Suggesties(voor(een(wettelijke(regeling(( van(draagmoederschap(in(België(( aan(de(hand(van ... PDF
Preview Suggesties(voor(een(wettelijke(regeling(( van(draagmoederschap(in(België(( aan(de(hand(van ...
! ! Faculteit)Rechtsgeleerdheid)) Universiteit)Gent) Academiejaar)2013;2014) ! ! ) ) ) ) Suggesties(voor(een(wettelijke(regeling(( van(draagmoederschap(in(België(( ) aan(de(hand(van(de(statelijke(regelingen(in(de(VSA) ) ) Promotor:)Prof.)Dr.)Gerd)Verschelden) Commissaris:)Mevr.)Liesbet)Pluym) ) ) ) ) ! ! ! ! Masterproef!van!de!opleiding!! ‘Master!in!de!rechten’! Ingediend!door:!Tom!Wijnant! Studentennummer!00903947 ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! “Again' we' must' call' on' the' Legislature' to' sort' out' the' parental' rights' and' responsibilities' of' those' involved' in' artificial' reproduction.' No' matter' what' one' thinks' of' […]' traditional' and' gestational'surrogacy'(in'all'its'permutations),'[…]'courts'are'still' going' to' be' faced' with' the' problem' of' determining' lawful' parentage.'A'child'cannot'be'ignored.'Even'if'all'means'of'artificial' reproduction' were' outlawed' with' draconian' criminal' penalties' visited'on'the'doctors'and'parties'involved,'courts'will'still'be'called' upon'to'decide'who'the'lawful'parents'really'are'and'who'[…]'is' obligated'to'provide'maintenance'and'support'for'the'child.'These' cases'will'not'go'away.“' ' – Presiding!Justice'David!Sills!(In're'Marriage!of!Buzzanca)1! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 1!Court!of!Appeal!of!California,!Fourth!Appellate!District,!Division!Three!10!maart!1998!(In're!Marriage!of! Buzzanca),!California'Appellate'Reports'4th,!vol.!61,!1428R1429.!Zie!randnummer!83.! !!!!!! ! ! ! ' ' ' ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Dankwoord! ! Ik!wil!in!eerste!instantie!Prof.!Dr.!Gerd!Verschelden!danken!voor!het!aanreiken!van!het! interessante! onderwerp! en! het! vertrouwen! dat! hij! in! mij! gesteld! heeft.! Daarnaast!wil!ik!ook!mevrouw!Liesbet!Pluym!bedanken!voor!haar!steeds!verhelderend! advies!en!voor!de!uitstekende!begeleiding!en!ondersteuning!die!ik!telkens!van!haar! gekregen!heb!wanneer!ik!het!nodig!had.!! ! Vervolgens! wil! ik! ook! mijn! moeder! en! mijn! goede! vriendin! Soetkin! Vandenberghe! danken!voor!het!nalezen!van!deze!masterproef.!! ! Ik!wil!eveneens!Prof.!Dr.!Petra!De!Sutter,!Prof.!Dr.!Luc!Delbeke,!Dr.!Candice!Autin!en! Patricia!Baetens!bedanken!voor!hun!bereidheid!om!mij!informatie!te!verstrekken!over! de!hedendaagse!Belgische!draagmoederschapspraktijk!en!de!noden!van!de!medische! wereld.!! ! Further,! I! would! like! to! show! my! sincere! appreciation! and! deepest! gratitude! to! Professor!Juliana!Campagna,!Professor!J.!Herbie!DiFonzo,!Professor!Joanna!L.!Grossman! and!Professor!Julian!Ku.!They!helped!me!getting!an!inside!view!of!the!American!legal! system!and!shared!their!knowledge!about!surrogate!motherhood!in!the!context!of!the! United!States!of!America.! ! Ten!slotte!wil!ik!uit!het!diepste!van!mijn!hart!mijn!ouders!en!zus!danken!voor!hun! onvoorwaardelijke!steun!en!voor!alle!kansen!die!ik!vanaf!het!prille!begin!gekregen!heb.! Zonder!hen!was!ik!nooit!kunnen!raken!waar!ik!vandaag!sta.!! !!!!!! ! ! Inhoudsopgave) Hoofdstuk!I.!Inleiding! 1! Afdeling'I.'Onderzoeksvraag'en'methodiek' 1! Afdeling'II.'Terminologie' 3! §!1.!Terminologie!uit!de!reproductieve!geneeskunde! 3! A.! Gameten! 3! B.! IVF,!KI!en!andere!kunstmatige!voortplantingstechnieken! 3! §!2.!Draagmoederschap! 4! A.! Algemeen! 4! B.! LaagR!en!hoogtechnologisch!draagmoederschap! 6! C.! Commercieel!en!altruïstisch!draagmoederschap! 6! Afdeling'III.'Situering'van'de'problematiek' 7! §!1.!Geschiedenis!van!het!draagmoederschap! 7! §!2.!Frequentie!van!het!verschijnsel!in!België!en!de!VSA! 8! A.! België! 8! B.! VSA! 13! §!3.!Beweegredenen!voor!draagmoederschap! 15! §!4.!Draagmoederschap!en!de!Wet!op!de!Medisch!Begeleide!Voortplanting!! 15! Afdeling'IV.'De'controverse'rond'draagmoederschap:'aanvaardbaarheid'vanuit'sociologisch,' psychologisch'en'ethisch'perspectief' 16! §!1.!Bedenkingen!uit!de!sociologie! 16! §!2.!Bedenkingen!uit!de!psychologie! 17! §!3.!Bedenkingen!uit!de!ethiek! 19! Hoofdstuk!II.!Draagmoederschap!in!de!Verenigde!Staten! 22! Afdeling'I.'Algemeen' 22! Afdeling'II.'Het'belang'van'de'Amerikaanse'staatsstructuur'en'rechtspraak' 22! §!1.!De!Amerikaanse!staatsstructuur:!de!verhoudingen!tussen!het!federale!en!statelijke! niveau!en!tussen!staten!onderling! 22! §!2.!Amerikaanse!rechtspraak:!de!common'lawRtraditie!! 25! Afdeling'III.'De'polarisatie'binnen'de'VSA:'overzicht' 27! Afdeling'IV.'De'regeling'in'New'Jersey' 30! §!1.!Situering! 30! §!2.!Rechtspraak! 31! A.! Baby'M:!van!toelaatbaarheid!tot!‘baby!selling’! 32! 1)! De!uitspraak!in!eerste!aanleg:!laagtechnologisch!commercieel!draagmoederschap!geldig! en!afdwingbaar! 32! 2)! De!uitspraak!van!het!New!Jersey!Supreme!Court:!!commercieel!draagmoederschap!als! ‘baby'selling’!! 36! 3)! De!tweede!uitspraak!van!het!New!Jersey!Superior!Court! 39! B.' A.H.W.'v.'G.H.B.:!toelaatbaarheid!van!altruïstisch!draagmoederschap!mits!bedenkrecht!voor! de!draagmoeder! 39! C.! A.G.R.'v.'D.R.H.'&'S.H.! 42! 1)! De!eerste!uitspraak!van!het!New!Jersey!Superior!Court!:!“A'trial'court'refuses'to'uphold'a' surrogacy'agreement…”! 42! 2)! “…!but'awards'full'custody'to'the'intended'father”:'de!tweede!uitspraak!van!het!New!Jersey! Superior!Court! 44! D.! In're'T.J.S.! 44! 1)! De!beslissing!van!de!Appellate!Division!binnen!het!Superior!Court:!geen!prebirth'order'in! The'Garden'State! 45! 2)! Uitspraak!van!het!New!Jersey!Supreme!Court:!!blijvende!onduidelijkheid!anno'2012! 46! E.! Conclusie! 46! §!3.!Wetgeving! 47! I! I! ! Afdeling'V.'De'regeling'in'California' 48! §!1.!Situering! 48! §!2.!Rechtspraak! 49! A.! Algemeen! 49! B.! Johnson'v.'Calvert:!de!bedoeling!van!de!partijen!als!determinerende!factor! 49! 1)! De!uitspraak!van!het!California!Court!of!Appeal:!!het!belang!van!de!genetische!band! 51! 2)! De!uitspraak!van!het!California!Supreme!Court:!de!‘intended'parents'rule’! 52! C.! Marriage'of'Moschetta:!!irrelevantie!van!‘intent’!bij!laagtechnologisch!draagmoederschap!! 55! D.!!!!Marriage'of'Buzzanca:!!een!bevestiging!en!uitbreiding!van!de!‘intent’Rdoctrine!! 56! §!3.!Wetgeving! 59! A.! Vroegere!wetgevende!initiatieven! 59! B.! California!Assembly!Bill!1217!! 59! §!4.!Conclusie! 62! Afdeling'VI.'De'regeling'in'Illinois' 63! §!1.!Situering! 63! §!2.!Wetgeving! 63! A.! Situatie!voor!de!inwerkingtreding!van!de!huidige!wetgeving! 63! B.! Illinois!Gestational!Surrogacy!Act! 64! Afdeling'VII.'De'regeling'in'Florida' 67! §!1.!Situering! 67! §!2.!Wetgeving! 68! A.! Florida!Gestational!Surrogacy!Act! 68! B.! Florida!Preplanned!Adoption!Act! 70! Afdeling'VIII.'Modellen'tot'uniformisering'van'de'statelijke'regelingen' 73! §!1.!Situering! 73! §!2.!Uniform!Parentage!Act!van!2002! 74! §!3.!American!Bar!Association!Model!Act!governing!Assisted!Reproductive!Technology! 77! Afdeling'IX.'Samenvattend'overzicht'betreffende'de'vaststelling'van'de'juridische'afstamming'in' de'VSA'bij'draagmoederschap' 79! Hoofdstuk!III.!Amerikaanse!suggesties!voor!een!wettelijke!regeling!van! draagmoederschap!in!België! 82! Afdeling'I.'Algemeen' 82! Afdeling'II.'Huidige'houding'van'de'Belgische'wetgevende'en'rechterlijke'macht' 83! §!1.!Recente!Belgische!wetsvoorstellen!betreffende!draagmoederschap! 83! §!2.!Belgische!rechtspraak:!roeien!met!de!riemen!die!men!heeft!! 85! Afdeling'III.'Geldigheid'van'de'draagmoederschapsovereenkomst' 89! §!1.!Algemeen! 89! §!2.!Geldige!toestemming! 91! A.! Problemen!in!de!context!van!draagmoederschap! 91! B.! Suggesties!voor!de!Belgische!wetgever! 92! §!3.!Bekwaamheid!! 95! §!4.!Bepaald!voorwerp!en!geoorloofde!oorzaak! 98! A.! Problemen!in!de!context!van!draagmoederschap! 98! B.! Suggesties!voor!de!Belgische!wetgever! 100! §!5.!Vooruitblik:!andere!mogelijke!vereisten!voor!de!geldigheid!en!afdwingbaarheid!van!de! draagmoederschapsovereenkomst! 101! A.! Algemeen! 101! B.! Formele!vereisten!voor!de!akte! 101! C.! Inhoudelijke!vereisten!voor!de!akte! 103! D.! Voorstellen!voor!de!te!volgen!procedure! 108! 1)! Postnatale!gerechtelijke!procedure! 109! 2)! Prebirth'order! 110! 3)! NietRjudiciële!procedure! 110! 4)! Rechterlijke!bekrachtiging!van!het!contract!voor!de!conceptie! 112! E.! Contractbreuk!en!afdwingbaarheid!van!de!overeenkomst! 113! II! ! ! Afdeling'IV.'Afstamming'bij'draagmoederschap'in'België' 118! §!1.!Juridische!afstamming!aan!moederszijde! 120! A.! Problemen!binnen!het!huidige!recht!in!de!context!van!draagmoederschap! 120! B.! Suggesties!voor!de!Belgische!wetgever! 121! §!2.!Juridische!afstamming!aan!vaderszijde! 125! A.! Problemen!binnen!het!huidige!recht!in!de!context!van!draagmoederschap! 125! B.! Suggesties!voor!de!Belgische!wetgever! 128! Afdeling'V.'Aandachtspunten'in'de'context'van'andere'rechtstakken' 130! Hoofdstuk!IV.!Conclusie! 131! BIBLIOGRAFIE! 133! BIJLAGE!A!–!Amerikaanse!Wetgeving!en!Wetgevingsdocumentatie! 153! Federaal' 153! California' 160! Delaware' 173! District'of'Columbia' 186! Florida' 192! Illinois' 199! Nevada' 219! New'Jersey' 231! New'York' 263! Uniforme'Modellen' 275! BIJLAGE!B!–!Diversen! 309! Kopie'van'het'draagmoederschapscontract'uit'‘In're'Baby'M’' 309! Standaardformulieren'uit'Illinois' 319! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! III! III! ! Hoofdstuk)I.)Inleiding) Afdeling)I.)Onderzoeksvraag)en)methodiek) ) 1. In!deze!masterproef!dient!onderzocht!te!worden!of,!en!in!welke!mate,!de!Belgische! wetgever! iets! kan! leren! uit! de! statelijke! regelingen! betreffende! draagmoederschap! binnen!de!Verenigde!Staten!van!Amerika!(VSA).!De!relevantie!van!dit!onderzoek!is!te! verklaren!vanuit!het!juridisch!vacuüm!zoals!dit!tot!op!de!dag!van!vandaag!in!België! bestaat.! In! de! VSA! heeft! men! daarentegen! reeds! decennia! ervaring! en! vooral! zeer! uiteenlopende!visies!wanneer!het!aankomt!op!de!regulering!van!het!fenomeen.!Door!de! verschillende!opvattingen!te!bestuderen,!kunnen!wij!analyseren!wat!bruikbaar!is!voor! ons!en!welke!suggesties!bijgevolg!kunnen!worden!geformuleerd!voor!het!Belgische! parlement.! ! Alvorens!in!te!gaan!op!de!toestand!binnen!de!VSA,!wordt!in!dit!eerste!hoofdstuk!de! gebruikte!terminologie!verduidelijkt,!vervolgens!de!problematiek!gesitueerd!en!zal!ook! de!aanvaardbaarheid!van!draagmoederschap!vanuit!verschillende!disciplines!worden! bestudeerd.!! ! In!hoofdstuk!II!wordt!de!nadruk!vervolgens!gelegd!op!de!huidige!juridische!toestand! binnen!de!VSA.2!Zoals!verder!zal!blijken,!wordt!draagmoederschap!in!de!VSA!op!statelijk! niveau!geregeld.!Om!het!leesgemak!te!verhogen,!wordt!daarom!eerst!kort!aandacht! geschonken!aan!de!Amerikaanse!staatsstructuur!en!de!common'lawRtraditie!en!wordt!er! ook!een!“overall”!beeld!geschetst!van!de!huidige!toestand!in!de!VSA.!Vanzelfsprekend!is! het!onmogelijk!om!in!het!korte!tijdsbestek!van!dit!onderzoek!alle!staten!uitvoerig!te! behandelen.! Ik! dien! mij! dan! ook! te! beperken! tot! een! aantal! staten! die! interessant! kunnen! zijn! voor! België.! Op! basis! daarvan! is! mijn! keuze! gevallen! op! New! Jersey,! California,!Illinois!en!Florida.!Al!deze!staten!laten!draagmoederschap!in!zekere!mate!toe! of!verbieden!het!op!zijn!minst!niet!uitdrukkelijk.!Alleszins!kiest!men!telkens!voor!een! andere!aanpak.!Dit!maakt!het!interessant!om!suggesties!te!maken!op!basis!van!een! breed!spectrum!aan!keuzemogelijkheden.!Na!de!bespreking!van!de!staten!komen!ook!de! initiatieven!tot!uniformering!van!de!regelgeving!aan!bod.!Dit!eerste!grote!luik!van!de! masterproef!is!in!hoofdzaak!descriptief!en!handelt!enkel!over!de!Verenigde!Staten.!! ! In! het! derde! hoofdstuk! bekijk! ik! vervolgens! thematisch! (nl.! de! draagmoederschapsovereenkomst! enerzijds! en! afstamming! anderzijds)! waar! de! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2!Zie!infra'randnummer!33!e.v.! ! ! ! 1! ! pijnpunten!liggen!in!het!huidige!Belgische!recht!en!welke!ideeën!uit!de!VSA!bruikbaar! zijn!in!onze!continentaalrechtelijke!traditie.!3! ! 2. De!problematiek!die!zich!opdringt!op!het!vlak!van!het!internationaal!privaatrecht! behoort!niet!tot!het!voorwerp!van!deze!masterproef.4!Zoals!VERSCHELDEN!echter!terecht! opmerkt,!dient!men!zich!bij!het!schrijven!van!een!wetsvoorstel!niet!enkel!te!beperken! tot!het!interne!familierecht,!maar!dient!men!ook!rekening!te!houden!met!de!reële! grensoverschrijdende! problemen! indien! men! tot! een! sluitende! Belgische! wettelijke! regeling!voor!draagmoederschap!wenst!te!komen.!Bijzondere!aandacht!dient!daarbij!te! gaan!naar!de!preventie!van!“draagmoederschapstoerisme”!in!België.!Rechtsvergelijkend! onderzoek! dat! zowel! het! intern! als! internationaal! privaatrecht! omvat,! is! dan! ook! noodzakelijk.5!De!invloed!van!internationale!verdragen,!zoals!het!Internationaal!Verdrag! voor!de!Rechten!van!het!Kind!(IVRK)!en!het!Europees!Verdrag!voor!de!Rechten!van!de! Mens!en!de!Fundamentele!Vrijheden!(EVRM)!zullen!slechts!zeer!beperkt!en!sporadisch! aan!bod!komen.!! ! Samengevat!zal!er!dus!met!andere!woorden!een!sterke!focus!zijn!op!de!bruikbaarheid! van!de!Amerikaanse!(statelijke)!aanpak!voor!een!toekomstig!wetgevend!ingrijpen!in! België.!! ! 3. Het! onderzoek! gebeurt! voornamelijk! door! middel! van! literatuuronderzoek,! uiteraard! met! bijzondere! aandacht! voor! Amerikaanse! wetgeving,! rechtspraak! en! rechtsleer.!Om!mijzelf!de!problematiek!eigen!te!maken!en!om!inzicht!te!krijgen!in!de! huidige!tendensen!en!de!noden!van!de!medische!wereld!heb!ik!bovendien!gesprekken! gehad!met!Prof.!Dr.!PETRA!DE!SUTTER!(UZ!Gent),!PATRICIA!BAETENS!(UZ!Brussel)!en!Prof.!Dr.! LUC!DELBEKE!(UZ!Antwerpen).!! ! ! ! ! ! ! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 3!Zie!infra!randnummer!124!e.v.! 4!Zie!hieromtrent!J.!VERHELLEN,!“Draagmoederschap!en!de!grenzen!van!het!Belgisch!IPR”,!TPR'2011,!1511R 1562.! 5!G.!VERSCHELDEN,!“Nood!aan!een!familierechtelijk!statuut!voor!draagmoederschap!in!België,!met!aandacht! voor!grensover!schrijdende!aspecten”,!T.Fam.!2010,!70.! 2! !
Description:The list of books you might like
