ÇEVRE VE ġEHĠRCĠLĠK BAKANLIĞI ÇED ĠZĠN VE DENETĠM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ LABORATUVAR ÖLÇÜM VE ĠZLEME DAĠRESĠ BAġKANLIĞI SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 Evsel ve Endüstriyel Kirlilik İzleme Programı Nisan, 2014 KIŞ 1 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 SUSURLUK HAVZASI, SUSURLUK NEHRĠ 1. GĠRĠġ 2011 yılı Hükümet Programı ve Orta Vadeli Program (2012-2014) kapsamında “Çevrenin Korunması” önemli ve öncelikli bir politika olarak belirlenmiĢtir. Söz konusu program kapsamında, çevrenin korunması politikasının desteklenmesi için çevre mevzuatının etkin uygulanması ve ölçüm, izleme, denetim, kontrol ve raporlama altyapısının etkinleĢtirilmesi önceliklerine yer verilmiĢtir. Bu doğrultuda; Bakanlığımızca 2013-2017 yılları faaliyetlerini içeren Stratejik Plan hazırlanmıĢ olup Hedef 2.14’de alıcı ortam izleme faaliyeti yer almaktadır. Ayrıca, 644 sayılı (648 sayılı değiĢiklikle) KHK gereği alıcı ortamları izlemek, buna iliĢkin altyapıyı oluĢturmak gerekmektedir. Bu kapsamda Daire BaĢkanlığımızca 2012 yılında Evsel ve Endüstriyel Kirlilik Ġzleme Programı (EKĠP) (2012-2013) hazırlanarak, Ergene, Küçük Menderes, Gediz ve Bakırçay Havzalarında mevsimsel izleme çalıĢmaları yürütülmüĢtür. Yürütülen çalıĢma neticesinde “Ergene, Küçük Menderes, Gediz ve Bakırçay Havzası 2012 Yılı Su Kalitesi İzleme Final Raporu” yayımlanarak ilgili birimlerimize ve Ġl Müdürlüklerimize kirliliğe karĢı önlemlerin alınabilmesi amacıyla gönderilmiĢtir. ÇalıĢma sonunda söz konusu havzalarda mevsimsel izlenmeye devam edilmesi, Susurluk ve Sakarya Havzalarında da yoğun Ģekilde kirlilik gözlenmesi neticesinde kirlilik tespitine yönelik nokta belirleme ve alıcı ortam izleme çalıĢmaları ihtiyacına yol açmıĢtır. Bu kapsamda, ihtiyacın karĢılanmasına yönelik Evsel ve Endüstriyel Kirlilik Ġzleme Programı (2013-2014) hazırlanmıĢ ve 2013 yılında Ergene, Küçük Menderes, Gediz, Kuzey Ege Havzalarında su alıcı ortamı etki alanlarında Mobil Su ve Atık Su Analiz Laboratuvarımız ile mevsimsel izleme, Sakarya ve Susurluk Havzalarında ise numune alma noktası belirleme çalıĢmaları tamamlanmıĢtır. 2014 yılında ise; Evsel ve Endüstriyel Kirlilik Ġzleme Programı (2014-2015) hazırlanarak Ergene, Küçük Menderes, Gediz, Kuzey Ege, Sakarya ve Susurluk Havzalarında su alıcı ortamı etki alanlarında Mobil Su ve Atık Su Analiz Laboratuvarımız ile mevsimsel izleme çalıĢması yapılmakta olup, sahada yapılması mümkün olmayan parametreler ise Çevre Referans Laboratuvarımızda incelenmektedir. Yapılan çalıĢmalar sonucu elde edilen veriler Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde değerlendirilmekte, ayrıca ilave parametreler de analiz edilmektedir. Bu raporda Susurluk Havzası’nda 2014 yılında kıĢ dönemi (17-21.02.2014) kapsamında yapılan izleme çalıĢması sonucu elde edilen bulgular yer almaktadır. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı 2 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 2. HAVZAYA GENEL BAKIġ Susurluk havzası Türkiye’nin batısında, 39°-40° kuzey enlemleri ile 27°-30° doğu boylamları arasında yer almaktadır. Türkiye’nin alan olarak yaklaĢık % 3,11’ini kapsayan havzanın toplam alanı yaklaĢık 24349,09 km2’dir. Daha çok doğu-batı yönünde uzanan dağ sisteminin görüldüğü havzada Marmara Bölgesi’ne ait en yüksek dağ olan Uludağ bulunmaktadır. Susurluk Havzası doğusunda Murat, GümeĢ, Yirce ve Uludağlar; güneyde ġaphane ve Simav dağları; batıda Madra ve Deliçal Dağları; kuzeyde ise Karadağ ve Mudanya Tepeleri ile Marmara Denizi tarafından sınırlanmıĢtır. Havzanın önemli akarsuları Nilüfer Çayı, MustafakemalpaĢa Çayı, Simav (Susurluk) Çayı ve Kocaçay’dır. Susurluk Havzasının en önemli akarsuyu olan Simav Çayı, Kütahya’dan doğar ve Marmara Denizi’ne dökülür. Simav Çayı’nın uzunluğu 175 km’dir. Havzanın önemli akarsularından biri olan Kocaçay, Madra dağının eteklerinden doğar ve güneyden kuzeye 140 km akarak Manyas Gölü’ne dökülür. Gölü besleyen en önemli akarsu kaynağıdır. Bursa ilinin en önemli akarsuyu ve Bursa kentinin karakteristiklerinden biri Nilüfer Çayı’dır. Keles civarında doğan çay, Uluabat Gölü’nü drene eden derenin de katıldığı Susurluk Çayı ile birleĢerek Karacabey Boğazı civarında Marmara Denizi’ne dökülür. Ġl sınırları içerisindeki uzunluğu 134 km olan, Orhaneli ve Emet Çaylarının Çamandar Köyü’nde birleĢmeleri ile meydana gelen MustafakemalpaĢa Çayı buradan 40 km sonra Uluabat Gölü’ne dökülmektedir. Havzada ülkemiz için önemi büyük olan Uluabat ve Manyas Gölleri yer almaktadır. Marmara Bölgesi’nin güneyinde yer alan Susurluk Havzası’nda Bursa, Balıkesir ve Kütahya illeri bulunmaktadır. Havzada öne çıkan çevresel sorunlar ve sıcak noktalar; havzada yoğun olan tarım ve hayvancılık faaliyetleri, madencilik faaliyetleri, arıtılmadan deĢarj edilen evsel ve endüstriyel atıksular, düzensiz depolama sahaları, baraj gölleri ve akarsuların çevresinde görülen erozyon, akarsu yataklarındaki kum ve çakıl ocakları, akarsulardaki doğal yapıdan kaynaklanan kirlenme ve jeotermal sulardan kaynaklanan kirliliktir. Sözü edilen bu baskıların neticesinde Uluabat Gölü ve gölü besleyen MustafakemalpaĢa çayı, Orhaneli Çayı ve Emet Çayı, Nilüfer çayı ve kirliliğin yoğun olduğu bazı önemli kolları (Deliçay), Simav Çayı, Manyas Gölü ve gölü besleyen Kocaçay ile Sığırcı deresi, havzadaki Kayaboğazı, Ġkizcetepe ve Çınarcık Barajları, Karacabey Ovası ile Balya KurĢun Madeni sahası sıcak noktalar olarak tespit edilmiĢtir (Susurluk Havzası Havza Koruma Eylem Planı, Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı ve TÜBĠTAK, 2013). Havza haritası ve havzaya ait resimler Ģekil 1’de yer almaktadır. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı 3 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı 4 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 ġekil 2. Susurluk Havzası ve Susurluk Nehri Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı 5 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 3. ĠZLEME KOORDĠNATLARI Susurluk Havzasında izleme noktaları Çizelge 1 ile gösterilmektedir. Çizelge 1. Susurluk Havzası Örnekleme Noktaları ĠSTASYO ĠSTASYON ÖRNEKLEME MEVCUT ĠZLEME NOKTASI ĠZLEME ĠL N NO ADI NOKTASI BASKILAR KOORDĠNATLARI TĠPĠ X Y SĠMAV ÇAYI SU-01 SĠMAV ÇAYI (SUSURLUK) Kısmen tarımsal N39°.05' 11.5'' KÜTAHYA Gözetimsel (SUSURLUK) MEMBAA, KALKAN ve evsel Baskı E029°.04' 28.2'' BELDESĠ, SĠMAV SĠMAV ÇAYI (SUSURLUK) Yün yıkama SĠMAV, KÜTAHYA SU-02 SĠMAV ÇAYI faaliyetlerinin N39°.09' 41.6'' KÜTAHYA ÇIKIġ, BALIKESĠR Operasyonel (SUSURLUK) GĠRĠġ, BECĠLER baskısı, evsel ve E028°.43' 08.1'' KÖYÜ YAKINI, tarımsal baskı SĠMAV ARMUTLU KÖYÜ, CÜNEYTLĠ DERESĠ SU-03 SĠMAV ÇAYI BĠRLEġĠM SONRASI, Tarımsal ve N39°.19' 29.7'' BALIKESĠR Gözetimsel (SUSURLUK) ÇAYIRÖREN Evsel Baskı E028°.05' 29.6'' BARAJI SONRASI, SINDIRGI ÇAYIRÖREN BARAJI VE HĠSARALAN KAPLICALARI SONRASI, SĠMAV ÇAYI CÜNEYTLĠ ÇAYI Tarımsal, Evsel N39°.16' 57.9'' SU-04 BALIKESĠR Operasyonel (SUSURLUK) KARIġIM ÖNCESĠ, ve Termal Baskı E028°.11' 28.2'' SINDIRGI KÖPRÜSÜ, BALIKESĠR-UġAK KARAYOLU ÜZERĠ, SINDIRGI SINDIRGI ÇIKIġ, SĠMAV ÇAYI BĠGADĠÇ GĠRĠġ, Mezbaha baskısı, N39°.26' 26.6'' SU-05 BALIKESĠR Operasyonel (SUSURLUK) MEZBAHA evsel baskı E028°.06' 59.9'' SONRASI, BĠGADĠÇ BALIKLI KÖYÜ OSB, Balıkesir ÇIKIġI, SUSURLUK Evsel AAT, N39°.37' 42.0'' SU-06 NERGĠS ÇAYI BALIKESĠR Operasyonel KARIġIM ÖNCESĠ, Çiftliklerin E028°.01' 45.5'' MERKEZ Baskısı NERGĠS ÇAYI SĠMAV ÇAYI ÖNCESĠ, Etibor Tesisi N39°.35' 56.9'' SU-07 BALIKESĠR Operasyonel (SUSURLUK) MAHMUDĠYE Baskısı E028°.05' 16.4'' KÖYÜ, KEPSUT NERGĠS VE KĠLLE SĠMAV ÇAYI Tarımsal ve N39°.42' 26.4'' SU-08 BALIKESĠR ÇAYI BĠRLEġĠM Operasyonel (SUSURLUK) SONRASI, KEPSUT Evsel Baskı E028°.10' 33.6'' Mezbaha, deri SUSURLUK ÇIKIġ, AAT, evsel ÇAPRAZ ġEKER FABRĠKASI deĢarj, Yorsan N39°.59' 08.5'' SU-09 ÇAYI BALIKESĠR Operasyonel (SĠMAV) SONRASI, Sanayi, ġeker E028°.10' 26.5'' SUSURLUK Fabrikası, Mandıra baskısı Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı 6 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 Mauri Maya SUSURLUK DOĞAKÖY tesisi, salçacılar, BĠRLEġĠM ÖNCESĠ, AB gıda yumurta N40°.08' 24.5'' SU-10 KARADERE BALIKESĠR Operasyonel MAURĠ MAYA ve tavukçuluk E028°.07' 59.0'' TESĠSĠ SINRASI, tesisi, Ģeker piliç BANDIRMA tesisi baskıları SUSURLUK NEHRĠ ÇAPRAZ ÜZERĠ, ULUABAT Evsel, N40°.11' 43.9'' SU-11 ÇAYI BURSA KARIġIM ÖNCESĠ, Endüstriyel, Operasyonel E028°.21' 05.8'' (SĠMAV) KARACABEY GĠRĠġ, Tarımsal Baskı KARACABEY ÇAPRAZ ÇAYI Evsel ve N40°.14' 32.9'' SU-12 KARADERE BURSA BĠRLEġĠM ÖNCESĠ, Operasyonel KARACABEY Tarımsal Baskı E028°.22' 35.0'' NĠLÜFER ÇAYI MEMBAA, MĠSĠ NĠLÜFER Kısmen Evsel N40°.10' 37.3'' SU-13 BURSA KÖYÜ GĠRĠġĠ, MĠSĠ Gözetimsel ÇAYI KÖPRÜ BAġI, Baskı E028°.58' 15.3'' NĠLÜFER Doğu Bloğu Etkisi (Kestel YEġĠL ARITMA Osb, Gürsu Osb, SONRASI, OSMANGAZĠ Samanlı Köyü NĠLÜFER N40°.14' 25.1'' SU-14 BURSA MAHALLESĠ, Evsel Aat, Operasyonel ÇAYI E029°.03' 48.7'' PANAYIR Barakfaki Sanayi KÖPRÜSÜ, Bölgesi (ağırlıklı OSMANGAZĠ Tekstil), YeĢim Tekstil Baskısı) Hasanağa OSB, Nilüfer OSB, BTSO OSB, Kayapa Sanayi NĠLÜFER ÇEKRĠCE KÖYÜ, N40°.15' 47.9'' SU-15 BURSA Bölgesi, Küçük Operasyonel ÇAYI NĠLÜFER E028°.46' 43.8'' Sanayi, Akçalar Sanayi Bölgesi, DemirtaĢ OSB baskısı ÇAPRAZ ÇAYI NĠLÜFER BĠRLEġĠM ÖNCESĠ, Tarımsal Ve N40°.17' 45.8'' SU-16 BURSA Operasyonel ÇAYI EKMEKÇĠ KÖYÜ, Evsel Baskı E028°.27' 28.8'' KARACABEY DENĠZE SĠMAV DÖKÜLMEDEN Balıkçı ÇAYI/ÇAPRA ÖNCE, NĠLÜFER N40°.21' 59.0'' SU-17 BURSA Teknelerinin Gözetimsel Z ÇAYI ÇAYI BĠRLEġĠM E028°.28' 59.1'' (SUSURLUK) SONRASI, Etkisi KARACABEY Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı 7 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 4. SU KALĠTESĠ 4.1. 2014 yılı KıĢ Dönemi Analiz Sonuçlarının Değerlendirilmesi Susurluk Havzası 2014 yılı kıĢ dönemi su kalitesi sonuçlarına bakıldığında Yüzeysel Su Kalitesinin Yönetimi Yönetmeliği kapsamında, nehir genel olarak ÇözünmüĢ Oksijen, pH, Nitrit Azotu, Amonyum azotu, toplam fosfor, KOĠ, BOĠ ve TKN parametresinde IV. Sınıf su kalitesinde görülürken, en kirli noktalar, SU-15 noktası (Nilüfer Çayı, Çekrice Köyü, Nilüfer/Bursa) baĢta olmak üzere, SU-02 (Simav Çayı (Susurluk), Simav/Kütahya), SU-06 (Nergis Çayı, Merkez/Balıkesir), SU-10 Karadere, Susurluk/Balıkesir), SU-14 (Nilüfer Çayı, Osmangazi/Bursa) ve SU-16 (Nilüfer Çayı, Karacabey/BURSA) noktası olarak görülmektedir. AĢağıdaki grafiklerde kıĢ dönemi çalıĢması sonuçları yer almaktadır. Grafiklerde 0 olarak görülen değerle < tespit limitini ifade etmektedir. Sıcaklık 30 C 0 k 20 ı l k a c ı S 10 0 SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU -01 -02 -03 -04 -05 -06 -07 -08 -09 -10 -11 -12 -13 -14 -15 -16 -17 Kış 8,3 11 12 13 17 14 16 12 13 14 14 15 10 18 18 16 14 pH 10 9,5 9 H p 8,5 8 7,5 7 SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- 01 02 03 04 05 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 KIŞ 8,25 9,3 8,328,728,967,728,167,847,687,727,857,918,33 8,117,897,787,91 IV. Sınıf 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı 8 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 Çözünmüş Oksijen 15 ) L 10 / g m ( O Ç 5 0 SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU- 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 KIŞ 8,348,58 11 10,310,71,897,414,694,942,356,045,269,631,89 1,3 3,954,38 IV. sınıf 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 İletkenlik 2500 2000 ) m c /S1500 µ ( C E1000 500 0 SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 Kış 476 779 541 496 555 834 672 661 648 127 633 107 482 169 190 160 809 Oksijen Doygunluğu 150 ) % ( u ğ u l 100 n u g y o D n 50 e j i s k O 0 SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU SU -01 -02 -03 -04 -05 -06 -07 -08 -09 -10 -11 -12 -13 -14 -15 -16 -17 Kış 79 83 108 102 111 19 75 44 47 24 58 52 88 20 14 39 43 IV. 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 sınıf Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı 9 SUSURLUK HAVZASI SU KALİTESİ İZLEME RAPORU Kış Dönemi, 2014 Klorür 350 300 ) L 250 / g m 200 ( l C 150 100 50 0 SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU- 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 Kış 8 19 12 17 17 57 19 34 29 76 28 60 7 300 140 59 45 Sülfat 140 120 ) 100 L / g m 80 ( 4 O 60 S 40 20 0 SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- SU- 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 Kış 50 102 39 66 46 70 71 52 51 76 48 63 25 101 118 109 82 Amonyum Azotu 12 10 ) 8 L / g m 6 ( N - 4 4 H N 2 0 SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU-SU- 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 Kış 0 0,2 0,1 0,1 0,1 8,6 0,1 3,6 0,5 10 0,3 4,4 0 7,6 8 10 3 IV. sınıf 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Çevre ve ġehircilik Bakanlığı, ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Laboratuvar, Ölçüm ve Ġzleme Dairesi BaĢkanlığı
Description: