grafik çizen Türkiye-AB ilişkileri, 2013 yılının sonlarında imzalanan Geri Kabul Anlaşması (GKA) ve başlatılan vize diyalog süreciyle farklı bir boyut kazanmıştır. Böylece iki taraf arasında üyelik müza- kerelerinin dışında bir ilişki düzlemi oluşmuş, karşılıklı taahhütlerin yerine ge- tirilmesine yönelik birçok adım atılmıştır. 2015 yılında Avrupa’nın büyük bir mülteci kriziyle karşı karşıya kalması, geri kabul ve vize serbestisi süreçlerini siyasi gündemin önemli bir maddesi haline getirmiş, 29 Kasım 2015 tarihinde yapılan Türkiye-AB zirvesinde bu iki sürecin hızlandırılmasına karar verilmiş- tir. Mart 2016’da gerçekleşen zirvelerde yapılan güncellemelerin sonucunda, GKA’nın tam olarak uygulanmasına 1 Haziran 2016’da başlanması ve aynı ta- rihte Türk vatandaşlarına vizesiz seyahat hakkının tanınması üzerinde anlaşıl- mıştır. Bununla birlikte konuyla ilgili tartışmalar devam etmektedir. Türkiye’nin AB ile imzaladığı GKA ve bunun karşılığında Türk vatandaşla- rına önerilen vize serbestisi, iki tarafa önemli getiriler sağlamakla beraber bazı belirsizlik ve riskleri de içinde barındırmaktadır. GKA’nın Avrupa’ya yönelik yo- ğun göç dalgaları karşısında uygulanabilirliği, mültecileri kapsayıp kapsamadığı gibi konularda farklı görüşler ortaya atılmakta, anlaşmayı üçüncü ülke vatandaş- ları için uygulamaya koymanın uzun vadede Türkiye için doğurabileceği riskler konusunda tartışmalar devam etmektedir. Mülteci krizinin ortaya çıkmasının ardından AB ile Türkiye arasında yaşanan siyasi yakınlaşma vize serbestisinin kısa vadede uygulamaya konacağı yönündeki beklentileri artırmış olmakla bera- ber, vize diyalog sürecinin nasıl sonuçlanacağı konusundaki belirsizlik tamamen ortadan kalkmış değildir. 9
Description:The list of books you might like
